2. Pszenica ozima Pszenica ozima jest najważniejszym pod względem gospodarczym zbożem w naszym kraju. Szerokie zastosowanie zebranego plonu oraz wysoki potencjał plonowania w warunkach klimatyczno-glebowych naszego kraju to atuty tego gatunku. Forma ozima pszenicy zwyczajnej jest podstawowym zbożem chlebowym, gdyż dzięki większej wydajności mąki jest preferowana w skupie na cele młynarsko-piekarskie. Duża część wyprodukowanego ziarna przeznaczona jest także na paszę oraz na inne cele konsumpcyjne (ciastka, makarony, itp.). Powierzchnia uprawy pszenicy ozimej w latach 2009-2011 wynosiła 1,8-2,0 mln ha. Surowa zima w sezonie 2011/2012 spowodowała znaczne wymarznięcie plantacji i konieczność ich zaorania, dlatego też w 2012 roku powierzchnia uprawy uległa zmniejszeniu i wynosiła ok. 1,4 mln ha. Różnorodność gleb w poszczególnych regionach kraju skutkuje przestrzennym zróżnicowaniem znaczenia tego gatunku w uprawie. Największy udział w zasiewach w ostatnim trzyleciu pszenica ozima miała w województwie dolnośląskim i opolskim (54%, 48%), a także podkarpackim i małopolskim (41%). Natomiast na Podlasiu, Mazowszu i w województwie łódzkim udział jej w strukturze zasiewów oscylował w granicach 10%. Jednym z warunków uprawy pszenicy ozimej, koniecznych do spełnienia, a pozwalających na otrzymanie wysokich plonów ziarna jest właściwy dobór odmian. W krajowym rejestrze (KR) znajdują się obecnie 84 odmiany pszenicy ozimej: 1 odmiana z grupy elitarnej (E), 43 odmiany jakościowe (A), 30 odmian chlebowych (B), 2 odmiany na ciastka (K) oraz 8 odmian pozostałych, w tym paszowych (C). Trzy odmiany wśród zarejestrowanych odmian (Mewa, Ostka Strzelecka i Ostroga) charakteryzują się ościstym kłosem i mogą być uprawiane na terenach przyleśnych, gdyż w mniejszym stopniu są uszkadzane przez zwierzynę. Odmiana Tulecka wyróżnia się białą barwą ziarna. W 2013 i na początku 2014 roku zarejestrowano 6 nowych odmian pszenicy ozimej - 2 odmiany jakościowe (A): Arktis i Lavantus oraz 4 odmiany chlebowe (B): Artist, KWS Livius, Pengar i Fakir. W roku 2012 na wniosek hodowcy skreślono z krajowego rejestru 6 odmian: Trend (grupa A), Anthus, Nadobna, Nateja, Sława (grupa B), oraz Izyda (grupa C). Zauważono, iż w krajowym rejestrze odmian w ostatnich latach znacznie wzrósł udział odmian zagranicznych, w 2003 roku wynosił zaledwie 24%, a obecnie jest 58%. Od kilku już lat zwiększa się udział odmian jakościowych i chlebowych, maleje natomiast znaczenie odmian pastewnych. Wynika to ze znacznego postępu w plenności, jaki wnoszą najnowsze odmiany jakościowe i chlebowe (źródło: Lista Opisowa Odmian COBORU). W województwie łódzkim w 2013 roku badano 33 odmiany pszenicy ozimej. Analizie poddano 1 odmianę elitarną, 18 odmian jakościowych, 13 odmian chlebowych i 1 odmianę na ciastka. Badania prowadzone były w ZDOO Lućmierz, ZDOO Masłowice i HR Strzelce, przy uprawie na dwóch, znacznie zróżnicowanych poziomach agrotechniki ściśle według metodyki COBORU. Nawożenie azotem przy podstawowym poziomie agrotechniki (a1) we wszystkich punktach doświadczalnych kształtowało się od 119 kg/ha do 134 kg/ha. Nawożenie fosforowe wahało się od 30 kg/ha w Masłowicach i 40 kg/ha Lućmierzu do 45 kg/ha w Strzelcach, a potasowe wynosiło 90 kg/ha. Wysoki poziom agrotechniki (a2) różnił się od podstawowego (a1) zwiększonym naważeniem azotowym o 40 kg/ha, stosowaniem fungicydów oraz ochroną przed wyleganiem (tabela 2). W ocenie zdrowotności uwzględniono tylko choroby najczęściej występujące: mączniak, rdza brunatna, septorioza liści i brunatna plamistość liści. Ze względu na brak danych z roku 2012, gdzie warunki atmosferyczne panujące zimą spowodowały wymarznięcie odmian, a doświadczenia wcześniej zakończono, w publikacji wykorzystano dwuletnie wyniki badań 2011 rok i 2013 rok. Odmienne warunki siedliskowe i pogodowe różnicowały wyniki uzyskane w w/w punktach doświadczalnych. Najwyższe plony uzyskano w Strzelcach, gdzie pszenica na podstawowym poziomie agrotechniki (a1) plonowała na poziomie 91,1 dt/ha, w pozostałych stacjach możliwości plonotwórcze odmian wyniosły odpowiednio: w Lućmierzu 66,8 dt/ha, w Masłowicach 64,6 dt/ha. 1
Na terenie województwa łódzkiego w doświadczeniach PDOiR średni plon pszenicy ozimej, który jest zarazem wartością wzorcową, przy podstawowym poziomie agrotechniki wyniósł 7,4 t/ha. Wyraźnie powyżej wzorca plonowały odmiany: KWS Magic, KWS Dacanto i Speedway. Dobre plonowanie wykazały również odmiany: Meister, Patras, Oxal, Platin, Bamberka, Praktyk, Natula i Estivus. Intensyfikacja uprawy (a2) pozwala ocenić reakcję odmian na wzrost plonowania przy zastosowaniu dodatkowych nakładów na nawożenie i ochronę przeciwgrzybową. Pozytywny wpływ wyższego nawożenia azotowego oraz ochrona przed patogenami, zastosowanie retardantów przyczyniły się do wzrostu plonotwórczego pszenicy ozimej średnio aż o 1,35 t/ha. Najbardziej wdzięcznymi za taką uprawę były również odmiany: KWS Magic, KWS Dacanto, Meister i Speedway. Wyniki plonowania tych odmian pochodzą tylko z 2013 roku i należałoby zwrócić uwagę na wierność plonowania tych odmian w następnych latach badań. Obfite opady deszczu, pod koniec maja i w czerwcu, w sezonie wegetacyjnym 2013 roku przyczyniły się do znacznego wylegania odmian i rozwoju chorób grzybowych. Stopień porażenia chorobami był zróżnicowany (tabela 6). Należy podkreślić, że odmiany: Arkadia, Zyta, Nutka i Astoria cechowały się najmniejszą odpornością na mączniaka, natomiast: Speedway, Skagen, Muszelka i Estivus wykazały dużą odporność na tę chorobę. Odmiany immunne na patogen rdzy brunatnej to: KWS Dacanto, Platin i Speedway. Najmniejszą odpornością wykazały się odmiany: Belenus, Arkadia i Wydma. Septoriozą liści i brunatną plamistością liści najbardziej porażała się odmiana Wydma, co spowodowało obniżenie jej plonowania. W fazie poprzedzającej zbiór, pomimo zastosowanego regulatora wzrostu, niektóre odmiany wylegały. Najmniejszą odpornością na wyleganie cechowały się odmiany: Ostka Strzelecka, Belenus, Figura, Mewa i Sailor. Dorodność ziarna określa masa 1000 ziaren (MTZ), która uważana jest za jeden z głównych elementów struktury plonu. Odmiany cechujące się dorodnym ziarnem to: Asturia, Watras, Bamberka i Meister. Mankamentem wielu odmian jest niewystarczająca mrozoodporność. Przyjmuje się, że w naszych warunkach stosunkowo niewielkie ryzyko wymarzania wykazują odmiany o minimum średniej mrozoodporności (ocena 4,5 i 5), tę cechę przedstawia tabela 5. Na ogół wysoka plenność odmian wiąże się z obniżoną mrozoodpornością. W sezonie 2012/2013 niskie temperatury, występujące okresowo, nie spowodowały wymarznięcia, gdyż na polach znajdowała się pokrywa śnieżna. Odmiany o obniżonej mrozoodporności tj. KWS Magic i Meister mogły wykazać swój potencjał plonotwórczy. Mając na uwadze uzyskane wyniki z doświadczeń porejestrowych Łódzki Wojewódzki Zespół PDOiR w 2014 roku podjął decyzję o utworzeniu dla pszenicy ozimej Listy Odmian Zalecanych do uprawy na terenie województwa łódzkiego. Odmiany te potwierdziły swoją wysoką wartość w ostatnim sezonie wegetacyjnym. Rekomendacja odmian ułatwia rolnikom dokonanie trafnego wyboru odmian najbardziej dostosowanych do lokalnych warunków gospodarowania. Przyczynia się do poprawy konkurencyjności polskiej hodowli, rodzimego nasiennictwa i rolnictwa. Dzięki tym listom rolnicy mają dostęp do wiarygodnej i obiektywnej informacji o odmianach w najważniejszych gatunkach roślin uprawnych. Udział odmian rekomendowanych w plantacjach nasiennych wynosi około 65% i jest potwierdzeniem zasadności tworzenia takich list. Lista Zalecanych odmian do uprawy (LOZ): 1. TONACJA 6. BAMBERKA 2. MEWA 7. NATULA 3. ZYTA 8. SKAGEN 4. MUSZELKA 9. KWZ OZON 5. MULAN 10. PATRAS 2
Tabela 1. Pszenica ozima. Odmiany badane. Rok zbioru: 2013 Lp. Odmiana Rok wpisania do Krajowego Rejestru Odmian w Polsce Rok włączenia do LZO Kod kraju pochodzenia Adres jednostki zachowującej odmianę, a w przypadku odmiany zagranicznej - pełnomocnika w Polsce 1 2 3 4 3 odmiany elitarne (grupa E) 1 Astoria 2012 PL Poznańska Hodowla Roślin sp. z o.o. ul. Kasztanowa 5, 63-004 Tulce odmiany jakościowe (grupa A) 2 Zyta 1999 2006 PL Hodowla Roślin Strzelce sp. z o.o. Grupa IHAR, ul. Główna 20, 99-307 Strzelce 3 Tonacja 2001 2006 PL Hodowla Roślin Strzelce sp. z o.o. Grupa IHAR, ul. Główna 20, 99-307 Strzelce 4 Figura 2007 PL DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o. Choryń 27, 64-000 Kościan 5 Askalon 2009 PL Saaten - Union Polska sp. z o.o. ul. Straszewska 70, 62-100 Wągrowiec 6 Bamberka 2009 2011 PL Hodowla Roślin Strzelce sp. z o.o. Grupa IHAR, ul. Główna 20, 99-307 Strzelce 7 Natula 2009 2012 PL Małopolska Hodowla Roślin HBP sp. z o.o. ul. Zbożowa 4, 30-002 Kraków 8 Skagen 2009 2012 PL Saaten - Union Polska sp. z o.o. ul. Straszewska 70, 62-100 Wągrowiec 9 Bockris 2010 PL Saaten - Union Polska sp. z o.o. ul. Straszewska 70, 62-100 Wągrowiec 10 Wydma 2005 PL Hodowla Roślin Smolice sp. z o.o.grupa IHAR Smolice 146, 63-740 Kobylin 11 Ostka Strzelecka o/ 2006 PL Hodowla Roślin Strzelce sp. z o.o. Grupa IHAR, ul. Główna 20, 99-307 Strzelce 12 Arkadia 2011 PL DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o. Choryń 27, 64-000 Kościan 13 Linus 2011 PL RAGT Semences Polska sp. z o.o. ul. Sadowa 10A, 87-148 Łysomice 14 Oxal 2011 PL RAGT Semences Polska sp. z o.o. ul. Sadowa 10A, 87-148 Łysomice 15 Sailor 2011 PL DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o. Choryń 27, 64-000 Kościan 16 Estivus 2012 PL Saaten - Union Polska sp. z o.o. ul. Straszewska 70, 62-100 Wągrowiec 17 Patras 2012 2014 PL DSV Polska sp. z o.o. ul. Straszewska 70, 62-100 Wągrowiec 18 Praktik 2012 PL RAGT Semences Polska sp. z o.o. ul. Sadowa 10A, 87-148 Łysomice 19 Tulecka b/ 2012 PL Poznańska Hodowla Roślin sp. z o.o. ul. Kasztanowa 5, 63-004 Tulce 3
Tabela 1 cd. Pszenica ozima. Odmiany badane. Rok zbioru: 2013 Lp. Odmiana Rok wpisania do Krajowego Rejestru Odmian w Polsce Rok włączenia do LZO Kod kraju pochodzenia Adres jednostki zachowującej odmianę, a w przypadku odmiany zagranicznej - pełnomocnika w Polsce 1 2 3 4 3 odmiany chlebowe (grupa B) 20 Mewa o/ 1998 2012 PL DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o. Choryń 27, 64-000 Kościan 21 Nutka 2011 PL Hodowla Roślin Strzelce sp. z o.o. Grupa IHAR, ul. Główna 20, 99-307 Strzelce 22 Muszelka 2008 2010 PL DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o. Choryń 27, 64-000 Kościan 23 Look 2009 PL Dieckmann Seeds Polska sp. z o.o. ul. Mikołaja Reja 4, 86-100 Świecie 24 KWS Ozon 2010 2013 PL KWS Lochow Polska sp. z o.o. Kondratowice, ul. Słowiańska 5, 57-150 Prusy 25 Jenga 2008 PL RAGT Semences Polska sp. z o.o. ul. Sadowa 10A, 87-148 Łysomice 26 Mulan 2008 2014 PL Saaten - Union Polska sp. z o.o. ul. Straszewska 70, 62-100 Wągrowiec 27 KWS Dacanto 2011 PL KWS Lochow Polska sp. z o.o. Kondratowice, ul. Słowiańska 5, 57-150 Prusy 28 Meister 2011 PL RAGT Semences Polska sp. z o.o. ul. Sadowa 10A, 87-148 Łysomice 29 Forum 2012 PL Saaten - Union Polska sp. z o.o. ul. Straszewska 70, 62-100 Wągrowiec 30 KWS Magic 2012 PL KWS Lochow Polska sp. z o.o. Kondratowice, ul. Słowiańska 5, 57-150 Prusy 31 Platin 2012 PL Saaten - Union Polska sp. z o.o. ul. Straszewska 70, 62-100 Wągrowiec 32 Speedway 2012 PL Saaten - Union Polska sp. z o.o. ul. Straszewska 70, 62-100 Wągrowiec odmiany pozostałe (grupa C) 33 Belenus 2009 PL RAGT Semences Polska sp. z o.o. ul. Sadowa 10A, 87-148 Łysomice 4
Tabela 2. Pszenica ozima. Warunki polowe doświadczeń. Rok zbioru: 2013 Miejscowość SDOO Lućmierz SDOO Masłowice HR Strzelce Powiat Zgierski Wieluński Kutnowski Kompleks rolniczej przydatności gleby żytni dobry żytni bardzo dobry pszenny dobry Klasa bonitacyjna gleby IV a III b III a ph gleby w KCl 6,3 6,4 6,56 Przedplon groch siewny groch siewny rzepak ozimy Data siewu (dzień, m-c, rok) 27.09.12 26.09.12 28.09.12 Obsada nasion (szt/m 2 ) 500 450 400 Data zbioru (dzień, m-c, rok) 06.08.13 03.08.13 08.08.13 Nawożenie mineralne N na poziomie a 1 (kg/ha) 119 100 134 N na poziomie a 2 (kg/ha) 159 140 174 P 2 O 5 (kg/ha) 40 30 45 K 2 O (kg/ha) 90 90 90 Nawożenie dolistne preparatami wieloskładnikowymi na poziomie a 2 (l/ha) Florovit 0,75 l Agroleaf Total 5,0 l Agroleaf Total 3,0 l Środki ochrony roślin 5 Florovit 1,0 l Florovit 1,0 l Siarczan Magnezu +ADOB Cu IDHA+ADOB Fe IDHA 7,5 kg+1,0 kg+2,0 l Zaprawa nasienna (nazwa) Vitavax 200 FS Sarfun T 65 DS Kinto Duo 080 FS (nazwa, Cougar 600 SC 1,3 l Maraton 375 SC +Glean 75 WG Herbicyd Huzar Activ 387 OD 1,0 l dawka/ha) Mustang 306 SE 0,5 l 4,0 l + 25 g Insektycyd (nazwa, dawka/ha) Karate Zeon 050 CS 0,1 l Karate Zeon 050 CS 0,1 l Decis Mega 50 EW 0,125 l Bi 58 Nowy 400 EC 0,5 l Karate Zeon 050 CS 0,1 l (tylko na poziomie a 2 ) Fungicyd- pierwszy zabieg (nazwa, Artea 330 EC 5,0 l Sarfun 500 SC 0,4 l Capalo 337,5 SE 1,5 l Fungicyd drugi zabieg (nazwa, Acanto 250 SC 1,0 l Artea 330 EC 0,5 l Karate Zeon 050 CS 0,1 l Regulator wzrostu (nazwa, Cerone 480 SL 0,75 l Cerone 480 SL 0,75 l Medax Top 0,6 l
Tabela 3. Pszenica ozima. Warunki ogólne doświadczeń. Rok zbioru: 2013 Lućmierz Masłowice Strzelce Lp. Cecha a 1 a 2 a 1 a 2 a 1 a 2 1 Stan roślin przed zimą (skala 9 o ) 8,9 9,0 2 Stan roślin po zimie (skala 9 o ) 8,3 8,2 3 Martwe rośliny (%) 4,2 1,0 4 Termin kłoszenia (dzień, m-c) 03.06 04.06 07.06 08.06 05.06. 05.06 5 Termin dojrzałości woskowej (dzień, m-c) 15.07 17.07 15.07 16.07 25.07 25.07 6 Wysokość roślin (cm) 90 83 97 93 101 96 7 Wyleganie roślin w fazie dojrzałości mlecznej (skala 9 o ) 9,0 9,0 9,0 9,0 8 Wyleganie roślin przed zbiorem (skala 9 o ) 8,0 9,0 8,8 8,9 7,5 6,9 9 Porażenie przez mączniaka (skala 9 o ) 7,8 8,6 6,7 7,9 5,3 6,1 10 Porażenie przez rdzę brunatną (skala 9 o ) 7,9 8,9 8,5 9,0 5,6 7,5 11 Porażenie przez septoriozę liści (skala 9 o ) 7,9 8,7 6,7 8,1 4,8 5,4 12 Porażenie przez brunatną plamistość liści (skala 9 o ) 8,2 8,6 8,0 8,9 13 Masa 1000 ziaren (g) 40,6 47,9 41,5 43,9 42,2 42,2 14 Wilgotność ziarna podczas zbioru (%) 11,8 12,1 12,0 12,2 12,7 12,8 15 Plon ziarna (dt z ha) 66,8 85,6 64,6 72,6 91,1 104,5 Wyniki średnie z wszystkich badanych odmian a 1 przeciętny poziom agrotechniki; a 2 wysoki poziom agrotechniki Skala 9 o : 9 - oznacza stan najkorzystniejszy, 1 - oznacza stan najmniej korzystny 6
Tabela 4. Pszenica ozima. Plon ziarna odmian w miejscowościach (%wzorca). Rok zbioru: 2013 Poziom a 1 Poziom a 2 Lp. Odmiana Lućmierz Masłowice Strzelce Lućmierz Masłowice Strzelce Wzorzec, dt z ha 66,8 64,6 91,1 85,6 72,6 104,5 odmiany elitarne (grupa E) 1 Astoria 96 106 90 89 101 97 odmiany jakościowe (grupa A) 2 Zyta 90 87 96 92 84 90 3 Tonacja 89 84 105 96 89 104 4 Figura 93 85 87 95 88 98 5 Askalon 98 109 97 98 106 96 6 Bamberka 103 102 116 93 97 110 7 Natula 110 102 103 95 102 98 8 Skagen 101 97 97 107 102 104 9 Bockris 104 109 94 114 103 99 10 Wydma 89 76 85 91 72 83 11 Ostka Strzelecka o/ 90 95 88 93 93 87 12 Arkadia 91 104 96 94 101 93 13 Linus 99 102 105 104 108 107 14 Oxal 108 107 110 99 107 112 15 Sailor 95 90 82 95 92 96 16 Estivus 101 101 110 100 105 103 17 Patras 114 106 111 107 108 108 18 Praktik 109 111 100 98 110 97 19 Tulecka b/ 107 100 103 107 103 101 7
Tabela 4 cd. Pszenica ozima. Plon ziarna odmian w miejscowościach (%wzorca). Rok zbioru: 2013 odmiany chlebowe (grupa B) 20 Mewa o/ 102 93 82 95 92 86 21 Nutka 89 81 96 101 81 98 22 Muszelka 102 101 94 104 100 95 23 Look 93 90 94 98 89 88 24 KWS Ozon 94 101 104 105 100 108 25 Jenga 99 101 105 96 107 103 26 Mulan 104 94 106 109 96 103 27 KWS Dacanto 111 121 119 104 118 117 28 Meister 109 107 113 109 109 109 29 Forum 102 103 105 97 105 106 30 KWS Magic 115 124 116 102 123 117 31 Platin 111 111 105 109 112 93 32 Speedway 118 121 113 103 118 105 odmiany pozostałe (grupa C) 33 Belenus 64 79 75 101 80 89 wzorzec wszystkie badane odmiany 8
Tabela 5. Pszenica ozima. Plon ziarna odmian (%wzorca). Lata zbioru: 2011, 2013, średnia* 2011 i 2013 Plon ziarna w % wzorca Poziom a Lp. Odmiana Mrozoodporność 1 Poziom a 2 Średnia *2011 2013 2011 2013 2011 i 2013 Średnia* 2011 i 2013 Wzorzec, dt z ha 74,1 73,6 73,9 87,6 79,7 83,7 odmiany elitarne (grupa E) 1 Astoria 3,0 96 95 odmiany jakościowe (grupa A) 2 Zyta 2,5 91 100 96 89 98 94 3 Tonacja 5,5 94 100 97 97 101 99 4 Figura 5,0 88 98 93 95 98 97 5 Askalon 2,5 101 102 102 99 103 101 6 Bamberka 3,0 108 108 108 101 106 104 7 Natula 4,5 105 99 102 98 97 98 8 Skagen 4,5 99 106 103 105 104 104 9 Bockris 2,0 102 98 100 105 99 102 10 Wydma 4,0 83 83 11 Ostka Strzelecka o/ 4,0 90 91 12 Arkadia 6,0 97 96 13 Linus 3,5 102 106 14 Oxal 2,0 109 106 15 Sailor 5,5 88 94 16 Estivus 2,5 105 102 17 Patras 4,0 110 108 18 Praktik 4,0 106 101 19 Tulecka b/ 2,5 103 103 9
Tabela 5 cd. Pszenica ozima. Plon ziarna odmian (%wzorca). Lata zbioru: 2011, 2013, średnia* 2011 i 2013 Plon ziarna w % wzorca Poziom a Lp. Odmiana Mrozoodporność 1 Poziom a 2 Średnia *2011 Średnia *2011 2013 2011 2013 2011 i 2013 i 2013 Wzorzec, dt z ha 74,1 73,6 73,9 87,6 79,7 83,7 odmiany chlebowe (grupa B) 20 Mewa o/ 6,0 91 101 96 91 101 96 21 Nutka 3,0 89 103 96 94 102 98 22 Muszelka 2,5 99 103 101 99 103 101 23 Look 2,5 92 104 98 91 106 99 24 KWS Ozon 4,0 100 103 102 105 103 104 25 Jenga 2,5 102 102 26 Mulan 3,0 102 103 27 KWS Dacanto 2,0 117 113 28 Meister 1,5 110 109 29 Forum 2,0 103 103 30 KWS Magic 1,5 118 114 31 Platin 4,0 109 103 32 Speedway 2,5 117 108 odmiany pozostałe (grupa C) 33 Belenus 2,0 73 105 89 90 105 98 Wzorzec: w roku 2013 i 2011 wszystkie badane odmiany *- średnia z dwóch lat; w 2012 roku wymarznięcie doświadczeń 10
Tabela 6. Pszenica ozima. Porażenie odmian przez ważniejsze choroby na przeciętnym poziomie agrotechniki a 1 (odchylenia od wzorca). Lp. Odmiana Brunatna plamistość liści Mączniak Rdza brunatna Septorioza liści Liczba lat (DTR) badań 2011 i 2011 i 2011 i 2011 i 2013 2013 2013 2013 2013* 2013* 2013* 2013* Wzorzec, (skala 9 o ) 6,6 7,1 7,3 7,4 6,5 7,3 8,1 8,2 odmiany elitarne (grupa E) 1 Astoria 1-1,1 0,4-0,5-0,1 odmiany jakościowe (grupa A) 2 Zyta 2-1,3-1,5-0,5-0,8-0,1 0,0 0,4 0,1 3 Tonacja 2-0,9-1,2-0,1-0,6 0,2 0,1-0,6-0,3 4 Figura 2 0,6 0,2-1,1-1,0-0,6-0,3-0,8-0,7 5 Askalon 2 0,2 0,2 0,7 0,8 0,7 0,4 0,4 0,1 6 Bamberka 2 0,7 0,6 0,2 0,0 0,4 0,3-0,3-0,2 7 Natula 2 0,1 0,2-0,3 0,0-0,5-0,2-0,1 0,4 8 Skagen 2 1,4 0,8-0,5-0,3 0,5 0,3 0,7 0,5 9 Bockris 2 0,1 0,2-0,1-0,1-0,3-0,2-0,1 0,2 10 Wydma 1-0,3-2,0-3,1-1,1 11 Ostka Strzelecka o/ 1-0,3-1,0-1,0-0,1 12 Arkadia 1-1,4-2,3-0,6-0,8 13 Linus 1-0,4 0,4-0,1 0,2 14 Oxal 1 0,7 1,2 0,9 0,4 15 Sailor 1-0,4-0,6-0,6-0,1 16 Estivus 1 1,1 1,0-0,1 0,2 17 Patras 1 0,2-0,5 0,4-0,3 18 Praktik 1 0,6 1,2-0,6-0,6 19 Tulecka b/ 1-0,6 0,2 0,4 0,4 11
Tabela 6 cd. Pszenica ozima. Porażenie odmian przez ważniejsze choroby na przeciętnym poziomie agrotechniki a 1 (odchylenia od wzorca). Liczba lat badań Mączniak Rdza brunatna Septorioza liści Brunatna plamistość liści (DTR) Lp. Odmiana 2013 2011 i 2013* 2013 2011 i 2013* 2013 2011 i 2013* 2013 2011 i 2013* Wzorzec, (skala 9 o ) 6,6 7,1 7,3 7,4 6,5 7,3 8,1 8,2 odmiany chlebowe (grupa B) 20 Mewa o/ 2 0,6 0,1-0,3-0,8-0,3-0,1-0,6-1,1 21 Nutka 2-1,3-1,0-1,8-1,7-0,5-0,2-0,3-0,4 22 Muszelka 2 1,2 0,9 0,4 0,4-0,1-0,1-0,1-0,5 23 Look 2-0,3-0,3-1,0-0,4-0,1-0,1 0,7 0,1 24 KWS Ozon 2-0,3 0,0-0,1 0,3 0,4 0,1-0,8-1,0 25 Jenga 1 0,2-0,3 0,5 0,7 26 Mulan 1-0,8 0,2 0,5 0,4 27 KWS Dacanto 1-0,4 1,4 0,7 0,7 28 Meister 1-0,8 0,4 0,2 0,4 29 Forum 1 0,2 1,2 0,0 0,4 30 KWS Magic 1 0,6 1,2 1,2 0,7 31 Platin 1-0,3 1,4 0,0 0,4 32 Speedway 1 1,9 1,4 1,0 0,4 odmiany pozostałe (grupa C) 33 Belenus 2 0,4 0,6-2,8-2,7-1,0-0,3-0,3-0,5 Liczba doświadczeń 3 6 3 6 3 6 2 4 Wzorzec: w roku 2013 i 2011 wszystkie badane odmiany. * - średnia z dwóch lat; w 2012 roku wymarznięcie doświadczeń 12
Tabela 7. Pszenica ozima. Ważniejsze właściwości rolniczo użytkowe odmian (odchylenia od wzorca). Lata zbioru: 2013, 2011 i 2013 Wyleganie (skala 9 o ) Liczba Wysokość roślin Masa 1000 ziaren w fazie Lp. Odmiana lat przed zbiorem (cm) (g) dojrzałości mlecznej badań 2013 2011 i 2013* 2013 2011 i 2013* 2013 2011 i 2013* 2013 2011 i 2013* Wzorzec, (skala 9 o ) Poziom agrotechniki a 1 9,0 9,0 8,1 8,6 96 89 41,4 42,2 odmiany elitarne (grupa E) 1 Astoria 1 0,0-0,8 6 6,7 odmiany jakościowe (grupa A) 2 Zyta 2 0,0 0,0-0,8-0,4 16 16 1,7 2,3 3 Tonacja 2 0,0 0,0-0,1 0,0 10 8 2,0 3,3 4 Figura 2 0,0 0,0-1,6-1,0 11 12-1,9-1,0 5 Askalon 2 0,0 0,0 0,7 0,4-6 -5-2,5-2,5 6 Bamberka 2 0,0 0,0-0,4-0,2 0 1 5,7 3,4 7 Natula 2 0,0 0,0 0,6 0,2 7 8 2,1 3,2 8 Skagen 2 0,0 0,0-0,4-0,2 3 2 0,1 1,1 9 Bockris 2 0,0 0,0 0,2 0,1 2 4 3,6 3,6 10 Wydma 1 0,0 0,1 0-4,0 11 Ostka Strzelecka o/ 1 0,0-2,1 9-2,7 12 Arkadia 1 0,0 0,4 7 2,4 13 Linus 1 0,0 0,4-7 -3,4 14 Oxal 1 0,0 0,2-1 0,7 15 Sailor 1 0,0-1,1 8-0,9 16 Estivus 1 0,0 0,9-2 1,3 17 Patras 1 0,0 0,2-7 5,0 18 Praktik 1 0,0 0,9-12 -2,8 19 Tulecka b/ 1 0,0-0,4 8 2,7 13
Tabela 7 cd. Pszenica ozima. Ważniejsze właściwości rolniczo użytkowe odmian (odchylenia od wzorca). Lata zbioru: 2013, 2011 i 2013 Wyleganie (skala 9 o ) Liczba Wysokość roślin Masa 1000 ziaren w fazie Lp. Odmiana lat przed zbiorem (cm) (g) dojrzałości mlecznej badań 2013 2011 i 2013* 2013 2011 i 2013* 2013 2011 i 2013* 2013 2011 i 2013* Wzorzec, (skala 9 o ) Poziom agrotechniki a 1 9,0 9,0 8,1 8,6 96 89 41,4 42,2 odmiany chlebowe (grupa B) 20 Mewa o/ 2 0,0 0,0-1,3-0,7 8 7 2,1 0,7 21 Nutka 2 0,0 0,0 0,2 0,1 12 11-2,7-0,2 22 Muszelka 2 0,0 0,0 0,9 0,5-14 -14-3,1 0,1 23 Look 2 0,0 0,0-0,1 0,0 4 4-0,7 0,5 24 KWS Ozon 2 0,0 0,0 0,4 0,2-13 -10-1,2 1,3 25 Jenga 1 0,0 0,4-7 -2,1 26 Mulan 1 0,0 0,2-1 0,2 27 KWS Dacanto 1 0,0 0,6-7 2,0 28 Meister 1 0,0 0,9 1 3,9 29 Forum 1 0,0-0,3-8 1,9 30 KWS Magic 1 0,0 0,9-10 0,5 31 Platin 1 0,0 0,7 0-0,8 32 Speedway 1 0,0 0,7-6 -5,4 odmiany pozostałe (grupa C) 33 Belenus 2 0,0 0,0-1,8-0,9-8 -6-9,9-6,4 Wzorzec: w roku 2013 i 2011 wszystkie badane odmiany * - średnia z dwóch lat; w 2012 roku wymarznięcie doświadczeń 14
Tabela 8. Pszenica ozima. Ważniejsze właściwości rolniczo użytkowe odmian (odchylenia od wzorca). Lata zbioru: 2013, 2011 i 2013 Wyleganie (skala 9 o ) Liczba Wysokość roślin Masa 1000 ziaren w fazie Lp. Odmiana lat przed zbiorem (cm) (g) dojrzałości mlecznej badań 2013 2011 i 2013* 2013 2011 i 2013* 2013 2011 i 2013* 2013 2011 i 2013* Wzorzec, (skala 9 o ) Poziom agrotechniki a 2 9,0 9,0 8,3 8,7 90 82 44,7 44,3 odmiany elitarne (grupa E) 1 Astoria 1 0,0 0,2 6 6,5 odmiany jakościowe (grupa A) 2 Zyta 2 0,0 0,0-0,6-0,6 14 14 0,5 0,4 3 Tonacja 2 0,0 0,0 0,1 0,0 9 7 1,3 2,1 4 Figura 2 0,0 0,0-0,3-0,1 8 10-0,2 0,1 5 Askalon 2 0,0 0,0 0,7 0,4-5 -4-4,1-1,2 6 Bamberka 2 0,0 0,0-1,6-0,8 1 2 4,5 1,8 7 Natula 2 0,0 0,0 0,7 0,4 4 7 1,1 2,2 8 Skagen 2 0,0 0,0-1,6-0,8 4 1 2,6 1,1 9 Bockris 2 0,0 0,0 0,6 0,3 3 4 2,8 3,7 10 Wydma 1 0,0 0,7 0-4,5 11 Ostka Strzelecka o/ 1 0,0-1,8 9-4,2 12 Arkadia 1 0,0 0,6 7 0,8 13 Linus 1 0,0 0,2-7 -2,4 14 Oxal 1 0,0 0,7 0 1,3 15 Sailor 1 0,0 0,6 3-0,4 16 Estivus 1 0,0 0,7-3 -0,5 17 Patras 1 0,0 0,6-5 5,8 18 Praktik 1 0,0 0,7-10 -4,0 19 Tulecka b/ 1 0,0-1,3 9 2,8 15
Tabela 8 cd. Pszenica ozima. Ważniejsze właściwości rolniczo użytkowe odmian (odchylenia od wzorca). Lata zbioru: 2013, 2011 i 2013 Wyleganie (skala 9 o ) Liczba Wysokość roślin Masa 1000 ziaren w fazie Lp. Odmiana lat przed zbiorem (cm) (g) dojrzałości mlecznej badań 2013 2011 i 2013* 2013 2011 i 2013* 2013 2011 i 2013* 2013 2011 i 2013* Wzorzec, (skala 9 o ) Poziom agrotechniki a 2 9,0 9,0 8,3 8,7 90 82 44,7 44,3 odmiany chlebowe (grupa B) 20 Mewa o/ 2 0,0 0,0-1,6-0,8 7 6 1,0-3,2 21 Nutka 2 0,0 0,0-0,1-0,1 12 10-1,3 1,0 22 Muszelka 2 0,0 0,0 0,7 0,4-13 -11-2,8-3,0 23 Look 2 0,0 0,0-0,4-0,2 4 4 0,8 2,1 24 KWS Ozon 2 0,0 0,0 0,7 0,4-13 -9 1,0 0,2 25 Jenga 1 0,0 0,1-7 -2,4 26 Mulan 1 0,0 0,7-1 -0,6 27 KWS Dacanto 1 0,0 0,7-6 1,8 28 Meister 1 0,0 0,7-3 3,8 29 Forum 1 0,0-1,4-8 0,8 30 KWS Magic 1 0,0 0,7-9 -0,9 31 Platin 1 0,0 0,7 0-2,7 32 Speedway 1 0,0 0,7-6 -5,2 odmiany pozostałe (grupa C) 33 Belenus 2 0,0 0,0-1,9-1,0-6 -6-3,6 0,0 Liczba doświadczeń 3 6 3 6 3 6 3 6 Wzorzec: w roku 2013 i 2011 wszystkie badane odmiany * - średnia z dwóch lat; w 2012 roku wymarznięcie doświadczeń 16
17