VIII PAŃSTWOWA INSPEKCJA SANITARNA
VIII PAŃSTWOWA INSPEKCJA SANITARNA Wojewódzka Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Lublinie i 20 Powiatowych Stacji Sanitarno-Epidemiologicznych w 2012 r. sprawowała nadzór sanitarny nad zakładami żywnościowo-żywieniowymi i wytwórniami oraz miejscami obrotu materiałami do kontaktu z żywnością (ogółem 18 304 obiekty). Tab. 82. Stan sanitarny poszczególnych grup obiektów w 2012 r. Lp. Wyszczególnienie Objęto nadzorem Skontrolowano Odsetek obiektów niezgodnych z wymaganiami Obiekty żywieniowo-żywnościowe, ogółem 18 205 12 306 67,6 1. Inne wytwórnie żywności 1 120 1 051 93,8 2. Sklepy spożywcze 11 770 7 068 60,1 3. Kioski 5 197 4 116 79,2 4. Środki transportu 118 71 60,2 W wyniku 22 248 kontroli (w tym 4 070 interwencyjnych) wydano 3 291 decyzji administracyjnych, z tego 90, to decyzje o unieruchomieniu a 327 dotyczyło zakazu wprowadzania do obrotu środków spożywczych. Kontrole interwencyjne przeprowadzono głównie w: - 2 524 sklepach spożywczych, - 465 zakładach żywienia zbiorowego, - 395 zakładach produkcji żywności. Skierowano dwa wnioski do Sądu Grodzkiego oraz wysłano trzy zawiadomienia do prokuratury o podejrzeniu popełnienia przestępstwa. Nałożono 1 879 grzywien i 78 kar pieniężnych. Podstawą nałożenia kar pieniężnych było najczęściej: - prowadzenie działalności w zakresie produkcji lub obrotu żywnością bez złożenia wniosku o zatwierdzenie i wpis do rejestru zakładów, - produkcja lub wprowadzenie do obrotu żywności niezgodnie z decyzją o zatwierdzeniu zakładów, - 209 -
- utrudnienie lub uniemożliwienie przeprowadzenia urzędowej kontroli żywności, - prowadzenie działalności w zakresie produkcji lub obrotu żywnością wbrew decyzji o czasowym zawieszeniu działania lub zamknięcia całego zakładu, - nieprzestrzeganie wymagań w zakresie znakowania środków spożywczych. Porównując stan higieniczno-sanitarny obiektów z roku 2011 do roku 2012, kontrolujący stwierdzili poprawę w: - zakładach przemysłu zbożowo- młynarskiego o 4,1 %, - wytwórniach napojów bezalkoholowych o 5,3 %, - wytwórniach wyrobów cukierniczych o 5,3 %, - przetwórniach owocowo-warzywnych o 4,0 %, - wytwórniach lodów o 3,5 %, - innych wytwórniach żywności o 3,8 %. Pogorszeniu natomiast, uległ stan higieniczno-sanitarny w: - kioskach spożywczych o 1,2 %, - sklepach spożywczych o 0,2 %, - środkach transportu o 0,2 %. Do najczęściej stwierdzanych uchybień dotyczących kiosków i sklepów spożywczych należały: - niewłaściwe warunki przechowywania i sprzedaży środków spożywczych, - wprowadzanie do obrotu środków spożywczych po terminie przydatności do spożycia lub dacie minimalnej trwałości, - nieprzestrzeganie higieny sprzedaży środków spożywczych, - zły stan sanitarno-techniczny kiosków, - brak do wglądu aktualnej dokumentacji lekarskiej do celów sanitarnoepidemiologicznych, - brak właściwego zabezpieczenia zakładu przed szkodnikami, - niewłaściwy stan higieniczno-sanitarny sprzętu, powierzchni i pomieszczeń, - wprowadzanie do obrotu żywności niewłaściwej jakości zdrowotnej i niewłaściwie oznakowanej, - brak zachowania właściwej segregacji asortymentowej środków spożywczych. W wytwórniach oraz miejscach obrotu materiałami i wyrobami przeznaczonymi do kontaktu z żywnością przeprowadzono 148 kontroli i wydano 7 decyzji administracyjnych. Odnotowano 105 powiadomień w ramach systemu RASFF (europejski system szybkiego ostrzegania o niebezpiecznych produktach żywnościowych jak i produktach mających bezpośredni kontakt z żywnością obowiązujący we wszystkich krajach Unii), z których 75 dotyczyło zanieczyszczeń chemicznych produktów, 4 zanieczyszczeń biologicznych, a 20 zgłoszeń o innych zanieczyszczeniach. W 2012 r., w porównaniu do roku poprzedniego, więcej zakładów (o 6,2 %) wdrożyło zasady GHP i GMP (zasady Dobrej Praktyki Higienicznej i Dobrej Praktyki Produkcyjnej). Stwierdzono systematyczny wzrost liczby obiektów, w których wdrożono system HACCP (system analizy zagrożeń i krytycznych punktów kontroli). - 210 -
Tab. 83. Wdrażanie systemu HACCP w latach 2011 i 2012. Obiekty Odsetek zakładów, które wdrożyły system HACCP 2011 2012 Zakłady produkcji żywności 50,0 55,0 Obiekty obrotu żywnością 33,8 41,6 Zakłady żywienia zbiorowego typu otwartego 37,0 44,5 Zakłady żywienia zbiorowego typu zamkniętego 48,1 61,1 W laboratoriach WSSE i PSSE zbadano 3 911 próbek żywności. Zdyskwalifikowano 118 próbek budzących zastrzeżenia co do: - parametrów mikrobiologicznych (51), - niewłaściwych cech organoleptycznych (23), - zanieczyszczeń mikotoksynami (14), - zanieczyszczeń biologicznych i fizycznych (7), - niewłaściwych znakowań (7), - substancji dodatkowych (4), - zawartości jodu (3), - pozostałości pestycydów (2), - glutenu (2), - materiały do kontaktu z żywnością (2), - GMO (1), - żywności wzbogaconej (1), - napromienienia żywności (1), Państwowa Inspekcja Sanitarna dokonała oceny sposobu żywienia w 51 zakładach żywienia zbiorowego. Nieprawidłowości stwierdzono w 76,3 % placówek. Podejmowano wiele działań związanych z konkretnymi akcjami m.in. z wprowadzeniem do obrotu: - soli technicznej jako soli spożywczej, - napojów alkoholowych powyżej 20 % pochodzących z Republiki Czeskiej, - produktów na bazie suszu jajecznego. W związku z masowymi imprezami EURO 2012 nasilono nadzór między innymi, nad dworcami kolejowymi i autobusowymi oraz obiektami żywnościowo-żywieniowymi. W ramach nadzoru nad grzybami dziko rosnącymi wystawiono 73 atesty na grzyby świeże indywidualnym osobom i udzielono 103 porad. W 2012 r. odnotowano 14 zatruć grzybami. Zgonów nie stwierdzono. - 211 -
Inspekcja sanitarna kontroluje na bieżąco jakość wody przeznaczonej do spożycia oraz stan sanitarny obiektów użyteczności publicznej i kąpielisk. W 2012 r. z wody o kontrolowanej jakości korzystało 92,55% mieszkańców (2 007 058 osób), z tego w 97,60% była to woda dobrej jakości. W województwie lubelskim na 831 funkcjonujących wodociągów 637 to wodociągi zbiorowego zaopatrzenia, a 194 to ujęcia własne placówek oświatowych, służby zdrowia i domów pomocy społecznej. Najwyższy odsetek osób korzystających z wody nie spełniającej wymagań (rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 29.03.2007 r.) wystąpił w powiatach: parczewskim (13,31%), biłgorajskim (8,95%), łukowskim (8,83%), powiecie i mieście Chełm (6,67%). W roku 2012 analizy pobranych próbek wody wykazały, że woda z 7 wodociągów była nieprzydatna do picia. Mieszkańcom zapewniono zastępcze źródła zaopatrzenia w wodę. Często kwestionowana była jakość wody tam, gdzie przekroczone były pewne parametry chemiczne wpływające głównie na organoleptyczną jakość wody, co nie miało jednak bezpośredniego wpływu na zdrowie konsumentów. W województwie lubelskim, w 2012 r. nie odnotowano chorób i zatruć wodo-zależnych o potwierdzonej etiologii. W 2012 r. objęto nadzorem sanitarnym 6 172 obiekty użyteczności publicznej, z tego skontrolowano 4 375. Stan 273 skontrolowanych obiektów uznano za nieodpowiedni. Obiekty, w których stwierdzono uchybienia sanitarno-higieniczne to: - 2 baseny, - 17 szaletów publicznych, - 9 domów pomocy społecznej, - 6 innych jednostek organizacyjnych pomocy społecznej, - 1 noclegownia, - 6 obiektów hotelarskich, - 23 inne obiekty, w których świadczone są usługi hotelowe, - 69 zakładów fryzjerskich, - 18 zakładów kosmetycznych, - 8 zakładów odnowy biologicznej, - 1 zakład tatuażu, - 17 innych zakładów etycznych, odnowy biologicznej, tatuażu, - 6 dworców autobusowych, - 14 dworców i stacji kolejowych, - 5 terenów rekreacyjnych, - 21 cmentarzy, - 1 dom przedpogrzebowy, - 47 innych obiektów użyteczności publicznej. W 2012 r. w sezonie kąpieliskowym funkcjonowały 2 kąpieliska i 47 miejsc wykorzystywanych do kąpieli. Infrastruktura i woda kąpielisk nie budziła zastrzeżeń, a w miejscach wykorzystywanych do kąpieli okresowo występowały zakwity sinic. - 212 -