Ewidencjonowanie nowego obowiązku podatkowego w podatku od towarów i usług w 2014 r.

Instytut Studiów Podatkowych Modzelewski i Wspólnicy Sp. z o. o. Kaleńska 8, 04-367 Warszawa Ewidencjonowanie nowego obowiązku podatkowego w podatku od towarów i usług w 2014 r. Opracowała: Agata Strocka Akceptował: Prof. dr hab. Witold Modzelewski Warszawa 2013 r. 1

Spis treści Wykaz ważniejszych skrótów...3 Wstęp...4 Rozdział I. Stan prawny obowiązujący do dnia 31 grudnia 2013 r....5 1. Zasada ogólna w przypadku dostawy towarów i świadczenia usług...5 2. Szczególne momenty powstania obowiązku podatkowego obowiązujące do dnia 31 grudnia 2013 r. w przypadku dostawy towarów i świadczenia usług....6 Rozdział II. Stan prawny od dnia 1 stycznia 2014 r....10 1. Zasada ogólna w przypadku dostawy towarów i świadczenia usług...10 2. Szczególne momenty powstawania obowiązku podatkowego od dnia 1 stycznia 2014 r. w przypadku dostawy towarów i świadczenia usług...12 A. Kasowy moment powstania obowiązku podatkowego....12 B. Fakturowy moment powstania obowiązku podatkowego....13 Rozdział III. Przepisy przejściowe....16 1. Moment powstania obowiązku podatkowego w stosunku do czynności wykonanych do dnia 31 grudnia 2013 r....16 2. Faktury wystawiane w 2013 r. w stosunku do czynności wykonanych w 2014 r. szczególne zasady....16 2

Wykaz ważniejszych skrótów 1) ustawa z dnia 11 marca 2004 r. ustawa z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jednolity: Dz.U. 2011 nr 177 poz. 1054); 2) Dyrektywa 112 - Dyrektywa Rady 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L z 2006 r. nr 347/1); 3) ustawa z dnia 7 grudnia 2012 r. ustawa z dnia 7 grudnia 2012 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. 2013 poz. 35); 4) rozporządzenie z dnia 4 kwietnia 2011 r. - Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 4 kwietnia 2011 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług (Dz.U. 2011 nr 73 poz. 392); 5) TSUE Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej; 6) UE Unia Europejska; 7) MF Minister Finansów. 3

Wstęp 1. Z dniem 1 stycznia 2014 r. traci moc art. 19 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. oraz wchodzi w życie art. 19a, który wprowadza inny model powstawania obowiązku podatkowego z tytułu: odpłatnej dostawy towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksportu towarów, importu towarów. 2. Zmianie nie ulegają przepisy dotyczące powstawania obowiązku podatkowego w przypadku wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów, wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów, u małych podatników (art. 20-21 ustawy z dnia 11 marca 2004 r.) stosujących metodę kasową oraz w sytuacjach określonych w art. 14 tej ustawy. 3. Wprowadzenie nowego modelu obowiązku podatkowego wiąże się z implementacją art. 63-66 Dyrektywy 112 oraz wyrokiem TSUE z 16 maja 2013 r. (C-169/12) 1. 4. W rozporządzeniu z dnia 4 kwietnia 2011 r. wymienione są odrębnie szczególne przypadki powstawania obowiązku podatkowego, które ulegną zmianie w 2014 r. 1 Wyrok w sprawie TNT Express Worldwide (Poland) sp. z o.o. przeciwko Ministrowi Finansów. 4

Rozdział I. Stan prawny obowiązujący do dnia 31 grudnia 2013 r. 1. Zasada ogólna w przypadku dostawy towarów i świadczenia usług. 1. Do dnia 31 grudnia 2013 r. obowiązek podatkowy powstaje, co do zasady, z chwilą wydania towarów lub wykonania usługi. W przypadku gdy czynności te powinny być potwierdzone fakturą z chwilą wystawienia tej faktury, nie później niż siódmego dnia licząc od dnia wydania towaru lub wykonania usługi. Obowiązek wystawienia faktury określa art. 106 tej ustawy. Zadeklarowanie podstawy opodatkowania i podatku należnego następuje w deklaracji za dany miesiąc (kwartał), w którym powstał z powyższego tytułu obowiązek podatkowy. 2. W przypadku częściowego wykonania usługi obowiązek podatkowy powstaje z chwilą tego zdarzenia albo z chwilą wystawienia faktury, nie później jednak niż w siódmym dniu, licząc od dnia wydania towaru lub wykonania usługi, jeżeli czynność ta powinna być udokumentowana fakturą. 3. W przypadku otrzymania całości lub części zapłaty przed wydaniem towaru lub wykonaniem usługi (w szczególności idzie tu o przedpłatę, zaliczkę, zadatek, ratę), obowiązek podatkowy powstaje z chwilą otrzymania zapłaty. 4. Zgodnie z zasadą ogólną obowiązek podatkowy w eksporcie towarów powstanie z chwilą wydania towarów. Eksport jako czynność podlegająca opodatkowaniu jest obowiązkowo udokumentowana fakturą w rozumieniu art. 106 ustawy z dnia 11 marca 2014 r.: obowiązek podatkowy powstaje więc z chwilą wystawienia faktury, nie później jednak niż w siódmym dniu, licząc od dnia wydania towaru. 5. Jednak w przypadku eksportu towarów przed wydaniem towaru otrzymano część należności, w szczególności: przedpłatę, zaliczkę, zadatek, ratę, a wywóz poza granice UE towarów nastąpi w ciągu 6 miesięcy, licząc od dnia otrzymania części należności, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą otrzymania tej części należności. Obowiązek podatkowy z tytułu otrzymania części należności przed dokonaniem eksportu powstaje przy spełnieniu łącznie dwóch przesłanek: otrzymanie przedpłaty, zamiar wywozu towaru w ciągu 6 miesięcy, licząc od dnia otrzymania zaliczki. 6. Ogólne zasady powstawania obowiązku podatkowego obowiązują również w przypadku importu usług oraz w przypadku dostawy towarów, gdy podatnikiem jest nabywca 5

towarów. Obowiązek podatkowy powstaje z dniem czynności, w tym częściowego wykonania usługi oraz w przypadku dokonania przez podatnika (nabywcę, usługobiorcę) zapłaty za dostarczone towary i usługi przed dokonaniem dostawy towaru lub wykonaniem usługi (w szczególności: przedpłaty, zaliczki, zadatku, raty). Nie ma tu zastosowania art. 19 ust. 4 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. (obowiązek podatkowy powstający z dniem wystawienia faktury), gdyż podatnik (nabywca towarów lub usługobiorca) nie jest obowiązany do wystawienia faktury wystawienie z tego tytułu faktury wewnętrznej ma charakter fakultatywny. 7. Od powyższych zasad istnieją wyjątki określone w art. 19 ust. 10, 12, 13, 16a, 16b, 17, 18, 19, 19a i 19b tej ustawy. Szczególne momenty powstawania obowiązku podatkowego zostały również wprowadzone w 4 rozporządzenia z dnia 4 kwietnia 2011 r. 8. Obowiązek podatkowy w imporcie towarów powstaje co do zasady z chwilą powstania długu celnego. Od tej zasady istnieją wyjątki dotyczące objęcia towarów szczególnymi procedurami celnymi: uszlachetnienia czynnego w systemie ceł zwrotnych, odprawy czasowej z częściowym zwolnieniem od należności celnych przywozowych, przetwarzania pod kontrolą celną 2. Szczególne momenty powstania obowiązku podatkowego obowiązujące do dnia 31 grudnia 2013 r. w przypadku dostawy towarów i świadczenia usług. 1. Wszystkie szczególne momenty obowiązku podatkowego wymienione w art. 19 ust. 5 i następnych są sprzeczne z prawem UE. 2. Dyrektywa 112 upoważnia państwa członkowskie do odstępstwa od zasady ogólnej i do powiązania momentu powstania obowiązku podatkowego z jednym z następujących terminów: nie później niż z datą wystawienia faktury, nie później niż w momencie otrzymania zapłaty, jeżeli faktura nie została wystawiona lub została wystawiona z opóźnieniem, w określonym terminie nie później niż z upływem terminu wystawienia faktury ustalonego przez państwa członkowskie lub, jeżeli państwo członkowskie nie ustaliło takiego terminu 6

- w określonym terminie od daty zaistnienia zdarzenia powodującego powstanie obowiązku podatkowego. 3. Obowiązek podatkowy powstaje z dniem upływu terminu płatności, jeżeli został on określony w umowie właściwej do rozliczeń z tytułu: 1) dystrybucji energii elektrycznej, cieplnej lub chłodniczej oraz gazu przewodowego; 2) świadczenia usług telekomunikacyjnych i radiokomunikacyjnych; 3) świadczenia następujących usług związanych z: uzdatnianiem i dostarczaniem wody za pośrednictwem sieci wodociągowych, handlem wodą dostarczaną za pośrednictwem sieci wodociągowych, odprowadzaniem i oczyszczaniem ścieków, zbieraniem odpadów innych niż niebezpieczne nadających się do recyklingu, zbieraniem odpadów innych niż niebezpieczne nienadających się do recyklingu, infrastrukturą przeznaczoną do przemieszczania odpadów innych niż niebezpieczne, zbieraniem odpadów niebezpiecznych, infrastrukturą przeznaczoną do przemieszczania odpadów niebezpiecznych nadających się do recyklingu, obróbką odpadów innych niż niebezpieczne w celu ich ostatecznego usunięcia usuwaniem odpadów innych niż niebezpieczne, zamiataniem śmieci i usuwaniem śniegu, innymi usługami sanitarnymi. 4. Obowiązek podatkowy powstaje z dniem uznania rachunku bankowego podatnika z tytułu należnych na podstawie odrębnych przepisów dotacji, subwencji i innych dopłat o podobnym charakterze oraz zaliczek na te dotacje. 5. Obowiązek podatkowy powstaje z dniem otrzymania w całości lub części zapłaty, nie później jednak niż 30. dnia, licząc od dnia wykonania usługi, z tytułu wykonania usług budowlanych lub montażowo-budowlanych. 6. Obowiązek podatkowy powstaje z dniem otrzymania całości lub części zapłaty z tytułu czynności polegających na drukowaniu książek (z wyłączeniem map i ulotek), gazet, czasopism i magazynów. 7. Obowiązek podatkowy powstaje z dniem otrzymania całości lub części zapłaty, nie później jednak niż z upływem terminu płatności poszczególnych opłat pobieranych z tego tytułu powstaje z tytułu oddania gruntu w użytkowanie wieczyste. 7

8. W przypadku: importu usług, o którym mowa w art. 28b ustawy z dnia 11 marca 2004 r. dla którego, w związku z ich świadczeniem, ustalane są następujące po sobie terminy płatności lub rozliczeń, obowiązek podatkowy powstaje z upływem każdego okresu, do którego odnoszą się te rozliczenia lub płatności, do momentu zakończenia świadczenia tych usług. 9. W przypadku: importu usług świadczonych w sposób ciągły przez okres dłuższy niż rok, dla których, w związku z ich świadczeniem, w danym roku nie upływają terminy rozliczeń lub płatności, obowiązek podatkowy powstaje z upływem każdego roku podatkowego, do momentu zakończenia świadczenia tych usług. 10. Miejscem świadczenia importu usług wymienionych w punktach 8 i 9 niniejszego podrozdziału jest: miejsce, w którym podatnik będący usługobiorcą posiada siedzibę działalności gospodarczej, (z wyłączeniem usług nabywanych przez polskich podatników związanych z nieruchomościami, transportem osób, wstępem na imprezy kulturalne, artystyczne, sportowe, naukowe, edukacyjne, rozrywkowe lub podobne, takie jak targi i wystawy oraz z usługami pomocniczymi do nich, usług restauracyjnych i cateringowych, krótkoterminowego wynajmu środków transportu, usług turystyki), stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej, gdy usługi są świadczone dla stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej podatnika, które znajduje się w innym miejscu niż jego siedziba, stałe miejsce zamieszkania lub zwykłe miejsce pobytu, gdy podatnik będący usługobiorcą nie posiada siedziby działalności gospodarczej lub stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej. 11. Jeżeli przed wykonaniem importu usług wymienionego w pkt. 8 i 9 niniejszego podrozdziału otrzymano przedpłatę, zaliczkę, zadatek lub ratę obowiązek podatkowy powstaje z chwilą jej otrzymania w tej części. 12. Obowiązek podatkowy powstaje z dniem ustalenia marży, nie później jednak niż 15 dnia od dnia wykonania usługi, z tytułu świadczenia usług turystyki opodatkowanych według szczególnej procedury VAT marża. 13. Obowiązek podatkowy powstaje z dniem otrzymania całości lub części zapłaty, z tytułu świadczenia usług na rzecz sądów powszechnych, administracyjnych, wojskowych lub prokuratury przez osoby fizyczne, osoby prawne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, którym sądy te lub prokurator, na podstawie właściwych przepisów, 8

zleciły wykonanie określonych czynności związanych z postępowaniem sądowym lub przygotowawczym. 14. Obowiązek podatkowy powstaje z dniem otrzymania całości lub części zapłaty z tytułu przeniesienia z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu własności towarów w zamian za odszkodowanie. 15. Obowiązek podatkowy powstaje z chwilą otrzymania całości lub części zapłaty, nie później jednak niż 30. dnia, licząc od dnia wykonania usług transportu osób i ładunków kolejami, taborem samochodowym, statkami pełnomorskimi, środkami transportu żeglugi śródlądowej i przybrzeżnej, promami, samolotami i śmigłowcami, a także usług spedycyjnych i przeładunkowych. W wyroku z dnia 16 maja 2013 r. w sprawie C-169/12 TSUE uznał, że powołane przepisy są sprzeczne z art. 66 Dyrektywy 112 w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej. 9

ROZDZIAŁ II. Stan prawny od dnia 1 stycznia 2014 r. 1. Zasada ogólna w przypadku dostawy towarów i świadczenia usług. 1. Zgodnie z nowym art. 19a ust. 1-4 oraz ust. 8 podstawa opodatkowania oraz podatek należny powinny zostać zadeklarowane w dniu wykonania dostawy towarów i wykonania usługi. 2. Dzień wystawienia faktury nie rodzi obowiązku podatkowego z tytułu dostawy towarów i świadczenia usług. Dla określenia momentu powstania obowiązku podatkowego nie ma znaczenia fakt wystawienia faktury z tytułu tych czynności zarówno przed zaistnieniem zdarzenia, po zaistnieniu zdarzenia czy w trakcie zdarzenia. 3. Głównym zdarzeniem porządkującym momenty powstawania obowiązku podatkowego jest dzień zakończenia wykonywania czynności (dostawy towarów lub świadczenia usługi). Zdarzenia następujące po dniu wykonania czynności nie rodzą obowiązku podatkowego. 4. Czynność dostawy towarów (świadczenia usług) rodzi obowiązek podatkowy również: z upływem okresu rozliczeniowego (jeżeli ustalono następujące po sobie okresy rozliczeniowe), z upływem okresu, za który przysługuje płatność (jeżeli ustalono następujące po sobie okresy, za które przysługuje płatność), z upływem roku podatkowego (jeżeli czynność wykonywana jest w sposób ciągły dłużej niż rok i nie zaistniały zdarzenia związane z okresem płatności czy rozliczeń), z dniem otrzymania całości lub części zapłaty (w szczególności: przedpłaty, zaliczki, zadatku, raty, wkładu budowlanego lub mieszkaniowego). 5. W przypadku usługi wykonanej częściowo, dla której to części określono zapłatę, obowiązek podatkowy powstaje z dniem wykonania części usługi. 6. Dotychczasowe uregulowania podatku od towarów i usług nie zawierały definicji usługi częściowej. Od dnia 1 stycznia 2014 r., w myśl art. 19a ust. 2, usługę częściową stanowi określona część podzielnej w sensie gospodarczym usługi, dla której to części określono zapłatę (definicja ta nie narusza przepisów Dyrektywy 112), czyli częściowo wykonana usługa, dla której nie określono płatności nie rodzi obowiązku podatkowego. 7. W art. 19a ust. 3 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. ustawodawca definiuje natomiast czynność ciągłą: jest to czynność świadczona w sposób ciągły przez okres dłuższy niż rok, dla której w związku z jej świadczeniem, w danym roku nie upływałyby terminy 10

płatności lub rozliczeń. Obowiązek podatkowy w tym przypadku powstaje z upływem każdego roku podatkowego do momentu zakończenia świadczenia tych usług. Powyższe uregulowanie odpowiada przepisom Dyrektywy 112: zgodnie z art. 64: w przypadku usług wykonywanych w sposób ciągły przez okres dłuższy niż rok, które nie wiążą się z zapłatą zaliczki lub płatnościami w tym okresie, uważa się je za dokonane z upływem każdego roku kalendarzowego, do czasu zakończenia świadczenia usług. 8. Jeżeli zdarzenia wymienione w pkt 4 i 5 niniejszego podrozdziału poprzedza otrzymanie całości lub części zapłaty, obowiązek podatkowy powstaje z dniem jej otrzymania w odniesieniu do otrzymanej kwoty. 9. Obowiązek podatkowy w eksporcie towarów powstaje zgodnie z zasadą ogólną. Zgodnie z wchodzącym w życie z dniem 1 stycznia 2014 r. ust. 9a art. 41 ustawy z dnia 11 marca 2004 r., jeżeli podatnik otrzymał całość lub część zapłaty przed dokonaniem dostawy towarów, stawkę podatku 0% w eksporcie towarów stosuje się w odniesieniu do otrzymanej zapłaty, pod warunkiem że wywóz towarów nastąpi w terminie 2 miesięcy, licząc od końca miesiąca, w którym podatnik otrzymał tę zapłatę, oraz podatnik w tym terminie otrzymał dokument potwierdzający wywóz towarów poza terytorium Unii Europejskiej. Przepis art. 41 ust. 9a stosuje się również, jeżeli wywóz towarów nastąpi w terminie późniejszym niż określony w ust. 9a, pod warunkiem że wywóz towarów w tym późniejszym terminie jest uzasadniony specyfiką realizacji tego rodzaju dostaw potwierdzoną warunkami dostawy, w których określono termin wywozu towarów. 10. Obowiązek podatkowy w imporcie usług powstaje zgodnie z zasadą ogólną. 11.Obowiązek podatkowy powstaje z chwilą powstania długu celnego z tytułu importu towarów. Zmianie uległy uregulowania dotyczące wyjątków od tej zasady: od dnia 1 stycznia 2014 r. obowiązek podatkowy z tytułu importu towarów powstaje z chwilą objęcia towarów procedurą celną wyłącznie w przypadku objęcia towarów procedurą przetwarzania pod kontrolą celną. Natomiast obowiązek podatkowy nie powstaje już z chwilą objęcia towarów procedurami uszlachetniania czynnego w systemie ceł zwrotnych oraz odprawy czasowej z częściowym zwolnieniem od należności celnych przywozowych. 11

2. Szczególne momenty powstawania obowiązku podatkowego od dnia 1 stycznia 2014 r. w przypadku dostawy towarów i świadczenia usług. A. Kasowy moment powstania obowiązku podatkowego. 1. Obowiązek podatkowy powstaje wyłącznie w dniu otrzymania całości lub części zapłaty z tytułu: 1) wydania towarów przez komitenta komisantowi na podstawie umowy komisu, 2) przeniesienia z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu własności towarów w zamian za odszkodowanie oraz dokonywanej w trybie egzekucji dostawy towarów, o której mowa w art. 18 ustawy z dnia 11 marca 2004 r., 3) świadczenia, na podstawie odrębnych przepisów, na zlecenie sądów powszechnych, administracyjnych, wojskowych lub prokuratury, usług związanych z postępowaniem sądowym lub przygotowawczym, z wyjątkiem usług, do których stosuje się art. 28b ustawy z dnia 11 marca 2004 r., stanowiących import usług (zastosowane wyłączenie wynika wprost z Dyrektywy 112), 4) świadczenia usług zwolnionych zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 37 41 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. od podatku: usługi ubezpieczeniowe, usługi reasekuracyjne i usługi pośrednictwa w świadczeniu usług ubezpieczeniowych i reasekuracyjnych, a także usługi świadczone przez ubezpieczającego w zakresie zawieranych przez niego umów ubezpieczenia na cudzy rachunek, z wyłączeniem zbywania praw nabytych w związku z wykonywaniem umów ubezpieczenia i umów reasekuracji, usługi udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu usług udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych, a także zarządzanie kredytami lub pożyczkami pieniężnymi przez kredytodawcę lub pożyczkodawcę, usługi w zakresie udzielania poręczeń, gwarancji i wszelkich innych zabezpieczeń transakcji finansowych i ubezpieczeniowych oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu tych usług, a także zarządzanie gwarancjami kredytowymi przez kredytodawcę lub pożyczkodawcę, usługi w zakresie depozytów środków pieniężnych, prowadzenia rachunków pieniężnych, wszelkiego rodzaju transakcji płatniczych, przekazów i transferów pieniężnych, długów, czeków i weksli oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu tych usług, 12

usługi, w tym także usługi pośrednictwa, których przedmiotem są udziały w: a) spółkach, b) innych niż spółki podmiotach, jeżeli mają one osobowość prawną - z wyłączeniem usług przechowywania tych udziałów i zarządzania nimi, usługi, których przedmiotem są instrumenty finansowe, o których mowa w ustawie z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi 2 z wyłączeniem przechowywania tych instrumentów i zarządzania nimi, oraz usługi pośrednictwa w tym zakresie. 2. Obowiązek podatkowy powstaje w dniu otrzymania całości lub części dotacji, subwencji i innych dopłat o podobnym charakterze mającymi bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika. B. Fakturowy moment powstania obowiązku podatkowego. 1. Obowiązek podatkowy powstaje z dniem wystawienia faktury z tytułu świadczenia usług budowlanych lub budowlano-montażowych. W przypadku gdy podatnik świadczący usługi budowane lub budowlano-montażowe nie wystawi faktury dokumentującej te czynności lub wystawi ją z opóźnieniem, obowiązek podatkowy powstawanie z chwilą upływu terminu na wystawienie faktury, określonego w art. 106i ust. 3 tej ustawy: 30. dzień od dnia wykonania usług budowlanych lub budowlano-montażowych. 2. Obowiązek podatkowy powstaje z dniem wystawienia faktury z tytułu: dostawy książek drukowanych (PKWiU ex 58.11.1) z wyłączeniem map i ulotek oraz gazet, czasopism i magazynów drukowanych (PKWiU ex 58.13.1 i PKWiU ex 58.14.1), czynności polegających na drukowaniu książek (PKWiU ex 58.11.1) z wyłączeniem map i ulotek oraz gazet, czasopism i magazynów (PKWiU ex 58.13.1 i PKWiU ex 58.14.1), z wyjątkiem usług, do których stosuje się art. 28b, stanowiących import usług. 3. W przypadku gdy podatnik dokonujący dostawy książek drukowanych nie wystawi faktury dokumentującej te czynności lub wystawi ją z opóźnieniem, obowiązek podatkowy powstanie z chwilą upływu terminów na wystawienie faktury, określonych w art. 106i ust. 3 i 4 ustawy: 2 Dz.U. 2005 nr 183 poz. 1538 13

60. dzień od dnia dostawy książek i czasopism, 120. dzień od pierwszego dnia wydania towarów (gdy umowa przewiduje rozliczenie zwrotów wydawnictw). 4. W przypadku gdy podatnik dokonujący czynności polegających na drukowaniu książek nie wystawi faktury dokumentującej te czynności lub wystawi ją z opóźnieniem, obowiązek podatkowy powstanie z chwilą upływu terminów na wystawienie faktury, określonych w art. 106i ust. 3 ustawy: 90. dzień od dnia wykonania czynności. 5. Nowy ust. 8 art. 19a wprowadza tu regulację niezgodną z Dyrektywą 112. Nakazuje on, odnośnie do art. 19a ust. 5 pkt 3 (dotyczy on czynności opisanych w punktach 1 oraz 3 niniejszego podrozdziału), powstanie obowiązku podatkowego w dwóch momentach: w momencie otrzymania zapłaty lub w momencie wystawienia faktury przed wykonaniem czynności i przed wystawieniem faktury z tego tytułu. Natomiast art. 66 Dyrektywy 112 dopuszcza wybranie jednego z trzech wymienionych terminów: nie później niż z datą wystawienia faktury; nie później niż w momencie otrzymania zapłaty; jeżeli faktura nie została wystawiona lub została wystawiona z opóźnieniem, w określonym terminie nie później niż z upływem terminu wystawienia faktury ustalonego przez państwa członkowskie lub, jeżeli państwo członkowskie nie ustaliło takiego terminu - w określonym terminie od daty zaistnienia zdarzenia powodującego powstanie obowiązku podatkowego. 6. Obowiązek podatkowy powstaje z dniem wystawienia faktury z tytułu świadczenia usług: 1) dystrybucji energii elektrycznej, cieplnej lub chłodniczej oraz gazu przewodowego 2) telekomunikacyjnych i radiokomunikacyjnych, 3) wymienionych w poz. 140-153, 174 i 175 załącznika nr 3 do ustawy: uzdatniania i dostarczania wody za pośrednictwem sieci wodociągowych, handlu wodą dostarczaną za pośrednictwem sieci wodociągowych, odprowadzania i oczyszczania ścieków, zbierania odpadów innych niż niebezpieczne nadających się do recyklingu, zbierania odpadów innych niż niebezpieczne nienadających się do recyklingu, usług związanych z infrastrukturą przeznaczoną do przemieszczania odpadów innych niż niebezpieczne, zbierania odpadów niebezpiecznych, 14

usług związanych z infrastrukturą przeznaczoną do przemieszczania odpadów niebezpiecznych nadających się do recyklingu, obróbki odpadów innych niż niebezpieczne w celu ich ostatecznego usunięcia usuwania odpadów innych niż niebezpieczne, zamiatania śmieci i usuwaniem śniegu, innymi usługami sanitarnymi. 4) najmu, dzierżawy, leasingu lub usług o podobnym charakterze, 5) ochrony osób oraz usług ochrony, dozoru i przechowywania mienia, 6) stałej obsługi prawnej i biurowej. 7. Zasada omawiana w pkt 7 niniejszego podrozdziału nie stosuje w przypadku usług stanowiących import usług, dla których miejscem świadczenia jest: miejsce, w którym podatnik będący usługobiorcą posiada siedzibę działalności gospodarczej (z wyłączeniem usług nabywanych przez polskich podatników związanych z nieruchomościami, transportem osób, wstępem na imprezy kulturalne, artystyczne, sportowe, naukowe, edukacyjne, rozrywkowe lub podobne, takie jak targi i wystawy oraz z usługami pomocniczymi do nich, usług restauracyjnych i cateringowych, krótkoterminowego wynajmu środków transportu, usług turystyki), stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej, gdy usługi są świadczone dla stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej podatnika, które znajduje się w innym miejscu niż jego siedziba, stałe miejsce zamieszkania lub zwykłe miejsce pobytu, gdy podatnik będący usługobiorcą nie posiada siedziby działalności gospodarczej lub stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej. W przypadku tych usług zastosowanie znajduje zasada ogólna, wynikająca z art. 19a ust. 1-4 i ust. 8 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. 8. W przypadku gdy podatnik dokonujący czynności wymienionych w pkt 7 niniejszego podrozdziału nie wystawił faktury lub wystawił ją z opóźnieniem, obowiązek podatkowy powstaje z dniem upływu terminu płatności. 15

Rozdział III. Przepisy przejściowe. 1. Moment powstania obowiązku podatkowego w stosunku do czynności wykonanych do dnia 31 grudnia 2013 r. 1. Obowiązek podatkowy ustalany na nowych zasadach, będzie powstaje w stosunku do czynności wykonanych od dnia 1 stycznia 2014 r. Zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy z dnia 7 grudnia 2012 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw 3 w przypadku czynności wykonanych przed tym dniem, obowiązek podatkowy powstanie na podstawie art. 19-21 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. w brzmieniu sprzed zmiany, a więc na zasadach opisanych w Rozdziale 1. 2. W przypadku czynności, dla której w związku z jej wykonywaniem ustalane są następujące po sobie terminy płatności lub rozliczeń, uznaje się na potrzeby stosowania uregulowań wymienionych w pkt. 1 za wykonaną z upływem każdego okresu, do którego odnoszą się te płatności lub rozliczenia, do momentu zakończenia wykonywania tej czynności. 3. Czynność wykonywaną w sposób ciągły przez okres dłuższy niż rok, dla której w związku z jej wykonywaniem w danym roku nie upływają terminy płatności lub rozliczeń, uznaje się za wykonaną z upływem każdego roku podatkowego, do momentu zakończenia wykonywania tej czynności. 2. Faktury wystawiane w 2013 r. w stosunku do czynności wykonanych w 2014 r. szczególne zasady. 1. W przypadku czynności wymienionych w art. 19a ust. 5 pkt 3 i 4 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. takich jak: a) świadczenie usług budowlanych lub budowlano-montażowych; b) dostawa książek drukowanych (PKWiU ex 58.11.1) z wyłączeniem map i ulotek oraz gazet, czasopism i magazynów drukowanych (PKWiU ex 58.13.1 i PKWiU ex 58.14.1); c) usługi polegające na drukowaniu książek (PKWiU ex 58.11.1) z wyłączeniem map i ulotek oraz gazet, czasopism i magazynów (PKWiU ex 58.13.1 i PKWiU ex 58.14.1); 3 Dz. U. z 2013 r. poz. 35. 16

d) czynności polegające na drukowaniu książek z wyłączeniem map i ulotek oraz gazet i czasopism i magazynów drukowanych; e) dystrybucja energii elektrycznej, cieplnej lub chłodniczej oraz gazu przewodowego; f) usługi telekomunikacyjne i radiokomunikacyjne; g) usługi wymienione w poz. 140-153, 174 i 175 załącznika nr 3 do ustawy: uzdatnianie i dostarczanie wody za pośrednictwem sieci wodociągowych, handel wodą dostarczaną za pośrednictwem sieci wodociągowych, odprowadzanie i oczyszczanie ścieków, zbieranie odpadów innych niż niebezpieczne nadających się do recyklingu, zbieranie odpadów innych niż niebezpieczne nienadających się do recyklingu, usługi związane z infrastrukturą przeznaczoną do przemieszczania odpadów innych niż niebezpieczne, zbieranie odpadów niebezpiecznych, usługi związane z infrastrukturą przeznaczoną do przemieszczania odpadów niebezpiecznych nadających się do recyklingu, obróbka odpadów innych niż niebezpieczne w celu ich ostatecznego usunięcia usuwanie odpadów innych niż niebezpieczne, zamiatanie śmieci i usuwaniem śniegu, inne usługi sanitarne; h) najem, dzierżawa, leasing lub usługi o podobnym charakterze; i) ochrona osób oraz usług ochrony, dozoru i przechowywania mienia; j) stała obsługa prawna i biurowa obowiązek podatkowy powstaje zgodnie z art. 19 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. w brzmieniu sprzed dnia 1 stycznia 2014 r., jeżeli czynności zostały wykonane po dniu 31 grudnia 2013 r., a faktura została wystawiona przed dniem 1 stycznia 2014 r. 17