Michał Surowski BANKOWE FINANSOWANIE INWESTYCJI ENERGETYCZNYCH Warszawa, marzec 2010
Czy finansować sektor energetyczny? Sektor strategiczny Rynek wzrostowy Konwergencja rynków paliw i energii Aktywa kredytowe budujące portfel banku Pakietowanie produktów bankowych Ceny energii dla odbiorcy z uwzględnieniem kosztów certyfikatów oraz kosztów zakupu uprawnień do emisji CO2 PLN (ceny stałe z roku 2008)
Co finansować w sektorze energetycznym? Potrzeby podstawowe Odtworzenie mocy wytwórczych Odbudowa systemów przesyłu i dystrybucji Polityka Regulacje UE w zakresie ochrony środowiska i klimatu Odnawialne źródła energii Gospodarka niskowęglowa Efektywność energetyczna
Co finansować w sektorze energetycznym? Alternatywy inwestycyjne Dostawcy urządzeń i rozwiązań Narzędzia zarządzania oraz systemy IT Inwestycje energetyczne w innych krajach regionu DuŜe projekty infrastrukturalne (autostrady, metro, koleje i lotniska) Obligacje skarbowe
Jak finansować potrzeby sektora? źródło: sprawozdania spółek (PGE plan inwestycji do 2012r., Tauron do 2020r., Energa do 2015r., Enea do 2020r. * 17 mld EUR dystrybucja i 5 mld EUR przesył
Finansowanie kredytem bankowym Wybór modelu finansowania inwestycji Dług bilansowy (pełen regres) Formuła project finance (regres ograniczony) Organizowanie finansowania bankowego Kredyty bilateralne Kredyty konsorcjalne Współfinansowanie z Międzynarodowymi Instytucjami Finansowymi
Kryteria podstawowe: Atrakcyjny i bezpieczny sektor gospodarki Opłacalność ekonomiczna finansowanych inwestycji Akceptowany wskaźnik Stopa Zwrotu Ryzyko Poprzednio: Szybkość 70 km/h Tankowanie gratis Krótkie trasy Obecnie: Szybkość 110+ km/h Limitowane paliwo Presja na długi dystans
Stała a nośność/ ność/ ładowność (stabilne przychody z dystrybucji) ale duŝe e potrzeby inwestycyjne Moc wspomagania układu kierowniczego (dobre trzymanie rynku lokalnego/regionalnego) ale włączone hamowanie silnikiem Mocne, dotarte silniki (zamortyzowane elektrownie) by Richard Hunter, 2002 Dobre trzymanie nawierzchni (kontrola przesyłu u i rozdziału u energii) maleje z upływem czasu
Ocena ryzyka i jego dezagregacja Kwantyfikacja ryzyka RYZYKO OGÓLNE: kraju gospodarki polityczne systemu prawnego Techniki łagodzenia i alokacji ryzyka RYZYKO KORPORACYJNE: zobowiązania zania finansowe zobowiązania zania kontraktowe RYZYKO SPECYFICZNE: specyficzne regulacje prawne technologia wykonawcy ryzyko operacyjne rynek zbytu rynek finansowy
Analiza ryzyka operacyjnego: Pozycja rynkowa i stopień integracji Analizy rynku dostaw paliw, popytu na energię, prognozy cen energii Zarządzanie ryzykiem dostaw/cen paliwa oraz ryzykiem finansowym Aktywa i proces produkcyjny MoŜliwość wyprowadzenia mocy i przesyłu Wpływ na środowisko
Analiza ryzyka finansowania: Pojemność zadłuŝenia (wskaźnik dźwigni) Źródła spłaty kredytu Zabezpieczenia kredytu Ryzyko płynności i ryzyko refinansowania Dane początkowe Analiza wraŝliwości Mechanizm ciągnienia i spłaty kredytu Wskaźniki Bilans Strumienie pienięŝne generowane z projektu Rachunek Zysków i Strat Relacje między wierzycielami Struktura organizacyjna spółki i warunki kredytu
Pro Silna pozycja rynkowa Dobra jakość portfela aktywów wytwórczych Korzyści kosztowe po stronie zaopatrzenia w paliwo (węgiel) Niski poziom dźwigni finansowej Strategiczne znaczenie dla gospodarki kraju Contra Niski poziom integracji grupy kapitałowej Strukturalne podporządkowanie długu bankowego Relatywnie duŝy udział kosztów związanych z CO2 (paliwem podstawowym jest węgiel)
Kwantyfikacja czynników ryzyka przedsięwzięcia Kalkulacja Cash Flow Produkt końcowy (ilość) Główny Czynnik Ryzyka ryzyko dostaw, błąd załoŝeń początkowych i symulacji, siła wyŝsza Ceny zbytu ryzyko rynku zbytu, systemów logistycznych/infrastruktury = Przychody brutto - Opłaty stałe (licencyjne, koncesyjne, inne) ryzyko polityczne Koszty Operacyjne Odsetki, koszty finansowe czynniki ryzyka operacyjnego (koszty, jakość zarządzania, środowisko) ryzyko finansowe (udostępnienie funduszy, syndykacja, refinansowanie) Koszty ogólnego zarządu organizatorzy i uczestnicy projektu = Strumień finansowy z działalności operacyjnej Nakłady kapitałowe, inwestycje ryzyko fazy koncepcyjnej i projektowej Podatki ryzyko polityczne Spłata rat kapitałowych zadłuŝenia = Strumień finansowy netto z projektu proporcje długu do środków własnych, ryzyko finansowe, ryzyko kursów walutowych
Czy banki mają powody do niepokoju? Polityka klimatyczna UE i jej wpływ na sektor energetyczny Niepewne otoczenie prawne i regulacyjne; przeregulowanie rynku Bariery i opóźnienia proceduralne i administracyjne Potrzeby finansowe a masa krytyczna sektora Aktualna sytuacja na rynkach finansowych Mała efektywność operacyjna podmiotów w branŝy (kontrolowanych przez Skarb Państwa)
Bardzo dziękuj kuję za uwagę