Prof. dr hab. Marek Szewczyk :\G]LDá 3UDZD L $GPLQLVWUDFML Uniwersytetu im. Adama Mickiewicz w Poznaniu Opinie i Ekspertyzy nr 19 OE 19/2004 Opinia o senackim projekcie ustawy o zmianie ustawy o gospodarce nieruchoprfldplrud]qlhnwyu\fklqq\fkxvwdz (druk senacki nr 805) Przedmiot opracowania 3U]HGPLRWHP QLQLHMV]HJR RSUDFRZDQLD MHVW XG]LHOHQLH RGSRZLHG]L QD QDVWSXMFH pytania: MDNUR]XPLHüSRMFLHÄFHOSXEOLF]Q\ F]\Z\ND]FHOyZSXEOLF]Q\FKSR]ZDODMF\FK QD Z\ZáDV]F]HQLH MHVW ZáDFLZ\ F]\OL adenzdwq\dqlqlh]dv]hurnldqlqlh]dzvnl F]\]ZURWZ\ZáDV]F]RQHMQLHUXFKRPRFLSRZLQLHQQDVWSRZDüZND*G\PSU]\SDGNXJG\ Z\ZáDV]F]RQD QLHUXFKRPRü QLH ]RVWDáD Z\NRU]\VWDQD QD FHO ZVND]DQ\ Z GHF\]ML R wyzádv]f]hqlxwdn*hzwhg\jg\qlhuxfkrprü]rvwdádz\nru]\vwdqdqdlqq\fhosxeolf]q\ QL*ZVND]DQ\ Z GHF\]ML DOH X]DVDGQLDMF\ Z\ZáDV]F]HQLH Z GQLX Z\GDQLD GHF\]ML OXE Z GQLXLQQHJR]DJRVSRGDURZDQLDZ\ZáDV]F]RQHMQLHUuFKRPRFL 7UHüSURMHNWRZDQHMQRZHOL]DFML Senacki projekt nowelizacji ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o zmianie ustawy o govsrgdufh QLHUXFKRPRFLDPL L QLHNWyU\FK LQQ\FK XVWDZ Dz.U. z 2004 r. Nr 141, poz. RNUHODQHMPLDQHPÄRVWDWQLHMQRZHOLXJQ ]DZLHUDSURSR]\FMZSURZDG]HQLDGRQLHM dwóch zmian: 1) VNUHOHQLDDUWSNWDZLFVNUHOHQLDGRGDQHJRGRXVWDZ\]GQLDVLHUSQLDU R JRVSRGDUFH QLHUXFKRPRFLDPL Dz.U. z 2000r. Nr 46, poz. 543 ze zm.; ostatnia z U1USR]RNUHODQHMGDOHMMDNRÄugn, przepisu art. 229a w brzmieniu: 3U]HSLV DUW D VWRVXMH VL MH*HOL QD QLHUXFKRPRFL ]RVWDá ]UHDOL]RZDQ\ LQQ\ FHO QL* RNUHORQ\ Z GHF\]ML R Z\ZáDV]F]HQLX NWyU\ Z GQLX Z\GDQLD WHM GHF\]ML PyJá VWDQRZLü podstazz\zádv]f]hqld
2) VNUHOHQLDDUWZEU]PLHQLX3U]HSLVDUWDXVWDZ\Z\PLHQLRQHMZDUWVWRVXMHVL UyZQLH* GR VSUDZ ZV]F]W\FKLQLH]DNRF]RQ\FK GR GQLD ZHMFLD Z *\FLH QLQLHMV]HM ustawy. $G3RMFLHFHOXSXEOLF]QHJR -DNZLDGRPRGHILQLFMFHOXSXEOLF]QHJR]DZLHUDSU]HSLVDUWugn. Wymieniono w niej REHFQLHZSXQNWDFKVWDQ\DUDF]HMSU]HGVLZ]LFLDNWyUHZUR]XPLHQLXXJQVFelami SXEOLF]Q\PL.DWDORJ WHQ QLH PD FKDUDNWHUX ]DPNQLWHJR3RSLHUZV]H]VDPHMugn, a konkretnie z art. 37 ust. 3 XJQPR*QDZ\SURZDG]LüZQLRVHN*HFHODPLSXEOLF]Q\PLVQDGWR EXGRZQLFWZR PLHV]NDQLRZH RUD] UHDOL]DFMD XU]G]H LQIUDVWUXNWXU\ WHFKQLF]QHM 3RZ\*V]\ SU]HSLVVWDQRZLERZLHP*HPR*OLZHMHVW]ZROQLHQLH]RERZL]NX]E\FLDZGURG]HSU]HWDUJX QLHUXFKRPRFLSU]H]QDF]RQ\FKSRGEXGRZQLFWZRPLHV]NDQLRZHOXEQDUHDOL]DFMXU]G]H LQIUDVWUXNWXU\WHFKQLF]QHMDOERLQQ\FKFHOyZSXEOLF]Q\FKQL*ZF]HQLHMZ\PLHQLRQH Ponadto na mocy innych ustaw na zasadzie lex posterior albo lex specialis±pr*olzh MHVW GDOV]H SRV]HU]DQLH FR Z\UD(QLH ]RVWDáR SU]HZLG]LDQH Z DUW SNW XJQ $QDOL]XMF WUHü SXQNWyZ DUW XJQ QLH WUXGQR GRMü GR ZQLRVNX *H Z UR]XPLHQLX ugn celami pueolf]q\pl V SU]HGVLZ]LFLD NWyU\FK ZVSyOQ FHFK MHVW WR L* PDM RQH E\ü SRGHMPRZDQHZLQWHUHVLHSXEOLF]Q\PDZLFZHZVSyOQ\PLQWHUHVLHMDNLHM]ELRURZRFL± lokalnej, poqdgorndoqhm QDURGRZHM D QLHNLHG\ QDZHW JOREDOQHM 0R*QD SRZLHG]LHü *H WD P\O SU]HZRdQLD QLHZ\UD*RQD expressis verbis DOH PLPR ZV]\VWNR GRü F]\WHOQD QDZL]XMHJHQHUDOQLHGRDUW.RQVW\WXFML53NWyU\VWDQRZLL*5]HF]SRVSROLWD3ROVNDMHVW dobrem wspólnym wszystkich obywateli. : RU]HF]QLFWZLH QLHNLHG\ SU]\MPRZDQR ]DZ*DMFH UR]XPLHQLH FHOX SXEOLF]QHJR Z\PDJDMF QLH W\ONR E\ LFK UHDOL]DFMD VáX*\áD RJyáRZL OHF] E\ UHDOL]DWRUDPL W\FK FHOyZ E\á\SRGPLRW\SXEOLF]QHQS16$ZZ\URNX]GQLDOLVWRSDGDU,6$publ. /(;7HQGUXJLZDUXQHNQLH]DZV]HMHVWZ\PDJDQ\3U]\NáDGRZRSXEOLF]QH]DNáDG\ RSLHNL ]GURZRWQHM PRJ E\ü SURZDG]RQH MHG\QLH SU]H] SRGPLRW\ SXEOLF]QH DUW XVW XVWDZ\]GQLDVLHUSQLDUR]DNáDGDFKRSLHNL]GURZRWQHMDz.U. Nr 91, poz. 408 ze ]P RNUHODQHM GDOHM MDNR XR]R] :REHF WHJR VáXV]QD E\áDE\ WH]D SRZRáDQHJR Z\*HM wyurnx 16$ *H =DPLDU SURZDG]HQLD V]NRá\ SRGVWDZRZHM OXE SU]HGV]NROD SU]H] zgromadzenie zakonne nie jest celem publicznym JG\E\ V]NRáD WD QLH PLDáD PLHü VWDWXVX V]NRá\ SXEOLF]QHM FR QLH MHVW ] JyU\ SU]HVG]RQH 1DWRPLDVW QLHWUDIQDE\áDWH]DSLHUZV]D WHJRZ\URNXJG\*]E\WXRJyOQLRQDZNWyUHM16$VWZLHUG]LáL*&HODPLSXEOLF]Q\PLVFHOH NWyU\FKUHDOL]DFMDVáX*\RJyáRZLLMHVWSU]H]QDF]RQDGOD]DVSRNRMHQLDSRWU]HESRZV]HFKQ\FK D UHDOL]DWRUDPL W\FK FHOyZ V MHGQRVWNL RUJDQL]DF\MQH OXE RVRE\ UHSUH]HQWXMFH 6NDUE 3DVWZDOXEMHGQRVWNVDPRU]GXWHU\WRULDOQHJR. Warunek ten nie jest wymagany natomiast Z SU]\SDGNX EXGRZ\ GUyJ SXEOLF]Q\FK FR ZLGDü V]F]HJyOQLH Z\UD(QLH QD SU]\NáDG]LH DXWRVWUDG SáDWQ\FK EXGowanych w systemie koncesyjnym przez prywatne konsorcja albo
W]ZXU]G]HSU]HV\áoZ\FKFRZLGDüV]F]HJyOQLHZ\UD(QLHQDSU]\NáDG]LHEXGRZ\V\VWHPX SXEOLF]QHM WHOHIRQLL NRPyUNRZHM UyZQLH* EXGRZDQHJR SU]H] SU\ZDWQH NRQVRUFMD : RGQLHVLHQLXGRUHDOL]DFMLWHJRURG]DMXFHOyZSXEOLF]Q\FKVáXV]QHMHVWVWZLHUG]HQLHZ\UD*RQH Z Z\URNX 16$ ] GQLD OXWHJR U, 6$ *H Zgodnie z art. 6 ustawy o JRVSRGDUFHQLHUXFKRPRFLDPLFHOHP SXEOLF]Q\P Z UR]XPLHQLX XVWDZ\ MHVW PLQ EXGRZD L utrzymanie przewodów i urzg]hváx*f\fkgrsu]hv\ádqldjd]xdwdn*hlqq\fkrelhnwyzl XU]G]HQLH]EGQ\FKGRNoU]\VWDQLD]W\FKSU]HZRGyZLXU]G]H3U]\WDNVIRUPXáRZDQ\P zapisie ustawowym dla oceq\vsháqlhqldsu]hvádqnläfhox SXEOLF]QHJR nie ma znaczenia, kto ten cel realizujelnwrmhvwmhjrlqzhvwruhp±6ndue3dvwzdvdpru]gwhu\wruldoq\f]\ inna osoba prawna. (publ. LEX nr 55777). Ponadto w odniesieniu do realizacji tzw. LQVWDODFML SU]HV\áRZ\FK SU]HSLV DUW XVW ]DZDUW\ SU]HFLH* ZUR]G]LDOHugn ]DW\WXáRZDQ\PÄ:\ZáDV]F]DQLH QLHUXFKoPRFL Z\UD(QLH VWDQRZL L* RJUDQLF]HQLH SUDZD ZáDVQRFL SUDZD X*\WNRZDQLD ZLHF]\VWHJR DOER RJUDQLF]RQHJR SUDZD U]HF]RZHJR SRSU]H] XG]LHOHQLH ]H]ZROHQLD QD ]DNáDGDQLH L SU]eprowadzanie wspomnianych instalacji SU]HV\áRZ\FK PR*H ]RVWDü XG]LHORQH ] XU]GX DOER QD ZQLRVHN RUJDQX Z\NRQDZF]HJR MHGQRVWNL VDPRU]GX WHU\WRULDOQHJR innej osoby lub jednostki organizacyjnej 5yZQLH* przepis art. 37 ust. 3 XJQZ\UD(QLHVWDQRZLRPR*OLZRFLUHDOizacji celów publicznych przez SRGPLRW\QLHSXEOLF]QHVWDQRZLF*HPR*OLZHMHVW]ZROQLHQLH]RERZL]NX]E\FLDZGURG]H SU]HWDUJX QLHUXFKRPRFL SU]H]QDF]RQ\FK QD UHDOL]DFM FHOyZ SXEOLF]Q\FK MH*HOL EG RQH UHDOL]RZDQHSU]H]SRGPLRW\GODNWyU\FKVWRFHOHVWDWXWRZHLNWyU\FKGRFKRG\SU]H]QDF]D VLZFDáRFLQDG]LDáDOQRüVWDWXWRZ0R*QD]DWHPSRZLeG]LHüL*JHQHUDOQLHRSXEOLF]Q\P charakterze danego celu decyduje kryterium przedmiotowe. Kryterium podmiotowe ma natomiast znaczenie jedynie wówczas, gdy ustawodawca zavwu]hjá L* RNUHORQH FHOH SXEOLF]QHPRJE\üUHDOL]RZDQHZ\áF]QLHSU]H]ZV]\VWNLHSRdmioty publiczne albo tylko FLOH RNUHORQH,QQ\PL VáRZ\ WDP JG]LH ZNURF]\áD SU\ZDW\]aFMD UHDOL]DFML ]DGD DGPLQLVWUDFML SXEOLF]QHM FHOH SXEOLF]QH PRJ UHDOL]RZDü SRGPLRW\ SUywatne. Natomiast WDP JG]LH SU\ZDW\]DFMD MHV]F]H QLH ZNURF]\áD ]DGDQLD SXEOLF]QH PRJ UHDOL]RZDü W\ONR podmioty prywatne. 'ODWUDNWRZDQLDGDQHJRFHOXMDNRFHOXSXEOLF]QHJRQLHMHVWUyZQLH*NRQLHF]QHE\MHJR UHDOL]DFMD GRNRQDáD VL]HURGNyZ SXEOLF]Q\FK 2F]\ZLFLH XVWDZRGDZFD PR*H XF]\QLü tanlh]dvwu]h*hqlh-hgqdnjhqhudoqlhqlhsu]hslv\rerzl]xmfhjrsudzdqlhxsudzqldmgr IRUPXáRZDQLD WDNLHJR Z\PRJX 0R*QD QDZHW SRZLHG]LHü *H SU]HSLV\ R RSáDWDFK adiacencnlfk SURZDG] GR ZQLRVNX SU]HFLZQHJR 3U]HSLV DUW XVW ugn nakazuje ]DOLF]\üQDSoF]HWRSáDW\DGLDFHQFNLHMZDUWRüZLDGF]HZQLHVLRQ\FKSU]H]ZáDFLFLHODOXE X*\WNRZQLND ZLHF]\VWHJR QLHUXFKRPRFL Z JRWyZFH OXE QDWXU]H QD U]HF] EXGRZ\ poszczególnych urzg]hlqiudvwuxnwxu\whfkqlf]qhm8vwdzrgdzfdolf]\ávlzlf]w\pl* przypadki takiej parw\f\sdfmlpdmzu]hf]\zlvwrflplhmvfhlmhxvdqnfmrqrzdá$]dwhpz
ZLHWOHDUW8JQGODNZDOLILNRZDQLDMDNLFKFHOyZMDNRSXEOLF]Q\FKMHG\Q\PNU\WHULXPMHVW to, czy ich reali]dfmdoh*\zlqwhuhvlh]elrurzrfl $G &]\ Z\ND] FHOyZ SXEOLF]Q\FK SR]ZDODMF\FK QD Z\ZáDV]F]HQLH MHVW ZáaFLZ\ F]\OLDGHNZDWQ\DQLQLH]DV]HURNLDQLQLH]DZVNL" Przepis art. 6 pkt 6 XJQWUDNWXMHMDNRFHOSXEOLF]Q\EXGRZRELHNWyZRFKURQ\]GURZLD W przepisach XR]R]QLHZ\VWSXMH]ZURWobiekt ochrony zdrowia, jakkolwiek mowa jest o RFKURQLH]GURZLD0RZDMHVWWDPMHG\QLHR]DNáDGDFKRSLHNL]GURZRWQHMNWyUH±]JRGQLH] WUHFL DUWXVWXR]R]V WZRU]RQHLXWU]\P\ZDQHZ FHOX XG]LHODQLD ZLDGF]H zdrowotnych i promocji zdrowia.1lhz\vwsxmhrq UyZQLH*ZSU]HSLVDFKXVWDZ\]GQLD ZU]HQLDU±3UDZRIDUPDFHXW\F]QHDz.U. Nr 126, poz. 1381 ze zm). Jej art. 86 ust. 1 VWDQRZLQDWRPLDVW*HDSWHNDMHVWSODFyZNRFKURQ\]GURZLDSXEOLF]QHJR:LGDüZLFEUDN V\QFKURQL]DFMLSRPLG]\WUHFLDUWXVWugn a przepisami uozoz oraz przepisami prawa IDUPDFHXW\F]QHJR 1LHPQLHM MHGQDN PR*OLZH Z\GDMH VL SU]HSURZDG]HQLH LQWHUSUHWDFML *H ]DUyZQR ]DNáDG\ RSLHNL ]GURZRWQHM MDNR MHGQRVWNL RUJDQL]DF\MQH XWZRU]RQH Z FHOX udzieodqldzldgf]h]gurzrwq\fkmdnldswhnlmdnrsodfyznlrfkurq\]gurzldsxeolf]qhjr VWDQRZL RELHNW\RFKURQ\]GURZLDRMDNLFKPRZDZDUWSNWXJQ2]QDF]DWR*H potenfmdoqlh PR*OLZH E\áRE\ SU]HSURZDG]HQLH Z\ZáDV]F]HQLD QLHUXFK RPRFL GOD XPR*OLZLHQLD LFK UHDOL]DFML JG\E\ MHGQRF]HQLH VSHáQLRQH ]RVWDá\ SR]RVWDáH SU]HVáDQNL Z\ZáDV]F]HQLD D ZLF EUDN PR*OLZRFL RFKURQ\ ]GURZLD EH] Z\ZáDV]F]HQLD EUDN PR*OLZRFLSR]\VNDQLDQDWHQFHOSUDZD ZáDVQRFLZGURG]HXPRZ\&KRüZLFSLHUZV]H ZUD*HQLH PRJáRE\ VXJHUoZDü *H Z\ZáDV]F]HQLH QLHUXFKRPRFL GOD EXGRZ\ ]DNáDGyZ RSLHNL]GURZRWQHMRUD]DSWHNSXEOLF]Q\FKLSU\ZDWQ\FKQLHPR*HE\üWUDNWRZDQHMDNROH*FH ZLQWHUHVLHMDNLHM]ELRURZRFLWRSRJáEV]\PQDP\OHZ\GDMHVL*HEUDNSRGVWDZE\WDN HZHQWXDOQRü]JyU\Z\NOXF]\ü1LHPR*QDERZLHPZ\NOXF]\üV\WXDFML*HZV]F]HJyOQ\FK RNROLF]QRFLDFK E\áRE\ WR NRQLHF]QH :WSOLZRFL QLH SRZLQQR EXG]Lü UyZQLH* SRWUDNWRZDQLH±MDNRFHOXSXEOLF]QHJR±EXGRZQLFWZDPLHV]NDQLRZHJR1LHSRZLQQRGRMü do wyzádv]f]hqld QLHUXFKRPRFL SRG EXGRZQLFWZR PLHV]NDQLRZH Z V\WXDFML JG\ FHO WHQ PR*HE\ü UHDOL]RZDQ\ EH] Z\ZáDV]F]HQLD DOER JG\E\ SU]HFLZ Z\ZáDV]F]HQLX SU]HPDZLDá Z]JOGQD]DVDGSURSRUFMRQDOQRFL-HGQDNQD Z\SDGHN V\WXDFML Z\MWNRZ\FK PR*OLZRü taka pozlqqd E\ü SU]HZLG]LDQD 2JyOQLH Z\GDMH VL *H ]DNUHV FHOyZ SXEOLF]Q\FK wymienionych w art. 6 i art. 37 ust. 3 XJQQLHMHVWRNUHORQ\]E\WV]HURNR]ZáDV]F]DMHOL XZ]JOGQL VL RNoOLF]QRü *H VDPR ]DOLF]HQLH RNUHORQHJR ]DPLHU]HQLD GR FHOyZ publicznych, to ledwie speáqlhqlh MHGQHM VSRUyG F]WHUHFK SU]HVáDQHN materialno-prawnych Z\ZáDV]F]HQLDQLHUXFKRPoFLRF]\PQL*HM :\GDMHVLUyZQLH* *H SU]\ ZáDFLZHM WM WUDIQHM LQWHUSUHWDFML SU]HSLVX DUW SNW XJQ ]DNUHOHQLH FHOyZ SXEOLF]Q\FK QLH MHVW UyZQLH* ]E\W ZVNLH 8ZDJ ]ZUDFD
okoliczqrü *H ZUyG FHOyZ SXEOLF]Q\FK Z\PLHQLRQ\FK Z DUW XJQ QLH ]RVWDáD wymieniona bugrzdlqvw\wxfmlnxowxu\zv]f]hjyoqrflwdnlfkmdneleolrwhnl:rgplhqqhm V\WXDFML V MeG\QLH PX]HD MDNR *H WH LQVW\WXFMH NXOWXU\ PDM VSUDZRZDü RSLHN QDG zabytkami (art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 21 listopada 1996r. o muzeach, Dz. U. z 1997 r. Nr 5, poz. 24 ze zm. 2SLHND QDG QLHUXFKRPRFLDPL VWDQRZLF\PL ]DE\WNL ]RVWDáD ERZLHP wymieniona w art. 6 pkt 5 ugn. Gdy chodzi natomiast o biblioteki, to zgodnie z art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 27 czerwca U R ELEOLRWHNDFK '] 8 1U SR] ]H ]P RNUHODQD GDOHM MDNR XVWDZD R bibliotekach) %LEOLRWHNL L LFK ]ELRU\ VWDQRZL GREUR QDURGRZH RUD] VáX* ]DFKRZDQLX dziedzicwzd QDURGRZHJR %LEOLRWHNL RUJDQL]XML]DSHZQLDMGRVWS GR ]DVREyZ GRURENX QDXNLLNXOWXU\SROVNLHMRUD]ZLDWRZHM2UJDQL]RZDQLHL]DSHZQLDQLHGRVWSXGR]DVREyZ GyEUQDXNLLNXOWXU\SROVNLHMRUD]ZLDWRZHMVWDQRZLZLFXVWDZRZH]DGDQLHELEOLRWHNNWyUH bieolrwhnlpdmuhdol]rzdüqdu]hf] ]ELRURZRFL6]F]HJyOQ GRQLRVáRü Z\GDMH VL PLHü orgaql]rzdqlh L ]DSHZQLDQLH GRVWSX GR QDURGRZHJR ]DVREX ELEOLRWHF]QHJR D ZLF ± ]JRGQLH ] DUW XVW XVWDZ\ R ELEOLRWHNDFK ± ]ELRUyZ ELEOLRWHN PDMF\FK Z\MWNRZ ZDUWRüL]QDF]eQLHGODG]LHG]LFWZDQDURGRZHJR0R*QDZLFSRZLHG]LHü*HUHDOL]DFMDW\FK ]DGD MHVW FHOHP SXEOLF]Q\P %H] PR*OLZRFL So]\VNDQLDSUDZDGRQLHUXFKRPRFL WUXGQR Z\REUD]LüVRELHRZRRUJDQL]RZDQLHL]DSHZQLDQLHGRVWSX5yZQLH*LZWDNLPZ\SDGNXQLH MHVW]DPNQLWDGURJDGRZ\ZáDV]F]HQLDQLHUXFKoPRFL : SRGREQHM V\WXDFML GR ELEOLRWHN V LQQH ± SR]D PX]HDPL ± LQVW\WXFMH NXOWXU\ WykoQXMRQH]DGDQLDRNUHORQHXVWDZRZRZDUWXVWXVWDZ\]GQLDSD(G]LHUQLND U R RUJDQL]RZDQLX L SURZDG]HQLX G]LDáDOQRFL NXOWXUDOQHM '] 8 ] U 1U poz. 123 ze zm.nwyuhzduwwhmxvwdz\]rvwdá\qd]zdqhä]dgdqldplsdvwzrz\pl QD których reali]dfmprjrwu]\p\zdü GRWDFMH ] EXG*HWX SU]HSLV DUW XVW QLH RNUHOD EOL*HM]MDNLHJREXG*HWXDOH]SHZQRFLQLHFKRG]LWXR*DGHQLQQ\EXG*HWMDNW\ONREXG*HW SDVWZD HZHnWXDOQLH EXG*HW\ MHGQRVWHN VDPRU]GX WHU\WRULDOQHJR, Z W\P Z\SDGNX UHDOL]DFMD ]DGD SDVWZRZ\FK G]L SRZLHG]LHOLE\P\ ± SXEOLF]Q\FK MHVW FHOHP SXEOLF]Q\P =DWHP SU]\ VSHáQLHQLX SR]RVWDá\FK SU]HVáDQHN Z\PDJDQ\FK SU]\ Z\ZáDV]F]HQLXRNWyU\FKPRZDQL*HM GRSXV]F]DOQRü Z\ZáDV]F]HQLD QLHUXFKRPRFL GOD UHDOL]DFMLW\FKFHOyZQLHSRZLQQDEXG]LüZWSOLZRFL-HGQDN*HZWSOLZRüZW\PZ]JOG]LH ]RVWDáD]DVLDQDZ\URNLHP16$]GQLDOXWHJRUSA/Bk 901/99. W wyroku tym NSA VWZLHUG]Lá L* Z\ZáDV]F]HQLH QLHUuFKRPRFL QD LQQH FHOH QL*RNUHORQH Z DUW SNW ± ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o govsrgdufhqlhuxfkrprfldpldz.u. Nr 115, poz. 741 ze zm.), czyli na cele przewidziane w art. 6 pkt 10 tej ustawy, jest dopuszczalne jedynie wtedy, gdy z przepisu innej ustawy expressis YHUELVZ\QLND*HGODUHDOL]DFMLRNUHORQHJRZ QLPFHOXSXEOLF]QHJRPR*HQDVWSLüZ\ZáDV]F]HQLHQLHUXFKRPRFL (publ. OSP 2001, nr 4, SR]:\URNWHQVSRWNDáVL]HVáXV]QNU\W\N0Wolanin, glosa do w/w wyroku, publ., MDNZ\*HM
.RQNOXGXMF PR*QD ]DWHP VWZLHUG]Lü *H VWRVXMF ZáDFLZ LQWHUSUHWDFM SU]HSLVyZ RERZL]XMFHJRSUDZDNDWDORJFHOyZSXEOLF]Q\FKXNV]WDáWRZDQ\ZSU]HSLVDFKDUWL ust. 3 XJQRUD]ZLQQ\FKXVWDZDFKQLHMHVWDQL]E\WV]HURNLDQL]E\WZVNL $G &]\ ]ZURW Z\ZáDV]F]RQHM QLHUXFKRPRFL SRZLQLHQ QDVWSRZDü Z ND*G\P przysdgnxjg\z\zádv]f]rqdqlhuxfkrprüqlh]rvwdádz\nru]\vwdqdqdfhozvnd]dq\ Z GHF\]ML R Z\ZáDV]F]HQLX WDN*H ZWHG\ JG\ QLHUXFKRPRü ]RVWDáD Z\NRU]\VWDQD QD LQQ\ FHO SXEOLF]Q\ QL* ZVND]DQ\ Z GHF\]ML DOH X]DVDGQLDMF\ Z\ZáDV]F]HQLH Z GQLX wydaqldghf\]mloxezgqlxlqqhjr]djrvsrgdurzdqldz\zádv]f]rqhmqlhuxfkrprfl 1DOH*\ Z SHáQL L EH] ]DVWU]H*H SRG]LHOLü VWDQRZLVNR 6HQDWX 53 *H ]ZURW Z\ZáDV]F]oQHM QLHUXFKRPRFL SRZLQLHQ QDVWSLü Z ND*G\P SU]\SDGNX QLHZ\NRU]\VWDQLD QLHUXFKRPRFLQDFHOZVND]DQ\ZGHF\]MLRZ\ZáDV]F]HQLXWDN*HZWHG\JG\QLHUXFKRPRü ]RVWDáD Z\NoU]\VWDQD QD LQQ\ FHO OXE PRJáDE\ ]RVWDü Z\NRU]\VWDQD QD LQQ\ FHO X]DVDGQLDMF\Z\ZáDVzF]HQLH1DSHáQDSUREDW]DVáXJXMHWDN*H DUJXPHQWDFMDSU]\WRF]RQD w uzasadnieniu senackiego projektu nowelizacji ostatniej noweli ugn. Na podstawie przepisów art. 21 ust. 2 Konstytucji RP oraz art. 112 i 113 XJQPR*QD]UHNRQVWUXRZDüQLH MHGQOHF]F]WHU\SU]HVáDQNLZ\ZáDV]F]HQLDQLHUXFKRPRFL 1) zamiar realizacji celu publicznego, 2) XPLHMVFRZLHQLHGDQHJRFHOXSXEOLF]QHJRQDGDQHMQLHUXFKRPRFLZGURG]HPLHMVFRZHJR planu zagospodarowania przestrzennego albo w drodze decyzji o lokalizacji inwestycji celu publicznego (art 112 ust. 1 ugn), 3) EUDNPR*OLZRFLUHDOL]DFMLFHOXSXEOLF]QHJRZLQQ\VSRVyEQL*SU]H]SR]EDZLHQLHDOER RJUDQLF]HQLHSUDZGRQLHUXFKRPRFLDUWXVWugn), 4) EUDNPR*OLZRFLQDE\FLDW\FKSUDZZGURG]HXPRZ\DUWXVWugn). 'R SRZ\*V]\FK GRFKRG]L MHV]F]H MHGQD SU]HVáDQND ] DUW XVW.RQVW\WXFML 53 3U]HSLVWHQWUDNWRZDQ\MHVWZRU]HF]QLFWZLH7U\EXQDáX.RQVW\WXF\MQHJRMDNR(UyGáR]DVDG\ proporfmrqdoqrflwdnqszz\urnx7.]gqldolvwrsdgdu.publ. OTK A QU SR] : W\P Z\SDGNX V]F]HJyOQLH LVWRWQH EG]LH XVWDOHQLH F]\ Z\ZáDV]F]HQLH D ZLF RGMFLH OXE RJUDQLF]HQLH SUDZD ZáDVQRFL OXE LQQHJR SUDZD U]HF]RZHJR U]HF]\ZLFLHMHVWMHG\Q\PVSRVREHP UHDOL]DFML GDQHJR FHOX SXEOLF]QHJR &]\ FHOXWHJRQLHPR*QD]UHDOi]RZDüQSQDQLHUXFKRPRFLG]LHU*DZLRQHM&KRG]LZLFRWRF]\ Z\ZáDV]F]HQLH VWDQRZL LQJHUHQFM SXEOLF]Q NRQLHF]Q Z GDQ\P NRQNUHWQ\P SU]\SDGNX 1DGWR QLH]EGQH MHVW XVWDOHQLH F]\ Z\ZáDV]F]HQLH Z GDQ\P SU]\SDGNX MHVW XVSUDZLHGOLZLRQH Z ZLHWOH NRQVW\Wucyjnej DNVMRORJLL D ZLF F]\ FHO SXEOLF]Q\ NWyU\ PD E\ü ]UHDOL]RZDQ\ Z GURG]H Z\ZáDVzF]HQLD SU]HGVWDZLD VRE±ZZLHWOH WHM aksjologii ZDUWRü Z\*HM FHQLRQQL*NRQVW\WXF\jQLH JZDUDQWRZDQH SUDZR ZáDVQRFL $ Walaszek 3\]LRá=DVDGDSURSRUFMRQDOQRFLZRU]HF]QLFWZLH7U\EXQDáX.RQVW\WXF\MQHJR38* QU V L Q RUD] RU]HF]QLFWZR 7. WDP SRZRáDQH $.UDVXFNL =DNUHV ZROQRFL
JRVSRGDUF]HMDRERZL]NLRSHUDWRUyZZLDdF]F\FKXVáXJLSRZV]HFKQH38*QUV 20 i n.). 3RZ\*V]H Z]JOG\ Z SHáQL X]DVDGQLDM VWDQRZLVNR 6HQDWX FR GR WHJR *H QLHUXFKRPRüZyZáDV]F]RQDQDGDQ\FHOSXEOLF]Q\QLHPR*HE\üX*\WDQD*DGHQLQQ\FHO OHF]ZZ\SDGNXMHM]EGQRFLQDFHORNUHORQ\ZGHF\]MLZ\ZáDV]F]HQLRZHMSRZLQQD]RVWDü zwrócona poprzedqlhpx ZáDFLFLHORZL OXE MHJR QDVWSFRP SUDZQ\P D QLH W\ONR spadkobiercom, jak to przewiduje obecnie przepis art. 136 ust. 1 ugn). Nie ma jednak FDáNRZLWHM SHZQRFL F]\ VWDQoZLVNR 6HQDWX 53 Z\Sá\ZDMFH ] QLHZWSOLZLH VáXV]Q\FK intencji, jest trafne na tle sforpxárzdduwdxjq3u]hslvwhqvwdqrzlerzlhp*hprzepis DUW VWRVXMH VL MH*HOL QD QLHUXFKRPRFL ]RVWDá ]UHDOL]RZDQ\ LQQ\ FHO SXEOLF]Q\ QL* RNUHORQ\ Z GHF\]ML R Z\ZáDV]F]eQLX NWyU\ Z GQLX Z\GDQLD WHM GHF\]ML PyJá VWDQRZLü SRGVWDZ Z\ZáDV]F]HQLD.RFRZ\ IUDJPHQW WHJR SU]HSLVX PR*H SU]HPDZLDü ]D WDNLP UR]XPLHQLHP ZZ SU]HSLVX MDNL SU]\Má 6HQDW 53 D ZLF*H SU]HSLV DUW D XJQ RNUHOD MHV]F]HMHGQV\WXDFMRSUyF]W\FKNWyUH]RVWDá\RNUHORQHZDUWugn, kiedy roszczenie R]ZURWZ\ZáDV]F]RQHMQLHUXFKRPRFLUyZQLH*QLHSU]\VáXJXMH:WDNLPMHGQDNZ\SDGNXQD SRF]WNXSU]HSLVXDUWDugn wyud(qlheudnxmhvárzdäuyzqlh* Z]JOGQLHÄWDN*H 1LH E\áRE\ZWSOLZRFL JG\E\ SU]HSLV WHQ EU]PLDá 3U]HSLV DUW D VWRVXMH VL UyZQLH* (lub WDN*HMHOLMH*HOLQDQLHUXFKRPRFL]RVWDá]UHDOL]RZDQ\LQQ\FHOSXEOLF]Q\QL*RNUHORQ\Z GHF\]ML R Z\ZáDV]F]HQLX NWyU\ Z GQLX Z\GDQLD WHM GHF\]ML PyJá VWDQRZLü SRGVWDZ Z\ZáDV]F]HQLD. -HV]F]H MDQLHM PR*QD E\áR Z\UD]Lü W P\O QLH ZSURZDG]DMF DUW D OHF] SU]HUHGDJRZXMFSU]HSLVDUWXJQ:yZF]DVZ\UD*DáE\RQ±]JRGQLH]]DVDGDPLWHFKQLNL SUDZRGDZF]HM ± MHGQ VDPRG]LHOQ P\O GRW\F]F WHJR NLHG\ URV]F]HQLH R ]ZURW QLHUXFKRPRFLQLHSU]\VáXJXMH:REHFQ\PMHJREU]PLHQLXUyZQLH]DVDGQDFRLQLH]DVDGQD MDNSRSU]HGQLDZ\GDMHVLLQWHUSUHWDFMDZHGOHNWyUHMSU]HSLVDUWDugn stanowi, kiedy PR*QD]DVWRVRZDüSU]HSLVDUWXJQGRGDMFGRSU]HVáDQHNRNUHORQ\FKZDUWugn MHV]F]HMHGQ]UHDOL]RZDQLHQDZ\ZáDVzF]RQHMLQQHJRFHOXX]DVDGQLDMFHJRZ\ZáDV]F]HQLH 3U]\WDNLPUR]XPLHQLXWHJRSU]HSLVXURV]F]HQLH R ]ZURW QLH SU]\VáXJLZDáRE\ MHG\QLH SU]\ NXPXODW\ZQ\P VSHáQLHQLX SU]HVáDQHN ] DUW ugn i z art. 229a ugn. Drugi z kwestionowanych przepisów, a mianowicie art. 15 ostatniej noweli ugn wskazuje jednak na WRL*6HQDW53VáXV]QLHRGF]\WDáLQWHQFMXVWDZodawcy, jako zamiar rozszerzenia sytuacji, w NWyU\FKURV]F]HQLHR]ZURWZ\ZáDV]F]RQHMQLeUXFKRPRFLQLHSU]\VáXJXMHDQLHMDNR]DPLDU RERVWU]HQLDZDUXQNyZXWUDW\URV]F]HQLDSU]H]E\á\FKZ\ZáDV]F]RQ\FKLLFKVSDGNRELHUFyZ %UDNMDVQRFLSUDZDWRGRGDWNRZDSU]HVáDQNDSU]HPDZLDMFD]DXFK\OHQLHPDQDOL]RZDQHJR SU]HSLVX3UDZRVWDQRZLRQHZSDVWZLHSUDwQ\PSRZLQQRERZLHPRGSRZLDGDüVWDQGDUGRZL RNUHORQRFLSUDZDWDN7.QSZZ\URNX]GQLDVW\F]QLDU.publ. OTK A 2004, nr 1, poz. 1).
3U]\ SRZ\*V]\P ]DáR*HQLX SU]HSLV DUW RVWDWQLHM QRZHOL ugn w sposób ewidentny QDUXV]D ]DVDG ]DXIDQLD RE\ZDWHOL GR SDVWZD L VWDQRZLRQHJR SU]H] QLH SUDZD wyprowag]dq ] DUW.RQVW\WXFML 53 : P\O WHM ]DVDG\ XVWDZRGDZF\ Z SDVWZLH SUDZQ\P QLH ZROQR VWDQRZLü WDNLHJR SUDZD E\ VWDZDáR VL RQRVZRLVW SXáDSN GOD obywateli (tak TK w wyroku np. w wyroku z dnia 16 czerwca 2003r. K 52/02, publ. OTK-A QU SR] 7UHü SUDZD VWDQRZLRQHJR Z SDVWZLH SUDZQ\P SRZLQQD E\ü SU]HZLG\ZDOQD E\ RE\ZDWHO PyJá Z VSRVyE UDFMRQDOQ\ SRGHMPRZDü *\FLRZH GHF\]MH =H Z]JOGX QD WR ] ]DVDG\ WHM Zyprowadzany jest generalny zakaz stanowienia prawa, które PLDáRE\]QDMG\ZDü]DVWRVRZDQLHGR]GDU]HNWyUHVMX*ZWRNXDZLFGR]GDU]HNWyUH ]DF]á\ VL ]DQLP GDQH QRUP\ ]ovwdá\ XVWDQRZLRQH 3RZ\*V]\ ]DND] ádplh Z VSRVyE HZLGHQWQ\ SU]HSLV DUW ]DVNDNXMF Z V]F]HJyOQRFL W\FK NWyU]\ VZWUDNFLHSURFHVyZ DGPLQLVWUDF\MQ\FK OXE VGRZRDGPLQLVWUDF\MQ\FK SRSU]H] ]PLDQ SU]HVáDQHN XWUDW\ URV]F]HQLDR]ZURWZ\ZáDV]F]RQ\FKQLHUXFKRPRFLDW\PVDP\PPR*OLZRFLGRFKRG]HQLD ich zwrotu. Konkluzja 6HQDFNL SURMHNW XVWDZ\ QRZHOL]XMF\ RVWDWQL QRZHO XVWDZ\ R JRVSRGDUFH nieruchoprfldpl QDOH*\ RFHQLü MHGQR]QDF]QLH SR]\W\ZQLH ]H Z]JOGyZ SRZRáDQ\FK Z V]F]HJyOQRFLZDG 3R]QDGQLDJUXGQLDU Prof. dr hab. Marek Szewczyk