branży przetwórczej.

Analiza ekonomicznej kondycji na przykładzie przedsiębiorstwa produkcyjnego branży przetwórczej. Analysis of the economic health on the example of the production company from the processing industry. Aleksandra Micherda Wydział Zarządzania, Informatyki i Finansów; Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu Streszczenie: Niniejsza praca przedstawia analizę sytuacji finansowej jednego z polskich przedsiębiorstw. Badana firma jest wiodącą marką na rynku produktów ziemniaczanych, głównie frytek różnego rodzaju. Jest firmą dużą, ponieważ jest trzecią na świecie co do wielkości firmą wytwarzającą produkty ziemniaczane, posiadającą 40 biur sprzedaży i 6 zakładów produkcyjnych. Dla ocenienia zdrowia finansowego oraz efektywności przedstawianej jednostki oszacowano i omówiono 15 wskaźników składających się na model PHI opracowany przez Johna Zietlowa, które są podzielone na cztery poziomy: ogólny, natychmiastowy, krótkoterminowy i średnioterminowy. W celu uzupełnienia analizy obliczono również wskaźnik ryzyka likwidacji i rentowności. Dokładnie przeprowadzona analiza jest kluczowym krokiem w ocenie działalności przedsiębiorstwa 1. Niniejsza praca w sposób uporządkowany przedstawia kolejne etapy oceniania firmy. 1 Pomykalska, Bożena, Przemysław Pomykalski, Analiza finansowa przedsiębiorstwa, Wydawnictwo Naukowe PWN, (2007), Warszawa

Słowa kluczowe : Model Zietlow a, Wskaźnik kondycji finansowej, Stabilność finansowa, wypłacalność, płynność finansowa. Analysis of the economic health on the example of the production company from the processing industry. Summary: This paper presents an analysis of the financial situation of one of the Polish companies. The audited company is a leading brand in the market of potato products, mainly French fries of all kinds. It is a large company, because it is the world's third largest company producing potato products, which has 40 sales offices and six manufacturing plants. To evaluate the financial health and the effectiveness of the entity the author presented and discussed 15 indicators that make up the PHI model developed by John Zietlow, which are divided into four levels: general, immediate, short-term and medium-term. In order to complement the analysis the author calculated also the ratio of liquidation risk and profitability. The analysis is a key step in the assessment of business operations. The present work in an orderly manner presents different stages of the company evaluation. Keywords: Model of Zietlow, Financial condition indicator, Financial Stability, Solvency, Financial Liquidity Kody JEL: 64P, 2C, 26P, 11C, 4P, 121P

Recenzja 1 - Ż. Kuduk http://figshare.com/articles/recenzja_pracy_indywidualnej_a_micherda/1414639 Recenzja 2 - K. Krawczyk http://figshare.com/articles/recencja_pracy_indywidualnej_d_af_a_micherda/1417855 I Wstęp Jak podkreśla Tadeusz Waśniewski 2, wskaźniki zasobowe obliczane na podstawie bilansu czy rachunku zysków i strat, mimo że są niezbędnym elementem w ocenie zdrowia finansowego przedsiębiorstwa, to mimo to ich wartość poznawcza nie jest wystarczająca gdyż dostarcza jedynie ogólnych informacji o majątku i finansach jednostki. 3 Uzupełniające analizy uzyskuje się obliczając finansowe wskaźniki różnego rodzaju. 4 Wielu autorów traktuje terminy takie jak sytuacja finansowa i kondycja finansowa jako słowa tożsame i synonimiczne 5. Bazując na definicji zaproponowanej przez Dudycz i Wrzosek 6, kondycja finansowa przedsiębiorstwa jest oceną jego finansów i efektywności gospodarowania. Celem niniejszej pracy jest właśnie analiza kondycji finansowej jednego z polskich przedsiębiorstw z branży produktów ziemniaczanych do czego wykorzystano 15 wskaźników modelu Johna Zietlowa, 2 Waśniewki, Tadeusz, Analiza przepływów finansowych przepływy kapitałowe (funds flow) i pieniężne (cash flow), Fundacja Rozwoju Rachunkowości w Polsce, (1996), Warszawa 3 Gołębiowski G., Tłaczała a., Analiza finansowa w teorii i praktyce Difin, Warszawa 2009, ISBN 978-83-7641-134-7; 4 J. Czekaj, Z. Dresler, Zarządzanie finansami przedsiębiorstw. Podstawy teorii, Wyd. Naukowe PWN, Warszawa 2002, ISBN 83-01-13332-5 5 SIEMIŃSKA, E.: Metody pomiaru i oceny kondycji finansowej przedsiębiorstwa, Wydawnictwo Dom Organizatora, Toruń 2002. 6 DUDYCZ T., WRZOSEK S.: Analiza finansowa. Problemy metodyczne w ujęciu praktycznym, Wyd. AE, Wrocław 2000.

podzielonych według horyzontu czasowego (ogólnego, natychmiastowego, krótkoterminowego, średnioterminowego). Dodatkowo obliczono wskaźnik: ryzyka likwidacji, rentowności ROA i ROE oraz przyrost wartości przedsiębiorstwa. II Analiza finansowa Model J. Zietlowa oferuje nowe i innowacyjne podejście do oceny kondycji finansowej przedsiębiorstwa. Bazując na 15 wskaźnikach charakteryzujących różne aspekty prowadzenia działalności gospodarczej, Zietlow ułatwia nam uzyskanie wszechstronnego i wnikliwego obrazu firmy. Duża ilość wskaźników oraz ich uporządkowany układ pozwala nam nazwać ten model,,piramidą wskaźników 7, gdyż wskaźniki niższych poziomów są podstawą do obliczania kolejnych wskaźników z wyższego poziomu. Logarytm naturalny wieku jest pierwszym elementem modelu PHI. Za jego pomocą oceniana jest trwałość i stabilność przedsiębiorstwa, która wynika z długości stażu badanej firmy. Patrząc na wyniki z lat 2010-2013 widzimy, ze wskaźnik ten jest na stałym poziomie. Tabela 1. Logarytm naturalny wieku Natural Logarithm of Age Wynik 3,6 3,7 3,7 3,7 Źródło: Opracowanie własne na podstawie artykułu Zietlowa, 7 BEDNARSKI L., Analiza finansowa w przedsiębiorstwie. PWE, Warszawa 2007

W drugiej kolejności szacujemy logarytm naturalny rozmiaru, informujący o stabilności i elastyczności finansowej przedsiębiorstwa, która wzrasta wraz z wielkością firmy. Tabela 2. Logarytm naturalny rozmiaru Natural Logarithm of Size Wynik 19,1 19,2 19,4 19,4 Krokiem trzecim jest wskazanie niestabilności aktywów przedsiębiorstwa. Duże wahania poziomu aktywów nie są pożądaną cechą, gdyż odstraszają kredytodawców czy pożyczkodawców. Jak widać w poniższej tabeli indeks ten jest na w miarę stałym poziomie co dobrze świadczy o firmie. Tabela 3. Indeks niestabilności aktywów Asset Instability index Wynik 25417626 28460042 29016077 34551691,5 Korzystając z powyższych trzech wskaźników możemy obliczyć za pomocą poniższego wzoru, wartość wskaźnika ogólnego:

Wskaźnik ogólny=(waga1 x Wiek)+(Waga2 x Wielkość)+(Waga3 x Indeks niestabilności aktywów) Wartość tego wskaźnika jest tym większa, im badana firma jest starsza i bardziej rozbudowana. Badając ten wskaźnik oczekuje się aby był on możliwie jak najwyższy. Tabela 4. Wskaźnik ogólny General Subscore Wynik 6,55 6,39 6,39 5,83 Wystarczalność gotówki, innymi słowy wypłacalność to zdolność do terminowego regulowania ogółu zobowiązań. 8 Indeksu ten służy do oceny możliwości firmy do pokrywania kosztów wydatkowych środkami pieniężnymi. Jak widać po wynikach, wskaźnik ten jest dodatni a więc firma ma zdolność do regulowania swoich zobowiązań, jednak wskaźnik ten ma tendencję spadkową. Tabela 5. Wskaźnik wystarczalności rezerwy gotówki Cash Reserve Sufficiency Ratio Wynik 1,15 0,77 0,79 0,76 9 8 Stępień Konrad, Rentowność a wypłacalność przedsiębiorstw, Difin S.A., Warszawa 2008 9 Zietlow, John, A Financial Health Index for Achieving Financial Sustainability ; September 2012; http://ssrn.com/abstract=2049022 (ostatni dostęp 05.05.2015r.)

Zmodyfikowany wskaźnik gotówki jest relacją inwestycji krótkoterminowych do całkowitych aktywów, oceniający zdolność firmy do regulacji bieżących zobowiązań finansowych za pomocą środków pieniężnych i ekwiwalentów gotówki. Większa wypłacalność jednostki jest wyrażona wyższą wartością wskaźnika. Uzyskane wyniki mają wartość powyżej zera co oznacza nadpłynność gotówkową. Tabela 6. Zmodyfikowany wskaźnik gotówki Modified Cash Ratio Wynik 0,12 0,07 0,12 0,08 Wskaźnik docelowej płynności Lambda określa stosunek gotówki, inwestycji krótkoterminowych i dostępnej linii kredytowej do przeciętnego odchylenia przepływów operacyjnych. Indeks ten alarmuje o zaistnieniu zagrożenia utraty płynności, definiowanej jako zdolność do terminowego regulowania krótkoterminowych zobowiązań. 10 Uzyskane wyniki wskazują na tendencję spadkową co nie świadczy dobrze o firmie. Tabela 7. Płynność Lambda Target Liquidity Lambda Wynik 0 0 0 0 10 Bień Witold, Zarządzanie finansami przedsiębiorstwa. Wydanie 8, Difin S.A., Warszawa 2008;

We wszystkich analizowanych latach wskaźnik płynności Lambda jest równy 0. Kolejny wskaźnik, tj. wskaźnik bieżącej płynności, ocenia pokrycie wypłacalności oraz płynności dochodów w stosunku do przyszłych pewnych wydatków. Jest to szacowane na podstawie płatnych obligacji krótkoterminowych, dzierżawy oraz płatności wynikających z obligacji. Tabela 8. Wskaźnik bieżącej płynności Current Liquidity Index (CLI) Wynik 0,80 0,82 0,94 1,01 Wskaźnik natychmiastowy obliczany na bazie wcześniej przedstawionych indeksów oraz odpowiednio dobranych wag przedstawia kondycję finansową firmy w odniesieniu do jej nieoczekiwanych wpływów i wypływów środków pieniężnych. Otrzymane wyniki mają wartość dodatnią co jest pozytywną wróżbą na przyszłość. Tabela 9. Natychmiastowy wskaźnik Immediate - Term Category Wynik 1,47 1 1,08 1,02

Wskaźnik przepływów operacyjnych ocenia płynność spółki w krótkim terminie. Jest on obliczany na podstawie rachunku przepływów pieniężnych. Tabela 10. Wskaźnik przepływów operacyjnych Operating Cash Ratio Flow Wynik 1,2 1 1,4 1,1 Na podstawie powyższej tabeli można wysnuć wniosek, iż firma ma fundusze na pokrycie długoterminowych zobowiązań dzięki dodatnim przepływom operacyjnym. Wskaźnik aktywów przedstawia stosunek aktywów obrotowych do aktywów całkowitych. Duży udział aktywów obrotowych jest zjawiskiem pożądanym. Tabela 11. Wskaźnik aktywów Asset Ratio Wynik 0,4 0,4 0,4 0,5 Wskaźnik kosztów administracyjnych mierzy stosunek wydatków na administrację w stosunku do wszystkich kosztów w przedsiębiorstwie. Wyższe wartości tego wskaźnika

wskazują na lepszą kondycję finansową firmy. Nasz wskaźnik znajduje się w przedziale 0,09 0,15 co świadczy o dobrej kondycji finansowej firmy. Tabela 12. Wskaźnik kosztów administracyjnych Administrative Expense Ratio Wynik 0,1 0,1 0,1 0,1 Krótkoterminowy wskaźnik określa zdolność jednostki do regulowania bieżącej działalności i zobowiązań krótkoterminowych. Tabela 13. Krótkoterminowy wskaźnik Short Term Category Wynik 4,2 4,2 4,2 5,3 Nadwyżka netto - Indeks ten pokazuje zmianę aktywów netto w ciągu roku. Indeks ten jest u nas dość stały co dobrze świadczy o przedsiębiorstwie.

Tabela 14. Nadwyżka netto Net Surplus Wynik 118000 119000 120000 111000 Wskaźnik udziału charakteryzuje wpływ udziałów na elastyczność finansową przedsiębiorstwa. Tabela 15. Wskaźnik udziału Contribution Ratio Wynik 0 0 0 0 Wskaźnik samofinansowania wskazuje w jakim stopniu organizacje pokrywają inwestycje własnym kapitałem. Tabela 16. Wskaźnik samofinansowania Self- Financing Ratio Wynik 0 0 0 0

Tabela 17. Wskaźnik ogólnego zadłużenia Financial Debt Ratio Wynik 0,39 0,45 0,42 0,43 Wskaźnik ogólnego zadłużenia to wskaźnik finansowy stanowiący stosunek kapitałów obcych (zobowiązania ogółem i rezerwy na zobowiązania) do aktywów ogółem. Otrzymane wyniki są poniżej 0,67 co wskazuje na małe ryzyko kredytowe. Wskaźnik kosztów pozyskiwania funduszy liczony jest poprzez podzielenie kosztów pozyskiwania funduszy przez całkowity wniesiony dochód. Tabela 18. Wskaźnik kosztów pozyskiwania funduszy Fundraising Cost Ratio Wynik 0 0 0 0 W naszym przypadku pożądanym wynikiem jest jak najniższy jego poziom. We wszystkich badanych latach wskaźnik ten wynosi 0. Średnioterminowy wskaźnik analizuje kondycję finansową firmy na przestrzeni średnioterminowego okresu.

Tabela 19. Średnioterminowy wskaźnik Medium- Term subscore Wynik -0,8-1 -0,9-1 W naszej firmie jest ujemny, co nie wróży dobrze na przyszłość. Wskaźnik PHI Zietlowa Obliczywszy wszystkie wcześniej scharakteryzowane indeksy jesteśmy w stanie oszacować wskaźnik Financial Health Index, który dostarcza kompleksową ocenę prowadzonej działalności gospodarczej. Tabela 20. Wskaźnik PHI Zietlow PHI Wynik 2,3 2,1 2,2 2,4 Analizując powyższą tabelę widzimy, że nasz wskaźnik jest stabilny z lekką tendencją wzrostową. Dla uzupełnienia analizy omawianej firmy zostaną przedstawione następujące wskaźniki: ryzyka likwidacji oraz rentowności ROA i ROE.

A. Wskaźnik ryzyka likwidacji Tabela 21. Wskaźnik ryzyka likwidacji Wskaźnik ryzyka likwidacji 30,7% 27,4% 26,9% 22,6% dla firmy Wskaźnik ryzyka likwidacji 20,9% 16,56% 17,35% 19,14% dla branży Źródło: Opracowanie własne Wskaźnik ryzyka likwidacji dla przedsiębiorstwa w latach 2010-2013 jest zdecydowanie wyższy niż wskaźnik ryzyka likwidacji całej branży, a więc jest ono bezpieczniejsze w porównaniu z ryzykiem branżowym. Różnica ta wynosiła w roku 2010-9,8 punktów procentowych, w roku 2011-10,84 puntów procentowych, w roku 2012-9,55 punktów procentowych i w roku 2013-3,36 puntów procentowych. Wskaźnik ryzyka likwidacji jest to górna granica straty, na jaką może sobie pozwolić przedsiębiorstwo przy wyprzedaży swojego majątku bez narażenia na straty jego wierzycieli. Wskaźnik ten informuje nas o tym, że przedsiębiorstwo może w poszczególnych latach zbyć swój majątek o 30,7%, 27,4%, 26,4% i 22,6% taniej w stosunku do ceny bilansowej, a mimo to nadal pozwoli mu to zaspokoić swoich wierzycieli. 11 B. Wskaźniki rentowności Kluczowym powodem działalności przedsiębiorstw jest możliwość generowania zysku. Aby ocenić tę zdolność dokonuje się szacunku wskaźników rentowności, które 11 opracowanie na podstawie prezentacji http://erasmusmichalski.files.wordpress.com/2013/02/slfip.pdf

wskazują na stopień zależności wyniku działalności od płynności, odpowiedniego zarządzania aktywami oraz długiem. 12 Wiedza ta jest szczególnie istotna dla udziałowców i akcjonariuszy, którzy są szczerze zainteresowani jakich korzyści finansowych mogą się spodziewać 13. Ocenie tych korzyści służy wskaźnik rentowności kapitału własnego, który mówi nam ile groszy zysku netto może zostać wygenerowane z jednego złotego kapitału własnego 14. Stosując się do pracy Wiesława Pluty i Grzegorza Michalskiego 15, wskaźnik rentowności kapitału własnego oblicza się jako iloraz zysku netto i kapitał własnego, a otrzymane wyniki dla naszej firmy przedstawiają się następująco: Tabela 22 Wskaźnik ROE ROE 4,9% 0,5% 8% 4,2% ke 11,77% 12,99% 8,59% 7,44% ROE < ke ROE < ke ROE < ke ROE > ke Źródło: Opracowanie własne 12 Wprowadzenie do zarządzania finansami przedsiębiorstw, Grzegorz Michalski 2010 str.23 13 Zarządzanie finansowe w przedsiębiorstwie, Wiesław Janik, Artur Paździor, 2011, str.99 14 Zarządzanie finansowe w przedsiębiorstwie, Wiesław Janik, Artur Paździor, 2011, str.99 15 Krótkoterminowe Zarządzanie Kapitałem. 2. Wydanie. Jak zachować płynność finansową, Wiesław Pluta, Grzegorz Michalski, 2013, str. 22

Analizując otrzymane wyniki możemy powiedzieć, że przedsiębiorstwo jest w stanie generować zysk ponieważ wskaźnik ROE jest wyższy od zera. W latach 2010-2012 był on niższy od kosztu kapitały własnego, jednak sytuacja ta zmieniła się w roku 2013 co minimalizuje prawdopodobieństwo pojawienia się trudności z długoterminową płynnością. Kolejnym wskaźnikiem rentowności jest wskaźnikiem rentowności aktywów całkowitych (kapitałów ogółem), którego wyniki przedstawia poniższa tabela: Tabela 23: Wskaźnik ROA ROA 7,48% 3,17% 7,98% 4,19% kd 4,8% 4,7% 4,4% 4,2% ROA > kd ROA < kd ROA > kd ROA < kd Źródło: Opracowanie własne Porównując otrzymane wskaźniki, możemy pozytywnie ocenić rentowność firmy, gdyż jej wyniki są wyższe od zera, jednak w roku 2011 i 2013 ROA jest niższe od kosztu kapitału obcego, co jest złą wróżbą dla przyszłości tej firmy.

Zakończenie Kondycję finansową przedsiębiorstwa można badać nie tylko analizując bilans czy sprawozdanie finansowe. Aby obraz jednostki był kompletny należy również poświecić się obliczaniu różnego rodzaju wskaźników finansowych. Szczególnie popularna stała się analiza zdrowia finansowego PHI Zietlowa, która skupia się na analizie 15 wskaźników charakteryzujących różne aspekty prowadzenia działalności gospodarczej. Jego skupienie się na horyzontach czasowych pozwala nam ocenić płynność finansowej na czterech poziomach: ocena sytuacji ogólnej, ocena okresu natychmiastowego, ocena krótkiego okresu i ocena średniego okresu. Każdy kolejny poziom pozwala nam zdobyć ważne informacje na temat poziomu rozwoju czy załamania przedsiębiorstwa.

Bibliografia: 1. BEDNARSKI L., Analiza finansowa w przedsiębiorstwie. PWE, Warszawa 2007 2. Bień Witold, Zarządzanie finansami przedsiębiorstwa. Wydanie 8, Difin S.A., Warszawa 2008; 3. Czekaj J., Dresler Z., Zarządzanie finansami przedsiębiorstw. Podstawy teorii, Wyd. Naukowe PWN, Warszawa 2002, ISBN 83-01-13332-5; 4. DUDYCZ T., WRZOSEK S.: Analiza finansowa. Problemy metodyczne w ujęciu praktycznym, Wyd. AE, Wrocław 2000. 5. Gołębiowski G., Tłaczała a., Analiza finansowa w teorii i praktyce Difin, Warszawa 2009, ISBN 978-83-7641-134-7; 6. Janik Wiesław, Paździor Artur, Zarządzanie finansowe w przedsiębiorstwie, Politechnika Lubelska, (2011), Lublin; 7. Michalski, Grzegorz, Wprowadzenie do zarządzania finansami przedsiębiorstw, Wydawnictwo C.H. Beck, (2010), Warszawa; 8. Opracowanie na podstawie prezentacji http://erasmusmichalski.files.wordpress.com/2013/02/slfip.pdf (ostatni dostęp 05.05.2015r.); 9. Pluta Wiesław, Michalski Grzegorz, Krótkoterminowe Zarządzanie Kapitałem. 2. Wydanie. Jak zachować płynność finansową, Wydawnictwo C.H. Beck, (2013), Warszawa; 10. Pomykalska, Bożena, Przemysław Pomykalski, Analiza finansowa przedsiębiorstwa, Wydawnictwo Naukowe PWN, (2007), Warszawa 11. SIEMIŃSKA, E.: Metody pomiaru i oceny kondycji finansowej przedsiębiorstwa, Wydawnictwo Dom Organizatora, Toruń 2002 12. Stępień Konrad, Rentowność a wypłacalność przedsiębiorstw, Difin S.A., Warszawa 2008; 13. Waśniewki, Tadeusz, Analiza przepływów finansowych przepływy kapitałowe (funds flow) i pieniężne (cash flow), Fundacja Rozwoju Rachunkowości w Polsce, (1996), Warszawa 14. Zietlow, John, A Financial Health Index for Achieving Financial Sustainability ; September 2012; http://ssrn.com/abstract=2049022 (ostatni dostęp 05.05.2015r.).