Jęczmień jary Uwagi ogólne Dzięki systemowi badań PDO możliwa jest ocena wartości gospodarczej odmian zarejestrowanych. W roku Krajowy rejestr liczył 64 odmiany (33 browarnych i 31 typu pastewnego). W roku na liście odmian zalecanych do uprawy w regionie warmińsko-mazurskim (LOZ) znalazło się 8 odmian (1 browarna i 7 pastewnych). Na LOZ w roku wpisano odmiany Olympic, KWS Atrika, Oberek i Soldo, a wycofano odmiany Skald, Suweren i Victoriana. Aktualnie tworzą ją: Olympic, KWS Olof, Iron, Natasia, Ella, KWS Atrika, Oberek i Soldo. Doświadczenia były założone w trzech miejscowościach: we Wrócikowie, Rychlikach i Ruskiej Wsi. Badania prowadzono na dwóch poziomach agrotechnicznych, przy zastosowaniu uprawy typowej dla użytkowania jęczmienia pastewnego. Z badań wynika, że w przypadku jęczmienia jarego przyrost plonu na wyższym poziomie agrotechniki zależy w dużej mierze od warunków pogodowych panujących w okresie wegetacji oraz wyboru odpowiedniej odmiany. Preparatów do wykonywanych zabiegów ochronnych w omawianym gatunku podobnie jak w przypadku wcześniej omawianych dokonywali prowadzący doświadczenia. Preparaty musiały być zarejestrowane w kraju i zalecane dla danego gatunku przez IOR. Na obu poziomach agrotechnicznych w uzasadnionych przypadkach zwalczano również szkodniki. Wyniki doświadczeń Średni plon jęczmienia jarego w roku był na podobnym poziomie jak w roku ubiegłym. W minionym sezonie wegetacyjnym najwyższe plonowanie odnotowano we Wrócikowie. Przy zastosowaniu agrotechniki intensywnej (a 2 ) zebrano średnio we Wrócikowie 99,9 dt/ha, w Rychlikach 97,3 dt/ha, a w Ruskiej Wsi 73,3 dt/ha. Przy mniejszych nakładach (a 1 ) uzyskano odpowiednio 97,9 dt/ha, 100,2 dt/ha oraz 66,0 dt/ha. Średnio dla odmian najwyższy przyrost plonu na poziomie a 2 uzyskano w Ruskiej Wsi 7,3 dt/ha, we Wrócikowie 2,0 dt/ha, natomiast w Rychlikach przyrost plonu na poziomie intensywnym w stosunku do podstawowego był ujemny i wyniósł -2,9 dt/ha(tabela 3). Wśród odmian pastewnych dobre i stabilne wyniki po trzech latach badań osiągnęły Natasia i Soldo. W ostatnim roku plonowaniem powyżej wzorca na poziomie a 1 i a 2 wyróżniły się również odmiany pastewne Natasia i Soldo oraz odmiany browarne Olimpic i badana drugi rok Salome (tabela 5). W roku jęczmień jary w niewielkim stopniu porażony został przez choroby grzybowe. Większe porażenie przez mączniaka wystąpiło w odmianach Iron, Natasia, Podarek i Oberek, pozostałe odmiany wykazały się wyższą odpornością. Plamistość siatkowa najbardziej poraziła odmiany Hajduczek i KWS Atrika. W nieznacznym stopniu wystąpiła rynchosporioza na odmianach Salome, KWS Olof, Hajduczek, Soldo i Podarek. Pełny zestaw wyników obserwacji przeprowadzonych na poziomie podstawowym (bez ochrony fungicydowej) zaprezentowano w tabeli 6. W minionym sezonie nie zanotowano wylegania w fazie dojrzałości mlecznej, natomiast wyleganie jęczmienia jarego przed zbiorem, zarówno na poziomie podstawowym jak i intensywnym, wystąpiło tylko w miejscowości Rychliki. W niewielkim stopniu wyległy: Olympic, SU Lolek, KWS Fabienne, Hajduczek oraz Radek. Wartość masy tysiąca ziaren (MTZ) była niższa od ubiegłorocznej i wyniosła średnio w województwie 51,9 g na poziomie a 1 i 52,1 g na a 2. Najgrubszym ziarnem na obu poziomach cechowały się Hajduczek, Oberek i Soldo, ponadto na poziomie a 2 wyróżniła się również odmiana Natasia. Najdrobniejszym ziarnem na poziomie podstawowym charakteryzowały się KWS Dante, KWS Fabienne i Rubaszek, a na poziomie intensywnym KWS Olof, Rubaszek oraz Radek (tabela7).
Tabela 1. Jęczmień jary. Odmiany badane. Rok zbioru: Kod kraju pochodzenia Rok wpisania do Krajowego rejestru * Rok wpisania do LZO Hodowca (jednostka prowadząca hodowlę zachowawczą lub dla odmian zagranicznych krajowy przedstawiciel) 1. Olympic w FR 2013 RAGT Semences Polska sp. z o.o., ul. Sadowa 10A; PL-87-148 Łysomice 2. KWS Dante DE 2014 KWS Lochow Polska sp. z o.o., Kondratowice, ul. Słowiańska 5; PL-57-150 Prusy 3. Salome DE 2014 Saaten-Union Polska sp. z o.o., ul. Straszewska 70; PL-62-100 Wągrowiec 4. SU Lolek DE 2014 Saaten-Union Polska sp. z o.o., ul. Straszewska 70; PL-62-100 Wągrowiec 5. KWS Fabienne DE KWS Lochow Polska sp. z o.o. Kondratowice, ul. Słowiańska 5; PL- 57-150 Prusy 6. KWS Olof DE 2010 2013 KWS Lochow Polska sp. z o.o. Kondratowice, ul. Słowiańska 5; PL- 57-150 Prusy 7. Iron w DK 2011 2013 DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o. Choryń 27; 64-000 Kościan 8. Natasia DK 2011 2013 DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o. Choryń 27; 64-000 Kościan 9. Ella PL 2012 2014 DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o. Choryń 27; 64-000 Kościan 10. Hajduczek PL 2013 Hodowla Roślin Strzelce sp. z o.o. Grupa IHAR ul. Główna 20; PL- 99-307 Strzelce 11. KWS Atrika DE 2013 KWS Lochow Polska sp. z o.o. Kondratowice, ul. Słowiańska 5; PL- 57-150 Prusy 12. Oberek PL 2013 Hodowla Roślin Strzelce sp. z o.o. Grupa IHAR ul. Główna 20; PL- 99-307 Strzelce 13. Soldo w DE 2013 Saaten-Union Polska sp. z o.o.; ul. Straszewska 70; PL-62-100 Wągrowiec 14. Podarek PL 2014 Hodowla Roślin Strzelce sp. z o.o. Grupa IHAR ul. Główna 20; PL- 99-307 Strzelce 15. Rubaszek PL 2014 Hodowla Roślin Smolice sp. z o.o. Grupa IHAR, Smolice 146; PL-63-740 Kobylin 16. Radek w PL Hodowla Roślin Strzelce sp. z o.o. Grupa IHAR ul. Główna 20; PL- 99-307 Strzelce * - według,,listy odmian roślin rolniczych wpisanych do Krajowego Rejestru w Polsce
Tabela 2. Jęczmień jary. Warunki polowe doświadczeń. Rok zbioru: Miejscowość SDOO Wrócikowo pow. Olsztyn ZDOO Rychliki pow. Elbląg ZDOO Ruska Wieś pow. Ełk Kompleks rolniczej przydatności gleby pszenny dobry pszenny dobry pszenny dobry Klasa bonitacji gleby III b III b IV b ph gleby w KCl 7,1 5,8 6,3 Przedplon bobik groch siewny groch siewny Data siewu 24.03.15 24.03.14 26.03.15 Obsada nasion (szt./m 2 ) 300 300 300 Data zbioru 07.08.15 06.08.15 08.08.15 Nawożenie mineralne N na poziomie a1 (kg/ha) 70 60 70 N na poziomie a2 (kg/ha) 110 100 110 P 2 O 5 (kg/ha) 40 80 20 K 2 O (kg/ha) 70 120 20 Nawożenie dolistne preparatami wieloskładnikowymi na poziomie a 2 Agravita Complete ( 2 kg); Agravita Aktiv 70 (0,5 kg) FoliQ Micromix ( 1 l); Wuxal Top N ( 5 l) I zabieg: Siarczan magnezu, MikrovitMn, Mikrovit Molibden (10 kg+ 1 l+ 1 l); II zabieg: Siarczan magnezu, Tytanit, MikrovitMn, Optysil ( 10 kg+ 0,2 l+ 1 l+ 0,5 l) Środki ochrony roślin Zaprawa nasienna (nazwa) Funaben Plus 02 WS Funaben Plus 02 WS Funaben Plus 02 WS Herbicyd Mustang Forte 195 SE ( 0,8 l) Helm Tribi 75 WG (15g); Axial 50 EC (0,9 l) Sekator 125 OD (0,15 l); Axial 50 EC EC (0,8 l) Insektycyd Fury 100 EW (0,1 l) Fury 100 EW (0,1 l) _ tylko na poziomie a 2 Fungicyd - pierwszy zabieg Fungicyd - drugi zabieg Regulator wzrostu Safir 125 SC ( 1 l) Falcon 460 EC (0,6 l) Menara 410 EC ( 0,5 l) Artea 330 EC ( 0,5 l) Tilt Turbo 575 EC (0,8 l) Artea 330 EC ( 0,5 l) Moddus 250 EC (0,4 l) Cerone 480 SL (0,7 l) Moddus 250 EC (0,4 l)
Tabela 3. Jęczmień jary. Wyniki ogólne doświadczeń. Rok zbioru: Wyszczególnienie Wrócikowo Rychliki Ruska Wieś a 1 a 2 a 1 a 2 a 1 a 2 1. Termin kłoszenia (data) 12.06. 13.06 10.06. 12.06. 14.06. 14.06. 2. Termin dojrzałości woskowej (data) 26.07. 26.07. 24.07. 27.07. 20.07. 20.07. 3. Wysokość roślin (cm) 78 79 75 66 66 67 4. Wyleganie roślin w fazie dojrzałości mlecznej (skala 9 ) 9 9 9 9 9 9 5. Wyleganie roślin przed zbiorem (skala 9 ) 9 9 9 9 8,4 8,3 6. Porażenie przez choroby (skala 9 ): -mączniak prawdziwy 7,0 8,6 8,3 8,8 9 9 -rdza jęczmienia 9 9 8,8 9 9 9 -plamistość siatkowa 7,0 8,2 7,2 8,3 6,1 7,7 -czarna plamistość 9 9 9 9 9 9 -rynchosporioza 9 9 8,8 9 8,1 8,7 7. Masa 1000 ziaren (przy wilgotności 14%) (g) 57,8 57,0 50,2 51,7 49,4 49,9 8. Wilgotność ziarna podczas zbioru (%) 12,0 11,9 14,2 15,0 12,01 12,5 9. Plon ziarna (przy wilgotności 14%) (dt/ha) 97,9 99,9 100,2 97,3 66,0 73,3 Wyniki średnie ze wszystkich badanych odmian a 1 przeciętny poziom agrotechniki; a 2 wysoki poziom agrotechniki Skala 9 : 9 - oznacza stan najkorzystniejszy, 1 - oznacza stan najmniej korzystny
Tabela 4. Jęczmień jary. Plon ziarna odmian w miejscowościach (% wzorca). Rok zbioru: przy wilgotności ziarna 14% Poziom a 1 Poziom a 2 Wrócikowo Rychliki Ruska Wieś Wrócikowo Rychliki Ruska Wieś Wzorzec (dt/ha) 97,9 102,2 67,2 100,0 98,8 72,8 1. Olympic w 100 100 108 100 97 110 2. KWS Dante 96 96 90 94 101 95 3. Salome 104 104 108 104 110 124 4. SU Lolek 103 100 92 101 98 95 5. KWS Fabienne 100 100 101 96 99 105 6. KWS Olof 95 93 106 95 96 108 7. Iron w 102 99 94 104 103 92 8. Natasia 105 101 105 108 103 119 9. Ella 99 97 94 99 95 95 10. Hajduczek 100 92 102 99 91 103 11. KWS Atrika 103 99 102 103 102 99 12. Oberek 94 95 87 95 93 99 13. Soldo w 97 107 103 98 105 98 14. Podarek 103 97 86 104 94 93 15. Rubaszek 98 95 96 102 95 105 16. Radek w 101 94 95 99 95 101 w - odmiany wchodzące w skład wzorca w roku Tabela 5. Jęczmień jary. Plon ziarna odmian (% wzorca). Lata zbioru:, 2014, 2013 przy wilgotności ziarna 14% Liczba lat badań Wartość browarna (skala 9 ) a 1 a 2 2014 2013 2014-2014 2013 Wzorzec (dt/ha) 89,1 85,0 69,8 87,1 81,3 90,5 92,1 86,6 91,3 89,7 1. Olympic w 3 6,55 103 100 98 102 100 102 99 98 101 100 2. KWS Dante 2 6,10 94 104-99 - 97 103-100 - 3. Salome 2 5,85 105 101-103 - 113 102-108 - 4. SU Lolek 2 6,85 98 104-101 - 98 102-100 - 5. KWS Fabienne 1 7,40 100 - - - - 100 - - - - 6. KWS Olof 3-98 102 95 100 98 100 103 96 102 100 7. Iron w 3-98 102 103 100 101 100 105 105 103 103 8. Natasia 3-104 104 97 104 102 110 99 94 105 101 9. Ella 3-97 100 101 99 99 96 103 90 100 96 10. Hajduczek 3-98 97 96 98 97 98 90 96 94 95 11. KWS Atrika 3-101 103 99 102 101 101 108 95 105 101 12. Oberek 3-92 100 94 96 95 96 101 95 99 97 13. Soldo w 3-102 104 103 103 103 100 105 101 103 102 14. Podarek 2-95 100-98 - 97 102-100 - 15. Rubaszek 2-96 102-99 - 101 97-99 - 16. Radek w 1 97 - - - - 98 - - - - Liczba doświadczeń 3 3 3 6 9 3 3 3 6 9 w - odmiany wchodzące w skład wzorca w roku 2014-
Tabela 6. Jęczmień jary. Porażenie odmian przez ważniejsze choroby na przeciętnym poziomie agrotechniki - a 1 (odchylenia od wzorca). Lata zbioru, 2013 - Liczba lat badań Mączniak Plamistość siatkowa Rdza jęczmienia Rynchosporioza Wzorzec (skala 9º) 7,3 7,3 6,7 6,9 8,8 8,4 8,4 8,2 1. Olympic w 3 1,2 1,4-0,5 0,1-0,8-0,5 0,3 0,1 2. KWS Dante 2 1,2-0,0-0,2-0,3-3. Salome 2 1,2-0,0-0,2 - -0,2-4. SU Lolek 2 1,2 - -0,3-0,2-0,1-5. KWS Fabienne 1 1,4-0,5 - -0,3-0,1-6. KWS Olof 3-0,1 0,8 0,2 0,3-0,3-0,3-0,2-0,1 7. Iron w 3-3,6-2,4-0,3-0,3 0,2 0,5 0,1 0,1 8. Natasia 3-2,3-0,6-0,3-0,6 0,2-0,3 0,3 0,1 9. Ella 3 1,7 1,5 0,4 0,6-0,8-0,5 0,1-0,1 10. Hajduczek 3 1,2 1,2-2,1-1,3-0,3-0,4-0,2 0,0 11. KWS Atrika 3 0,9 1,2-1,6-0,8 0,2 0,5 0,1-0,5 12. Oberek 3-0,8-0,2 0,0-0,1 0,2 0,2 0,1-0,2 13. Soldo w 3 1,4 1,3 0,7 0,5 0,2 0,1-0,4-0,2 14. Podarek 2-1,6-0,2-0,2 - -0,3-15. Rubaszek 2 1,7 - -0,1-0,2-0,3-16. Radek w 1 0,9-0,0-0,2-0,1 - Liczba doświadczeń 2 6 3 9 1 4 2 5 Wyniki pochodzą jedynie z doświadczeń, w których wystąpiło dane zjawisko; wyższa wartość oznacza ocenę korzystniejszą w - odmiany wchodzące w skład wzorca w roku
nie wystąpiło nie wystąpiło nie wystąpiło nie wystąpiło Tabela 7. Jęczmień jary. Ważniejsze właściwości rolniczo-użytkowe odmian (odchylenia od wzorca). Lata zbioru:, 2013 - Liczba lat badań w fazie doj. mlecznej 2014 Wyleganie (skala 9º) przed zbiorem Wysokość roślin (cm) Masa 1000 ziaren (g) Poziom agrotechniki a 1 Wzorzec (skala 9º) 9 8,4 8,4 7,6 72 70 51,9 53,0 1. Olympic w 3 0,2-0,4 0,0-1 -2-1,9-1,9 2. KWS Dante 2 0,6 0,1 - -1 - -2,3-3. Salome 2 0,6 0,1-0 - 1,7-4. SU Lolek 2 0,6-0,4-1 - -1,3-5. KWS Fabienne 1 - -0,4 - -2 - -3,0-6. KWS Olof 3 0,6 0,1 0,4 2 3 0,9-0,1 7. Iron w 3 0,6 0,1 0,2 3 2-1,8-1,7 8. Natasia 3 0,5 0,1-0,3 2 1 0,5 2,3 9. Ella 3 0,4 0,1 0,0 4 3 3,0 3,0 10. Hajduczek 3 0,5-0,4 0,3-2 -5 3,2 3,9 11. KWS Atrika 3 0,5 0,1 0,0 5 5 3,3 4,7 12. Oberek 3 0,4 0,1 0,2 0 0 2,8 3,2 13. Soldo w 3 0,5 0,1 0,4-3 -2 5,2 5,9 14. Podarek 2 0,3 0,6-5 - 3,3-15. Rubaszek 2 0,6 0,6 - -3 - -3,6-16. Radek w 1 - -0,4-2 - -1,6 - Liczba doświadczeń 5 1 7 3 9 3 9 Poziom agrotechniki a 2 Wzorzec (skala 9º) 9 8,4 8,6 7,9 70 69 52,1 53,5 1. Olympic w 3 0,2-0,6 0,0-1 -1 0,2-1,6 2. KWS Dante 2 0,6 0,4-0 - -0,4-3. Salome 2-0,6 0,4-1 - 2,7-4. SU Lolek 2 0,4-0,1-0 - -0,3-5. KWS Fabienne 1 - -0,6 - -2 - -0,7-6. KWS Olof 3 0,4-0,6-0,1 2 0-3,1-1,1 7. Iron w 3 0,4-0,1 0,4 0 0-1,5-1,0 8. Natasia 3 0,1-0,6-0,2-3 -1 5,0 3,6 9. Ella 3-0,2-0,1 0,0 3 3 0,0 2,1 10. Hajduczek 3 0,6-0,6 0,3-1 -5 4,8 3,6 11. KWS Atrika 3-0,1-0,1-0,3 5 5 1,8 3,4 12. Oberek 3 0,4-0,1 0,8-1 -1 5,7 4,6 13. Soldo w 3 0,1-0,1 0,1 0-1 3,9 5,1 14. Podarek 2 0,4-0,6-3 - -0,7-15. Rubaszek 2 0,6-0,6-1 - -2,3-16. Radek w 1 - -0,6-0 - -2,7 - Liczba doświadczeń 5 1 7 3 9 3 9 w - odmiany wchodzące w skład wzorca w roku ; Wyleganie: wyniki pochodzą jedynie z doświadczeń, w których wystąpiło dane zjawisko; wyższa wartość oznacza ocenę korzystniejszą