Szkoła Podstawowa im. marsz. Józefa Piłsudskiego w Dzierzgowie INNOWACJA PEDAGOGICZNA Jem zdrowo i kolorowo Szkoła Podstawowa w Dzierzgowie Planowany termin realizacji: 01.09.2014 30.06.2015 Autor: mgr Iwona Długokęcka Adres: ul. Jagiellońska 21, 06-520 Dzierzgowo Kontakt: Dyrektor Szkoły Tel.236533076, Sekretariat Tel. 236533363 e-mail: sz.p.dzierzgowo@wp.pl str. 1
1. WSTĘP I UZASADNIENIE POTRZEBY INNOWACJI. Przyrządzanie potraw sprawia wiele przyjemności i może być wspaniałą nauką przez zabawę. Dla dzieci jest to pełna niespodzianek podróż w różne strony świata, podczas której poznają egzotyczne smakołyki i potrawy. Każde dziecko będzie miało okazję własnoręcznie przyrządzać potrawy, a następnie je degustować. Dzieci poznają tajniki kuchni i zasady dobrych obyczajów przy stole. Uczestnictwo w zajęciach pozwoli rozwinąć zainteresowania kulinarne dzieci, a umiejętności tu zdobyte będą wykorzystywane w życiu codziennym. Zajęcia są formą spędzania wolnego czasu, miejscem gdzie uczniowie mogą wspólnie pracować i osiągnąć sukcesy kulinarne. W planie zajęć uwzględnione zostały również zagadnienia z zakresu higieny, organizacji pracy w kuchni, zdrowego odżywiania i odpowiedniej diety. Program wychodzi naprzeciw zainteresowaniom dzieci. Ma na celu rozwijanie postawy twórczej, przyczyniającej się do pełniejszego rozwoju osobowości dziecka. 2. OPIS INNOWACJI. Innowacja obejmuje cykl zajęć, podczas których dzieci wezmą czynny udział w przygotowaniu potraw bogatych w witaminy. Podczas zajęć dzieci nauczą się jak komponować zdrowe i smaczne posiłki, poznają piramidę żywienia oraz zasady savoir-vivre'u. Program uświadomi dzieciom, że same mogą decydować czy chcą jeść zdrowo i przekonać się, że gotowanie jest łatwe i przyjemne. Poza tym uczniowie poznają potrawy z różnych części świata, tradycje i kulturę różnych narodów. Program Jemy zdrowo i kolorowo ma charakter umiejętnościowy i dlatego w celu osiągania oczekiwanych wyników zakłada stworzenie takich sytuacji, str. 2
w których uczeń będzie odbiorcą, obserwatorem, współuczestnikiem, współtwórcą i twórcą podejmowanych działań, nauczyciel zaś inspiratorem, koordynatorem promującym twórczą działalność wychowanków i umożliwiającym prezentację efektów działań uczniów. Wskazane jest, by stosować atrakcyjne formy osiągania celów i urozmaicone metody pracy. Prowadzący zajęcia: wykorzystuje aktywizujące metody i techniki (metody samodzielnego dochodzenia do wiedzy np. dyskusja dydaktyczna, giełda pomysłów, uzupełnianie kart pracy z wykorzystaniem różnych źródeł informacji), pobudza kreatywność uczniów i inspiruje (ekspozycja twórczości), stosuje metody działań praktycznych, które pozwolą kształtować nie tylko kompetencje kluczowe, ale i poczucie współodpowiedzialności za własną wiedzę i zdobywane umiejętności; kształtuje u uczniów umiejętności zdobywania, gromadzenia, porządkowania, przetwarzania potrzebnych materiałów (praca z komputerem, literaturą fachową, czasopismami, korzystanie ze zbiorów biblioteki szkolnej); Innowacja Jem zdrowo i kolorowo została opracowana zgodnie z obowiązującą podstawą programową i obejmuje materiał o treściach związanych z kulinarią. Przeznaczona jest dla uczniów klas IV VI, którzy po zajęciach oczekują w świetlicy szkolnej na rodziców lub autobusy. Udział w zajęciach jest dobrowolny. Mają one charakter praktyczno teoretyczny. Na zajęciach realizowane będą zagadnienia dotyczące racjonalnego żywienia, planowania i wykonania potraw. Uczniowie poznają zasady przyrządzania potraw z różnych produktów, smaki różnych kuchni świata. Poza tym udoskonalą umiejętność str. 3
dekorowania stołu na różne uroczystości oraz poznają sposoby układania serwetek. Zajęcia mają za zadanie doskonalić umiejętność pracy w grupie, pomysłowość, dokładność i zaangażowanie, a także usprawniać uczniów manualnie poprzez: krojenie, obieranie, ugniatanie, mieszanie itp. Uczniowie nauczą się umiejętnie korzystać z przepisów kulinarnych. Realizując tą innowację będę starała się stosować zasadę: - słyszę, widzę, czuję - dotknę, spróbuję, poznam, zapamiętam. W ten sposób mam nadzieję zainteresować dzieci przyrządzaniem potraw, zachęcić do eksperymentowania w kuchni i poznawania różnych smaków świata. Zorganizowanie ciekawych zajęć kulinarnych dla uczniów przebywających w świetlicy wzbogaci także ofertę edukacyjną szkoły. Realizacja innowacji Jem zdrowo i kolorowo polegać będzie na przygotowaniu i przeprowadzeniu zajęć z uczniami klas IV - VI 2 razy w miesiącu w wymiarze 2 godzin w ramach godzin wynikających z Art. 42 ust. 2 pkt. 2 Karty Nauczyciela. 3. ZASADY FUNKCJONOWANIA INNOWACJI. Cel innowacji: Popularyzacja wiedzy kulinarnej w klasach IV - VI. Cele szczegółowe: W zakresie wiadomości i umiejętności: str. 4
Rozszerzenie treści materiału programowego z zajęć technicznych dostosowanego do wieku i możliwości dziecka Poznawanie tradycyjnych potraw pochodzących z kuchni różnych narodów. Budzenie zainteresowań zjawiskami kulturowymi. Zapoznanie z podstawowymi zasadami bezpiecznego zachowania się w kuchni, Zapoznanie z różnymi naczyniami i przyborami kuchennymi, Wdrażanie podstaw racjonalnego odżywiania i higieny przyrządzania posiłków, Rozwijanie zainteresowań kulinarnych poprzez prezentację krótkich opowiadań, wprowadzających do historii i pochodzenia przyrządzanych potraw, Rozwijanie umiejętności korzystania z książek kucharskich, Rozwijanie umiejętności dochodzenia do wiedzy drogą obserwacji, doświadczeń, wnioskowania, uogólniania, Wdrażanie do nabywania umiejętności planowania i przeprowadzania prostych doświadczeń kulinarnych, Wdrażanie do twórczego myślenia, Wykorzystanie naturalnej ciekawości świata dzieci dla rozwijania trwałych zainteresowań kulinarnych, Projektowanie i przeprowadzanie różnych doświadczeń kulinarnych. W zakresie postaw: Wyrabianie umiejętności współdziałania w grupie, str. 5
Rozwijanie odpowiedzialności za pracę własną i całej grupy, Edukacyjne spędzanie wolnego czasu wg zasady,,przyjemne z pożytecznym" Rozwijanie postaw samodzielności i kreatywności, Rozwijanie aktywnych form wypoczynku Metody i formy pracy: Metody pracy: Podające: pogadanki, wyjaśnienia, objaśnienia, odczyt, opis. Praktyczne: ćwiczenia, pokaz, obserwacja, doświadczenie. Badawcze. Poszukujące. Aktywizujące. Formy pracy: Praca z całą grupą, w małych zespołach, praca indywidualna. Zajęcia z zastosowaniem aktywnych metod pracy. Gry i zabawy o tematyce kulinarnej. Wykonywanie albumów tematycznych związanych z poszczególnymi treściami. Konkursy i zabawy o tematyce kulinarnej. str. 6
SPODZIEWANE EFEKTY: Dla szkoły: wzbogacenie oferty edukacyjnej szkoły, uatrakcyjnienie zajęć pozalekcyjnych, budowanie pozytywnego wizerunku szkoły wśród dzieci i rodziców, jako placówki dbającej o twórczy rozwój swoich wychowanków, podniesienie jakości pracy szkoły, Dla uczniów: wzrost zainteresowania wiedzą kulinarną, odpowiedzialność za stan zaplecza kuchennego, umiejętność zaplanowania i przeprowadzenia obserwacji i prostych doświadczeń, umiejętność współpracy w grupie, rozwój twórczego myślenia i kreatywności, satysfakcja z odniesionych sukcesów, odpowiedzialność za pracę własną i grupy, str. 7
4. EWALUACJA. Zadaniem ewaluacji jest rozszerzenie i modyfikacja materiału dotyczącego zajęć technicznych. Dostosowanie do warunków szkoły i uczniów, dla których jest ona przeznaczona. Cel ewaluacji Zweryfikowanie oferty zajęć pod kątem oczekiwań uczniów i rodziców. Zweryfikowanie zakresu treści kulinarnych w klasach IV - VI. Odbiorca ewaluacji Nauczyciel prowadzący zajęcia. Czas realizacji: Po każdym semestrze Wykonawca ewaluacji: Nauczyciel prowadzący zajęcia. Przedmiot ewaluacji: Oferta dydaktyczna realizowanych zajęć. Identyfikacja oczekiwań uczniów i rodziców odnośnie innowacji. Sposób prowadzenia zajęć. Zasady innowacji: Użyteczność (czy program przyczynił się do zaspokojenia potrzeb), str. 8
Trafność (czy odpowiada potrzebom beneficjentów), Adekwatność, odpowiedniość (do jakiego stopnia cele programu są odpowiednie do zmieniających się potrzeb i priorytetów), Efektywność (jakie efekty przyniosły zaplanowane działania w ramach innowacji), Skuteczność (do jakiego stopnia program przyczynił się do osiągnięcia jego szczegółowych i ogólnych celów), Wykonalność (czy zamierzone cele są możliwe do zrealizowania), Rzetelność i poprawność badawcza (czy przestrzegane są standardy etyczne i badawcze, uwzględniające dobro osób, których dotyczą wyniki badań i osób zaangażowanych w ewaluację), Interaktywność (czy uczestniczą w dialogu realizatorzy, odbiorcy innowacji, instytucje wspierające), Dynamiczność (czy na bieżąco wprowadzane są zmiany, wdrażane wnioski ewaluacji), Jawność (czy wyniki ewaluacji są udostępnione Radzie Pedagogicznej, rodzicom, organowi prowadzącemu), Trwałość (jakie są szanse, że efekty innowacji będą widoczne, będą trwały po zakończeniu realizacji programu). str. 9
Kluczowe pytania: Czy zmieniła się wrażliwość i zainteresowanie uczniów kuchnią polską i światową? Czy uczniowie umiejętnie współdziałają w grupie podczas zajęć? Czy potrafią dokonać analizy wytworów swoich prac? Czy uczniowie potrafią wykorzystać zabrane przez siebie przepisy kulinarne? Jakie było zainteresowanie zajęciami ze strony rodziców i uczniów? Czy pogłębione informacje kulinarne wpłynęły na rozwój zainteresowań dzieci? Metody badawcze: ankieta wśród uczniów, ankieta wśród rodziców, obserwacja, analiza osiągnięć edukacyjnych dziecka ( dokumentacja szkolna) Ramy czasowe ewaluacji: I semestr luty 2015 zebranie informacji od uczniów, rodziców, przeanalizowanie dokumentów i prac koniec lutego raport ewaluacyjny. II semestr czerwiec 2015 zebranie informacji od uczniów i rodziców, przeanalizowanie dokumentów i prac koniec czerwca raport ewaluacyjny str. 10
Określenie formatu raportu: Raport zostanie sporządzony w formie prezentacji w programie Power Point. Jem zdrowo i kolorowo apel dla klas IV VI podsumowujący innowację pedagogiczną (czerwiec 2015r.) PUBLIKACJA INNOWACJI Innowacja zostanie opublikowana na stronie internetowej szkoły pod adresem www.spdzierzgowo.cba.pl. 5.OSOBY OBJĘTĘ INNOWACJĄ Uczestnikami innowacji będą dzieci z klas IV VI zainteresowane zajęciami kulinarnymi. Uczniowie będą samodzielnie przygotowywali potrawy, zostaną zapoznani z zasadami BHP, estetyką serwowania posiłków oraz zasadami savoire vivre'u. Podczas zajęć dzieci będą miały możliwość wykorzystać wiedzę w praktyce podczas przygotowywania prostych i zdrowych potraw urozmaicających codzienną dietę. Poznają dania zarówno kuchni polskiej, jak i światowej, a także kulturę i tradycję kraju, z którego dana potrawa pochodzi. Uczniowie bardzo chętnie uczestniczą w zajęciach praktycznych, lubią eksperymentować w kuchni, uczą się samodzielności i pewności siebie. Zajęcia kulinarne niewątpliwie wpłyną na podniesienie samooceny dzieci, na rozwój emocjonalny, nauczą samodzielności, a także zintegrują zespół. Ważnym elementem będzie również wspólna degustacja, str. 11
podczas której uczestnicy zajęć będą mogli pochwalić się wytworami swojej pracy. 6. WARUNKI REALIZACJI INNOWACJI: a) PROCEDURY OSIĄGANIA CELÓW: Zajęcia prowadzone będą metodą działań praktycznych w formie grupowej i zbiorowej oraz za pomocą treningu umiejętności społecznych: nawiązywania relacji, aktywnego słuchania, asertywności, rozwiązywania problemów społecznych w grupie rówieśniczej. Sposoby pracy na zajęciach dostosowane zostaną do indywidualnych potrzeb i możliwości uczestników innowacji oraz oparte o zasady: -ciągłości oddziaływań i systematyczności, dobrowolności, -spontanicznej aktywności dziecka. b) ORGANIZACJA ZAJĘĆ: Zajęcia kulinarne będą się odbywały 2 razy w miesiącu w wymiarze 2 godzin w ciągu całego roku szkolnego. Poprowadzi je nauczyciel zajęć technicznych przy współpracy z rodzicami uczniów objętych innowacją. Grupa będzie liczyła około 15 osób z klas IV VI. Miejscem realizacji innowacji będzie zaplecze kuchenne, pracownia komputerowa. Podczas zajęć odbędzie się projekcja filmów, prezentacji multimedialnych, przepisów i sposobów wykonania dań. Podczas pracy dzieci będą wykorzystywały książki kucharskie, naczynia i urządzenia kuchenne. Efektem końcowym str. 12
spotkań z uczniami będzie stworzenie prezentacji multimedialnej zaprezentowanej Radzie Pedagogicznej i rodzicom. Na zakończenie zajęć uczestnicy otrzymają pamiątkowe dyplomy za aktywny udział w zajęciach. TEMATYKA ZAJĘĆ W ROKU SZKOLNYM 2014/2015 TREŚCI NAUCZANIA PROCEDURY OSIĄGNIĘĆ CELÓW PRZEWIDZIANE OSIĄGNIĘCIA UCZNIA WRZESIEŃ 1)Czym i w jaki sposób będziemy zajmować się na zajęciach? - zapoznanie z formą proponowanych zajęć; -opracowanie regulaminu zajęć kulinarnych; -zapoznanie z zasadami bezpieczeństwa podczas zajęć żywieniowych - uczeń czuje się odpowiedzialny za podjęte zadania; - określa czynniki, które wpływają na wypadki podczas posługiwania się narzędziami ręcznymi, mechanicznymi i elektrycznymi 2) Zbilansowana dieta. Układamy jadłospis. -zapoznanie uczniów z pojęciem zbilansowanej diety, -przedstawienie niezbędnych składników odżywczych -uczeń rozumie znaczenie zbilansowanej diety dla prawidłowego funkcjonowania organizmu, -wymienia niezbędne składniki odżywcze, -określa podstawowe znaczenie składników odżywczych -umie prawidłowo ułożyć jadłospis dla siebie i innych członków rodziny; str. 13
3)Piramida żywieniowa człowieka PAŹDZIERNIK 4) Wizyta w Piekarni w Dzierzgowie. -zapoznanie z elementami piramidy zdrowego żywienia, -podkreślenie znaczenia aktywności fizycznej jako podstawy piramidy żywienia, -stworzenie plakatu piramidy żywienia - spotkanie piekarzem, - pogadanka wraz z demonstracją: jak samodzielnie upiec chleb? -własnoręczne stworzenie plakatu piramidy zdrowia, -uczeń określa elementy piramidy zdrowego żywienia, -określa ile i jakich produktów powinien spożywać człowiek w ciągu dnia, -wymienia skutki nadmiernego spożywania soli i cukru -uczeń wie, w jaki sposób samodzielnie upiec chleb, -poznaje zawód piekarza - potrafi przeprowadzić krótką rozmowę z piekarzem na temat wypieku pieczywa. 5) Wypiekamy chleb. -przedstawienie różnych rodzajów pieczywa i sposobów ich otrzymywania, -zapoznanie z zasadami BHP podczas wypieku chleba, -pokaz, instrukcja i działania praktyczne LISTOPAD -uczeń potrafi z pomocą nauczyciela upiec chleb, -zna i stosuje zasady BHP podczas pracy w kuchni, -poznaje produkty i narzędzia do wypieku pieczywa str. 14
6) Kluski śląskie kuchnia polska 7) Poznajemy kuchnie świata. GRUDZIEŃ 8)Tradycje i zwyczaje bożonarodzeniowe w polskiej kuchni 9)Przygotowujemy wieczerzę wigilijną -poznanie przepisu na wykonanie klusków śląskich, -przygotowanie stanowiska pracy, produktów i narzędzi, -zapoznanie z książką kucharską Kuchnia świata, - oglądanie filmów o różnorodności kuchni świata, -zapoznanie z tradycją bożonarodzeniową w Polsce, -poznanie przepisów na potrawy wigilijne -wykonanie potraw wigilijnych i zademonstrowanie przed społecznością szkolną, - uczeń potrafi korzystać z przepisu, - organizuje stanowisko pracy, - samodzielnie wykonuje zaplanowaną potrawę. -uczeń poznaje kuchnie świata, -poznaje różnokulturowość narodową i tradycje kulinarne wybranych krajów. -uczeń poznaje tradycje bożonarodzeniowe -w Polsce, -umie korzystać z przepisów a także zaplanować potrawy na wieczerzę wigilijną -uczeń potrafi samodzielnie wykonać potrawy wigilijne, - umie korzystać z przepisów, -potrafi współpracować w zespole, -właściwie i estetycznie dekoruje i nakrywa do stołu. str. 15
STYCZEŃ 2015 10)Kugel z rodzynkami kuchnia żydowska 11)Zupa cebulowa kuchnia francuska LUTY 12) Zapiekanka pasterza kuchnia angielska MARZEC -poznanie najważniejszych dań w kuchni żydowskiej i wykonanie jednej z nich, -zapoznanie z tradycją i zwyczajami kulinarnymi -oglądanie filmu o kuchni francuskiej, -poznanie przepisu na wykonanie zupy cebulowej, -zapoznanie z książką kucharska kuchni francuskiej -poznanie tradycji kuchni angielskiej, -oglądanie filmu instruktaż jak wykonać zapiekankę pasterza, -degustacja wśród społeczności szkolnej, -uczeń poznaje tradycje i zwyczaje kulinarne kuchni żydowskiej, -wykonuje kugel z rodzynkami, -potrafi korzystać z przepisu -uczeń umie korzystać z przepisu i książki kucharskiej, -organizuje stanowisko pracy, -samodzielnie potrafi ugotować zupę -uczeń poznaje tradycję kuchni angielskiej, potrafi według instrukcji wykonać zapiekankę str. 16
13)Sałatka ziemniaczana kuchnia niemiecka -zapoznanie z książką kucharską kuchni niemieckiej, -prezentacja multimedialna na temat zwyczajów kulinarnych Niemców, -uczeń przygotowuje składniki i narzędzia do wykonania sałatki ziemniaczanej, -poznaje dania kuchni niemieckiej, -umie korzystać z książki kucharskiej, 14) Leczo danie kuchni węgierskiej -oglądanie instruktażu w jaki sposób wykonać leczo, -poznanie tradycji kuchni węgierskiej, -uczeń potrafi przygotować składniki według przepisu, -właściwie organizuje stanowisko pracy, -poznaje kuchnię węgierską, -samodzielnie potrafi przyrządzić leczo KWIECIEŃ 15) Tabule kuchnia arabska 16) Naleśniki kokosowe z bananami kuchnia indyjska -przygotowanie prezentacji na temat kuchni arabskiej, -przedstawienie tradycji arabskiej, -przygotowanie dania arabskiego -oglądanie filmu na temat kultury indyjskiej, -zapoznanie z kuchnią indyjską, - współpracuje z kolegami przy wykonaniu zadania; -wykorzystuje swoją wiedzę, -potrafi korzystać z przepisu, -poznaje kuchnię arabską -uczniowie poznają kulturę i kuchnię arabską, -potrafią współpracować w zespole, - samodzielnie przygotowują naleśniki str. 17
-przygotowanie wybranego dania kokosowe z bananami MAJ 17) Spaghetti kuchnia włoska 18) Sałatki z różnych stron świata. CZERWIEC 19) Jak wykonać zdrowy deser? -zapoznanie z książką kucharską kuchni włoskiej, -przygotowanie przez uczniów spaghetti, -poznanie zwyczajów kulinarnych Włochów -dyskusja na temat zdrowego odżywiania -poznanie przepisów na różnorodne sałatki, -wykonanie wybranej sałatki, -degustacja -wyszukiwanie przepisów na zdrowe desery w książkach kulinarnych i w Internecie, -wykonanie deseru -uczeń potrafi samodzielnie przygotować spaghetti, -poznaje kuchnię włoską, tradycję i kulturę -wyjaśnia znaczenie witamin dla zdrowia -człowieka i dostrzega ich ważną rolę w organizmie, -potrafi samodzielnie wykonać wybraną sałatkę korzystając z przepisu -uczeń zna zasady zdrowego odżywiania -umie samodzielnie wykonać deser str. 18
20) Podsumowanie całorocznej pracy. gruszki pieczone w miodzie - przygotowanie krótkiej inscenizacji o tematyce kulinarnej; - wręczenie dyplomów Miłośnik kuchni ; - przypomnienie całego roku pracy poprzez obejrzenie zgromadzonej dokumentacji. - otrzymuje dyplom Miłośnika kuchni -zna zasady zdrowego odżywiania - umie wykonać potrawy kuchni polskiej i światowej - potrafi stworzyć prezentację multimedialną Przedstawiony plan innowacji będzie modyfikowany w zależności od potrzeb i zainteresowań dzieci. Zajęcia mają sprawiać dzieciom radość, więc będziemy pracować i bawić się, aby połączyć przyjemne z pożytecznym. str. 19
BIBLIOGRAFIA: 1.A. Górska Dzieci gotują. Kuchnie świata. Demart, Warszawa 2008 2. B. Jakimowicz Klein Zupy. Świat Książki, Warszawa 2007 A. Wolter, C. Teubner Specjalności kuchni światowej pyszne jak nigdy dotąd. Wrocław 1993 3.Caprari M., Kuchnia Polska KDC, Warszawa 2006 Warszawa 1997 3. Hamulka J., Wawrzyniak A., Wiem, co jem zasady prawidłowego żywienia dla dzieci; Warszawa 2009 4. Jarosz M., Zasady prawidłowego żywienia dzieci i młodzieży oraz wskazówki dotyczące zdrowego stylu życia, Warszawa 2008 5. Kasprzycka M., Kuchnia Polska Tradycyjna, Exlibris, Warszawa 2009 6. Kłossowska J., Smacznie i zdrowo od rana do wieczora., Wydanie V, Wydawnictwo Spółdzielcze, Warszawa 1985 7. Praca zbiorowa pod redakcją: Chomicz A., Sokołowska B., Stradecka A., Strzałkowska J., Dobra kuchnia. Żywienie w rodzinie. Wydanie V, Wydawnictwo WARTA, Warszawa 1976 8. Wysocka Z., Zasady żywienia, Państwowe Wydawnictwa Szkolnictwa Zawodowego, Bytom 1972 str. 20