PROJEKT MODELOWY Debata z młdzieżą sprawach ważnych dla spłecznści Autrka: Janna Pietrasik, Wiceprezeska Zarządu Fundacji Civis Plnus Isttą prjektu jest przeprwadzenie debaty z młdzieżą na temat ważny dla młdzieży i/lub spłecznści. Rekmendujemy, aby debata ta była frmą prwadznych knsultacji spłecznych przez władze na terenie gminy. W tym prjekcie ważnym jest, aby dwartściwać rlę bibliteki jak przestrzeni służącej d sptkań, dyskusji, wymiany pglądów, zdbywania wiedzy sprawach lkalnych, rzwijania wśród młdzieży zaintereswań gminnymi sprawami publicznymi. Wartścią jest jak bibliteka staje się miejscem, w którym młdzież sptyka się, wymienia infrmacjami i dyskutuje. Prces rganizacji debaty z młdzieżą składać się będzie z 7 etapów: 1. wybór tematu debaty 2. przygtwanie debaty 3. pinfrmwanie młdzieży debacie 4. przeprwadzenie debaty 5. pdsumwanie debaty 6. spisanie wnisków płynących z debaty i przekazanie ich władzm Gminy 7. sptkanie z decydentami na temat spsbu wykrzystania przez władze wnisków z knsultacji W trakcie pracy i realizacji prjektu wart skrzystać z linków i źródeł na temat knsultacji spłecznych, wybranych i zebranych na strnie: http://www.civisplnus.rg.pl/bank-wiedzy 1
Dlaczeg wart? Bibliteki w wielu gminach bywają jedyną stałą instytucją kultury i jedncześnie jedyną niekmercyjną przestrzenią publiczną. Młdzież z klei jest grupą spłeczną, która zdecydwaną część swjeg czasu spędza właśnie w swjej najbliższej klicy, w miejscu którym mieszka i gdzie się uczy. Bibliteki mgą być dla młdzieży ważną przestrzenią publiczną. By się tak stał, ich działalnść musi dzwierciedlać wartści, gust młdzieży i dstswać swją fertę d spsbów spędzania wlneg czasu raz ptrzeb właśnie tej grupy spłecznej. Bardz dbrym spsbem badania ptrzeb młdzieży raz zaintereswanie jej działalnścią bibliteki mże stać się rganizwanie debat z młdzieżą na tematy isttne dla nich i spłecznści lkalnej. Naszym zdaniem wart prwadzić debaty jak frmy prwadznych knsultacji spłecznych przez władze na terenie gminy. Taka sytuacja sprzyja zwiększeniu widcznści działań bibliteki, zwiększa zaintereswanie samych władz lkalnych tym c się dzieje w biblitece raz buduje znaczenie i rlą bibliteki jak ważnej instytucji publicznej w gminie. W trakcie przygtwania Prces przygtwanie debaty z młdzieżą jak frmy knsultacji spłecznych składać się będzie z 3 następujących etapów: 1. wybór tematu debaty 2. przygtwanie debaty 3. pinfrmwanie młdzieży debacie C jest ptrzebne d realizacji teg etapu? wyznaczenie terminu i miejsca debaty uknstytuwanie grupy zadaniwej d spraw rganizacji debaty, złżnej z kilku aktywnych młdych sób wyznaczenie miejsca i terminu sptkania grupy zadaniwej ustalenie pdziału zadań i harmngramu przygtwań debaty wybór i zaprszenie prelegentów 2
Jak krk p krku przebiega etap przygtwań? 1. Przygtwanie merytryczne debaty Przed realizacją prjektu zapznaj się z materiałem: knsultacje spłeczne [Załącznik nr 1] 2. Wybór tematu debaty Prpnujemy pddanie knsultacjm spłecznym jedneg z 3 tematów z szerk rzumianeg bszaru życia kulturalneg Gminy tzn.: 1. Działanie Bibliteki Gminnej 2. Rczny prgram imprez kulturalnych w gminie i/lub instytucjach kultury w gminie 3. Kncepcja i prgram imprez klicznściwych w spłecznściach (np. Dżynki, Festyn Rdzinny) Więcej tematów, nad którymi wart debatwać znajdziecie tutaj: http://www.civisplnus.rg.pl/knsultacje Oczywiście stateczny wybór tematu należy d decyzji władz gminy, pnieważ t ne inicjują i prwadzą knsultacje spłeczne z mieszkańcami (tutaj z młdzieżą). Jednak wart p prstu, na samym pczątku realizacji prjektu, przmawiać z Wójtem, Przewdniczącym Rady czy Radnymi i zaprpnwać im rganizację debaty z młdzieżą na ważny temat dla spłecznści. Bardz częst władze Gminy są zaintereswane wysłuchaniem głsu młdych na tematy isttne dla gminy. W sytuacji, gdy tak nie jest w Twim śrdwisku, nie przejmuj się tym! Zrganizuj debatę z młdzieżą, niezależnie d udziału czy zaangażwania władz. Wart przed wybrem tematu debaty zapznać się z materiałem Opis decyzji, które mgą być knsultwane w biblitekach. 3. Przygtwanie debaty Przed właściwym rzpczęciem rganizacji debaty, rekmendujemy stwrzenie grupy zadaniwej ds. rganizacji debaty rekrutwanej z aktywnej młdzieży w gminie. Wart włączyć grupę młdzieży w prces rganizacji debaty. Działalnść takiej młdzieżwej grupy sprzyja zwiększeniu frekwencji młdych na debacie, uczy ich prcesu rganizacji przedsięwzięcia, a c ważne Tbie pmaga w przygtwaniach. Sptkaj się z tą grupą zadaniwą. Na sptkaniu pracujcie szczegółwy harmngram rganizacji debaty z mieszkańcami raz pdział zadań między sby dpwiedzialne za zrganizwanie debaty. W pracach uwzględnijcie m.in. takie kwestie: 3
sfrmułwanie i dprecyzwanie tematu debaty zaprszenie młdzieży na debatę wraz z pinfrmwaniem jej terminie, miejscu i temacie wybór spsbu dtarcia z infrmacją debacie d jej ptencjalnych uczestników wybór i zaprszenie ekspertów na debatę (jeśli dtyczy) prwadzenie debaty, w tym wygłszenie wstępu i pdsumwanie debaty przygtwanie sali d debaty (ustawienie mebli, zapewnienie nagłśnienia) kreślenie reguł debaty (w tym: Ile czasu jest na wypwiedzi? W jaki spsób będzie dbierany głs?) w jaki spsób będziecie dkumentwać debatę (nagranie filmu, spisywanie wnisków) 4. Pinfrmwanie młdzieży debacie Ten etap przygtwań jest bardz ważny dla sukcesu rganizacji debaty. Przemyślcie, ile sób udział mże lub pwinn wziąć udział w debacie, a następnie należy dtrzeć d ptencjalnych uczestników z infrmacją debacie (temat, miejsce, termin). Przeanalizujcie, jakimi kanałami dtrzeć najlepiej z infrmacją d młdzieży. C mże być najbardziej efektywne? Pmyślcie włączeniu szkół i nauczycieli w infrmwanie rganizwanej debacie. Wykrzystajcie strnę internetwą i FB Biblitek, Urzędu Gminy i Szkół. W trakcie realizacji Sednem prjektu jest przeprwadzenie debaty z młdzieżą na temat ważny dla młdzieży i całej spłecznści, a mże nawet będący tematem rganizwanych przez władze gminy knsultacji spłecznych. Pamiętaj, że debata ta nie jest tylk dyskusją młdzieży na zadany temat, ale również zawiera w sbie elementy rekmendacji i wypracwania wnisków na przyszłść. **Ważnym jest**, aby debata ta nie skńczyła się tylk na pisie stanu rzeczywistści, czyli np. że nikt z młdzieżą nie rzmawia, nie słucha ich i nie traktuje pważnie w szkle, która jest dla nich. Dlateg kluczwa jest część debaty, w której uczestnicy-młdzież z Twją pmcą dchdzą d knstruktywnych wnisków np. jak pjawią się tylk argumenty trudnściach, t należy pracwać z grupą nad przefrmułwaniem tych wnisków w kierunku rzwiązań zaistniałej sytuacji! 4
Pmcne w tym pytania (w trakcie debaty) t: - C Oni (młdzież) mgą zrbić aby zmienić ten niepżądany stan rzeczy? - Kt im mże w tym pmóc (np. ulubina, nauczycielka, rdzice, znajmy radny itd.)? - Czeg ptrzebują, aby zmienić sytuację? C jest ptrzebne d realizacji teg etapu? ptwierdzne uczestnictw prelegenta/ów na debacie przygtwana sala na przyjęcie zaprsznych uczestników debaty aparat ftgraficzny d dkumentacji debaty wyznaczenie sby d rbienia ntatek z przebiegu debaty wyznaczenie sby, która będzie mderwała debatę Jak krk p krku przebiega etap przygtwań? 1. Przywitaj gści i pinfrmuj celu debaty (że jest elementem prcesu prwadznych knsultacji spłecznych przez władze Gminy) 2. Przedstaw uczestnikm zasady prwadzenia debaty. Mżesz pkazać slajd PPP pt: Debatwanie główne zasady [Załącznik]. W parciu nie dpwiedni: a. Wyjaśnij uczestnikm temat debaty b. Przedstaw czas trwania debaty c. Wyznaczcie sbę prwadzącą debatę. Tutaj rekmendujemy, żeby t był drsły nie młdzież (który ma się teg dpier nauczyć ) d. Zarezerwuj czas na wypracwanie rekmendacji 5
3. Przedstaw plan debaty. Mżesz d teg użyć slajd pt: Plan debaty [załącznik]. Mżesz ten plan również napisać na flipcharcie. W parciu materiał z prezentacji PPP rekmendujemy następujący plan debaty: a. Przywitanie uczestników i przedstawienie tematu debaty b. Wystąpienie prelegenta c. Dyskusja uczestników. [Waszą rlą jest mderwanie prcesu dyskusji młdzieży, pmaganie im, zadawanie pytań pmcniczych] d. Dyskusja uczestników rekmendacja dla zmian [Waszą rlą jest mderwanie prcesu dyskusji młdzieży, pmaganie im, zadawanie pytań pmcniczych] e. Pdsumwanie merytryczne debaty pwtórzenie wypracwanych przez młdzież rekmendacji [Mżecie je spisać na Flipie] f. Pdziękwanie za udział w debacie 4. A teraz pzstaje przeprwadzić debatę! Pwdzenia P zakńczeniu Sednem prjektu jest przeprwadzenie debaty z młdzieżą na temat ważny dla młdzieży i całej spłecznści, a mże nawet będący tematem rganizwanych przez władze gminy knsultacji spłecznych. Pamiętaj, że debata ta nie jest tylk dyskusją młdzieży na zadany temat, ale również zawiera w sbie elementy rekmendacji i wypracwania wnisków na przyszłść. T bardz ważna część całeg prjektu. Na tym etapie, pdbnie jak w fazie przygtwań, wart współpracwać z młdzieżą tj. z uknstytuwaną wcześniej grupą zadaniwą d spraw debaty. Debata z młdzieżą raz sam prces knsultacji spłecznych pwinien zakńczyć się czterema działaniami: 1. pdsumwanie debaty 2. spisanie wnisków płynących z debaty 3. upublicznienie ich raz przekazanie ich władzm Gminy 6
4. sptkanie z decydentami na temat spsbu wykrzystania przez władze wnisków z knsultacji C jest ptrzebne d realizacji teg etapu? 1. wyznaczenie terminu sptkania pdsumwująceg 2. zaprszenie młdzieży tj. grupy zadaniwej d spraw debaty na sptkanie pdsumwujące Jak krk p krku przebiega etap zakńczenia? 1. pdsumwanie debaty W trakcie sptkania pdsumwująceg debatę, pdziękuj ucznim za zaangażwanie. Dceń ich pwiedz, że wyknali ważne i trudne zadanie. Pprś, by młdzi usiedli w kręgu i każde dpwiedział na pytania: Jak się czuje p zakńczeniu teg zadania? Czy pdbała im się debata i dlaczeg? Jak cenia swój wkład w rganizację debaty? 2. spisanie wnisków płynących z debaty Pamiętaj, aby spisać wniski płynące z debaty. Na sptkaniu pdsumwującym pprś sbę, której zadaniem był spisanie wnisków płynących z debaty zaprezentwanie efektów swjej pracy. Mżliwym jest również, że młdzież na sptkaniu przygtuje prpzycje wnisków z debaty. 3. upublicznienie wnisków raz przekazanie ich władzm Gminy Następnie upublicznij np. na strnie internetwej Bibliteki relacje (zdjęcia) i wniski płynące ze zrganizwanej debaty z młdzieżą. Mżesz pprsić uczniów, żeby statecznie sfrmułwali pism ze sprawzdaniem ze zrganizwanej debaty. Ptem przekaż dkumenty (wniski płynące z debaty) władzm Gminy. 7
4. sptkanie z decydentami na temat spsbu wykrzystania przez władze wnisków z knsultacji Celem teg statnieg etapu prac jest dmknięcie prcesu knsultacji spłecznych w pstaci sptkania z decydentami. Ustal z władzami gminy knkretny termin sptkania, z kim dkładnie Ty i młdzież się sptka i gdzie dbędzie się sptkanie. Najlepiej jak sptkanie dbędzie się w Urzędzie Gminy, gdzie udasz się z młdzieżą. Zaprś na sptkanie młdzież z grupy zadaniwej, mżesz również zaprsić wszystkich uczestników debaty. Pinfrmuj władze gminy celu i wadze sptkania. Pinfrmuj uczniów terminie i miejscu sptkania. Przypmnij, że celem sptkania jest dwiedzenie się jak władze zamierzają wykrzystać wniski płynące z przeprwadznej debaty z młdzieżą, alb jak już je wykrzystały. Zachęć uczniów d dważneg zadawania pytań decydentm. W zależnści d sytuacji: rzpcznij sptkanie, ale najkrzystniej będzie, jak władze gminy będą dpwiedzialne za przebieg sptkania, b t ni są gspdarzem i prwadzącym knsultacje spłeczne z mieszkańcami. W razie kniecznści zachęć uczniów d zadania pytań alb sama/sam sfrmułuj pytanie: Jak władze Gminy planują wykrzystać wniski i pstulaty bywateli płynące z debaty z mieszkańcami? C mgł być zrbine inaczej? Mżecie na debatę zaprsić prócz młdzieży również drsłych mieszkańców, urzędników i władze gminy: radnych, Wójta. Wtedy cała spłecznść ma szanse wysłuchać młdych. Ważnym jest tylk dbanie aby drśli nie narzucali swje punktu widzenia i zdania młdzieży. Ddatkwe uwagi Inspiracja jest wynikiem dświadczeń realizacji prjektu Bibliteka jak przestrzeń dyskusji sprawach lkalnych prwadzny jest przez Fundację Civis Plnus w ramach Prgramu Rzwju Biblitek. Więcej: http://www.civisplnus.rg.pl/bibliteki 8
Załącznik nr 1. Knsultacje spłeczne. [*materiał pracwan na pdstawie publikacji: M. Prbsz, P. Sadura, Knsultacje w spłecznści lkalnej: planwanie, przygtwanie, prwadzenie knsultacji spłecznych metdą warsztatwą.] C t są knsultacje spłeczne? Knsultacje spłeczne t prces, w którym przedstawiciele władz (każdeg szczebla: d lkalnych p centralne) przedstawiają bywatelm swje plany dtyczące np. aktów prawnych (ich zmiany lub uchwalania nwych), inwestycji lub innych przedsięwzięć, które będą miały wpływ na życie cdzienne i pracę bywateli. Knsultacje nie graniczają się jednak tylk d przedstawienia tych planów, ale także d wysłuchania pinii na ich temat, ich mdyfikwania i infrmwania statecznej decyzji. Knsultacje spłeczne t spsób uzyskiwania pinii, stanwisk, prpzycji itp. d instytucji i sób, których w pewien spsób dtkną, bezpśredni lub pśredni, skutki prpnwanych przez administrację działań. Nie chdzi tutaj wyłącznie sam zakmunikwanie bywatelm zamiarów władzy (każdeg szczebla: d lkalneg d centralneg), ale wysłuchanie pinii bywateli na ten temat, a następnie uwzględnienie tych pinii w dalszym działaniu. Zasadniczym celem knsultacji jest pdjęcie decyzji, która nie będzie antagnizwać spłecznści lkalnej, a jedncześnie pzwli na rzwiązanie ważnej kwestii. Dlaczeg przeprwadza się knsultacje spłeczne? Dlateg, że trzeba Knsultacje spłeczne przeprwadzane są zazwyczaj w sytuacjach kniecznści spełnienia wymgów prawnych. Pdstawą d przeprwadzenia knsultacji spłecznych na pzimie gminy są przepisy Ustawy samrządzie gminnym z 8 marca 1990 rku. Zgdnie z nimi rząd i samrządy mgą przeprwadzić knsultacje spłeczne w wypadkach przewidzianych ustawą (wtedy częst są ne bwiązkwe) raz w innych sprawach ważnych dla wspólnt samrządwych. 9
Dlateg, że wart w interesie samrządu Nie jest jednak tak, że tylk przymus skłania władze samrządwe d sięgnięcia p knsultacje z bywatelami. Wybraźmy sbie hiptetyczną gminę, której samrząd w góle nie kmunikuje się z mieszkańcami nie infrmuje ich pdejmwanych działaniach, mających zapaść decyzjach, szykujących się zmianach, nie pyta ich zdanie, ptrzeby, pmysły, nie mówi swich inicjatywach. Nie ma sptkań, kntaktów w terenie, knsultacji. Nie istnieje strna internetwa urzędu, nie wydaje n gazetki, nie wywiesza głszeń. C traci taki samrząd? Traci mżliwść dtarcia z infrmacją swich inicjatywach d mieszkańców. C więcej, ryzykuje pdejmwanie działań niedpaswanych d lkalnych ptrzeb raz rezygnuje z mżliwści pddania ich weryfikacji. Mże t wiązać się z wymiernymi stratami rzwiązywanie knfliktów spłecznych i pprawianie już zakńcznych prac ksztuje czas i pieniądze. i mieszkańców Na takiej sytuacji tracą, czywiście, także mieszkańcy. Nie mają wpływu na działania samrządu ani świadmści teg, jakie inicjatywy są dla nich i w ich imieniu pdejmwane. Brakuje wspólnej wiedzy na temat wzajemnych planów, czekiwań i działań w najbliższym tczeniu. Wytwrzenie jej jest mżliwe tylk dzięki dpwiedniemu wykrzystaniu kanałów kmunikacyjnych, które pzwalają na skuteczne działanie. P c prwadzi się knsultacje spłeczne? Dbrze przeprwadzne knsultacje pzwalają m.in. na: lepsze rzpznanie ptrzeb interesariuszy i dpaswanie działań samrządu d ich czekiwań, zaszczędzenie czasu i pieniędzy (mniej prtestów, późnień), spjrzenie na prblem z wielu punktów widzenia i wypracwanie nwych rzwiązań w przypadku knfliktu, pdsunięcie nierzważanych dtąd, ciekawych i realistycznych rzwiązań zaprpnwanych przez mieszkańców, wzmcnienie pzytywneg wizerunku urzędu i budwanie pparcia spłeczneg wkół przeknsultwanych działań, aktywizwanie całych spłecznści stanwią inkubatr, w którym wykluwają się nwi spłecznicy i zaangażwani bywatele, 10
zwiększenie gtwści bywateli d samdzielneg rzwiązywania prblemów i zaspkajania ptrzeb raz rzwój ich umiejętnści w tym zakresie, budwanie zaufania d władz i instytucji raz współbywateli (kapitał spłeczny), c prcentuje większym zaangażwaniem w przyszłści, zwiększenie gólneg zaufania d samrządu, więc też zwiększenie skłnnści d zaakceptwania także decyzji pdejmwanych bez knsultwania, swjenie z nimi mieszkańców regularnie knsultacje nie skłaniają d pdejrzeń chęci manipulacji, mżliwść zawarcia przumienia w trudnych, knfliktgennych sytuacjach (np. musimy zlikwidwać waszą szkłę, ale w zamian damy gimbusa, plac zabaw i remnt mstu). 11