Psychologiczne konsekwencje braku pewności pracy

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Psychologiczne konsekwencje braku pewności pracy"

Bronisław Kruk
8 lat temu
Przeglądów:

1 Psychologiczne konsekwencje braku pewności pracy Sylwiusz Retowski Szkoła Wyższa Psychologii Społecznej Wydział w Sopocie Niepewność pracy jako uboczny skutek zmian na globalnym rynku pracy Globalne zmiany na współczesnym rynku pracy: - Dążenie do redukcji kosztów pracy (wzrost zysków) - Łatwość przenoszenia kapitału - Transformacja: przemysł usługi Skutki zachodzących zmian dla pracowników: - Nowe formy zatrudnienia (Internet, kontrakty o dzieło, powszechne zatrudnianie na część etatu) - Ciągłe doskonalenie się, podnoszenie lub zmiana kwalifikacji. - Mniejsza ilość prac typowych dla tzw. klasy średniej - Zmniejszające się szanse robienia kariery w jednym miejscu pracy - Osłabienie więzi o długotrwałym charakterze z pracodawcą

zachodzących zmian dla pracowników: - Nowe formy zatrudnienia (Internet, kontrakty o dzieło, powszechne zatrudnianie na część etatu) - Ciągłe doskonalenie się, podnoszenie lub zmiana

2 Historia pojęcia pewności/ niepewności pracy (job security/ insecurity) Pierwsze wzmianki w teoriach psychologicznych w latach 70-tych - Jeden ze składników stresu zawodowego (Greenhalgh & Rosenblatt,1984) - Pewność pracy jako czynnik motywacyjny; Caplan i in., Brak niepewności pracy jako część systemu nagradzania pracowników (Siegriest, 1996) - Niepewność pracy jako element tzw. Modelu witaminowego (Warr, 1987) Definicje i sposób pomiaru 1. Zjawisko obiektywne/subiektywne 2. Poznawcze (prawdopodobieństwo utraty pracy) 3. Afektywne (niepokój o stabilność pracy) 4. Ilościowe (zagrożenie utratą pracy) 5. Jakościowe (zagrożenie utraty ważnych cech posiadanej pracy)

, 1975 - Brak niepewności pracy jako część systemu nagradzania pracowników (Siegriest, 1996) - Niepewność pracy jako element tzw.

3 Czy pracownicy w Europie czują się zagrożeni? Aspekt poznawczy: reakcja na stwierdzenie: My job is secure. - Badania przeprowadzone w latach w 17 europejskich krajach - Przeciętnie:14% wybierało odpowiedź wcale - Różnice: od 9% w Austrii do 26% we Francji (Erlinghagen, 2007) Aspekt emocjonalny: odpowiedź na pytanie: Do you worry about the possibilities of losing your job? - Badania przeprowadzone w 15 europejskich krajach Unii Europejskiej - Przeciętnie: 20-25% wybierało odpowiedź wcale - Różnice: od 11% w Norwegii do 54% w Hiszpanii (Anderson, 2007) Dlaczego pracownicy czują się zagrożeni? Czynniki obiektywne: słaba pozycja na rynku pracy, niebieskie kołnierzyki, pracownicy na czas określony, zły stan zdrowia, zatrudnienie w sektorze prywatnym Cechy charakterystyczne dla rynku pracy: wysokie bezrobocie w regionie/kraju, ochrona prawna przed zwolnieniami, wysokość zasiłku dla bezrobotnych Czynniki osobowościowe: zewnętrzne poczucie kontroli, negatywna emocjonalność, niska samoocena

odpowiedź na pytanie: Do you worry about the possibilities of losing your job?

4 Konsekwencje braku pewności pracy: Typy konsekwencji: psychologiczne, somatyczne, behawioralne Konsekwencje: dla pracownika, dla firmy/organizacji, dla rodziny, dla związków zawodowych Konsekwencje psychologiczne braku pewności pracy (Sverke i in., 2002) Reakcje indywidualne Reakcje organizacyjne Natychmiastowe Satysfakcja z pracy Zaangażowanie w pracę Zaangażowanie w organizację Zaufanie do firmy Długoterminowe Zdrowie fizyczne Zdrowie psychiczne Poziom wykonania Fluktuacja

5 Niepewność pracy a zdrowie psychiczne i fizyczne pracowników - Lęk i depresja - Wypalenie zawodowe - Obniżenie satysfakcji z życia - Nadciśnienie tętnicze - Częstotliwość korzystania z pomocy medycznej - Częstotliwość specyficznych chorób serca Niepewność pracy a postawy i zachowania organizacyjne pracowników - Satysfakcja z pracy - Zaangażowanie w pracę - Zaangażowanie w organizację - Zaufanie do kierownictwa - Chęć odejścia z pracy - Poziom wykonania - Zachowania bezpieczne w pracy - Ilość opuszczonych dni w pracy

a postawy i zachowania organizacyjne pracowników - Satysfakcja z pracy - Zaangażowanie w pracę - Zaangażowanie w organizację -

6 Konsekwencje niepewności pracy w życiu pozazawodowym - Konflikt praca rodzina - Zaburzenia w związkach rodzinnych/partnerskich - Postawy dzieci wobec pracy zawodowej - Wyniki osiągane przez dzieci w szkole - Pośredni związek z popularnością partii o skrajnych poglądach Rysunek 1. Rozkład przykładowych opinii dotyczących niepewności pracy (ilościowej i jakościowej) (Kamińska, 2009) 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 41% 10% 49% Martw ię się, że mogę niespodziew anie stracić pracę 19% 21% nie umiarkow anie tak 60% Wiem czym się będę zajmow ał w najbliższej przyszłości w firm ie

Rozkład przykładowych opinii dotyczących niepewności pracy (ilościowej i jakościowej) (Kamińska, 2009) 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 41% 10%

7 Rysunek 2. Płeć a poziom ilościowej niepewności pracy (Terczakowski, 2009) 1 0,9 0,8 0,7 0,6 0,5 0,4 0,3 0,2 0,1 0 67,0% 54,00% 36,00% 23,0% 10,0% 11,00% Pew ność pracy Trudno pow iedzieć Niepew ność pracy Kobiety Mężczyźni Rysunek 3. Płeć a poziom jakościowej niepewności pracy (Terczakowski, 2009) 1 0,9 0,8 0,7 0,6 0,5 0,4 0,3 0,2 0,1 0 45,0% 51,00% 50,0% 41,00% 5,0% 8,00% Pew ność pracy Trudno pow iedzieć Niepew ność pracy Kobiety Mężczyźni

54,00% 36,00% 23,0% 10,0% 11,00% Pew ność pracy Trudno pow iedzieć Niepew ność pracy Kobiety Mężczyźni Rysunek

8 Rysunek 4. Poziom niepewności pracy a cztery rodzaje satysfakcji z pracy (Kamińska, 2009) s a t y s f a k c j a ,9 5,6 5,9 5,9 5,4 3,93 4,6 4,9 1 Pew ność pracy Niepew ność pracy z relacji z ludźmi z relacji z przełożonym ze w sparcia od przełożonego z atmosfery panującej w firmie Dziękuję za uwagę

2009) s a t y s f a k c j a 7 6 5 4 3 2 5,9 5,6 5,9 5,9 5,4 3,93 4,6 4,9 1

Podobne dokumenty

GODZENIE PRACY ZAWODOWEJ Z ŻYCIEM RODZINNYM SEMINARIUM ELASTYCZNA OPRGANIZACJA PRACY I CZASU PRACY. DLACZEGO TAK? DLACZEGO NIE? Dorota Głogosz Instytut Pracy i Spraw Socjalnych Biuro Polityki Społecznej