5. Pszenica ozima i jara; opóźniony termin siewu jesiennego 5.1. Uwagi ogólne W województwie świętokrzyskim w sezonie 2014/2015 prowadzone było doświadczenie z odmianami pszenicy ozimej i jarej przy opóźnionym jesiennym terminie siewu. Doświadczenie ma na celu ocenę plonowania w warunkach późnojesiennego terminu siewu oraz wskazanie odmian najbardziej przydatnych do uprawy po późno zbieranych przedplonach. W doświadczeniu brało udział 24 odmiany pszenicy ozimej i 5 odmian pszenicy jarej. W zestawieniu uwzględniono łącznie 29 odmian pszenicy. 5.2. Wyniki doświadczeń Tabela 5.1. Pszenica ozima. Odmiany badane. Rok zbioru 2015 Lp. Odmiana Rok wpisania do Krajowego Rejestru Odmian w Polsce Kod kraju pochodzenia Adres jednostki zachowującej odmianę lub w przypadku odmiany zagranicznej pełnomocnika w Polsce 1 2 3 4 5 1 KREDO 2010 DE 2 LINUS 2011 FR 3 PATRAS 2012 DE 4 PRAKTIK 2012 FR 5 TULECKA 2012 PL 6 ARKTIS 2013 DE 7 LAVANTUS 2013 DE 8 FLORUS 2014 DE 9 FRANZ 2014 DE 10 HONDIA 2014 PL 11 KWS DAKOTA 2014 DE Nordsaat Saatzucht GmbH Saatzucht Langenstein; Böhnshauser Str. 1; 38895 Langenstein RAGT 2n; Rue Emile Singla Site de Bourran Boite Postale 3336; 12033 Rodez Cedex 9 RAGT Semences Polska sp. z o.o. ul. Sadowa 10A; 87-148 Łysomice Deutsche Saatveredelung AG Weissenburger Strasie 5; 59557 Lippstadt DSV Polska sp. z o.o. RAGT 2n; Rue Emile Singla Site de Bourran Boite Postale 3336; 12033 Rodez Cedex 9 RAGT Semences Polska sp. z o.o. ul. Sadowa 10A; 87-148 Łysomice Poznańska Hodowla Roślin sp. z o.o. ul. Kasztanowa 5; 63-004 Tulce Deutsche Saatveredelung AG Weissenburger Strasie 5; 59557 Lippstadt DSV Polska sp. z o.o. Strube Research GmbH & Co.KG Hauptstrasse 1, 38387 Söllingen Strube Research GmbH & Co.KG Hauptstrasse 1, 38387 Söllingen Nordsaat Saatzucht GmbH Saatzucht Langenstein; Böhnshauser Str. 1; 38895 Langenstein DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o. Choryń 27; 64-000 Kościan KWS Lochow GmbH; Postfach 1197; 29296 Bergen KWS Lochow Polska sp. z o.o. Kondratowice; ul.słowiańska 5; 57-150 Prusy
Ciąg dalszy tabeli 5.1. 1 2 3 4 5 12 RGT KILIMANJARO 2014 FR 13 KWS OZON 2010 DE 14 PLATIN 2012 DE 15 SPEEDWAY 2012 DE 16 ARTIST 2013 DE 17 FAKIR 2013 DE 18 KWS LIVIUS 2013 DE 19 PENGAR 2013 DE 20 BELISSA 2014 PL 21 KWS LOFT 2014 DE 22 ROTAX 2014 DE 23 TOBAK 2014 DE 24 OHIO 2014 DE Pszenica jara 25 TYBALT 2005 NL 26 IZERA 2012 PL 27 STRUNA 2013 PL 28 MANDARYNA 2014 PL 29 HARENDA 2014 PL RAGT 2n; Rue Emile Singla Site de Bourran Boite Postale 3336; 12033 Rodez Cedex 9 RAGT Semences Polska sp. z o.o. ul. Sadowa 10A; 87-148 Łysomice KWS Lochow GmbH; Postfach 1197; 29296 Bergen KWS Lochow Polska sp. z o.o. Kondratowice; ul.słowiańska 5; 57-150 Prusy Strube Research GmbH & Co.KG Hauptstrasse 1; 38387 Söllingen Nordsaat Saatzucht GmbH Saatzucht Langenstein; Böhnshauser Str. 1; 38895 Langenstein Deutsche Saatveredelung AG Weissenburger Strasie 5; 59557 Lippstadt DSV Polska sp. z o.o. Lantmännen SW Seed Hadmersleben GmbH Kroppenstedter Strasse 4; 39387 Oschersleben Lantmännen SW Seed sp. z o.o. ul.głowackiego 1A; 05-822 Milanówek KWS Lochow GmbH; Postfach 1197; 29296 Bergen KWS Lochow Polska sp. z o.o. Kondratowice; ul.słowiańska 5; 57-150 Prusy W.von Borries-Eckendorf GmbH & Co. KG Hovedisser Str.92; 33818 Leopoldshöhe Hodowla Roślin Smolice sp. z o.o.grupa IHAR Smolice 146; 63-740 Kobylin KWS Lochow GmbH; Postfach 1197; 29296 Bergen KWS Lochow Polska sp. z o.o. Kondratowice; ul.słowiańska 5; 57-150 Prusy Strube Research GmbH & Co.KG Hauptstrasse 1; 38387 Söllingen W.von Borries-Eckendorf GmbH & Co. KG Hovedisser Str.92; 33818 Leopoldshöhe W.von Borries-Eckendorf GmbH & Co. KG Hovedisser Str.92; 33818 Leopoldshöhe Wiersum Plantbreeding BV Postbus 8 9670 AA Winschoten Irena Szyld ul. Celtycka 41 a, 62-800 Kalisz Małopolska Hodowla Roślin sp. z o.o. ul. Zbożowa 4, 30-022 Kraków DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o. Choryń 27; 64-000 Kościan DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o. Choryń 27; 64-000 Kościan Małopolska Hodowla Roślin sp. z o.o. ul. Zbożowa 4; 30-002 Kraków
Tabela 5.2. Pszenica ozima i jara. Warunki polowe doświadczenia. Rok zbioru 2015 Punkt doświadczalny SDOO Słupia Powiat Kompleks rolniczej przydatności gleby Jędrzejów Pszenny dobry Klasa bonitacyjna gleby III a ph gleby w KCl 5,6 Przedplon Groch siewny Data siewu 10.11.2014 Obsada nasion (szt/m 2 ) 450 Data zbioru 12.08.2015 Nawożenie mineralne N (kg/ha) 105 P 2 O 5 (kg/ha) 50 K 2 O (kg/ha) 75 Nawożenie dolistne preparatami wieloskładnikowymi na ha Basfoliar 36 Extra + ADOB Mn + ADOB Cu + Siarczan Magnezu 10 l + 2 l + 1,5 l + 10 kg Środki ochrony roślin Zaprawa nasienna Funaben Plus 02 WS Herbicyd na ha Rubin SX 50 SG + Grodyl 75 WG 130 g +15 g Insektycyd l/ha Fastac 100 EC 0,1 Fungicyd (I zabieg) l/ha Soligor 425 EC 1 Fungicyd (II zabieg) l/ha Menara 410 EC 0,5 Regulator wzrostu l/ha Cerone 480 SL 0,75
Tabela 5.3. Pszenica ozima i jara. Wyniki ogólne doświadczenia. Rok zbioru 2015 Lp. Cecha SDOO Słupia 1 Ocena wschodów (skala 9 o ) 9,0 2 Stan roślin po zimie (skala 9 o ) 8,9 3 Martwe rośliny (% martwych roślin) 0,0 4 Termin kłoszenia (data) 30.05.2015 5 Termin dojrzałości woskowej 14.07.2015 6 Termin dojrzałości pełnej 24.07.2015 7 Wysokość roślin (cm) 87 8 Wyleganie w fazie dojrzałości mlecznej (skala 9 o ) 9,0 9 Wyleganie roślin przed zbiorem (skala 9 o ) 9,0 Porażenie przez choroby 10 Septorioza liści (skala 9 o ) 7,4 11 Brunatna plamistość (skala 9 o ) 8,5 12 Rdza żółta (skala 9 o ) 6,6 13 Masa 1000 ziaren (g) 48,1 14 Wilgotność ziarna podczas zbioru (%) 8,9 15 Plon ziarna (dt/ha) 120,9 Wyniki średnie z wszystkich badanych odmian. Skala 9 o : 9 oznacza stan najkorzystniejszy, 1 oznacza stan najmniej korzystny.
Tabela 5.4. Pszenica ozima i jara. Plon ziarna odmian (% wzorca). Lata zbioru: 2015, 2014, 2013 Lp. Odmiana Grupa technologiczna 2015 2014 2013 2014 2015 2013 2015 Wzorzec, dt z ha 120,9 108,3 91,8 114,6 107,0 1 KREDO A 102 100 105 101 102 2 LINUS A 103 105 115 104 107 3 PATRAS A 108 103 97 106 103 4 PRAKTIK A 95 105 114 100 104 5 TULECKA A 100 104 107 102 103 6 ARKTIS A 92 92 92 7 LAVANTUS A 100 110 105 8 FLORUS A 103 9 FRANZ A 101 10 HONDIA A 95 11 KWS DAKOTA A 101 12 RGT KILIMANJARO A 100 13 KWS OZON B 104 107 110 106 107 14 PLATIN B 100 104 115 102 106 15 SPEEDWAY B 103 103 119 103 108 16 ARTIST B 98 110 103 17 FAKIR B 101 100 101 18 KWS LIVIUS B 100 114 107 19 PENGAR B 105 106 105 20 BELISSA B 99 21 KWS LOFT B 105 22 ROTAX B 101 23 TOBAK B 106 24 OHIO C 102 Pszenica jara 25 TYBALT A 102 99 88 100 97 26 IZERA A 83 88 86 27 STRUNA A 94 93 93 28 MANDARYNA A 97 29 HARENDA B 99 Liczba doświadczeń 1 1 1 2 3
Tabela 5.5. Pszenica ozima i jara. Porażenie odmian przez ważniejsze choroby (odchylenia od wzorca). Lata zbioru 2015, 2013 2015 Lp. Odmiana Liczba lat badań Rdza żółta Septorioza liści Brunatna plamistość liści 2015 2013 2015 2015 2013 2015 2015 2013 2015 Wzorzec, (skala 9 o ) 6,6 8,2 7,4 7,2 8,5 8,8 1 KREDO 4 0,5 0,2 0,1 0,2 0,0 0,0 2 LINUS 4 2,5 0,8 0,1 0,2 0,3 0,1 3 PATRAS 3 1,2 0,4 0,1 0,1 0,3 0,1 4 PRAKTIK 3 2,8 0,9 0,4 0,2 0,3 0,1 5 TULECKA 3 0,8 0,3 0,1 0,0 0,7 0,2 6 ARKTIS 2 0,8 0,3 0,0 7 LAVANTUS 2 0,2 1,3 0,3 8 FLORUS 1 0,2 0,1 1,4 9 FRANZ 1 0,8 0,3 0,7 10 HONDIA 1 1,5 0,1 0,4 11 KWS DAKOTA 1 2,5 0,1 0,3 12 RGT KILIMANJARO 1 0,5 0,4 0,7 13 KWS OZON 4 0,2 0,1 0,4 0,0 0,0 0,0 14 PLATIN 3 1,8 0,6 0,4 0,1 0,0 0,0 15 SPEEDWAY 3 0,5 0,2 0,2 0,3 0,3 0,1 16 ARTIST 2 0,5 0,6 0,3 17 FAKIR 2 0,5 0,6 0,3 18 KWS LIVIUS 2 0,5 0,1 0,7 19 PENGAR 2 0,5 0,3 0,0 20 BELISSA 1 0,5 0,1 0,0 21 KWS LOFT 1 1,8 0,1 0,0 22 ROTAX 1 2,2 0,3 0,3 23 TOBAK 1 0,2 0,4 0,7 24 OHIO 1 0,5 0,3 0,7 Pszenica jara 25 TYBALT 4 0,8 0,3 0,1 2,0 0,7 0,2 26 IZERA 2 1,5 0,3 0,0 27 STRUNA 2 2,8 0,1 0,0 28 MANDARYNA 1 1,5 0,4 0,7 29 HARENDA 1 2,2 0,1 0,7 Liczba doświadczeń 1 3 1 3 1 3
Tabela 5.6. Pszenica ozima i jara. Ważniejsze właściwości rolniczo-użytkowe odmian (odchylenia od wzorca). Lata zbioru: 2015, 2013 2015 Lp. Odmiana Liczba lat badań w fazie dojrzałości mlecznej Wyleganie (skala 9 0 ) przed zbiorem Wysokość roślin (cm) Masa 1000 ziaren (g) 2015 2013 2015 2015 2013 2015 2015 2013 2015 2015 2013-2015 Wzorzec 9,0 9,0 9,0 7,7 87 84 48,1 48,5 1 KREDO 4 0,0 0,0 0,0 0,1 5 6-1,2-6,6 2 LINUS 4 0,0 0,0 0,0 0,4 6 4-0,3 1,9 3 PATRAS 3 0,0 0,0 0,0 0,0 0 3 7,2 6,5 4 PRAKTIK 3 0,0 0,0 0,0 1,0 10 8-7,1 5,2 5 TULECKA 3 0,0 0,0 0,0 0,1 7 7 3,9 2,0 6 ARKTIS 2 0,0 0,0 1 1,3 7 LAVANTUS 2 0,0 0,0 3-0,5 8 FLORUS 1 0,0 0,0 3-3,8 9 FRANZ 1 0,0 0,0 3-3,6 10 HONDIA 1 0,0 0,0 1 5,7 11 KWS DAKOTA 1 0,0 0,0 3-1,9 12 RGT KILIMANJA- RO 1 0,0 0,0 8 1,7 13 KWS OZON 4 0,0 0,0 0,0 0,1 5 7 3,0 1,4 14 PLATIN 3 0,0 0,0 0,0 0,0 1 2-4,0 2,4 15 SPEEDWAY 3 0,0 0,0 0,0 0,4 1 2-4,5 5,9 16 ARTIST 2 0,0 0,0 3-3,0 17 FAKIR 2 0,0 0,0 1 3,1 18 KWS LIVIUS 2 0,0 0,0 13 7,1 19 PENGAR 2 0,0 0,0 1-3,6 20 BELISSA 1 0,0 0,0 4-1,2 21 KWS LOFT 1 0,0 0,0 2-1,7 22 ROTAX 1 0,0 0,0 1-4,1 23 TOBAK 1 0,0 0,0 2 0,8 24 OHIO 1 0,0 0,0 8 2,2 Pszenica jara 25 TYBALT 4 0,0 0,0 0,0 0,3 2 6 3,7 3,1 26 IZERA 2 0,0 0,0 10 0,3 27 STRUNA 2 0,0 0,0 7-3,5 28 MANDARYNA 1 0,0 0,0 4 2,5 29 HARENDA 1 0,0 0,0 4 1,3 Liczba doświadczeń 1 3 1 3 1 3 1 3
5.3. Analiza wyników doświadczeń Opóźniony termin siewu Doświadczenie z opóźnionym terminem siewu pszenicy ozimej i jarej założone zostało 10 listopada. Przy około trzydziestodniowym opóźnieniu siewu w stosunku do optymalnego terminu siewu pszenicy ozimej, zwiększono obsadę roślin o 50 szt/m 2. Wschody roślin nastąpiły 25 listopada. Łagodna zima sprzyjała przezimowaniu roślin. Stan roślin po zimie był dobry, bez znacznych uszkodzeń roślin. Wyleganie w całym okresie wegetacyjnym nie wystąpiło. Suche i ciepłe lato przyczyniło się do niewielkiego nasilenia chorób grzybowych. Rdza żółta wystąpiła w większym nasileniu (6,6 ). Odmianami pszenicy ozimej najbardziej podatnymi na tą chorobę były: Praktik, KWS Dakota i Rotax. W pszenicy jarej największe porażenie wystąpiło na odmianach: Struna i Harenda. Zbiór doświadczenia przyspieszony z powodu wysokich temperatur i braku opadów, które spowodowały zasychanie roślin. W sezonie wegetacyjnym 2014/2015 w pszenicy ozimej najlepiej plonowały odmiany: Patras 108% wzorca, Tobak 106% wzorca, Pengar 105% wzorca i KWS Loft 105% wzorca. Z pszenic jarych wyróżniły się odmiany: Tybalt 102% wzorca i Harenda 99% wzorca. W trzyletnim zestawieniu wyników plonowania pszenic z opóźnionym terminem siewu najlepiej plonowały odmiany: Speedway 108% wzorca, KWS Ozon 107% wzorca i Linus 107% wzorca. Wśród odmian jarych wyróżnia się odmiana Tybalt 97% wzorca.