RÓŻNORODNOŚĆ FORM PRACY ŚWIETLICY SZKOLNEJ. Poradnik dla nauczycieli- wychowawców świetlic szkolnych. Opracowała Mgr Edyta Wróbel Nauczyciel- wychowawca świetlicy Szkoła Podstawowa nr 47 Im. J.K. Branickiego w Białymstoku
Praca w świetlicy szkolnej charakteryzuje się bogactwem i różnorodnością. To stanowi o jej atrakcyjności i odmienności w porównaniu z dydaktyczną pracą szkoły. Jest wiele form pracy świetlicowej, które może i powinien stosować nauczyciel podejmujący działania zmierzające do zapewnienia dzieciom racjonalnego spędzenia czasu wolnego, rozwijania zainteresowań. Świetlica szkolna wypełnia poważną część zadań opiekuńczo- wychowawczych i dydaktycznych, toteż działania wychowawcy powinny opierać się na różnorodnych formach zajęć. Zajęcia te powinny być stale ulepszane i wzbogacane o nowe pomysły i lepsze rozwiązania. Poniższe formy zajęć nie wyczerpują wszystkich pomysłów na ciekawą i efektywną pracę w świetlicy. Starałam się je usystematyzować biorąc pod uwagę te powszechnie stosowane, znane; te, które sprawdziły się w mojej pracy opiekuńczo- wychowawczej. Opisane przeze mnie rodzaje zajęć mogą być także pomocne przy planowaniu działań wychowawczych, opiekuńczych i dydaktycznych przez nauczycieli rozpoczynających pracę w świetlicy szkolnej. W pracy świetlicy występują następujące rodzaje zajęć: 1. Zajęcia rozwijające horyzonty umysłowe dziecka- zajęcia z zakresu żywego słowa. Są one realizowane przez : A. czytelnictwo, opowiadanie baśni, bajek, legend, B. słuchanie programów radiowych, oglądanie programów telewizyjnych, filmów, C. rozrywki umysłowe, D. wycieczki edukacyjne. 2. Zajęcia artystyczne. W zakres ich wchodzą: zajęcia plastyczne, umuzykalniając, małe formy teatralne z żywym słowem i pokazami scenicznymi. 3. Zajęcia ruchowe. Przejawiają się one głównie w grach, zabawach ruchowych, turniejach gier zręcznościowych, wycieczkach i zabawach na powietrzu. 1. Zajęcia z zakresu żywego słowa. Celem zajęć jest dostarczenie dzieciom ogólnych podstaw wiedzy o przyrodzie, społeczeństwie, kulturze oraz rozwijanie ich zdolności poznawczych tj. umiejętność odbierania wrażeń, spostrzegania, wyobrażania, zapamiętywania i myślenia. Wpływa to na wszechstronne kształtowanie osobowości dziecka i
nabiera szczególnego znaczenia na zajęciach pozalekcyjnych, których dzieci uczestniczą dobrowolnie. Treść zajęć obejmuje poznanie i zrozumienie zjawisk przyrody, przyswojenie sobie podstawowych form działalności społecznej i zasad współżycia w grupie, społeczeństwie oraz poznanie dorobku kulturowego. Tutaj dzieci pogłębiają wiedzę zdobytą na lekcjach, rozwijają horyzonty umysłowe. A. Czytelnictwo Dzieci lubią czytać książki i chętnie uczestniczą w zajęciach związanych z czytelnictwem. Kącik czytelniczy to miejsce, gdzie dzieci mogą czytać ulubione książki, przeglądać czasopisma. Formą tych zajęć jest także czytanie przez nauczyciela wybranych przez uczniów książek. Praca wychowawcza prowadzona w oparciu o książki i czasopisma może koncentrować się też w czytelni szkolnej. Zadaniem zajęć czytelniczych jest kształtowanie nawyku obcowania z książką i rozwijanie kultury czytelniczej, pogłębianie i rozszerzanie wiadomości i umiejętności nabytych przez uczniów na lekcjach, wzbogacenie znajomości języka ojczystego, wyrabianie wrażliwości na treść książki, budzenie zainteresowań różnymi dziedzinami wiedzy, kształtowanie zamiłowań czytelniczych, kształtowanie samodzielności myślowej. Wśród form inspiracji czytelniczej wyróżnia się: * słowne formy inspiracji: - opowiadanie treści utworów literackich, - głośne czytanie, - pogadanki, - rozmowy nt. przeczytanych książek oraz dyskusje; * wizualne formy inspiracji: - wystawki książek, - plakaty, - gazetki; * audiowizualne formy inspiracji: - filmy, - małe formy teatralne polegające na inscenizowaniu fragmentów książki, wiersza itp. - konkursy czytelnicze, - zgaduj- zgadule, - zagadki literackie. Czytanie głośne wpływa na opanowanie i doskonalenie techniki czytania. Zgaduj- zgadule, konkursy i zagadki zawierają pewne elementy zabawowe i stanowią ulubione przez dzieci formy zajęć. Doniosła rola tej formy zajęć to także systematyzowanie wiedzy, utrwalenie wiadomości z różnych dziedzin. Ponadto zmuszają one do samodzielności, kształcą odwagę i wiarę we własne siły, ćwiczą pamięć i umiejętność koncentracji uwagi.
A. Zajęcia związane z radiem, telewizją i filmem. Radio, telewizja i film mają na celu nie tylko dostarczanie rozrywki, są też źródłem informacji. przez słowo, dźwięk i obraz kształtują się poglądy dzieci, upodobania, wyobraźnia i uczucia. Ponieważ dzieci są gorliwymi odbiorcami programów proces odbioru powinien być dyskretnie kierowany i wyraźnie ograniczony do pozycji przeznaczonych dla odbiorców w tym wieku. W pracy świetlicowej wykorzystać można: - słuchowiska radiowe, słuchać nagranych na kasetę lub z compactu bajek, baśni, wierszy itp. Forma zbiorowego słuchania dostarcza głębokich przeżyć, jest też kanwą do prowadzenia ciekawych rozmów, rysowania, malowania. Przyczynia się do budzenia u dzieci zainteresowania różnymi dziedzinami wiedzy, pobudza ich aktywność, zachęca do samodzielnej pracy i dostarcza emocjonalnych przeżyć. - programy TV Właściwie dobrane programy TV także spełniają ważną funkcję dydaktyczną i wychowawczą w życiu dziecka. Dostarczają informacji o wydarzeniach, pogłębiają wiedzę zdobytą w szkole, budzą zaciekawienie, rozwijają zainteresowania, kształtują wrażliwość estetyczną, dostarczają emocjonalnych przeżyć, uczą i wychowują. Film spełnia też funkcję poznawczą- dostarcza informacji, pogłębia wiedzę, wzbogaca zakres pojęć z różnych dziedzin wiedzy, przyspiesza wchodzenie w stadium myślenia abstrakcyjnego, poszerza horyzonty umysłowe. Film jest ponadto źródłem osobistych, indywidualnych przeżyć, rozwija wyobraźnię dziecka, fantazję; wrażliwość na różne formy plastyczne, barwę, urok otaczającego świata, kształtuje poglądy i upodobania, wzbogaca i kształtuje uczucia, myśli, charakter widza. Jako czynnik rozwoju osobowości film spełnia bardzo ważną funkcję wychowawczą. Przeżycia filmowe mogą znaleźć swoje odbicie w swobodnej wypowiedzi poprzez rysunek, modelowania, jak też w zabawach, w których dziecko odtwarza treść obejrzanego filmu. B. Rozrywki umysłowe- gry i zabawy. Forma ta służy nie tylko wypełnieniu czasu wolnego. Kryje w sobie wiele wartości poznawczych, kształcących i wychowawczych. Gry i zabawy umysłowe rozszerzają horyzonty wiedzy, utrwalają wiadomości zdobyte w szkole; dzieci ćwiczą zmysły, rozwijają spostrzegawczość, uwagę, dowcip i pomysłowość. Przy grach i zabawach dzieci mimowolnie podporządkowują się zasadom gry, przyswajają sobie pojęcia obowiązku wynikającego z podziału pracy, rzetelności, sprawiedliwości; uczą więzi z grupą, współzawodnictwa i zdrowej
rywalizacji. Stanowią dobrą zabawę a zarazem uczą i kształcą, wybiegają poza program szkolny. Rodzaje gier i zabaw: -towarzyskie, - ze śpiewem i muzyką, - zręcznościowe, - stolikowe, dydaktyczne, które pobudzają wyobraźnię, a przez to rozwijają szereg pojęć: przestrzeń, kształt, czas, wielkość, liczba, kolor. Tworzywem w grach dydaktycznych są kolorowe obrazki, loteryjki, kulki itp. Dzieci układają z nich różnorodne wzory, dobierając odpowiedni kolor, kształt, wielkość. - tematyczne czyli naśladowcze, kiedy dzieci bawią się w kogoś lub coś Rozrywki umysłowe to: zagadki, łamigłówki, rebusy, szarady, krzyżówki, kalambury, żarty rysunkowe, quizy itp. Stanowią one atrakcyjną i wartościową formę zajęć świetlicowych. Utrwalają elementy wiedzy, pobudzają do myślenia, ćwiczą pamięć, zmuszają do szybkiej orientacji. C. Wycieczki edukacyjne. To atrakcyjna i znacząca forma pracy dydaktyczno- wychowawczej w świetlicy. Wycieczki służą zdrowiu dzieci, należy je organizować bez względu na porę roku. Celem wycieczki może być: - poznanie najbliższej okolicy, zabytków kultury; - miejsc pamięci narodowej; - oglądanie wystaw, ekspozycji muzealnych; - obserwacja zmian zachodzących w przyrodzie; - poznanie działalności różnego typu miejsc użyteczności publicznej: poczta, teatr, klub osiedlowy itp. Wycieczki powinny zawsze opierać się na zasadach bezpieczeństwa; jej uczestnicy muszą wiedzieć, co im wolno, a czego nie należy czynić. 2.Zajęcia artystyczne. Praca w świetlicy stwarza korzystne sytuacje do wychowania przez sztukę, która wzbogaca intelektualnie i moralnie, uszlachetnia charakter. Zajęcia artystyczne rozwijają zdolności poznania, odczuwania i przeżywania piękna otaczającego nas świata. Dziecięca twórczość artystyczna przejawia się głównie w dziedzinie: a) plastyki, b) umuzykalnienia, c) małych form teatralnych.
Ad. a) Zajęcia plastyczne to obserwacja i doświadczenie dzieci, a także działalność plastyczna oraz wybrane zagadnienia podstawowe z zakresu sztuk plastycznych. Główne cele zajęć plastycznych to: - kształtowanie estetyczne zmysłów; - wychowanie przyszłych odbiorców sztuki: - rozwijanie zainteresowań plastyką, sztuką; - rozwijanie sprawności manualnych: - poznawanie i umiejętność posługiwania się różnymi technikami plastycznymi; - nabycie umiejętności współdziałania w grupie, wytrwałości w pracy, wiary we własne siły; - wdrażanie do kulturalnego spędzania czasu wolnego. Najczęściej stosowane techniki plastyczne w świetlicy to: - malowanie farbami plakatowymi, akwarelami, mokre w mokrym, malowanie pastą do zębów, kredką świecową, na podkładzie z soli, na bandażu itp.; - wydzieranie i wycinanie, - kompozycje z różnych materiałów; - frottage; - collage: - papieroplastyka, - modelowanie z plasteliny, masy solnej, papierowej, w śniegu, - rysowanie ołówkiem, kredkami świecowymi, ołówkowymi, mazakami, patykiem, piórkiem, świecą, węglem, kredą. Wartość płynąca z tej formy zajęć to wyrabianie zręczności palców, kształtowanie wyobraźni i umiejętności kompozycyjnych. Szczególną atrakcyjność osiągają zajęcia plastyczne dzięki wykorzystaniu różnych materiałów: kolorowy papier, tektura, makulatura, cerata, piasek, skorupki jaj, bandaż, sól, masa papierowa i solna, bibułki, szmatki itp. Ponadto ciekawą formą zajęć plastycznych jest wykorzystanie elementów grafiki do wykorzystania przy kompozycjach ornamentowych, do ozdabiania kart okolicznościowych, zakładek do książek, okładek papierowych, zaproszeń, plakatów. Ad. b) Umuzykalnienie Obejmuje ono: 1) słuchanie śpiewu, muzyki, bajek muzycznych; 2) śpiew piosenek; 3) gry i zabawy rytmiczne ze śpiewem i muzyką; 4) próby muzykowania wykorzystując proste instrumenty muzyczne np. bębenek, trójkąt, tamburyno, grzechotki itp.
Główne cele zajęć umuzykalniających: - kształcenie słuchu muzycznego oraz wrażliwości estetycznej dziecka na muzykę i jej rytm, - kształtowanie harmonii i motoryki ruchów; - rozwijanie wyobraźni; - wzbogacenie słownictwa oraz poprawa wymowy: - nauka piosenek wzbogaca wiedzę o świecie i ludziach; pozwala ćwiczyć pamięć, uczy myślenia i koncentracji uwagi; - zbiorowe zajęcia umuzykalniające wywierają korzystny wpływ na dzieci nieśmiałe i nie mające wiary we własne siły; - podporządkowanie się pewnym nakazom w zespołowym śpiewie, zabawie czy grze na instrumentach rozwija w dzieciach zdolność współżycia w grupie, uspołecznia je, dzieci zdobywają podbudowę do ogólnej kultury muzycznej. Ad.1) Słuchanie śpiewu i muzyki z radia, kaset, telewizji, compactu to jedna z form zajęć umuzykalniających. Najczęściej wykorzystujemy audycje radiowe, nagrania z muzyką i piosenkami dziecięcymi oraz wybrane utwory z muzyki poważnej. Słuchanie muzyki spełnia bardzo ważne zadania: wymaga skupienia uwagi, zmusza do wysiłku intelektualnego, wyzwala emocjonalne przeżycia. Ad.2) Śpiew piosenek może mieć charakter indywidualny lub zespołowy. Repertuar obejmuje piosenki okolicznościowe, szkolne, harcerskie, ludowe, patriotyczne oraz aktualne przeboje dziecięce. Ad.3) Zabawy ze śpiewem o muzyką kształtują poczucie rytmu, sprzyjają lepszej koordynacji i rytmiczności ruchów. Wśród nich wyróżnimy: zabawy rytmiczne, ilustrowane ruchem i inscenizowane. W zabawach muzycznych główną uwagę zwracamy na rytm piosenek, który odtworzyć można klaskaniem, przytupnięciem, kiwaniem głowy, podskokami, za pomocą instrumentów muzycznych, ilustrując treść tekstu ruchami rąk. Ad.4) Próby muzykowania z wykorzystaniem instrumentów podczas śpiewu piosenek lub do muzyki i piosenek słuchanych z kasety. Wpływają one na atrakcyjność zajęć, dzieci uczą się współpracy zespołowej, kształtują poczucie rytmu, zapoznają ze sposobem gry na poszczególnych instrumentach oraz dźwiękami charakterystycznymi dla każdego instrumentu.
Ad. c) Małe formy teatralne. Przedstawienia teatralne są ciekawą formą zajęć w świetlicy, podczas których rozwija się wyobraźnia dzieci, osobowość. Poprzez małe formy teatralne oparte na prostych utworach literackich dokonuje się analizy tekstów, a to przyczynia się do lepszego ich przeżywania, zrozumienia, uwrażliwia na piękno mowy ojczystej, uczy poprawnego posługiwania się językiem w mowie potocznej. Kształtuje elementy ogólnej kultury humanistycznej i literackiej niezbędnej w życiu każdego człowieka. Małe formy teatralne obejmują: 1) zabawy teatralne samorodne 2) recytacje 3) inscenizacje 4) teatrzyki lalek. *ad.1) Teatr samorodny jest formą twórczego działania wywodzącą się z zabawy. Dziecko przestaje być sobą i staje się kimś innym, gra różne role innych ludzi, zwierząt lub ożywionych przedmiotów. Inspiracją zabaw teatralnych może być lektura książek, film czy bajka, spektakl teatralny. Dzieci naśladują bohaterów lub sytuacje, dzięki czemu uzewnętrzniają swoje marzenia i fantazje. Nie wymagają specjalnych strojów, tu rolę odgrywa wyobraźnia. Zabawy teatralne mogą przekształcić się w teatr samorodny, gdzie pojawia się potrzeba występowania przed publicznością. Ponieważ świetlica dysponuje sceną dzieci mają możliwość występów na scenie przed innymi dziećmi. *ad.2) Recytacje wierszy są typowym przejawem małych form teatralnych i występują powszechnie w pracy świetlicowej. Urok żywego słowa i wartość tkwi w odpowiednim sposobie mówienia, wzbogacanym gestem. Dzieci uczą się modulacji głosu, interpretacji utworu, ćwiczą dykcję. W zajęciach świetlicowych stosowane są recytacje indywidualne i zbiorowe. Jednak nie można nużyć dzieci ćwiczeniami z dykcji, technikami recytacji, powinny bowiem być przeplatane elementami zabawy. Bardziej urozmaiconą formą są recytacje zespołowe, gdyż łączą one dzieci we wspólnym działaniu, a opracowany materiał można wykorzystać podczas uroczystości i świąt oraz konkursów recytatorskich. Może być to głośne czytanie bajek, łatwiejszych utworów literackich na określony temat, samodzielne przygotowywanie recytacji i występ przed świetlicowa publicznością. Jeśli wytworzy się właściwy klimat, wówczas dzieci chętnie uczą się wierszy, recytują i czuja się dowartościowane. *ad.3) Inscenizacja to zabawa w teatr wielokierunkowa, gdyż dzieci nie tylko musza opanować tekst i umiejętność poruszania się na scenie, lecz wzbogacają jego wymowę rekwizytami, dekoracją, strojem, muzyka, oświetleniem.
Polegają one na artystycznym przedstawieniu opisanego zdarzenia, ukazują ciąg sytuacji powiązanych akcją i udramatyzowanych w celu wytworzenia określonego nastroju. Istota wartości małych form teatralnych tkwi nie w efekcie końcowym( co ma duże znaczenie), ale w całym przebiegu pracy, analizowaniu tekstu, próbach recytatorskich, doskonaleniu mowy itp. Inscenizacje mogą bazować na krótkich utworach wierszowanych, fragmentach prozy, piosenkach, baśniach. Podczas opracowywania przedstawień trzeba pamiętać o rozbudzaniu własnej inicjatywy dzieci, pomysłowości i fantazji. Ważną rzeczą jest pokazanie rezultatów pracy dzieci przed ich kolegami, rodzicami czy nauczycielami. *ad.4) Teatr lalek jest popularna formą zajęć świetlicowych pozwalającą osiągnąć różne cele wychowawcze, lecz wymaga odpowiedniego zaplecza i przygotowania nauczyciela. Istotą tego teatru są lalki, którymi poruszają dziecianimatorzy. Dzieci powinny uczestniczyć ściśle w przygotowaniu wzorów lalek, one poruszają nimi za parawanem i recytują przy tym czy śpiewają swoje kwestie. Wszystkie działania to synteza umiejętności nabytych w życiu świetlicowym: projektowanie, szycie kostiumów, rzeźbienie głów postaci, malowanie, dekoracje, śpiew, muzyka, żywe słowo itp. Teatr lalek wymaga wykonania lalek do konkretnego przedstawienia. Mogą to być pacynki zw. lalkami rękawiczkowymi lub kukiełki, jawajki, poruszane od dołu za pomocą patyka i drutów. Kontakt z teatrem to także bywanie w teatrze tj. wycieczki i poznawanie teatru zza kulis, jak i oglądanie spektakli. Zbiorowe pójścia z dziećmi do teatru mają duże znaczenie wychowawcze, gdyż umiłowanie teatru zaszczepione w dzieciństwie pozostaje na całe życie. 3.Zajęcia ruchowe. Najczęściej w pracy świetlicowej stosujemy elementy wychowania fizycznego i sportu w następujących formach: a) spacery, wycieczki, ćwiczenia i gry terenowe, b) zabawy i gry ruchowe, c) gry i zabawy zręcznościowe, d) zabawy konstrukcyjne, e) zabawy tematyczne, f) ćwiczenia gimnastyczne z elementami zajęć muzyczno-ruchowych ( zabawy ze śpiewem i muzyką, ćwiczenia rytmiczne, tańce). Ad. a) Spacer jest naturalną formą ruchu, a w świetlicowym palnie dnia powinien być uwzględniany bez względu na porę roku. Przemawiają za tym potrzeby zdrowotne, gdyż umiarkowany ruch pozwala szybciej usunąć
zmęczenie. Spacery i wycieczki piesze sprzyjają kształtowaniu zaradności i samodzielności, umiejętności współdziałania w gromadzie oraz poszerzają wiedzę o najbliższej okolicy. Ad. b) Zabawy i gry ruchowe oddziaływają na fizyczną stronę osobowości człowieka i są podstawowym środkiem wychowania fizycznego. W toku tych zabaw podnosi się wydolność wielu układów, rozwijają cechy motoryki: siła, szybkość, zręczność oraz umiejętności ruchowe. Wśród zabaw i gier ruchowych wyróżniamy: -zabawy ze śpiewem, które wpływają korzystnie na umuzykalnienie dzieci i kształtowanie ich poczucie rytmu i koordynacji ruchowej. Dostosowanie formy ruchu do treści piosenki sprzyja wyrażaniu indywidualności i inwencji twórczej. -zabawy orientacyjno-porządkowe, których celem jest ćwiczenie umiejętności skupienia uwagi podczas zabawowych czynności ruchowych oraz opanowanie określonych umiejętności. Zabawy te sprzyjają kształtowaniu szybkiej i celowej reakcji, spostrzegawczości i orientacji, kojarzenia określonych form ruchu z ustalonymi sygnałami i znakami, karności i świadomej dyscypliny. Sprzyjają przez to opanowaniu grupy oraz wprowadzeniu w jej zachowanie się ładu i porządku. -zabawy na czworakach, mają znaczenie w ogólnym usprawnieniu uczniów przez wzmocnienie układu kostno-stawowego oraz kształtowaniu cech motoryki, a zwłaszcza siły. -zabawy i gry bieżne organizowane w postaci wyścigów o charakterze rozrywkowo-wypoczynkowym, sprzyjają określeniu indywidualnych możliwości dziecka i porównania sił z rówieśnikami. Wpływają na kształtowanie szybkości i wytrzymałości, zręczności i zwinności. -zabawy i gry rzutne opierające się na naturalnej postaci ruchu, jak rzut do celu czy na odległość, rozwijają siłę, szybkość, kształtują umiejętność celowania i rzucania. Rzuty do celu sprzyjają kształtowaniu koordynacji wzrokoworuchowej, skupienia uwagi i koncentracji. Gry drużynowe polegające na rzucaniu odpowiednimi przyborami, zwłaszcza piłką, stanowią bardzo dobrą formę czynnego wypoczynku. -zabawy i gry skoczne tj. poskoki, wyskoki, zeskoki, przeskoki, doskoki itp. Rozwijają one cechy charakteru jak: pewność siebie, wiarę we własne siły i odwagę; cechy motoryki: zręczność, zwinność, moc i siłę, a połączone z biegiem- także szybkość. Zabawy i gry skoczne sprzyjają wzmacnianiu stawów kończyn dolnych głównie skokowych i kolanowych, sprzyjają zachowaniu równowagi, odpowiedniej postawy w locie.
-zabawy i gry kopne w połączeniu z elementami biegu sprzyjają kształtowaniu zręczności, siły i szybkości, wytrzymałości, szybkiej reakcji oraz koncentracji uwagi. Organizowane w zespołach mają wpływ na kształtowanie umiejętności współpracy i współdziałania, a także karności świadomej dyscypliny. Ad. c) Zabawy zręcznościowe stanowią mniej popularną formę zajęć świetlicowych. Rozwijają one siłę i zręczność, wyobraźnię i inteligencję, wdrażają do pokonywania przeszkód, pozwalają na zdrową rywalizację współzawodniczących grup czy osób. Ad. d) Zabawy konstrukcyjne- konstruowanie różnych budowli, maszyn itp. z różnego tworzywa: drewna kamieni, klocków. Uczestnictwo w zabawie wiąże się z określonymi zadaniami i obowiązkami, podziałem ról. Poza czynnościami manualnymi wymagającymi zręczności rąk i rozwijającymi te ich właściwość, zabawy te wyzwalają całe bogactwo ruchowe, zmuszają organizm do podejmowania znacznego wysiłku fizycznego, psychicznego i umysłowego. Sprzyjają rozwijaniu zaradności życiowej, śmiałości w rozwiązywaniu różnych zadań technicznych. Ad. e) Zabawy tematyczne to podejmowane przez dzieci zadania ruchowe wymagające chodzenia, biegania, przysiadania, podnoszenia, dźwigania, mocowania itp. bogactwo zabaw tematycznych tkwi w tym, iż dzieci przeżywają i wyobrażają sobie swoich ulubionych bohaterów, których przygody dostarczają im tematów do zabawy. Zabawy tematyczne spełniają też funkcje ogólno-wychowawcze. Umożliwiają opanowywanie i doskonalenie wielu ruchów. Bawiąc się dzieci rozwiązują szereg zadań ruchowych wymagających siły, zręczności, szybkości, wytrzymałości. Mam nadzieję, iż przedstawione przeze mnie formy pracy z dziećmi pozwolą wychowawcom świetlicy w ciekawy i twórczy sposób aktywizować uczniów, rozwijać ich zainteresowania, a sami udoskonalą swój warsztat i metody pracy. Bibliografia: Trześniowski R. - Zabawy i gry ruchowe Warszawa 2008r. Rudik P. - Rodzaje zabaw dziecięcych i ich właściwości. Żmudzki J.- Gry i zabawy rekreacyjne Warszawa 1981r. Bleja- Sosna B.- Świetlicowe zajęcia TOM 1. Zajęcia edukacyjne, inscenizacje, wiersze, zabawy, zagadki Bartoszewska B.- ALFABET ŚWIETLICOWY.Scenariusze zajęć świetlicowych