Chemia Poziom rozszerzony 1. a) 1. CrCl + NaH $ Cr(H) + NaCl; 2. Cr(H) + NaH $ Na[Cr(H) 4 ];. 2 Cr(H) S 4 $ Cr 2 (S 4 ) +6 H 2 ; b) Reakcje 2 i Êwiadczà o charakterze amfoterycznym wodorotlenku chromu(iii). 2. a) I. Cu, Al, Mg; II. Al; III. Al i Mg; b) np. I. Cu + 4 HN $ Cu(N +2 H 2 + 2 N 2 ; II. 2 Al + 2 NaH + 6 H 2 $ 2 Na[Al(H) 4 ] + H 2 ; III. Mg + 2 HCl $ MgCl 2. CzynnoÊci 1. Dodanie do I probówki z miedzià kwasu azotowego(v). 2. Wrzucenie sodu do wody (probówka II).. Dodanie do roztworu w probówce I roztworu z probówki II. Równania reakcji 1. Cu + 4 HN $ Cu(N +2 N 2 +2 H 2 2. 2 Na + 2 H 2 $ 2 NaH. Cu(N + 2 NaH $ Cu(H + 2 NaN 4. a) 10 atomów,8 10 22 g 6,02 10 2 atomów x x = 2 g masa 1 a atomów metalu. Metalem tym jest sód. b) Masa owa niemetalu = 2 g/ 5,52 = 126,9 g/ jest to masa owa jodu; 2 Na + I 2 $ 2 NaI 5. Stosunek obj toêci gazów jest równy stosunkowi liczby i. n amoniaku : n tlenku azotu(i) = : 1; m NH : m N2 = ( e 17 g 1 ) : 44 g 1 ; %NH = 5,7%, %N 2 = 46,% 6. NH 4 Cl $ NH + HCl w reakcji powstaje 1,4 a amoniaku. pv = nrt nrt V = R = 8,1 hpa / K V = 26,47 p 7. Me symbol metalu, który reaguje z H 2 S 4 ; ogólny wzór soli: Me 2 S 4 ; gólna postaç równania reakcji: 2 Me + 2 H 2 S 4 $ S 2 + Me 2 S 4 + 2 H 2 Z równania reakcji: n Me2 S 4 = n S2 = 0,112 /22,4 / = 0,005 a m Me2 S 4 = 1,56 g M Me2 S 4 = m/n = 1,56 g/0,005 a = 12 g/ M Me2 S 4 = [2 M Me + 2 + 4 16] g/a = 12 g/a M Me = (12 96)/2 = 108 g/ ZH 2 S 4 reagowa o srebro. Wzór soli, która powsta a w wyniku reakcji: Ag 2 S 4 ; nazwa soli: siarczan(vi) srebra.
DPWIEDZI D ZADA TESTWYCH. PRÓBNA MATURA Z PERNEM I GAZETÑ WYBRCZÑ 5 g + x 8. 20% = 100%, stàd x = 18,75 g; m r = 118,75 g 12 g = 106,75 g; 100 g + x 5 g + 18,75 g C % = 100% = 22,25%. 106,75 g 9. Tlenek i wodorek potasu reagujà z wodà, a produktem obu reakcji jest wodorotlenek potasu. K 2 $ 2 KH; KH $ KH Z 5,6 g K 2 powstaje 6,67 g KH; C % pierwszego roztworu = 6,67%; z 5,6 g NaH powstaje 7,84 g KH (zaniedbujemy mas wydzielonego wodoru); C % drugiego roztworu = 7,84%; C % trzeciego roztworu 5,6%. Roztworem o najwi kszym st eniu jest roztwór drugi. 10. a) 0 212 22 15P; b) 84Po; c) 88Ra. 11. 1 i 6; liczba atomowa 16; liczba elektronów walencyjnych 6; adunek jàdra atomowego +16 ( adunków elementarnych); po o enie w uk adzie okresowym: okresu, 16 grupy, blok energetyczny p. 12. a) b) c) d) e) H N N N H H Ca 2+ S H N H + C $ r r H H r r r $ wiàzanie jonowe N wiàzanie jonowe $ 1. C 2 H 6, C 4 H 10, C H 8. 14. CH 2 CH 2 CH AlCl + H CCH 2 CH 2 Cl $ + HCl Cl + AlCl $ + HCl 15. a HCNa + C 2 ; b) Na 2 S 4 + C 2 ; c) HCNa + CH CH; d) reakcja nie zajdzie; e) (CH C Ca + C 2 ; f) reakcja nie zajdzie; H 2 S 4, HCH, CH CH, H 2 C. 16. a) CCH b) CH 2 =CH n CH2=CH CCH polimeryzacja $ CH2CH 17. 2,, 5 18. a) b) c) d) CH CH CCH CH CH 2 CH CH 2 CH 2 CH HCH H CH HCCH 2 CH CH CCH n HCH CH
DPWIEDZI D ZADA TESTWYCH. PRÓBNA MATURA Z PERNEM I GAZETÑ WYBRCZÑ 19. V 1 = 0,085 1,5 $ 2 s = 0,085 = 0,255 ; $ s CH CC 2 + NaH $ CH CC 2. St enie zasady zmniejszy o si do 0,5, a st enie estru zmniejszy o si równie o 0,5 a; C estru = 1 ; V 2 = 0,1275. s 20. a ΔH tw. N = 2 e 180,7 kj/ = 61,4 kj; obliczenie opiera si na definicji entalpii tworzenia. Entalpià tworzenia zwiàzku jest entalpia reakcji syntezy 1 a zwiàzku z pierwiastków w ich oianach trwa ych w warunkach standardowych; b) z wykorzystaniem prawa Laoisiera i Laplace a: ΔH = ΔH tw. N ; ΔH = 180,7 kj. 21. Równanie reakcji: 2 Al + S $ Al 2 S ; obliczenie entalpii syntezy 1 a Al 2 S : 509 kj; równanie termochemiczne: 2 Al (s) + S (s) $ Al 2 S (s), ΔH = 509 kj/. 22. Mn 4 +2 H 2 $ 2 Mn 4 + Mn 2 +4 H Mn VI 1 e $ Mn VII 2 Mn VI +2 e $ Mn IV 1 Reakcja redoks; reakcja dysproporcjonowania. $ 2. a) Metal Kationy metali w roztworach soli Mg 2+ Ag + Fe 2+ Zn 2+ Zn + + Fe + b) Zn + 2 Ag + $ Zn 2+ + 2 Ag; Zn + Fe 2+ $ Zn 2+ + Fe; Fe + 2 Ag + $ Fe 2+ + 2 Ag; c) przyk adowo: Zn + 2 AgN $ Zn(N + 2 Ag; Zn + FeCl 2 $ ZnCl 2 + Fe; Fe + 2 AgN $ Fe(N +2 Ag 24., 1, 2, 4. [H ] C 25. α = Z ; [H ] = st enie czàstek zdysocjowanych; α = ; [H ] = 0,01 0,01 / C 0 =1 10 4 / ; [H + ] =1 10 10 / ; ph = 10; ph = 4; K = α 2 C 0, K = (0,01 0,01 = 1 10 6. 26. a) BaCl 2 nie obserwujemy adnych zmian; Zn(N wytràca si bia y, galaretowaty osad, który rozpuszcza si po dodaniu wi kszej iloêci zasady; K 2 S 4 nie obserwujemy adnych zmian; NH 4 Cl wydziela si gaz o charakterystycznej woni. b) Zn(N : Zn 2+ +2 H $ Zn(H ; Zn(H +2 H $ Zn[(H) 4 ] ; NH 4 Cl: NH 4+ + H $ NH - C 0
DPWIEDZI D ZADA TESTWYCH. PRÓBNA MATURA Z PERNEM I GAZETÑ WYBRCZÑ 27. CaS 4 # $ Ca 2+ + S 4 $ [Ca 2+ ] = [S 4 ]; K S =[Ca 2+ ] [S 4 ]; [Ca 2+ ] = 8 10 /. 28. a, c, d, e 29. CH CHBrCH 2 Br 1 pkt; 1,2-dibromopropan [H + ][A ] (0,008) 0. K = = 2 [HA] 0,04 = 1,6 10 ; kwas chlorooctowy; 0,008 α = = 0,17; α = 17% 0,008 + 0,04 1. a) 1. SnCl 2 + 2 NaH $ Sn(H + 2 NaCl 2. Sn(H + NaH $ Na[Sn(H) ]. Sn(H S 4 $ SnS 4 + 2 H 2 b) reakcje 2 i Êwiadczà o charakterze amfoterycznym wodorotlenku cyny(ii) 2. S=C=S H H S$ = a) CS 2 ; b) S 2. 1) ph = 9; 2) ph = 5,68; ) ph = 2 4. Konfiguracja adunek Wzór jonu 1s 2 1 1s 2 +1 1s 2 2s 2 2p 6 H Li + N 1s 2 2s 2 2p 6 1 F 1s 2 2s 2 2p 6 +1 Na + 1s 2 2s 2 2p 6 + Al + 1s 2 2s 2 2p 6 s 2 p 6 d 5 +2 Mn 2+ 1s 2 2s 2 2p 6 s 2 p 6 d 5 + Fe + 210 5. Pb 82 206 " Hg 80 14 4 + a; 7 N + 2 a 17 " 8 1 + 1 p 6. a) Fe + 2 HCl " FeCl 2 2 Fe + Cl 2 " 2 FeCl b 56 g Fe 2 162,5 g FeCl x 2,5 g FeCl x = 11,2 g zu ytego Fe 22,4 Cl 2 2 162,5 g FeCl VCl 2 2,5 g FeCl V = 6,72, zatem chloru u yto w naiarze.
DPWIEDZI D ZADA TESTWYCH. PRÓBNA MATURA Z PERNEM I GAZETÑ WYBRCZÑ 7. 1 CaCl 2 ; 2 HCl; fenoloftaleina; 4 KH. Na 2 C + CaCl 2 " CaC + 2 NaCl, Ca 2 + + C " CaC Na 2 C + 2 HCl " C 2 + 2 NaCl, C + 2 H+ " C 2 Na 2 C + 2 H 2 " H 2 C + 2 NaH, C + 2 H 2 " H 2 C + 2 H 8. C m = m M. V 6g C mnah = 40g/ $ 025, 159, g C mna2 = C 106g/ $ 05, 28, g C mna2 = C 164g/ $ 1 = 0,6 C + Na = C NaH = 0,6 = 0, C + Na = 2 C Na2 = 0,6 C = 0,2 C + Na = C Na = 0,6 P 4 9. Na przyk ad: 1. CuS 4, Cu(N ; 2. H 2 S 4, NaH;. HCl, KCl. 40. a) Egzoenergetyczna; b) endoenergetyczna; c) egzoenergetyczna. 41. Zn + 2 HCl " ZnCl 2 n Zn = n H2 112, n H2 = 224, n Zn = 0,05 a = 0,05 a g n Zn = n M = 0,05 a 65 =,25 g m Zn m stopu = 100% %Zn 25, g m stopu = 100% = 2,5 g 10% 42. c) Br CH C=C cis-2,-dibromobut-2-en Br CH Br CH C=C CH Br trans-2,-dibromobut-2-en 4. M = 12 n + 2n + 46 = 14n + 46 [ g Cn H 2n CH ] g (14n + 46) g = 88 n = 62 g 100% m 51,61% m = 2 g n = 2 e " alkohol zawiera 2 grupy hydroksylowe C x H y (H M alkoholu = m C + m H + 4 g; m C + m H = 62 g 4 g = 28 g; czàsteczka alkoholu zawiera 2 atomy w gla. Wzór estru: H 2 CCC H 7 H 2 CCC H 7
DPWIEDZI D ZADA TESTWYCH. PRÓBNA MATURA Z PERNEM I GAZETÑ WYBRCZÑ 44. C 6 CH E C 6 C + H + [H + ] = 1 10 ; [H ] = 10 11 [H + ] = [C 6 C ] = [C 6 CH] zdysocjowane + : H D$ : C H C _ 6 5 D K = 8C H CH 6 5 B - - St enie czàsteczek niezdysocjowanych: [C 6 CH] = 10 $ 10-5 = 0,017 a 6$ 10 C m kwasu benzoesowego = 0,017 + 0,001 = 0,018. n 0005, a 45. C m =, = = 0,01 V 05, [H + ] = C m a = 0,01 0,1 = 10 ph = 46. n Ca(N = C m V = 1 10 a 0,1 = 1 10 4 a bj toêç roztworu po zmieszaniu = 150 cm = 0,15-4 [Ca 2+ n ] = = 10 a V 015, obliczenie st enia jonów [S 4 2- ] = 6,67 10 4 a n Na2 = C S 4 m V = 2 10 a 0,05 = 1 10 4 a - 4 [S 2- n 4 ] = = 10 a V 015, obliczenie iloczynu st eƒ [S 4 2- ] = [Ca 2+ ] = 6,67 10 4 a [Ca 2+ ][S 4 2- ] = [6,67 10 4 ][6,67 10 4 ] = 4,45 10 7 sad nie wytràci si 47. a HCl " H 2 + Cl 2 b) ph roênie St enie kationów H + maleje (lub st enie kwasu maleje) 48. np.: obni enie temperatury, zwi kszenie ciênienia, dodanie do uk adu jednego z substratów, usuwanie z uk adu produktu reakcji
DPWIEDZI D ZADA TESTWYCH. PRÓBNA MATURA Z PERNEM I GAZETÑ WYBRCZÑ 49. ustalenie wzoru empirycznego 8572, u 1428, u C : H = : = 7,14 : 14,28 = 1 : 2; wzór empiryczny CH2 = 14 u 12u 1u ustalenie masy czàsteczkowej d w glowodoru d wodoru M w glowodoru = = 21; M wodoru M w glowodoru = M wodoru 21 = 2 u 21 = 42 u masa czàsteczkowa C x H y = 42 u ustalenie wzoru sumarycznego 1 pkt 42 u = ; wzór sumaryczny C H 12u 6 50. CH CHCH 2 CH Cl CH CHCHCH Cl Cl
DPWIEDZI D ZADA TESTWYCH. PRÓBNA MATURA Z PERNEM I GAZETÑ WYBRCZÑ Numer Punktacja czàstkowa Maksymalna zadania liczba punktów 1 napisanie równania reakcji x1 pkt 4 okreêlenie charakteru chemicznego Cr(H) 1 pkt 2 a 1 pkt 4 b pkt zaplanowanie czynnoêci 1 pkt 4 napisanie równania reakcji x1 pkt 4 obliczenie masy owej metalu 1 pkt obliczenie masy owej niemetalu 1 pkt napisanie równania reakcji 1 pkt 5 obliczenie zawartoêci ka dego sk adnika 2x1 pkt 2 6 obliczenie i 1 pkt 2 obliczenie obj toêci 1 pkt 7 napisanie równania reakcji 1 pkt 4 obliczenie i soli 1 pkt obliczenie masy owej 1 pkt podanie wzoru i nazwy soli 1 pkt 8 obliczenie masy sta ego NaH 1 pkt obliczenie masy roztworu koƒcowego 1 pkt obliczenie st enia 1 pkt 9 obliczenie st enia w ka dej zlewce 1 pkt 4 wskazanie roztworu 1 pkt 10 za uzupe nienie ka dego równania po 1 pkt 11 wskazanie informacji 1 pkt podanie informacji o pierwiastku 2 pkt 12 za ka dy podpunkt po 1 pkt 5 1 podanie wzorów 2 pkt 2 podanie 2 wzorów 1 pkt 14 napisanie równania reakcji 2x1 pkt 2 15 uzupe nienie równania reakcji 6x1 pkt 7 uszeregowanie kwasów 1 pkt 16 podanie wzoru monomeru 1 pkt 2 napisanie równania reakcji 1 pkt 17 poprawne odpowiedzi 2 pkt 2 1 poprawna odpowiedê 1 pkt 18 podanie 6 wzorów 4 pkt 4 podanie 5 wzorów pkt podanie 4 wzorów 2 pkt podanie wzorów 1 pkt 19 obliczenie szybkoêci realnej 2x1 pkt 2 20 a 2 pkt 4 b 2 pkt 21 obliczenie entalpii 2 pkt podanie równania termochemicznego 1 pkt
DPWIEDZI D ZADA TESTWYCH. PRÓBNA MATURA Z PERNEM I GAZETÑ WYBRCZÑ Numer Punktacja czàstkowa Maksymalna zadania liczba punktów 22 uzgodnienie równania reakcji 1 pkt 2 okreêlenie typu reakcji 1 pkt 2 za uzupe nienie ka dego wiersza tabeli po 1 pkt 6 za równania jonowe 2 pkt za 2 równania jonowe 1 pkt za równania czàsteczkowe 2 pkt za 2 równania czàsteczkowe 1 pkt 24 poprawne uszeregowanie 2 pkt 2 25 podanie wartoêci [H + ], [H ], ph, ph, K 5x1 pkt 5 26 a) zapisanie obserwacji 4x1 pkt 7 b) podanie wzorów soli 1 pkt jonowe równania reakcji 2x1 pkt 27 podanie wyra enia okreêlajàcego iloczyn rozpuszczalnoêci 1 pkt 2 obliczenie st enia jonów 1 pkt 28 za wybranie 4 podpunktów 2 pkt 2 za wybranie podpunktów 1 pkt 29 podanie wzoru CH CHBrCH 2 Br 1 pkt 2 podanie nazwy: 1,2-dibromopropan 1 pkt 0 obliczenie sta ej dysocjacji 1 pkt wskazanie kwasu 1 pkt obliczenie stopnia dysocjacji 1 pkt 1 a) za ka de równanie reakcji po 1 pkt 4 b) za poprawnà odpowiedê 1 pkt 2 za narysowanie ka dego wzoru po 1 pkt 5 a) podanie wzoru 1 pkt b) podanie wzoru 1 pkt przyporzàdkowanie do wartoêci ph 2 pkt przyporzàdkowanie do 2 wartoêci ph 1 pkt 4 wpisanie 87 wzorów jonów pkt 4 wpisanie 65 wzorów jonów 2 pkt wpisanie 4 wzorów jonów 1 pkt podanie jonów o konfiguracji helowca 1 pkt 5 napisanie 2 równaƒ reakcji 2 pkt 2 napisanie 1 równania reakcji 1 pkt 6 napisanie równania reakcji 2x1 pkt 6 obliczenie masy Fe 2 pkt obliczenie obj toêci chloru 1 pkt sformu owanie odpowiedzi 1 pkt 7 przyporzàdkowanie substancji numerom probówek 4x1 pkt 7 równania reakcji x1 pkt 8 obliczenie st enia owego roztworu x1 pkt 4 obliczenie st enia owego jonów sodu 1 pkt 9 za uzupe nienie ka dego wiersza tabeli po 1 pkt 40 poprawne odpowiedzi 2 pkt 2 2 poprawne odpowiedzi 1 pkt
DPWIEDZI D ZADA TESTWYCH. PRÓBNA MATURA Z PERNEM I GAZETÑ WYBRCZÑ Numer Punktacja czàstkowa Maksymalna zadania liczba punktów 41 rozwiàzanie zadania pkt 42 wskazanie zwiàzku 1 pkt podanie wzorów izomerów 2x1 pkt 4 ustalenie wzoru kwasu 1 pkt 4 ustalenie wzoru alkoholu 2 pkt podanie wzoru estru 1 pkt 44 podanie [H + ] i [H ] 2x1 pkt 4 obliczenie st enia owego 2 pkt 45 za obliczenie st enia owego kwasu 1 pkt obliczenie st enia [H + ] 1 pkt podanie ph 1 pkt 46 obliczenie st enia jonów [Ca 2+ ] 1 pkt 4 obliczenie st enia jonów [S 2-4 ] 1 pkt obliczenie iloczynu st eƒ 1 pkt podanie odpowiedzi 1 pkt 47 a) 1 pkt b) 1 pkt za uzasadnienie 1 pkt 48 wymienienie 4 dzia aƒ 2 pkt 2 wymienienie dzia aƒ 1 pkt 49 ustalenie wzoru empirycznego 1 pkt ustalenie masy czàsteczkowej 1 pkt ustalenie wzoru sumarycznego 1 pkt 50 za narysowanie wzorów po 1 pkt 2