PROGRAM ADAPTACYJNY DLA CZWARTOKLASISTÓW WSTĘP Przejście uczniów do II etapu edukacji jest dużym przeżyciem zarówno dla dzieci, rodziców jak i nauczycieli. Szkoła jako instytucja i w niej uczący mają za zadanie stworzyć dzieciom jak najlepsze warunki rozwojowe. Bardzo ważne w tym okresie jest stworzenie przyjaznego klimatu w szkole, zarówno dla kształtowania się pozytywnych relacji między rówieśnikami, jak i bezpiecznej relacji dorosły (nauczyciel, wychowawca) uczeń. Naszym celem jest też współudział rodziców w organizowaniu procesu wychowawczodydaktycznego. Te wszystkie czynniki oraz obniżenie wieku dzieci przechodzących do czwartej klasy zadecydowały o podjęciu działań związanych z przygotowaniem Programu adaptacyjnego dla uczniów klas czwartych w naszej szkole. CHARAKTERYSTYKA PROGRAMU Program adaptacyjny opracowany został dla uczniów obecnych klas trzecich, ich rodziców i nauczycieli. Czas realizacji od kwietnia do lutego, począwszy od roku szkolnego 2015/2016. Ewaluacji programu dokonają autorzy programu wraz z zespołem do tego powołanym w marcu 2016 roku. Cele ogólne tego programu są zgodne z założeniami podstawy programowej kształcenia ogólnego dla szkół podstawowych i zakładają: 1) Respektowanie trójpodmiotowości oddziaływań wychowawczych i kształcących: uczeń szkoła dom rodzinny; 2) Kształtowanie u dziecka pozytywnego stosunku do nauki oraz rozwijanie ciekawości; 3) Poszanowanie godności dziecka; zapewnienie dziecku przyjaznych, bezpiecznych warunków do nauki i zabawy; rozwijania samodzielności oraz odpowiedzialności za siebie i najbliższe otoczenie; 4) Obniżenie stresu związanego z rozpoczęciem nauki w klasie IV; 5) Wdrożenie ucznia do wymagań programowych i systemu oceniania w nauczaniu. 1
Relacje nauczyciel wychowawca wychowankowie Podstawowe zadanie dla wychowawców klas czwartych to integracja klasy, oparta na wzajemnym szacunku, zaufaniu i koleżeństwie. Chcemy to osiągnąć poprzez: - zaspokojenie potrzeb uczniów: przynależności do grupy, akceptacji, uznania i bezpieczeństwa; -współudział i współpracę w zespole klasowym, zwiększenie poczucia odpowiedzialności ucznia za to co się dzieje w klasie, bieżące rozwiązywanie problemów klasy przy jej współudziale; stworzenie pozytywnej atmosfery wzajemnego szacunku i zaufania. 1. Zgromadzenie najważniejszych informacji o uczniach od wychowawcy klasy III w zakresie: - zrealizowanego klasowego programu wychowawczego, wraz z wnioskami do dalszej pracy -pomocy psychologiczno-pedagogicznej (uczniowie zdolni, uczniowie wymagający wsparcia) -wyników badania kompetencji edukacyjnych trzecioklasistów wychowawca kl. III -sierpień 2. Udział w spotkaniu z rodzicami uczniów klas trzecich wychowawca kl. IV 3. Poprowadzenie lekcji wychowawczej dla uczniów klasy trzeciej- przyszłej klasy wychowawczej: -zapoznanie się uczniów z przyszłym wychowawcą, integracja; -oswajanie lęków związanych z przekroczeniem progu szkolnego; -zapoznanie uczniów z przedmiotami w klasie czwartej oraz nauczycielami uczącymi; -zabawa integracyjna. 4. Przygotowanie planu wychowawczego dla klasy czwartej, prowadzenie lekcji wychowawczych: -przedstawienie WSO; -przedstawienie zasad i regulaminów obowiązujących w szkole, omówienie praw i obowiązki ucznia; -wybór samorządu klasowego i określenie jego zadań, przydział dodatkowych funkcji w klasie; -organizacja zajęć pozalekcyjnych i imprez okolicznościowych; -planowanie czasu nauki, zabawy i wypoczynku; -wykorzystanie sposobów radzenia sobie z sytuacjami stresogennymi; -zajęcia integrujące grupę prowadzone przez wychowawcę i pedagoga szkolnego; -organizacja wybranych przerw w klasie /przynajmniej 2 przerwy w tygodniu/; -odrabianie lekcji w świetlicy szkolnej wychowawca kl. III psycholog szkolny psycholog, pedagog szkolny wychowawcy świetlicy od września 2
Relacje -uczniowie. W klasach I III prawie wszystkiego uczył jeden nauczyciel, teraz ten jednostkowy autorytet skumulowany w jednej osobie rozprasza się, przestaje działać sprawczo na wyniki kształcenia i wychowania, dlatego ważne będzie: - przedstawienie swoich wymagań, metod pracy i sposobów oceniania; - budowanie pozytywnych relacji nauczyciel uczeń i uczeń uczeń; - zainteresowanie uczniów różnymi dziedzinami wiedzy. 1. Poprowadzenie lekcji w klasie trzeciej przez wybranych nauczycieli (p.w.: polonista, matematyk, nauczyciel przyrody) 2. Udział w spotkaniu z rodzicami uczniów klas trzecich. 3. Zapoznanie uczniów z wymaganiami na dany przedmiot; -podczas zajęć lekcyjnych -poprzez stronę internetową szkoły 4.Okres ochronny dla uczniów klas IV: - Wrzesień miesiącem bez jedynek - W okresie wrzesień-listopad, zamiast 3 dopuszczalnych sprawdzianów w tygodniu tylko 2 wrzesień wrzesień 1.09-30.11. 5. Budowanie relacji wzajemnej życzliwości, poszanowania i zaufania; -przygotowanie spektaklu -dzieciom -w sytuacjach problemowych zawarcie kontraktu nauczyciel uczeń; 6. Rozwijanie zainteresowań i zdolności uczniów; -aktywizowanie uczniów do udziału w zajęciach poza lekcyjnych i konkursach; -indywidualizacja procesu nauczania -wykorzystanie metod aktywizujących, wychowawca, wychowawca 3
Relacje uczeń-uczeń W klasie IV ze wzmożoną siłą przejawia się wpływ rówieśników na jednostkę. Wyraźniejsze też stają się role społeczne, które istnieją w każdej grupie, dlatego będziemy: - budować pozytywne relacje rówieśnicze - eliminować zachowania destrukcyjne -wspierać rozwój osobisty ucznia oraz kształtowanie się jego tożsamości 1. Kształtowanie pozytywnych relacji rówieśniczych -bieżące omawianie problemów wychowawczych, wsparcie przy rozwiązywaniu konfliktów między rówieśnikami- od mediacji z udziałem dorosłego do samodzielności w tym zakresie -uczenie komunikowania swoich potrzeb oraz porozumiewania się z otoczeniem, stosowanie zasad Porozumienia bez przemocy -zajęcia integracyjne, wspólne imprezy, wycieczki -włączenie uczniów do prac samorządu klasowego i szkolnego -współpraca w wykonywaniu wspólnych zadań: praca w grupach podczas lekcji przedmiotowych, lekcji wychowawczej, grupowe wykonywanie projektów 2. Współpraca z rodzicami -włączenie rodziców w organizację imprez i uroczystości szkolnych, wycieczek, warsztatów, spotkań z ciekawymi ludźmi -przedstawianie bieżących informacji o poszczególnych uczniach i zespole klasowym 3.Organizacja pomocy psychologiczno-pedagogicznej: -poznanie siebie: dobrą podstawą relacji z innymi: Jak się uczyć,, Mój styl uczenia się - warsztaty z psychologiem -diagnoza uzdolnień -kierowanie na zajęcia wspierające z psychologiem szkolnym i terapeutą pedagogicznym wychowawca, psycholog, pedagog, wychowawca kl. IV wychowawca, psycholog, pedagog, od października 4
Relacje, wychowawca- rodzice Rodzice oczekują od szkoły zapewnienia indywidualnego rozwoju ich dziecka, atmosfery bezpieczeństwa i pobudzenia jego zdolności. Wywierają ogromny wpływ na przyswajanie przez dzieci wartości, przekonań i zachowań. Od ich postawy zależy, jakie zachowania będą wybierały dzieci w sytuacjach trudnych i stresujących. Nauczyciele posiadają wiedzę i umiejętności dające im możliwości wspierania rodziców procesie wychowania i przy wzajemnej współpracy można oczekiwać prawidłowego rozwoju dziecka. 1. Zapoznanie rodziców z ofertą szkoły: -organizacją roku szkolnego -systemem oceniania oraz wymaganiami przedmiotowymi, -kadrą pedagogiczną -programem wychowawczym -koncepcją pracy szkoły, sylwetką absolwenta -omówienie wyników sprawdzianów kompetencji - prezentacja Rozwój dziecka 9-12 letniego 2. Przeprowadzenie diagnozy lęków i obaw związanych z przekroczeniem progu szkolnego; Ankieta dla rodziców, rozmowa z dziećmi 3. Bieżąca wymiana informacji o postępach i trudnościach ucznia: -organizowanie spotkań indywidualnych, zebrań, dni otwartych -korespondencja w e-dziennku, bieżące prowadzenie terminarza i tablicy ogłoszeń wychowawca, psycholog, pedagog, psycholog szkolny, wychowawcy kl. III cały rok szkolny 5
Harmonogram działań podejmowanych w roku szkolnym 2014/2015 KWIECIEŃ 2015: Szkolenie rady pedagogicznej, ustalenie założeń programu adaptacyjnego MAJ 2015: 1) Przygotowanie scenariuszy: 1) zebrania z rodzicami i uczniami 2) lekcji prowadzonych przez nauczycieli 2) Poinformowanie rodziców o programie adaptacyjnym CZERWIEC 2015: 1) Przeprowadzenie diagnozy lęków i obaw związanych z przekroczeniem progu szkolnego -ankieta dla rodziców w e-dzienniku -rozmowa z uczniami klasy III- wywiad fokusowy 2) Prowadzenie lekcji przez nauczycieli i wychowawców 3) Spotkanie z uczniami klas trzecich i ich rodzicami: - przedstawienie oferty szkoły, WSO, PSO, programu adaptacyjnego, wyników sprawdzianów kompetencji -prezentacja Rozwój dziecka 9-12 letniego - spotkanie z przyszłymi nauczycielami, warsztaty plastyczne i zajęcia sportowe 4) Przedstawienie przygotowane przez nauczycieli szkoły podstawowej 6
Harmonogram działań podejmowanych w roku szkolnym 2015/2016: SIERPIEŃ 2015: Spotkanie zespołu nauczycieli wiodących IV-VI z wychowawcami i nauczycielami klas III WRZESIEŃ 2015: 1) Zawiązywanie kontraktu klasowego, tworzenie, wraz z wychowawcą klasy kodeksu postępowania 2) Szczegółowe zapoznanie uczniów z przedmiotowymi systemami oceniania oraz wymaganiami 3) Wrzesień miesiącem bez jedynek : uczniowie są w okresie ochronnym, nie stawia się ocen niedostatecznych, w okresie wrzesień-listopad- 4) Włączenie uczniów do prac samorządu klasowego i szkolnego WRZESIEŃ- LISTOPAD 2015: okres ochronny: tylko 2 sprawdziany, nie 3 w tygodniu PAŹDZIERNIK- GRUDZIEŃ 2015: Jak się uczyć, mój styl uczenia się- warsztaty z psychologiem Diagnoza uzdolnień CAŁY ROK SZKOLNY -kierowanie na zajęcia wspierające z psychologiem szkolnym i terapeutą pedagogicznym -organizacja wybranych przerw w klasie /przynajmniej 2 przerwy w tygodniu/ -odrabianie lekcji w świetlicy szkolnej 7