KONICZYNA BIAŁA w uprawie na zielonkę Doświadczenia w użytkowaniu wielokośnym w roku 2014 założono w pięciu miejscowościach (rys. 1). Oceniano siedem odmian (4 krajowe i 3 zagraniczne) będących w Krajowym rejestrze. Głównym celem było rozpoznanie plenności i jakości plonu odmian, a także ocena innych cech gospodarczych. Rys. 1. Rozmieszczenie doświadczeń PDO z koniczyną białą w uprawie na zielonkę; siew 2014 Rok 2014 W trzeciej dekadzie maja założono dwa doświadczenia, a pozostałe trzy w pierwszej dekadzie czerwca. Warunki pogodowe w punktach doświadczalnych były zróżnicowane. W Bukówce i Dukli warunki wilgotnościowe gleby były bardzo dobre. Wschody roślin były wyrównane. W pozostałych trzech lokalizacjach w okresie po zasiewie było sucho, dlatego pełne wschody roślin były opóźnione i niewyrównane. Po wykonaniu koszenia pielęgnacyjnego stan doświadczeń poprawił się. Jedynie w Radostowie susza letnia spowodowała duże straty, w związku z czym w połowie sierpnia całe doświadczenie przesiano. Rośliny dobrze powschodziły i późną jesienią osiągnęły fazę 3-4 liści. We wszystkich miejscowościach stan roślin na zakończenie wegetacji oceniono jako dobry. Rok 2015 Najwcześniejsze mszenie wegetacji odnotowano w Radostowie (początek marca), a miesiąc później w Bukówce. W czterech punktach doświadczalnych stan roślin po zimie był dobry. W Dukli powstała w lutym skorupa lodowa przyczyniła się do wystąpienia pleśni śniegowej na roślinach wszystkich odmian. W Radostowie wiosną wystąpiło silne zróżnicowanie w rozwoju roślin odmian w powtórzeniach. W związku z tym wykonano dwa koszenia pielęgnacyjne w celu wyrównania runi. Pierwszy pokos z ważeniem zielonki i oznaczeniem suchej masy przeprowadzono w pierwszej dekadzie lipca. W Krzyżewie zebrano cztery pokosy, a w Masłowicach tylko trzy. Odrastanie roślin w Masłowicach po zbiorze trzeciego pokosu było bardzo powolne (w sierpniu i we wrześniu ze względu na suszę wykonano koszenia bez oznaczania zawartości suchej masy). W pierwszym pokosie największe plony suchej masy dały odmiany Romena i Tasman. Średnio największy plon suchej masy z wszystkich zebranych pokosów uzyskała odmiana Romena. Plonami suchej masy przewyższała odmianę Rawo o 10%, chociaż ta ostatnia cechowała się największą zawartością białka w pokosach pierwszym, czwartym i piątym. Stan roślin przed zimą oceniono we wszystkich punktach doświadczalnych jako dobry.
- 4 - Tabela 1 KONICZYNA BIAŁA w uprawie na zielonkę. Odmiany i doświadczenia Rok wpisania do KR Zachowujący Masa Zdolność 1000 kiełkowania nasion nasion (g) (%) 1 2 3 4 5 1 Astra 1980 Poznańska Hodowla Roślin sp. z o.o. PL 0,8 83 2 Cyma 2007 Poznańska Hodowla Roślin sp. z o.o. PL 0,5 81 3 Rawo 1995 Poznańska Hodowla Roślin sp. z o.o. PL 0,6 70 4 Riesling 2003 DLF Seeds A/S DK 0,7 83 5 Romena 1992 Poznańska Hodowla Roślin sp. z o.o. PL 0,7 87 6 Sonja 2006* Lantmännen ek för SE 0,7 96 7 Tasman 2007 Barenbrug Holland BV NL 0,6 85 Bilans doświadczeń: założone i przyjęte do syntezy 5 Kol. 2: * skreślona z KR w 2015 Kol. 3: DK Dania, NL Holandia, PL Polska, SE Szwecja Tabela 2 KONICZYNA BIAŁA w uprawie na zielonkę. Warunki prowadzenia doświadczeń Miejscowość Wysokość n.p.m. (m) rolnicza wartość w 100 pkt skali IUNG kompleks rolniczej przydatności Warunki glebowe typ gatunek 1 2 8 4 5 6 7 ph w KCl 1 Radostowo 40 94 1 Dz pł 6,7 2 Krzyżewo 130 70 4 A pgl 6,7 3 Masłowice 174 70 4 A pgl 6,5 4 Dukla 360 61 11 Bw gc 6,8 5 Bukówka 530 61 11 A gc 6,0 Kol. 4: 1 pszenny bardzo dobry, 4 żytni bardzo dobry, 11 zbożowy górski Kol. 5: A bielicowa, Bw brunatna wyługowana, Dz czarna ziemia zdegradowana Kol. 6: gc glina ciężka, pł gleba pyłowa, pgl piasek gliniasty lekki
- 5 - Tabela 3 KONICZYNA BIAŁA w uprawie na zielonkę. Warunki agrotechniczne doświadczeń Przedplon: Wyszczególnienie Rok siewu 2014 i rok zbioru 2015 1 2 liczba doświadczeń - zboża 3 - okopowe 1 - oleiste 1 Wapnowanie: - pod przed-przedplon 5 Nawożenie mineralne: kg czystego składnika na 1 ha 2014 2015 N - przedsiewnie 20 - P 2 O 5 * - przedsiewnie 60-100 - w roku użytkowania 60-80 K 2 O* - przedsiewnie 90-160 - w roku użytkowania 100-150 Liczba doświadczeń 5 Kol. 1: * dawka zależna od zasobności gleby w miejscowościach Tabela 4 KONICZYNA BIAŁA w uprawie na zielonkę. Terminy agrotechniczne doświadczeń Miejscowość 1 Radostowo Data siewu 2014 Okres od siewu do wschodów roślin (liczba dni) Rozpoczęcie wegetacji w roku 2015 Data zbioru pokosów w pierwszym (2015) roku użytkowania I II III IV V 1 2 3 4 5 30.05 (14.08)* 12 2.03 p p 8.07 10.08 21.09 2 Krzyżewo 10.06 13 28.03 30.04 29.05 6.07 10.08 p 3 Masłowice 9.06 14 16.03 28.04 26.05 2.07 p p 4 Dukla 23.05 12 23.03 4.05 2.06 3.07 8.08 22.09 5 Bukówka 6.06 16 7.04 30.04 28.05 2.07 5.08 22.09 Średnia 13 21.03 1.05 29.05 4.07 8.08 21.09 Kol. 1: * powtórny zasiew Kol. 5: p przykoszenie (brak plonu ważonego)
- 6 - Tabela 5 KONICZYNA BIAŁA w uprawie na zielonkę. Plon suchej i świeżej masy (odchylenia od wzorca). Rok zbioru 2015 Plon suchej masy (dt z ha) pokos Plon świeżej masy (dt z ha) pierwszy wszystkie wszystkie 1 2 3 4 Wzorzec 15,6 100,3 657 1 Astra 0,2-5,4-25 2 Cyma 0,1 1,8 12 3 Rawo -2,4-5,6-30 4 Riesling -0,7 1,0-3 5 Romena 1,5 3,9 37 6 Sonja 0,4 3,5 21 7 Tasman 0,8 0,7-12 Liczba doświadczeń 4 5 5 Kol. 1: wzorzec średnia wszystkich badanych odmian Tabela 6 KONICZYNA BIAŁA w uprawie na zielonkę. Cechy rolniczo-użytkowe odmian (odchylenia od wzorca). Rok zbioru 2015 Odrastanie roślin Stan roślin po zimie po pokosach wiosną I II III skala 9 o 1 2 3 4 5 6 Wzorzec 7,5 8,0 7,9 7,9 7,4 1 Astra 0,0-0,3-0,4-0,5-1,2 2 Cyma -0,1 0,1 0,4 0,3-0,2 3 Rawo -0,6-0,9-0,7-0,7-1,2 4 Riesling 0,2 0,4 0,3 0,7 0,7 5 Romena 0,2 0,3 0,5 0,4 0,6 6 Sonja 0,2 0,2 0,2-0,1 0,1 7 Tasman 0,3 0,5-0,2 0,1 1,2 Liczba doświadczeń 5 5 4 4 4
- 7 - cd. tabeli 6 Wysokość roślin w pokosie I II III cm Gęstość runi wiosną skala 9 o 1 7 8 9 10 Wzorzec 18 32 28 7,5 1 Astra -1-1 -1-0,1 2 Cyma 0 0 0 0,0 3 Rawo -2-1 -2-0,4 4 Riesling 0 0 1 0,0 5 Romena 0 2 2 0,2 6 Sonja 0 0-1 0,0 7 Tasman 0-1 -1 0,3 Liczba doświadczeń 4 3 4 5 Kol. 1: wzorzec średnia wszystkich badanych odmian tabela 7 KONICZYNA BIAŁA. Cechy jakościowe plonu zielonki (odchylenia od wzorca). Rok zbioru 2015 białka ogólnego Zawartość (% suchej masy) włókna surowego Plon energii paszy (JP z ha) p o k o s I II III IV V I II III IV V I II III IV V 1 2 3 4 Wzorzec 28,8 25,7 22,4 23,7 25,6 10,9 14,3 17,4 15,5 12,6 2879 3287 2446 1383 884 1 Astra -0,1 0,0 0,0-0,1 0,6 0,0-0,4 0,4 0,0-0,6 44-33 -296-96 -91 2 Cyma 0,8-0,3-0,7-0,4-0,3-0,1 0,2 0,3 0,6-0,3 69 150 103-144 20 3 Rawo 0,8 0,1 0,2 1,4 1,5 0,0-0,4 0,0-1,5-0,9-406 11-57 -82-131 4 Riesling -1,1 0,3-0,8-0,8-1,5 0,0 0,2 0,6 0,4 1,0-176 -89 180 40-21 5 Romena 0,3-0,3 0,0-0,4 0,7-0,1 0,0-0,2 0,4-0,2 294 60 49 113 9 6 Sonja -0,1 0,1 0,7 0,7 0,0 0,2 0,4-0,3-0,4-0,1 79 228 44 2 33 7 Tasman -1,0 0,2 0,3-0,6-1,1 0,2 0,2-0,7 0,1 0,9 97-323 -28 65 182 Liczba doświadczeń 2 4 5 4 3 2 4 5 4 3 2 4 5 4 3