ŁUBIN WĄSKOLISTNY WYNIKI DOŚWIADCZEŃ

Transkrypt

1 ŁUBIN WĄSKOLISTNY WYNIKI DOŚWIADCZEŃ Zainteresowanie nasionami łubinu wyraźnie wzrasta w ostatnich latach. Z racji swojego pochodzenia łubiny mają małe wymagania cieplne przez cały okres wegetacji. Nasiona kiełkują już w temperaturze C, a młode siewki znoszą przymrozki nawet do -8 0 C. Dlatego należy je wysiewać z chwilą kiedy tylko można wjechać w pole, nawet w marcu. Tak wczesny wysiew umożliwia roślinom skorzystanie z pozimowego zapasu wody w glebie. Często występujące w maju posuchy niewiele szkodzą dobrze już ukorzenionym roślinom. W dalszej części wegetacji łubin wytwarza silny, głęboki korzeń palowy przez co wykazuje znaczną odporność na niedobór opadów, zwłaszcza w okresie kwitnienia i zawiązywania strąków. System korzeniowy łubinu w zależności od przepuszczalności gleby może sięgać nawet do 240cm. Grube palowe korzenie wpływają na glebę strukturotwórczo, przyczyniając się do rozluźniania cząsteczek glebowych i poprawy warunków glebowych dla rozwoju pożądanych w glebie bakterii brodawkowych. Najważniejszą cechą biologiczną łubinów jest ich zdolność do wiązania azotu atmosferycznego i praktycznego samozaopatrzenia w ten składnik. Łubin wąskolistny jest jednym z trzech gatunków łubinu uprawianych w Polsce. Cechuje się on najkrótszym wśród nich okresem wegetacji oraz różnorodnością użytkowania i dużym zróżnicowaniem zarejestrowanych odmian. W pracach hodowlanych nad łubinem dąży się do uzyskania odmian o niepękających strąkach oraz odporniejszych na choroby. Łubin może być doskonałą alternatywą dla soi. Wśród roślin bobowatych nasiona słodkich odmian łubinu są najbogatszym źródłem białka, którego jakość odpowiada jakości białka sojowego. Krajowy rejestr zawiera 27 odmian łubinu wąskolistnego. Zdecydowana większość odmian (21) to formy o niskiej zawartości alkaloidów i niesamokończącym typie wzrostu. Grupę o samokończącym typie wzrostu stanowią trzy odmiany (Boruta, Regent, Sonet), których zasadniczym walorem jest wczesne i równomierne dojrzewanie, a także większa odporność na wyleganie. W gatunku tym, jako jedynym wśród rodzimych gatunków łubinów, dostępne są też trzy formy o wysokiej zawartości alkaloidów, cenne do zasiewów zielonkowych na przyoranie. Łubin wąskolistny jest gatunkiem stosunkowo plastycznym. Z jednej strony z powodzeniem może być uprawiany na glebach lżejszych, dając zadowalające plony nasion, zwłaszcza odmiany niesamokończące. Z drugiej zaś dostępne są formy samokończące, które wysiane na lepszym stanowisku dają stabilny plon pozyskany z równomiernie i wcześnie dojrzewających roślin. W 2017 roku w województwie mazowieckim doświadczenie z łubinem wąskolistnym zlokalizowane było w Zakładzie Doświadczalnym Oceny Odmian w Kawęczynie, badanych było 20 odmian. Plony uzyskane w Kawęczynie były niższe niż w latach poprzednich, poniżej średnich krajowych. Najlepiej plonujące odmiany w minionym sezonie w Kawęczynie to: Rumba, Lazur, Dalbor i Neptun. Najwyższe plony w kraju uzyskały odmiany: Rumba, Bolero, Samba.

2 Tabela 1 ŁUBIN WĄSKOLISTNY. Rok zbioru: 2017 Rok wpisania do Krajowego Rejestru Lp. Odmiana Odmian w Polsce SONET* BORUTA* KALIF* NEPTUN* REGENT* DALBOR* HEROS* TANGO* KURANT * WARS * LAZUR* RUMBA* SALSA* BOLERO* JOWISZ* KORAL* TYTAN* NERON* ROLAND* 2017 Adres jednostki zachowującej odmianę, a w przypadku odmiany zagranicznej pełnomocnika w Polsce Grupa IHAR Smolice 146, PL Kobylin Grupa IHAR Smolice 146, PL Kobylin 20 SAMBA* 2017 * odmiana chroniona krajowym wyłącznym prawem hodowcy

3 Tabela 2 ŁUBIN WĄSKOLISTNY. Warunki polowe doświadczenia. Rok zbioru Miejscowość Kawęczyn Powiat Sochaczew Kompleks rolniczej przydatności gleby 4 Klasa bonitacyjna gleby III a PH gleby w KCl 6,2 Przedplon Pszenica jara Data siewu ( dzień, m-c, rok ) Obsada (szt /m 2 ) Data zbioru ( dzień, m-c, rok ) Nawożenie mineralne N ( kg / ha ) P2O5 ( kg / ha ) 45 K2O ( kg / ha ) 90 Nitragina Zastosowana doglebowo Środki ochrony roślin Zaprawa nasienna (nazwa ) Vitavax 200 FS Herbicyd (nazwa, dawka / ha ) Afalon Dyspersyjny 450SC 1,5 l Tabela 3 ŁUBIN WĄSKOLISTNY. Wyniki ogólne doświadczenia. Rok zbioru Lp. Cecha Kawęczyn 1 Pełnia wschodów ( data: dzień, m-c ) Ocena wschodów ( skala 9 0 ) 9,0 3 Początek kwitnienia ( dzień, m-c ) Ocena stanu ogólnego ( skala 9 0 ) 8,2 5 Wyleganie w fazie początku kwitnienia ( skala 9 0 ) 9,0 6 Koniec kwitnienia ( dzień, m-c ) Wyleganie w fazie końca kwitnienia ( skala 9 0 ) 9,0 8 Wysokość roślin ( cm ) 47,3 9 Wyleganie przed zbiorem ( skala 9 0 ) 9,0 10 Porażenie przez fuzariozę ( skala 9 0 ) 7,8 11 Porażenie przez antraknozę ( skala 9 0 ) 9,0 12 Dojrzałość techniczna ( dzień, m-c ) Równomierność dojrzewania ( skala 9 0 ) 8,8 14 Masa 1000 nasion ( g ) Wilgotność nasion podczas zbioru ( % ) 17,5 16 Plon nasion ( dt/ha ) 24,3

4 Tabela 4 ŁUBIN WĄSKOLISTNY. Plon nasion odmian ( % wzorca) na tle średnich krajowych. Lp. Odmiana Barwa kwiatów Kawęczyn Średnia krajowa Wzorzec dt z ha 24,3 26,7 37,1 28,3 25,3 28,1 1 Sonet* nieb Boruta* b Kalif b Neptun nieb Regent* nieb Dalbor nieb Heros nieb-b Tango b Kurant nieb Wars nieb Lazur nieb Rumba b Salsa b Bolero nieb Jowisz nieb Koral róż Tytan b Neron b Roland b Samba b Wzorzec w roku 2017 średnia z 20 zarejestrowanych odmian niskoalkaloidowych, wzorzec w roku średnia z dziewiętnastu odmian zarejestrowanych niskoalkaloidowych, 2015 średnia z czternastu odmian zarejestrowanych niskoalkaloidowych: ( ) wyniki z doświadczeń rejestrowych Barwa kwiatów: b biała, róż różowa, nieb- niebieska, nieb-b niebieskobiala Średnia krajowa wg Wstępne wyniki plonowania odmian. Rośliny bobowate, Słupia Wielka, wrzesień 2017 r. *- odmiana samokończąca,

5 Tabela 5 ŁUBIN WĄSKOLISTNY. Ważniejsze cechy użytkowe ( odchylenia od wzorca). Lata zbioru: 2017, Lp. Odmiana Liczba Lat badań Wysokość roślin ( cm ) Masa 1000 nasion ( g ) Wzorzec 47,3 54,2 142,0 141,7 1 Sonet 3-2,8 0,3 13,5 6,2 2 Boruta 3-9,3 0,7 15,9 2,8 3 Kalif 3-0,3-0,8 4,9 1,1 4 Neptun 3 0,9-4,7 3,0 6,7 5 Regent 3-4,3-2,0-9,4-5,3 6 Dalbor 3-2,1-4,3 0,1-13,6 7 Heros 3-2,1-4,9-32,5-33,9 8 Tango 3 1,7 6,3 1,0 7,0 9 Kurant 3 9,2 3,0 13,7 20,2 10 Wars 3-2,1-1,7-26,2-13,7 11 Lazur 3-2,1-3,6-23,1-9,1 12 Rumba 3 7,2 3,7 9,6 10,2 13 Salsa 3 1,2 0,9 0,9-4,9 14 Bolero 2 4,2-14,0-15 Jowisz 2 2,9-10,1-16 Koral 2-6,6 - -4,4-17 Tytan 2-1,1-0,4-18 Neron 1-4,3-8,9-19 Roland 1 0,7 - -3,8-20 Samba 1 1,2-3,8 - Liczba doświadczeń Wzorzec: wszystkie badane odmiany

6 ŁUBIN WĄSKOLISTNY CHARAKTERYSTYKA ODMIAN BĘDĄCYCH W BADANIACH PIERWSZY RAZ W ROKU ( sporządzona na podstawie List Opisowych Odmian ) 1. NERON Odmiana niesamokończąca, niskoalkaloidowa przydatna do uprawy na paszę. Plon nasion duży. Plon białka średni do dużego. Termin kwitnienia i dojrzewania roślin średni. Okres kwitnienia średniej długości. Rośliny średniej wysokości. Odporność na wyleganie roślin w fazie końca kwitnienia i przed zbiorem średnia. Odporność na fuzaryjne więdnięcie dość duża, na antraknozę średnia. Dojrzewa równomiernie. Skłonność do pękania strąków i osypywania strąków bardzo mała. Masa 1000 nasion średnia. Zawartość białka ogólnego w nasionach mała, tłuszczu surowego średnia, włókna surowego duża. Zawartość alkaloidów mała. Optymalna obsada roślin w uprawie na nasiona ok. 100 szt /m 2 2. ROLAND - Odmiana niesamokończąca, niskoalkaloidowa przydatna do uprawy na paszę. Plon nasion i białka duży. Termin kwitnienia wczesny do bardzo wczesnego, termin dojrzewania roślin wczesny. Okres kwitnienia średniej długości. Rośliny dość niskie. Odporność na wyleganie roślin w fazie końca kwitnienia i przed zbiorem średnia do dużej. Odporność na fuzaryjne więdnięcie dość duża, na antraknozę średnia. Dojrzewa bardzo równomierne. Skłonność do pękania strąków i osypywania nasion mała. Masa 1000 nasion średnia. Zawartość białka ogólnego, tłuszczu surowego i włókna surowego w nasionach średnia. Zawartość alkaloidów bardzo mała. Optymalna obsada roślin w uprawie na nasiona ok. 100 szt /m 2 3. SAMBA - Odmiana niesamokończąca, niskoalkaloidowa przeznaczona do uprawy na paszę Plon nasion i białka bardzo duży. Termin kwitnienia roślin dość późny. Termin dojrzewania średni do dużego. Okres kwitnienia średniej długości. Rośliny średniej wysokości. Odporność na wyleganie roślin w fazie końca kwitnienia poniżej średniej, przed zbiorem średnia. Odporność na fuzaryjne więdnięcie dość duża, na antraknozę średnia. Dojrzewanie dość równomierne. Skłonność do pękania strąków i osypywania nasion bardzo mała. Masa 1000 nasion dość duża. Zawartość w nasionach białka ogólnego w nasionach duża, tłuszczu surowego i włókna surowego średnia. Zawartość alkaloidów dość duża w porównaniu do innych odmian niskoalkaloidowych. Optymalna obsada roślin w uprawie na nasiona ok. 100 szt /m 2

7