Projekt jest realizowany w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki VIII Priorytet Regionalne Kadry Gospodarki Programu, Działanie 8.3 współfinansowany przez Europejski Fundusz Społeczny. 1
Diagnoza uwarunkowań postaw głównych aktorów rynku pracy związanych z zatrudnieniem osób 50+ w woj. pomorskim Joanna Michałowska Kierownik Zespołu Badawczego, PBS DGA 2
Cel badań 1. Poznanie uwarunkowań dotyczących zatrudnienia i aktywności zawodowej osób w wieku 50+ w opinii pomorskich pracodawców i pracowników 50+ 2. Uzyskanie informacji na temat zainteresowania ww. grup usługami w ramach Centrum Kariery 50+ 3
Metodologia badań termin badań X-XI 2010 r. metody badawcze badania pierwotne (ilościowe i jakościowe) oraz badania wtórne (analiza desk research) grupy badane pracownicy 50+, pracodawcy, przedstawiciele służb zatrudnienia 4
Zatrudnianie Obecny stan zatrudnienia pracowników w wieku 50+ u pracodawców 10+ nie 8% brak takiej potrzeby brak aplikacji ze strony osób starszych specyfika pracy tak 92% Zatrudnianie pracowników w ciągu ostatnich 12 miesięcy: 3/4 pracodawców zatrudniało pracowników 1/4 pracodawców zatrudniło pracowników w wieku 50+ 5
Odejścia i zwolnienia Odejścia i zwolnienia pracowników w ciągu ostatnich 12 miesięcy: 2/3 pracodawców zwalniało pracowników 1/3 pracodawców zwalniało pracowników w wieku 50+ na wcześniejsze emerytury 21% na emerytury w wieku ustawowym 18% na renty 5% z przyczyn leżących po stronie pracodawcy 15% na własne życzenie 31% z przyczyn leżących po stronie pracownika 10% 6
Mobilność zawodowa pracowników 50+ 33% osób wykonuje obecnie zawód całkowicie NIEZGODNY z kierunkiem wykształcenia Przekwalifikowanie się lub zmiana zawodu przynajmniej raz od momentu wejścia na rynek pracy nie 58% 5% pracodawców uważa, że jego pracownikom w wieku 50+ nie są potrzebne żadne szkolenia 41% pracowników w wieku 50+ nie chce brać udziału w żadnych szkoleniach ani kursach tak 42% K - 1,8 razy M - 2,7 razy 7
Mobilność pracowników 50+ Plany na najbliższe 12 miesięcy: zmiana pracy 4% zmiana formy zatrudnienia 5% zmiana stanowiska 5% zmiana zawodu 2% 8
Mechanizmy przekazywania wiedzy Funkcjonowanie mechanizmów przekazywania wiedzy przez doświadczonych pracowników Typy mechanizmów przekazywania wiedzy przez doświadczonych pracowników 100% 1% 9% 10% 100% 80% 60% 30% 80% 60% 79% 75% pracodawcy pracownicy w wieku 50+ 40% 20% 91% 60% 40% 20% 40% 27% 32% 27% 15% 17% 14% 0% pracodawcy pracownicy 50+ tak nie nie wiem 0% codzienne, nieformalne rozmowy i współpraca szkolenia wewnętrzne zespoły wielopokoniowe formalny system mentoringu 4% archiwizacja pracy 9
Dostosowanie warunków pracy do stanu zdrowia, wieku pracowników Dostosowywanie zadań i obowiązków Dostosowywanie stanowisk i narzędzi pracy 100% 2% 12% 100% 3% 15% 80% 27% 80% 27% 60% 39% 60% 33% 40% 20% 71% 49% 40% 20% 70% 52% 0% pracodawcy pracownicy 50+ 0% pracodawcy pracownicy 50+ tak nie nie wiem tak nie nie wiem 10
Dyskryminacja ze względu na wiek 87% nie zetknął(ęła) się odczuwalny jest brak akceptacji dla pracy starszych osób 46% brakuje dostosowania warunków pracy do wieku 19% brakuje dostosowania zadań i narzędzi pracy do wieku 15% 10% zetknął(ęła) się 3% trudno powiedzieć, odmowa odpowiedzi pracodawca, szefostwo firmy (50%) współpracownicy (23%) bezpośredni przełożony (22,5%) klienci (15%) brakuje dostosowania organizacji pracy (np. elastyczność) do wieku odczuwana jest izolacja od młodszych pracowników, nie realizuje się wspólnych z nikim nie dzielę się swoim doświadczeniem, nikt tego nie oczekuje 12% 9% 14% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 11
Wcześniejsza emerytura nie wiem / trudno powiedzieć 8% JUŻ JESTEM na wcześniejszej emeryturze 11% 19% PLANUJĘ przejście na wcześniejszą emeryturę POWODY (PLANÓW) PRZEJŚCIA NA WCZEŚNIEJSZĄ EMERYTURĘ JUŻ SIĘ NAPRACOWAŁEM/AM, CHCĘ ODPOCZĄĆ, NIE CHCĘ PRACOWAĆ (59%) względy zdrowotne, wiek (33%) kryzys, brak pracy, naciski na odejście (12%) opieka nad wnukami, osobą starszą, chorą względy finansowe 62% Co zachęciłoby Pana/Panią do pozostania na rynku pracy, do nieprzechodzenia na emeryturę? NIE PLANUJĘ przejścia na wcześniejszą emeryturę LEPSZE ZAROBKI, DODATKI SOCJALNE (51%) lepsza sytuacja zdrowotna (18%) NIC (13%) 12
Zalety pracowników 50+ w ich opinii są bardziej doświadczeni, mają dużą wiedzę i 79% szanują pracę i bardzo im na niej zależy 57% są bardziej dyspozycyjni mogą przekazywać wiedzę młodym są godni zaufania, sumienni, odpowiedzialni są bardziej lojalni i przywiązani do firmy niż są samodzielni, nie trzeba kontrolować ich częściej godzą się pracować za niższe wyniki ich pracy są wysokiej jakości 48% 46% 43% 38% 34% 30% 25% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 13
Ocena pracowników w wieku 50+ w opinii doradców zawodowych BEZROBOTNI 50+ mało pewni siebie nieufni wobec swoich możliwości odnalezienia się na rynku pracy nie wierzą w swoją atrakcyjność dla potencjalnych pracodawców (postawa taka pogłębia się z upływem czasu) POWODY NISKIEJ SAMOOCENY: brak umiejętności traktowanych obecnie jako niezbędne (znajomość języków, obsługa komputera), świadomość niskiej atrakcyjności osób w wieku 50+ dla pracodawców, istnienia stereotypów na własny temat, niechęci do zatrudniania osób 50+ z różnych powodów Dużo osób ma taką blokadę. Im się wydaje, że i tak nie przejdą. Nie chcą, bo już widzą, że jest problem ze zdobyciem pracy. Nie daj Boże, jak stracą pracę, to już jest duży problem i wpadają w taką jakby depresję i jest taka konsultacja potrzebna, takie wsparcie psychologiczne, żeby ich zmotywować, żeby filozofię ich życia trochę zmienić. Żeby myśleli bardziej pozytywnie, że warto. Trzeba walczyć do końca. 14
Ocena pracowników w wieku 50+ Ocena pracowników w wieku 50+ w stosunku do młodszych pracowników 5,0 4,5 4,0 3,5 4,46 4,35 4,29 4,12 4,15 3,98 4,21 3,94 4,02 3,82 3,78 4,04 3,76 3,71 3,0 pracodawcy pracownicy 50+ 2,5 5,0 Doświadczenie zawodowe, prakyka Szacunek dla pracy Lojalność w stosunku do pracodawcy Sumienność, obowiązkowość Dyspozycyjność Przygotowanie zawodowe Zaangażowanie w pracę, motywacja 4,5 4,0 3,5 3,0 2,5 3,98 3,57 Jakość efektów pracy 3,75 3,51 Relacje ze współpracownikami, wkład w atmosferę pracy 3,38 3,36 Oczekiwania finansowe 3,05 3,11 Poziom wykształcenia 3,62 3,07 Tempo pracy, wydajność 3,38 3,01 2,76 2,74 Adaptacyjność - przystosowanie się do zmian Chęć dokształcenia, otwartość na nowości 15
Bariery w zatrudnianiu osób w wieku 50+ nie ma żadnych barier 11% 60% osoby starsze niechętnie się dokształcają, mają trudności w uczeniu się nowych technologii 6% 30% specyfika niektórych firm / pracy w danej firmie wyklucza zatrudnienie osób 50+ (np. praca 1% 26% osoby 50+ mają słabsze zdrowie, więcej chorują, częściej są na zwolnieniach 8% 25% osoby 50+ mają mniejszą zdolność do adaptacji do zmian 6% 24% osoby w wieku 50+ nie potrafią zaprezentować swoich mocnych stron w trakcie rozmowy osoby 50+ są mniej wydajne niż pozostali pracownicy osoby 50+ są gorzej przygotowane do wykonywania pracy niż pozostali pracownicy 1% 9% 8% 7% 7% 20% pracownicy 50+ pracodawcy 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 16
Oczekiwana pomoc od państwa, służb zatrudnienia i IRP dofinansowywanie wynagrodzeń dla osób w wieku 50+ 48% zwalnianie pracodawców ze składek na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych za osoby w wieku 47% finansowanie pracodawcom ze środków publicznych kursów dokształcających dla osób w wieku 50+ 39% skrócenie do 14 dni okresu, za jaki pracodawca płaci pensję osobie w wieku 50+ w przypadku choroby 35% finansowanie ze środków publicznych zwiększonych kosztów pracy związanych z udziałem pracowników w szkoleniach skrócenie okresu ochronnego przed emeryturą z czterech do dwóch lat 27% 31% ułatwienie organizowania bezpłatnego dojazdu do pracy pracowników w wieku 50+ 20% pomoc w znalezieniu odpowiednich pracowników 17% żadnej 11% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 17
Utrata pracy Poczucie zagrożenia utratą pracy Czy utrata pracy byłaby poważnym problemem? nie; 68% nie wiem 9% nie; 24% nie wiem 8% tak; 23% tak; 68% 18
Utrata pracy Deklarowany poziom wiedzy na temat instytucji / placówek świadczących pomoc agencje pracy, biura karier, doradca zawodowy Urząd Miasta, organizacje przy Urzędzie Miasta Państwowa Inspekcja Pracy NIE WIE deklaruje, że WIE i wskazuje odpowiednie instytucje deklaruje, że WIE, ale wskazuje nieodpowiednie instytucje 19
Korzystanie z doradztwa zawodowego 100% Czy firma korzysta z pomocy doradców zawodowych lub konsultantów personalnych? 12% 13% Czy odczuwa potrzebę korzystania z doradztwa w zakresie rozwoju kariery i zarządzania kompetencjami? 5% 80% 60% 64% 66% 75% tak 40% 87% nie 20% 0% 27% 23% 21% 1% 7% pracodawcy pracownicy 50+ pracodawcy pracownicy 50+ nie wiem 20
Centrum Kariery 50+ 100% Czy CK jest zasadne i potrzebne? Czy zachęcał(a)by swoich pracowników do korzystania z CK? Czy był(a)by zainteresowany(a) korzystaniem z CK? 80% 33% tak 60% 78% 84% 40% 56% nie 20% 0% 12% 9% 11% 5% 11% pracodawcy pracodawcy pracownicy 50+ nie wiem 21
Talon Kariery 100% Czy był(a)by zainteresowany(a) korzystania z TK dla swoich pracowników? Czy był(a)by zainteresowany(a) korzystaniem z TK? 80% 51% 33% tak 60% 40% 34% 55% nie 20% nie wiem 0% 15% 13% pracodawcy pracownicy 50+ 22
Bilans Kompetencji 100% Czy był(a)by zainteresowany(a) przeprowadzeniem u siebie BK? Czy był(a)by zainteresowany(a) przekazaniem wyników BK swojemu pracodawcy? Czy był(a)by zainteresowany(a) uzyskaniem wyników BK swoich pracowników? 80% 26% 46% 48% tak 60% 40% 60% 36% 37% nie / nie dotyczy 20% nie wiem 0% 14% 18% 15% pracownicy 50+ pracownicy 50+ pracodawcy 23