Agnieszka Wójcik Węchadłów, 17.09.2003 r. Gimnazjum w Węchadłowie Referat w ramach WDN Jak realizować i dokumentować ścieżki edukacyjne. Zgodnie z założeniami zawartymi we wstępie Podstawy programowej nadrzędnym celem pracy edukacyjnej nauczycieli jest dążenie do wszechstronnego rozwoju ucznia, a więc realizacja zadań w zakresie nauczania, kształcenia umiejętności i pracy wychowawczej, które wzajemnie się uzupełniają. Poza tym nauczyciele, mając na uwadze osobowy rozwój ucznia, powinni współdziałać na rzecz tworzenia w świadomości uczniów zintegrowanego systemu wiedzy, umiejętności i postaw. Realizacji tych celów służy działalność edukacyjna szkoły, która jest określana przez dwa dokumenty: 1. Szkolny zestaw programów nauczania- obejmujący całą działalność szkoły pod względem dydaktycznym 2. Program wychowawczy szkoły- opisujący treści i działania o charakterze wychowawczym. Bardzo istotną rolę w procesie integracji wiedzy, umiejętności i postaw przypisano ścieżkom edukacyjnym, które zostały wprowadzone w II i III etapie edukacyjnym. Wnioski z analizy rozporządzeń MEN: Ścieżki edukacyjne to zestaw treści i umiejętności o istotnym znaczeniu wychowawczym, których realizacja może odbywać się w ramach nauczania różnych przedmiotów lub w postaci odrębnych zajęć Podstawą jest nauczanie przedmiotowe, zaś ścieżki edukacyjne są formą realizacji interdyscyplinarnego podejścia w nauczaniu Podstawa programowa kształcenia ogólnego na równi traktuje tradycyjne przedmioty nauczania i ścieżki edukacyjne 1
Zadania, treści i kompetencje zawarte w ścieżkach edukacyjnych powinni uwzględniać nauczyciele wszystkich przedmiotów, wkomponowując je odpowiednio we własne programy nauczania Ścieżki edukacyjne nie zostały przypisane konkretnym przedmiotom Czas niezbędny do realizacji poszczególnych ścieżek nie został określony Ten sam nauczyciel może realizować treści kilku ścieżek Realizacji danej ścieżki może podjąć się kilku nauczycieli, którzy poszerzą treści swojego przedmiotu o wybrane, zbliżone do własnego programu zagadnienia ścieżki Konieczne jest podzielenie się nauczycieli danej szkoły treściami ścieżek edukacyjnych Zaplanowanie realizacji ścieżek edukacyjnych wymaga zespołowej pracy całej rady pedagogicznej materiałem wyjściowym jest podstawa programowa 2. Ścieżki edukacyjne realizowane w gimnazjum: a) Edukacja prozdrowotna b) Edukacja ekologiczna c) Edukacja regionalna dziedzictwo kulturalne w regionie d) Edukacja czytelnicza i medialna e) Edukacja filozoficzna f) Obrona cywilna 2
g) Edukacja europejska h) Kultura polska na tle tradycji śródziemnomorskiej. 3. Umiejętności uczniów, które można kształcić podczas realizacji ścieżek: a) współdziałanie w zespole, rozwiązywanie sporów b) sprawne posługiwanie się językiem c) przygotowanie do publicznych wystąpień d) rozwiązywanie problemów w twórczy sposób e) rozwijanie sprawności umysłowej, kreatywności, twórczego działania f) podejmowanie indywidualnych i grupowych decyzji g) poszukiwanie, segregowanie i wykorzystanie informacji z różnych źródeł h) planowanie, organizowanie i ocenianie własnej nauki 4. Odpowiedzialność za realizację ścieżek: dyrektor nauczyciele 3
5. Elementy konstrukcyjne ścieżki edukacyjnej: cele edukacyjne zadania szkoły treści osiągnięcia ucznia 6. Sposoby realizacji ścieżek: różne przedmioty wchłaniają niektóre treści należące do ścieżki, zaś część materiału jest realizowana podczas odrębnych zajęć różne przedmioty wchłaniają treści należące do ścieżki, nie prowadzi się odrębnych zajęć ścieżka pozostaje poza obrębem przedmiotów, treści realizowane są podczas odrębnych zajęć, przeznaczonych tylko na ścieżkę edukacyjną 7. Modele realizacji ścieżek edukacyjnych: model linearny ( jednoprzedmiotowy ) realizowany przez jednego lub kilku nauczycieli w obrębie dodatkowych zajęć zogniskowanych wokół wybranej tematyki model rozbieżny ( wieloprzedmiotowy ) realizowany na kilku przedmiotach przy zachowaniu ich autonomii, ale bez synchronizacji czasowej, tzn. na lekcjach, których temat pokrywa się z treścią danej ścieżki. Synteza wszystkich wiadomości odbywa się na ostatniej lekcji ( np. na lekcji wychowawczej ) 4
model przepływowy ( wieloprzedmiotowy) realizowany przez wielu nauczycieli w uporządkowany sposób, w postaci ścieżki przedmiotowej zsynchronizowanej w czasie. Wymaga ciągłego monitoringu w trakcie realizacji. Realizowany przez nauczycieli wszystkich przedmiotów staje się częścią programu wychowawczego szkoły. 8. Dokumentowanie realizacji ścieżek międzyprzedmiotowych: a) szkolny plan realizacji ścieżek międzyprzedmiotowych b) indywidualne plany dydaktyczne nauczycieli poszczególnych przedmiotów c) plany pracy biblioteki, pedagoga szkolnego, świetlicy d) dzienniki lekcyjne e) sprawozdanie z realizacji ścieżek międzyprzedmiotowych 5