PL 222738 B1 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 222738 (13) B1 Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (21) Numer zgłoszenia: 396706 (22) Data zgłoszenia: 19.10.2011 (51) Int.Cl. A61K 31/727 (2006.01) A61K 31/7048 (2006.01) A61K 31/045 (2006.01) A61K 9/127 (2006.01) (54) Kompozycja farmaceutyczna lub kosmetyczna i sposób jej otrzymywania (73) Uprawniony z patentu: PRZEDSIĘBIORSTWO PRODUKCJI FARMACEUTYCZNEJ HASCO-LEK SPÓŁKA AKCYJNA, Wrocław, PL (43) Zgłoszenie ogłoszono: 29.04.2013 BUP 09/13 (45) O udzieleniu patentu ogłoszono: 31.08.2016 WUP 08/16 (72) Twórca(y) wynalazku: PIOTR POTACZEK, Wrocław, PL STANISŁAW HAN, Wrocław, PL KATARZYNA KARŁOWICZ-BODALSKA, Wrocław, PL PIOTR PADUSZYŃSKI, Skomlin, PL (74) Pełnomocnik: rzecz. pat. Magdalena Krekora
2 PL 222 738 B1 Opis wynalazku Przedmiotem wynalazku jest kompozycja farmaceutyczna lub kosmetyczna do stosowania miejscowego i sposób otrzymywania kompozycji farmaceutycznej lub kosmetycznej do stosowania miejscowego. Żel zawierający diosminę został opisany we francuskim patencie nr FR2692145 z 1992 roku. Żel ten oprócz diosminy zawiera także między innymi carbopol oraz glikol propylenowy. W innym francuskim patencie nr FR2668705 z 1990 roku ujawniono żel z diosminą, którego cechą charakterystyczną jest bardzo duże rozdrobnienie ziaren diosminy. Z kolei w patencie europejskim nr EP1707192 ujawniono kompozycję zawierającą diosminę i inne flawonoidy w postaci tłustego kremu. Liposomowe kompozycje zawierające diosminę także są znane np.: L. Montenegro, D. Paolino, R. Drago, R. Pignatello, M. Fresta, G. Puglisi, Influence of liposome composition on in vitro permeation of diosmin through human stratum corneum and epidermie, J. DRUG DEL. IND. PHARM., 16 (2) 133 140 2006. W zgłoszeniu patentowym WO9730714 ujawniono natomiast kompozycję farmaceutyczną do stosowania zewnętrznego zawierającą heparynę i tymol. W zgłoszeniu patentowym nr WO/2011/059909 oraz WO/2009/073437 ujawniono kompozycję w postaci żelu zawierającą między innymi heparynę i flawonoid. W przykładach stosowanych flawonoidów nie wymienia się diosminy. Formulacje do stosowania zewnętrznego zawierające liposomy i heparynę są znane na przykład z włoskiego patentu IT 1237434. Żadna z powyższych publikacji nie ujawnia jednak połączenia heparyny, lewomentolu i diosminy oraz liposomów w jednej kompozycji do stosowania miejscowego. Tymczasem takie połączenie byłoby korzystne terapeutycznie dla pacjentów. Kompozycja farmaceutyczna lub kosmetyczna do stosowania miejscowego według wynalazku, charakteryzuje się tym, że zawiera heparynę, lewomentol i diosminę oraz liposomy. Zastosowanie wszystkich trzech substancji czynnych jest korzystne dla pacjenta, gdyż substancje te wzajemnie uzupełniają swoje działanie. Natomiast oparcie tej kompozycji na nośniku zawierającym liposomy powoduje, że wszystkie trzy substancje czynne łatwo przenikają przez skórę pacjenta. Kompozycja farmaceutyczna lub kosmetyczna zawiera heparynę w ilości od 10 j.m. do 3000 j.m., lewomentol w ilości od 0,1% do 5% wagowych i diosminę w ilości od 0,1% do 10% wagowych. Kompozycja farmaceutyczna lub kosmetyczna zawiera fosfatydylocholinę w ilości od 1% do 25% wagowych. Fosfatydylocholina jest źródłem liposomów. Kompozycja farmaceutyczna lub kosmetyczna korzystnie jest w formie żelu. Kompozycja farmaceutyczna lub kosmetyczna może zawierać konserwanty, alkohol mono- lub wielowodorotlenowy, regulator ph, substancje żelujące, stabilizator i kompozycję zapachową. Kompozycja farmaceutyczna lub kosmetyczna może zawierać hydroksybeznoesan metylu albo hydroksybenzoesan propylu albo ich mieszaninę, glikol propylenowy lub etanol lub glicerynę lub alkohol izopropylowy, wodorotlenek sodu, karbomer oraz disodu edetynian. Kompozycja farmaceutyczna lub kosmetyczna może zawierać hydroksybeznoesan metylu albo hydroksybenzoesan propylu albo ich mieszaninę w ilości od 0% do 0,2% wagowych, glikol propylenowy lub etanol lub glicerynę lub alkohol izopropylowy w ilości od 1% do 25% wagowych, wodorotlenek sodu w ilości od 0,15% do 0,6% wagowych, karbomer w ilości od 0,5% do 3% wagowych, disodu edetynian w ilości od 0,01% do 0,5% wagowych i kompozycję zapachową w ilości od 0,01% do 0,5% wagowych. Przedmiotem wynalazku jest także sposób otrzymywania kompozycji farmaceutycznej lub kosmetycznej do stosowania miejscowego w formie żelu, którego istotą jest to, że do alkoholu, w którym rozpuszczono konserwanty, wprowadza się fosfatydylocholinę i lewomentol oraz kompozycję zapachową a następnie miesza się z nim stabilizator i heparynę rozpuszczone w wodzie, po dokładnym uwodnieniu fazy organicznej dodaje się diosminę całość homogenizując, następnie dodaje się substancję żelującą i ponownie całość się homogenizuje. Na koniec dodaje się regulator ph i całość dokładnie się miesza i odpowietrza. Korzystnie hydroksybeznoesan metylu albo hydroksybenzoesan propylu albo ich mieszaninę stosuje się jako konserwanty, glikol propylenowy lub etanol lub glicerynę lub alkohol izopropylowy jako alkohol mono- lub wielowodorotlenowy, wodorotlenek sodu jako regulator ph, karbomer jako substancję żelującą oraz disodu edetynian jako stabilizator.
PL 222 738 B1 3 Korzystnie hydroksybeznoesan metylu albo hydroksybenzoesan propylu albo ich mieszaninę stosuje się w ilości od 0% do 0,2% wagowych, glikol propylenowy lub etanol lub glicerynę lub alkohol izopropylowy w ilości od 1% do 25% wagowych, wodorotlenek sodu w ilości od 0,15% do 0,6% wagowych, karbomer w ilości od 0,5% do 3% wagowych, disodu edetynian w ilości od 0,01% do 0,5% wagowych, fosfatydylocholinę w ilości od 1% do 25% wagowych i kompozycję zapachową w ilości od 0,01% do 0,5% wagowych. Korzystnie całość procesu prowadzi się w temperaturze od 30 do 60 C. Otrzymany żel charakteryzuje się wysoką przenikalnością przez skórę pacjenta i trwałością właściwą dla produktów leczniczych i kosmetycznych. Wynalazek został przedstawiony w poniższych przykładach wykonania. P r z y k ł a d 1 SD 010411 1 Gliceryna 1,000 2 Phospholipon 90 1,000 5 Lewomentol 0,100 6 Aromat Cytrynowy 0,010 7 Disodu Edetynian 0,010 8 Heparyna Sodowa 0,005 (10 j.m.) 9 Diosmina mikronizowana 0,100 10 Karbomer 5984 3,000 11 15% NaOH 4,000 12 Woda 90,625 Faza organiczna. W glicerynie (10,00 g) rozpuścić propylu parahydroksybenzoesan (0,50 g) oraz metylu parahydroksybenzoesan (1,00 g) [mieszanie, temp. = 60 C, t = 10 min.] następnie odważyć i wprowadzić do mieszalnika Phospholipon 90 (10,00 g) [mieszanie, temp. = 60 C 40 C, t = 10 min.], lewomentol (1,00 g) [mieszanie, temp. = 40 C, t = 15 min.] oraz aromat cytrynowy (0,10 g) [mieszanie, temp. = 40 C RT, t = 5 min.]. Faza wodna. W wodzie oczyszczonej (906,25 g) rozpuścić disodu edetynian (0,10 g) [mieszanie, temp. = RT, t = 5 min.] oraz heparynę sodową, (0,05 g) [mieszanie, temp. = RT, t = 5 min.]. Zawiesina liposomów wielowarstwowych. Do fazy organicznej dodać fazę wodną, [mieszanie, Homogenizacja. Do zawiesiny liposomów wielowarstwowych wprowadzić diosminę (1,00 g) [mieszanie z homogenizacją, temp. = 30 C RT, próżnia, t = 1,50 godz.]. (30,00 g) [mieszanie z homogenizacją, temp. = RT, próżnia, Następnie zdyspergowany Karbomer 5984 zżelować 15% wodnym roztworem NaOH (40,00 g) [mieszanie, temp. = RT, próżnia, P r z y k ł a d 2 SD 020411 1 Glikol Propylenowy 5,000 2 Phospholipon 90 2,000
4 PL 222 738 B1 cd. przykładu 2 5 Lewomentol 0,750 6 Aromat Cytrynowy 0,220 7 Disodu Edetynian 0,050 8 Heparyna Sodowa 0,104 (200 j.m.) 9 Diosmina mikronizowana 1,000 10 Karbomer 5984 0,760 11 15% NaOH 1,300 12 Woda 88,666 Faza organiczna. W glikolu propylenowym (50,00 g) rozpuścić propylu parahydroksybenzoesan (0,50 g) oraz metylu parahydroksybenzoesan (1,00 g) [mieszanie, temp. = 60 C, t = 10 min.] następnie odważyć i wprowadzić do mieszalnika Phospholipon 50 (20,00 g) [mieszanie, temp. = 60 C 40 C, t = 10 min.], lewomentol (7,50 g) [mieszanie, temp. = 40 C, t = 15 min.] oraz aromat cytrynowy (2,20 g) [mieszanie, temp. = 40 C RT, t = 5 min.]. Faza wodna. W wodzie oczyszczonej (886,66 g) rozpuścić disodu edetynian (0,50 g) [mieszanie, temp. = RT, t = 5 min.] oraz heparynę sodową (1,04 g) [mieszanie, temp. = RT, t = 5 min.]. Zawiesina liposomów wielowarstwowych. Do fazy organicznej dodać fazę wodną, [mieszanie, Homogenizacja. Do zawiesiny liposomów wielowarstwowych wprowadzić diosminę (10,00 g) [mieszanie z homogenizacją temp. = 30 C RT, próżnia, t = 1,50 godz.] (7,60 g) [mieszanie z homogenizacją, temp. = RT, próżnia, Następnie zdyspergowany Karbomer 5984 zżelować 15% wodnym roztworem NaOH (13,00 g) [mieszanie, temp. = RT, próżnia, P r z y k ł a d 3 SD 030411 1 Etanol 25,000 2 Phospholipon 85 15,000 5 Lewomentol 1,000 6 Aromat Aloesowy 2,000 7 Disodu Edetynian 0,500 8 Heparyna Sodowa 1,560 (3000 j.m.) 9 Diosmina mikronizowana 2,000 10 Karbomer 5984 0,500 11 15% NaOH 1,000 12 Woda 51,290 Faza organiczna. W etanolu (250,00 g) rozpuścić propylu parahydroksybenzoesan (0,50 g) oraz metylu parahydroksybenzoesan (1,00 g) [mieszanie, temp. = 60 C, t = 10 min.] następnie odważyć
PL 222 738 B1 5 i wprowadzić do mieszalnika Phospholipon 85 (150,00 g) [mieszanie, temp. = 60 C 40 C, t = 10 min.], lewomentol (10,00 g) [mieszanie, temp.= 40 C, t = 15 min.] oraz aromat aloesowy (20,00 g) [mieszanie, temp.= 40 C RT, t = 5 min.]. Faza wodna. W wodzie oczyszczonej (512,90 g) rozpuścić disodu edetynian (5,00 g) [mieszanie, temp. = RT, t = 5 min.] oraz heparynę sodową (15,60 g) [mieszanie, temp. = RT, t = 5 min.]. Zawiesina liposomów wielowarstwowych. Do fazy organicznej dodać fazę wodną [mieszanie, Homogenizacja. Do zawiesiny liposomów wielowarstwowych wprowadzić diosminę (20,00 g) [mieszanie z homogenizacją temp. = 30 C RT, próżnia, t = 1,50 godz.]. (5,00 g) [mieszanie z homogenizacją temp. = RT, próżnia, Następnie zdyspergowany Karbomer 5984 zżelować 15% wodnym roztworem NaOH (10,00 g) [mieszanie, temp. = RT, próżnia, P r z y k ł a d 4 SD 040411 1 Alkohol izopropylowy 15,000 2 Phospholipon 85 25,000 5 Lewomentol 5,000 6 Aromat Cytrynowy 0,100 7 Disodu Edetynian 0,500 8 Heparyna Sodowa 0,520 (1000 j.m.) 9 Diosmina mikronizowana 10,000 10 Karbomer 5984 0,500 11 15% NaOH 1,000 12 Woda 42,230 Faza organiczna. W alkoholu izopropylowym (150,00 g) rozpuścić propylu parahydroksybenzoesan (0,50 g) oraz metylu parahydroksybenzoesan (1,00 g) [mieszanie, temp. = 60 C, t = 10 min.] następnie odważyć i wprowadzić do mieszalnika Phospholipon 85 (250,00 g) [mieszanie, temp. = 60 C 40 C, t = 10 min.], lewomentol (50,00 g) [mieszanie, temp. = 40 C, t = 15 min.] oraz aromat cytrynowy (1,00 g) [mieszanie, temp. = 40 C RT, t = 5 min.]. Faza wodna. W wodzie oczyszczonej (422,30 g) rozpuścić disodu edetynian (5,00 g) [mieszanie, temp. = RT, t = 5 min.] oraz heparynę sodową (5,20 g) [mieszanie, temp. = RT, t = 5 min.]. Zawiesina liposomów wielowarstwowych. Do fazy organicznej dodać fazę wodną, [mieszanie, Homogenizacja. Do zawiesiny liposomów wielowarstwowych wprowadzić diosminę (100,00 g) [mieszanie z homogenizacją, temp. = 30 C RT, próżnia, t = 1,50 godz.]. (5,00 g) [mieszanie z homogenizacją, temp. = RT, próżnia, Następnie zdyspergowany Karbomer 5984 zżelować 15% wodnym roztworem NaOH (10,00 g) [mieszanie, temp. = RT, próżnia,
6 PL 222 738 B1 Zastrzeżenia patentowe 1. Kompozycja farmaceutyczna lub kosmetyczna do stosowania miejscowego, znamienna tym, że zawiera heparynę, lewomentol i diosminę oraz liposomy. 2. Kompozycja farmaceutyczna lub kosmetyczna według zastrz. 1, znamienna tym, że zawiera heparynę w ilości od 10 j.m. do 3000 j.m., lewomentol w ilości od 0,1% do 5% wagowych i diosminę w ilości od 0,1% do 10% wagowych. 3. Kompozycja farmaceutyczna lub kosmetyczna według zastrz. 1 albo 2, znamienna tym, że zawiera fosfatydylocholinę w ilości od 1% do 25% wagowych. 4. Kompozycja farmaceutyczna lub kosmetyczna według zastrz. 3, znamienna tym, że jest w formie żelu. 5. Kompozycja farmaceutyczna lub kosmetyczna według zastrz. 4, znamienna tym, że zawiera konserwanty, alkohol mono- lub wielowodorotlenowy, regulator ph, substancje żelujące, stabilizator i kompozycję zapachową. 6. Kompozycja farmaceutyczna lub kosmetyczna według zastrz. 5, znamienna tym, że zawiera hydroksybeznoesan metylu albo hydroksybenzoesan propylu albo ich mieszaninę, glikol propylenowy lub etanol lub glicerynę lub alkohol izopropylowy, wodorotlenek sodu, karbomer, disodu edetynian oraz fosfatydylocholinę. 7. Kompozycja farmaceutyczna lub kosmetyczna według zastrz. 6, znamienna tym, że zawiera hydroksybeznoesan metylu albo hydroksybenzoesan propylu albo ich mieszaninę w ilości od 0% do 0,2% wagowych, glikol propylenowy lub etanol lub glicerynę lub alkohol izopropylowy, w ilości od 1% do 25% wagowych, wodorotlenek sodu w ilości od 0,15% do 0,6% wagowych, karbomer w ilości od 0,5% do 3% wagowych, disodu edetynian w ilości od 0,01% do 0,5% wagowych i kompozycję zapachową w ilości od 0,01% do 0,5% wagowych. 8. Sposób otrzymywania kompozycji farmaceutycznej lub kosmetycznej do stosowania miejscowego w formie żelu, zawierającego liposomy, znamienny tym, że do alkoholu, w którym rozpuszczono konserwanty, wprowadza się fosfatydylocholinę i lewomentol oraz kompozycję zapachową, a następnie miesza się z nim stabilizator i heparynę rozpuszczone w wodzie, po dokładnym uwodnieniu fazy organicznej dodaje się diosminę całość homogenizując, następnie dodaje się substancję żelującą i ponownie całość się homogenizuje, na koniec dodaje się regulator ph i całość dokładnie się miesza i odpowietrza. 9. Sposób otrzymywania kompozycji farmaceutycznej lub kosmetycznej według zastrz. 8, znamienny tym, że hydroksybeznoesan metylu albo hydroksybenzoesan propylu albo ich mieszaninę stosuje się jako konserwanty, glikol propylenowy lub etanol lub glicerynę lub alkohol izopropylowy jako alkohol mono- lub wielowodorotlenowy, wodorotlenek sodu jako regulator ph, karbomer jako substancję żelującą oraz disodu edetynian jako stabilizator. 10. Sposób otrzymywania kompozycji farmaceutycznej lub kosmetycznej według zastrz. 9, znamienny tym, że hydroksybeznoesan metylu albo hydroksybenzoesan propylu albo ich mieszaninę stosuje się w ilości od 0% do 0,2% wagowych, glikol propylenowy lub etanol lub glicerynę lub alkohol izopropylowy w ilości od 1% do 25% wagowych, wodorotlenek sodu w ilości od 0,15% do 0,6% wagowych, karbomer w ilości od 0,5% do 3% wagowych, disodu edetynian w ilości od 0,01% do 0,5% wagowych i kompozycję zapachową w ilości od 0,01% do 0,5% wagowych. 11. Sposób otrzymywania kompozycji farmaceutycznej lub kosmetycznej, według zastrz. 8 albo 9 albo 10, znamienny tym, że całość procesu prowadzi się w temperaturze od 30 do 60 C. Departament Wydawnictw UPRP Cena 2,46 zł (w tym 23% VAT)