Nadzór pedagogiczny System Ewaluacji Oświaty RAPORT Z EWALUACJI CAŁOŚCIOWEJ Wersja skrócona Publiczna Biblioteka Pedagogiczna w Poznaniu Poznań Wielkopolski Kurator Oświaty Kuratorium Oświaty w Poznaniu
Przebieg ewaluacji: Prezentowany raport jest rezultatem ewaluacji zewnętrznej przeprowadzonej w szkole (lub placówce) przez wizytatorów do spraw ewaluacji. Ewaluacja polega na zbieraniu i analizowaniu informacji: - o efektach działalności dydaktycznej, wychowawczej i opiekuńczej oraz innej działalności statutowej szkoły lub placówki (na podstawie danych informujących o wynikach pracy szkoły (lub placówki) odzwierciedlonych w umiejętnościach, zachowaniach, postawach, działaniach uczniów i w osiąganych przez nich rezultatach na różnego rodzaju testach, egzaminach), - o procesach zachodzących w szkole lub placówce (na podstawie danych, które informują o procesach i działaniach zachodzących i podejmowanych w szkole (lub placówce), a decydujących o sposobie funkcjonowania, charakterze szkoły (lub placówki) i przede wszystkim prowadzących do pożądanych efektów), - o funkcjonowaniu szkoły lub placówki w środowisku lokalnym, w szczególności w zakresie współpracy z rodzicami uczniów (na podstawie danych informujących o sposobie współpracy ze środowiskiem i funkcjonowaniu w środowisku oraz wykorzystaniu tych zasobów w procesie nauczania i uczenia się), - o zarządzaniu szkołą lub placówką (na podstawie danych informujących o sposobach zarządzania decydujących o jakości działań podejmowanych w szkole lub placówce). Ewaluacja ma na celu zebranie informacji i ustalenie poziomu spełniania przez szkołę lub placówkę wymagań zawartych w załączniku do Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 7 października 2009 r. w sprawie nadzoru pedagogicznego. Szkoła lub placówka może spełniać te wymagania na pięciu poziomach: Poziom E - oznaczający niski stopień wypełniania wymagania przez szkołę lub placówkę. Poziom D - oznaczający podstawowy stopień wypełniania wymagania przez szkołę lub placówkę. Poziom C - oznaczający średni stopień wypełniania wymagania przez szkołę lub placówkę. Poziom B - oznaczający wysoki stopień wypełniania wymagania przez szkołę lub placówkę. Poziom A - oznaczający bardzo wysoki stopień wypełniania wymagania przez szkołę lub placówkę. 2 / 25
Opis metodologii: Badanie zostało zrealizowane w dniach 18-01-2011-24-01-2011 przez zespół wizytatorów ds. ewaluacji, w skład którego weszli Jarosław Haładuda, Małgorzata Wilczyńska-Grześ. W trakcie ewaluacji w placówce zbierano informacje pochodzące z wielu źródeł - dyrektora, nauczycieli-bibliotekarzy, partnerów biblioteki i przedstawicieli samorządu lokalnego. Do gromadzenia danych wykorzystano metody ilościowe (ankiety w wersji elektronicznej i papierowej), jakościowe (wywiady indywidualne, grupowe, obserwację i analizę źródeł zastanych). Zestawienie metod, technik doboru próby i liczby osób, które wzięły udział w badaniach znajduje się w tabeli poniżej. Wywiady grupowe zostały przeprowadzone po realizacji i analizie ankiet, pełniąc wobec nich funkcję wyjaśniającą. Kategoria badanych/źródła danych Dyrektor biblioteki Nauczyciele - bibliotekarze Osoby korzystające z biblioteki Partnerzy biblioteki, przedstawiciele samorządu lokalnego Obserwacja zajęć Metoda/technika Sposób doboru próby Wielkość próby Indywidualny wywiad pogłębiony Ankieta elektroniczna (CAWI) "Biblioteka, w której pracuję" Wywiad grupowy zogniskowany (FGI) Ankieta elektroniczna (CAWI) Wywiad grupowy zogniskowany (FGI) nd nd Badanie na próbie pełnej 13 Nauczyciele bibliotekarze zróżnicowani pod względem stażu Badanie na próbie pełnej osób korzystających tego dnia z usług biblioteki Przedstawiciele samorządu lokalnego i instytucji wskazanych przez dyrektora jako partnerzy Zajęcia z edukacji czytelniczej i medialnej Obserwacja biblioteki nd Analiza dokumentów 1 55 1 nd 3 / 25
Nazwa placówki Publiczna Biblioteka Pedagogiczna w Poznaniu Patron Typ placówki Miejscowość Ulica Biblioteki pedagogiczne Poznań ul. Bułgarska Numer 19 Kod pocztowy 60-320 Urząd pocztowy Poznań Telefon 0618518801 Fax 0618518801 Www http://www.pbp.poznan.pl Regon 63981055031113 Publiczność Kategoria uczniów Publiczna Bez kategorii Uczniowie, wychow., słuchacze 0 Oddziały 0 Nauczyciele pełnozatrudnieni 16 Nauczyciele niepełnozat. (stos.pracy) 1 Nauczyciele niepełnozat._(w etatach) 0 Średnia liczba uczących się w oddziale Liczba uczniów przypadających na jednego pełnozatrudnionego nauczyciela 0 Województwo WIELKOPOLSKIE (30) Powiat Powiat m. Poznań (64) Gmina M. Poznań (01) Typ gminy Liczba mieszkańców Wysokość wydatków na oświatę Stopa bezrobocia 4 / 25
Wyniki ewaluacji: Obszar: Efekty Wymaganie: Potrzeby osób korzystających z oferty placówki są realizowane Komentarz: Z przeprowadzonego badania oraz wyników ewaluacji wewnętrznej wynika, że potrzeby osób korzystających z oferty Publicznej Biblioteki Pedagogicznej w Poznaniu są realizowane. Działalność prowadzona przez bibliotekę zaspokaja potrzeby klientów, którzy uzyskują adekwatne do swoich potrzeb wsparcie ze strony placówki, a wnioski wynikające z badania potrzeb wpływają na poszerzenie doskonalenia oferty placówki. Poniższe argumenty są dowodem na poparcie tej tezy. Głównym celem działania Publicznej Biblioteki Pedagogicznej w Poznaniu, co wynika z analizy statutu placówki, jest zaspokajanie i rozwijanie potrzeb czytelniczych kształcących się i doskonalących nauczycieli i wychowawców, nauczycieli doradców, studentów przygotowujących się do zawodu nauczyciela, słuchaczy zakładów kształcenia nauczycieli, uczniów szkół publicznych i niepublicznych oraz innych osób zainteresowanych sprawami oświaty. Dyrektor biblioteki, wszyscy nauczyciele-bibliotekarze i użytkownicy oraz przedstawiciele partnerów współpracujących z placówką, a także organu prowadzącego w trakcie badań stwierdzają, że potrzeby użytkowników są realizowane. Działania podejmowane przez bibliotekę zaspokajają potrzeby osób korzystających z oferty Publicznej Biblioteki Pedagogicznej w Poznaniu, co deklaruje dyrektor oraz nauczyciele-bibliotekarze. Wśród wielu przykładów wskazują na: - zakup nowości i gromadzony księgozbiór bogaty i zgodny z profilem biblioteki, - wykwalifikowana kadra traktująca podmiotowo czytelników-użytkowników, - zintegrowany system komputerowy umożliwiający wypożyczenia elektroniczne, - dobre warunki lokalowe, - godziny otwarcia biblioteki dostosowane do potrzeb czytelników (od poniedziałku do soboty; biblioteka czynna także w czasie wakacji), - pomoc użytkownikom biblioteki w dotarciu do informacji z powszechnym wykorzystaniem nowoczesnych technologii; nowy system biblioteczny SOWA umożliwiający czytelnikom obsługę konta on-line, gwarantujący elektroniczne wypożyczenia, - publikowanie biuletynu-informatora o nowościach pedagogicznych. Ponadto wszyscy badani podkreślają, że biblioteka posiada profesjonalny warsztat informacyjny, przygotowany pod kątem czytelników: katalogi i kartoteki tradycyjne, katalog elektroniczny, bazy on-line, księgozbiory podręczne itd. gdyż w ten sposób realizuje się potrzeby i dezyderaty czytelników. Wszyscy ankietowani użytkownicy potwierdzają, że biblioteka zaspakaja ich potrzeby, szczegółowy rozkład wyników wygląda następująco: zdecydowanie tak - 32 na 54, raczej tak - 22 na 54. Uczestniczący w wywiadzie grupowym partnerzy i przedstawiciele samorządu także potwierdzają, że działania podejmowane przez bibliotekę zaspokajają potrzeby jej czytelników, zarówno użytkowników indywidualnych (studenci, nauczyciele), jak również szkół. Podają wiele przykładów. Zdaniem dyrektora Ośrodka Doskonalenia Nauczycieli w Poznaniu Biblioteka Pedagogiczna wspiera nauczycieli swą bogatą ofertą wydawniczą, ponieważ gromadzi duży zasób literatury przydatnej nauczycielom. Oferta dla nauczycieli jest bardzo zróżnicowana i bogata, jednocześnie korzystanie z oferty biblioteki (księgozbioru lub innych usług bibliotecznych) dostarcza użytkownikom przydatnej zawodowo wiedzy. Natomiast przedstawiciel organu prowadzącego wskazuje, że korzystanie z zasobów Biblioteki Pedagogicznej w Poznaniu dostarcza wiedzy z wszystkich dziedzin. Dla nauczycieli ten księgozbiór jest nieodzowny, a uczniowie korzystają chociażby z uwagi na przygotowanie prezentacji maturalnej (np. sporządzanie bibliografii). Według jednego z przedstawicieli partnerów placówka wyprzedza potrzeby czytelników, zwłaszcza w dostępie do nowości wydawniczych z uwagi na współpracę z wydawnictwami. Zdaniem dyrektora, użytkownicy biblioteki uzyskują adekwatne do potrzeb wsparcie ze strony biblioteki, np. w pracy zawodowej czy podczas przygotowania się do egzaminów, o czym świadczą podejmowane przez 5 / 25
bibliotekę działania. Wśród wielu wymienia badanie potrzeb czytelników poprzez: - analizę statystyki wypożyczeń, - analizę wyszukiwań na stronie internetowej biblioteki, - poprzez badania ankietowe (badanie online cały rok od 2006 roku, ankiety papierowe), - wywiad z użytkownikiem (codziennie, wyniki zapisuje nauczyciel w zeszycie informacji, - analizę wyników 2 razy w roku), - obserwację (na bieżąco), - analizę poczty elektronicznej. Zdaniem wszystkich ankietowanych nauczycieli-bibliotekarzy oferta placówki dostarcza przydatnej zawodowo wiedzy. W opinii 32 sposród 54 ankietowanych użytkowników korzystanie z oferty biblioteki (księgozbioru lub innych form usług bibliotecznych) dostarcza przydatnej zawodowo wiedzy, a także dostarcza praktycznych umiejętności. Partnerzy podkreślają, że ważnym elementem świadczącym o adekwatności wsparcia uzyskiwanego przez czytelników jest mobilność i dostępność usług poprzez szybką i merytoryczną realizację zamówień dostosowaną do aktualnych potrzeb. Następnym argumentem, świadczącym o spełnieniu wymagania jest prowadzenie badania potrzeb użytkowników biblioteki i na tej podstawie wprowadzanie zmian w ofercie. W opinii wszystkich uczestniczących w wywiadzie analizuje się potrzeby edukacyjne osób korzystających z biblioteki. W placówce analizuje się działania podejmowane w zakresie udzielania wsparcia osobom korzystającym z oferty placówki, a także możliwości uzyskiwania przez te osoby nowych wiadomości i umiejętności i na tej podstawie formułuje się wnioski. Wnioski przyczyniają się do planowania nowych, jakościowo lepszych propozycji oraz do wzbogacania oferty placówki. Według dyrektora i nauczycieli w bibliotece analizuje się potrzeby osób korzystających z jej usług, co potwierdzają wskazane przykłady m.in.: analiza porównawcza statystyk wypożyczeń, analiza poszukiwanych pozycji, wnioski z badań ankietowych, wnioski z ewaluacji 2009/2010. Zdaniem dyrektora oraz nauczycieli bibliotekarzy wnioski z badania potrzeb wpływają na poszerzenie oferty placówki. Wśród wielu przykładów najczęściej podają: oferowanie bogatego księgozbioru dostosowanego do zapotrzebowania i spełniającego oczekiwania czytelników, zakup nowości książkowych zgodnie z potrzebami czytelniczymi, godziny pracy dostosowane do potrzeb użytkownika; szybka obsługa również poprzez kontakt e-mailowy, sms; zmiana programu bibliotecznego umożliwiającego elektroniczne wypożyczenia, rezerwowanie i zamawianie książek on-line oraz samodzielne elektroniczne prolongaty (ciągłe modyfikowanie tego programu); powiadamianie czytelników o możliwości odebrania zamówionej książki, przypominanie o terminie zwrotu książek, odpowiedzi na pytania). Ponadto wszyscy jednomyślnie stwierdzają, że analizując potrzeby klientów i wychodząc naprzeciw wymogom współczesności, biblioteka stara się zapewnić nowoczesny i funkcjonalny warsztat informacyjno-wyszukiwawczy, który zamieszczany jest na stronie internetowej placówki. W ofercie biblioteki w Poznaniu znajdują się zajęcia i warsztaty dla nauczycieli i uczniów w tym np. z zakresu biblioterapii, których celem jest przekazanie podstawowych informacji o metodach, celach i zadaniach biblioterapii. Powyższe argumenty, a w szczególności stosowanie systemowych rozwiązań organizacyjnych w zakresie analizy potrzeb czytelników i wychodząc naprzeciw współczesności, zapewnia nowoczesny i funkcjonalny warsztat informacyjno-systemowych.uzasadniają bardzo wysoki poziom spełniania wymagania. Poziom spełniania wymagania: A 6 / 25
Wymaganie: Osoby korzystające z oferty placówki są aktywne Komentarz: Z przeprowadzonego badania wynika, że osoby korzystające z oferty placówki są aktywne. Biblioteka prowadzi analizę atrakcyjności swojej oferty dla klientów oraz dąży do zwiększenia jej atrakcyjności. Osoby korzystające z biblioteki posiadają pozytywny stosunek do jej oferty i uczestniczą w różnorodnych formach pracy bibliotecznej. Poniższe argumenty uzasadniają spełnienie wymagania. Czytelnicy chętnie korzystają z oferty biblioteki. Dyrektor w wywiadzie wskazuje na następujące powody wyboru biblioteki przez klientów i jest to m.in.: księgozbiór, odpowiednie terminy (dni i godziny otwarcia), atrakcyjna oferta biblioteki, dobrze przygotowana kadra, dobre warunki lokalowe, wyposażenie, dostęp do technologii informacyjnych, natychmiastowa realizacja udostępniania zbiorów po złożeniu zamówienia, co jest również zgodne z opinią ankietowanych użytkowników. Podają oni następujące powody korzystania z tej biblioteki: księgozbiór - 44 wskazań na 54 ankietowanych, dostęp do technologii informacyjnych (Internet, bazy on-line) - 33 na 54, odpowiednie terminy (dni i godziny) otwarcia - 39 na 50, dobrze przygotowana kadra - 31 na 54, jakość usług - 28 na 54. Osoby korzystające z oferty uczestniczą w różnorodnych formach pracy bibliotecznej, m.in. w zajęciach z edukacji czytelniczej i medialnej potwierdzają aktywność użytkowników podczas zajęć. Biblioteka prowadzi analizę atrakcyjności swojej oferty dla klientów, co potwierdzają jednomyślnie dyrektor oraz ankietowani nauczyciele. Według dyrektora systematycznie prowadzi się analizy ilościowe i jakościowe w odniesieniu do oferty edukacyjnej oraz zainteresowań użytkowników między innymi poprzez analizę danych statystycznych wypożyczeń, wyników ankiet, obserwację zajęć z użytkownikiem. Z informacji uzyskanych od dyrektora i nauczycieli podczas wywiadu wynika, że biblioteka dąży do zwiększania atrakcyjności oferty, poprzez następujące działania: przystosowanie godzin pracy do potrzeb czytelników, stałe wzbogacanie zasobów bibliotecznych, uwzględnianie dezyderat czytelniczych, sporządzanie bibliografii np. z okazji Roku Chopina, Roku Marii Skłodowskiej-Curie. Ponadto wskazują na opracowania bibliografii dla maturzystów, a także zamieszczanie informacji i bibliografii na stronie internetowej biblioteki. Biblioteka organizuje i prezentuje wystawy tematyczne np."chopin - nowoczesny pedagog", Światowy Rok Chemii - Maria Skłodowska Curie", jak również cykliczne wystawy podczas Targów Edukacyjnych. Ponadto biblioteka opracowuje i publikuje kwartalnik "Nowości pedagogiczne" oraz opracowuje rekomendacje i artykuły do czasopisma publikowanego przez Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli w Poznaniu Uczyć lepiej. Sporządza się także adnotacje na temat książek. W celu podniesienia atrakcyjności oferty zorganizowano wypożyczanie międzybiblioteczne, systematyczne dokupowanie kolejnych egzemplarzy atrakcyjnych zbiorów, konsultacje on-line oraz indywidualną opiekę nad czytelnikiem. Prowadzimy także zajęcia indywidualne i grupowe (warsztatowe) dla nauczycieli bibliotekarzy szkolnych. Dla nowych czytelników organizuje się lekcje biblioteczne. Powyższe argumenty uzasadniają bardzo wysoki poziom spełniania wymagania. Poziom spełniania wymagania: A 7 / 25
Wymaganie: Osoby korzystające z oferty biblioteki są zadowolone z działalności Komentarz: Z przeprowadzonego badania wynika, że osoby korzystające z biblioteki są zadowolone z działalności placówki. Akceptują zasady współpracy. Biblioteka wyciąga i wdraża wnioski sformułowane w wyniku analizy poziomu satysfakcji osób korzystających z jej usług. W placówce diagnozuje się potrzeby osób korzystających z oferty placówki, systematycznie zbiera się informacje pochodzące od tych osób oraz modyfikuje się działania w miarę potrzeb. Biblioteka pedagogiczna systematycznie współpracuje z nauczycielami. Poniższe argumenty świadczą o spełnieniu tego wymagania. W bibliotece bada i analizuje się poziom satysfakcji osób korzystających z oferty placówki, na co wskazuje dyrektor i nauczyciele podczas wywiadu. Dyrektor podaje przykłady wniosków, które zostały wdrożone na podstawie przeprowadzonych badań poziomu satysfakcji, np. "zakup publikacji pod kątem zapotrzebowania" czy "wdrożenie systemu komputerowego Sowa" Nauczyciele w wywiadzie grupowym potwierdzają powyższe. Ponadto dodają, że "badamy potrzeby naszych klientów różnymi drogami: tradycyjną ankietą, ankietą on-line; stopień zaspokojenia czytelnika badamy także doraźnie zadając mu pytanie: Czy jest Pan/Pani zadowolony z pracy biblioteki?. Osoby korzystające z oferty biblioteki znają i akceptują zasady korzystania z oferty biblioteki, co stwierdzają wszyscy ankietowani użytkownicy zasady. Zdecydowana większość tj. 52 na 54 ankietowanych zna zasady korzystania z oferty biblioteki. Nauczyciele w wywiadzie grupowym potwierdzają, że czytelnicy znają zasady korzystania z księgozbioru i innych usług świadczonych przez bibliotekę, jak również je akceptują. Biblioteka systematycznie współpracuje z osobami, które korzystają lub korzystały z oferty biblioteki. Zarówno dyrektor w czasie wywiadu, jak i nauczyciele stwierdzają, że często współpracują z osobami korzystającymi z oferty biblioteki. W ich opinii współpraca z czytelnikami jest zależna od grup użytkowników. Jednym z obszarów współpracy jest udostępnianie zbiorów, przygotowywanie tematycznych zestawień bibliotecznych. Ponadto wymieniają spotkania zespołu Mola, a także indywidualne lekcje biblioteczne (zgodnie z potrzebami zgłaszanymi przez użytkowników co potwierdza analiza dokumentów, np. - praktyki studenckie). Biblioteka systematycznie współpracuje z nauczycielami bibliotekarzami ze szkół, a także z doradcami i konsultantami Ośrodka Doskonalenia Nauczycieli w Poznaniu. Zdaniem nauczycieli-bibliotekarzy faktem potwierdzającym współpracę jest wzrost liczby aktywnych czytelników naszej biblioteki. Współpraca z użytkownikami-uczniami odbywa się podczas realizacji edukacji czytelniczej i medialnej. Wielu z nich zostaje później czytelnikami biblioteki. Inną grupą użytkowników są uczniowie szkół ponadgimnazjalnych, którzy korzystają z zasobów biblioteki, przygotowując prezentacje maturalne. W opinii dyrektora i nauczycieli bibliotekarzy współpraca biblioteki z nauczycielami i innymi osobami korzystającymi z oferty biblioteki zdecydowanie przynosi satysfakcjonujące rezultaty. Ich zdaniem przygotowany warsztat informacyjny biblioteki spełnia swoją rolę, a zbiory wykorzystywane są przez nauczycieli w pracy zawodowej. Dyrektor i nauczyciele podają wiele przykładów współpracy biblioteki z osobami korzystającymi z jej oferty, która w ich opinii przynosi satysfakcjonujące rezultaty. Twierdzą, że "Dużym naszym sukcesem są lekcje z uczniami głuchoniemymi uczniowie ci korzystają z zasobów pomimo tego, że nie migamy i komunikacja werbalna z nimi jest niemożliwa". Wspólnie z Ośrodkiem Doskonalenia Nauczycieli biblioteka organizuje i przeprowadza, w ramach współpracy z nauczycielami różnych typów szkół, lekcje z zakresu edukacji czytelniczej i medialnej, regionalnej i bibliotecznej, w tym np. "Jak bezpiecznie korzystać z biblioteki?", "Tworzenie zestawień bibliograficznych w prezentacjach maturalnych", "Regionalia w zasobach PBP". Nauczyciele chętnie korzystają z tej formy współpracy. Biblioteka przygotowuje również prezentacje multimedialne, które służą jako pomoc dydaktyczna dla nauczycieli. Na stronie internetowej cyklicznie są publikowane informacje na temat organizowanych wystaw i materiałów pomocniczych dla nauczycieli na konkretne tematy oraz opis nowości książkowych. Wszyscy ankietowani użytkownicy biblioteki pedagogicznej potwierdzają, że są zadowoleni ze współpracy z biblioteką. Powyższe argumenty uzasadniają bardzo wysoki poziom spełniania wymagania. 8 / 25
Poziom spełniania wymagania: A 9 / 25
Obszar: Procesy Wymaganie: Prowadzone są działania służące wyrównywaniu szans Komentarz: Z przeprowadzonego badania oraz wyników ewaluacji wewnętrznej wynika, że w Publicznej Bibliotece Pedagogicznej w Poznaniu prowadzone są działania służące wyrównywaniu szans, o czym świadczą poniższe argumenty. Biblioteka dba o dostęp do swojej oferty, co potwierdzają wszyscy nauczyciele bibliotekarze, dyrektor, a także wynika z analizy dokumentacji oraz oglądu pomieszczeń. Biblioteka jest dostępna dla wszystkich zainteresowanych sprawami oświaty. W Bibliotece funkcjonuje Internetowe Centrum Informacji Multimedialnej z bezpłatnym dostępem do Internetu i oprogramowaniem edukacyjnym oraz zintegrowany system biblioteczny "SOWA" dostępny on-line przez 24 godz. Wszyscy ankietowani użytkownicy biblioteki stwierdzają, że placówka jest otwarta w dogodnym dla nich czasie. Użytkownicy mają dostęp do biblioteki w dni powszednie od godziny 9:00 do 18:00 oraz w soboty od 9:00 do 14:00. Poza tymi godzinami z usług biblioteki można korzystać on-line przez całą dobę. Użytkownik może za pomocą internetu zamawiać książki czy dokonywać prolongaty. Zamówione książki użytkownik może odebrać następnego dnia (często rezerwacje lub zamówienia składane są w nocy i wówczas rano od godz. 9.00 książki są do odbioru). W czasie wakacji biblioteka (dział udostępniania, wypożyczalnia i czytelnia) jest również czynna od 9.00. W opinii przedstawicieli partnerów oraz organu prowadzącego, godziny otwarcia placówki umożliwiają swobodne korzystanie z księgozbioru i innych usług przez całą dobę z uwagi na funkcjonowanie katalogu on-line oraz promocję oferty biblioteki na stronach czasopisma "Uczyć lepiej". Biblioteka prowadzi analizę dostępności oferty. Potwierdzeniem tego stwierdzenia są informacje uzyskane w wywiadzie od dyrektora oraz od wszystkich badanych nauczycieli, zarówno podczas ankiety, jak i wywiadu. Obie grupy deklarują, że prowadzona analiza polega na sprawdzeniu między innymi, czy dni otwarcia biblioteki i dostępu do zbiorów odpowiadają klientom. Analizuje się także uwagi do strony internetowej biblioteki oraz propozycje zakupu nowości. W prowadzeniu analiz uczestniczą pracownicy działów udostępniania, kierownictwo oraz informatyk. Prowadzone przez nich badania dotyczą zarówno dostępności oferty, jak i statystyki korzystania z wypożyczeń (dzienne, miesięczne, roczne). Dzięki programowi bibliotecznemu SOWA MARC 21 można rejestrować wszystkie odwiedziny klientów na stronie internetowej biblioteki i zachować je również w wersji papierowej. Na podstawie deklaracji dyrektora oraz nauczycieli uzyskanych podczas wywiadu mozna stwierdzić, że wnioski wynikające z analizy oferty są formułowane i wdrażane. Wśród wielu przykładów wdrożonych wniosków z przeprowadzonych analiz dostępności oferty dyrektor i nauczyciele wymieniają: zwiększenie dostępności biblioteki dla czytelników drogą on-line, skrócenie czasu oczekiwania na książkę w bibliotece (możliwość rezerwacji i zamówienia książek on-line); otwarcie biblioteki w okresie wakacyjnym w godz. od 9-14, rozbudowa strony internetowej (np. zwiększenie egzemplarzy poczytnych tytułów, dbałość o aktualizację zamieszczanych informacji), prezentacja zbiorów i informacji o nich w biuletynie "Uczyć lepiej". Wnioski ze sprawozdań wykorzystywane są przy opracowywaniu planu pracy biblioteki na kolejny rok. Monitoruje się realizację zadań biblioteki w kontekście potrzeb osób korzystających z oferty biblioteki, co potwierdza dyrektor i nauczyciele podczas wywiadu. W tym celu wykorzystuje sie ankiety, wywiady i statystyki. Ponadto nauczyciele dodają, że stosowany w placówce system "SOWA" posiada funkcję monitorowania, np. częstość wypożyczeń, historię wypożyczeń, aktywność czytelników. Toteż jak twierdzą badani monitorowanie odbywa się poprzez stronę internetową (zapytania czytelników, statystyka odwiedzania stron, etc.), natomiast wyniki są analizowane, następnie formułuje się wnioski, by na ich podstawie wzbogacić ofertę biblioteki. Powyższe argumenty uzasadniają bardzo wysoki poziom spełniania wymagania. 10 / 25
Poziom spełniania wymagania: A Wymaganie: Procesy edukacyjne mają charakter zorganizowany i są efektem współdziałania nauczycieli Komentarz: Z przeprowadzonego badania oraz wyników ewaluacji wewnętrznej wynika, że w Publicznej Bibliotece Pedagogicznej w Poznaniu procesy edukacyjne mają charakter zorganizowany i są efektem współdziałania nauczycieli. Poniżej wskazane argumenty potwierdzają poziom spełnienia tego wymagania. Dyrektor i nauczyciele współdziałają w tworzeniu i analizowaniu warunków sprzyjających osiąganiu sukcesów przez osoby, na rzecz których działają. Zdaniem wszystkich ankietowanych nauczycieli procesy świadczenia usług bibliotecznych są dobrze zaplanowane. Zarówno dyrektor, jak i nauczyciele bibliotekarze w ankiecie stwierdzają, że wspólnie ustalają, jak powinien wyglądać proces edukacyjny w bibliotece. Wymieniają się informacjami zdobytymi w trakcie odbytych kursów, problemów pojawiających się w bibliotece, sposobów radzenia sobie z nimi i podejmują wspólne decyzje, co do strategii udostępniania zbiorów lub innych działań na rzecz klientów biblioteki. Procesy realizowane w bibliotece są monitorowane i doskonalone, co potwierdza dyrektor w wywiadzie oraz ankietowani nauczyciele. W bibliotece istnieje praktyka monitorowania prowadzonych procesów i polega na analizie statystycznej, obserwacji ruchu czytelniczego, monitorowaniu awansu zawodowego nauczycieli, opracowywaniu arkusza samooceny. Ankietowani nauczyciele w uzasadnieniu podawali liczne przykłady prowadzonego monitoringu. Jest to m.in.: monitowanie terminowego zwrotu wypożyczonych pozycji, systematyczne prowadzenie rozmów z czytelnikiem, przeprowadzanie ankiet wśród czytelników, ewaluacja przeprowadzonych zajęć z uczniami, obserwacja użytkowników, ich zaangażowania w prowadzonych zajęciach i zadowolenia z uczestnictwa w nich; systematyczna analiza zaplanowanych przez nauczycieli działań przewidzianych w planie pracy. Z informacji uzyskanej od dyrektora oraz nauczycieli wynika, że wnioski z monitoringu procesów są wykorzystywane do wzbogacania oferty biblioteki. Pośród wielu dowodów, wymienili m.in. stałe uaktualnianie zbiorów o pozycje najnowsze dotyczące zmian w oświacie, selekcję zbiorów, realizowanie lekcji przysposobienia bibliotecznego i edukacji czytelniczej dla różnych grup wiekowych, poszerzanie zakresu tematycznego lekcji zgodnie z potrzebami nauczycieli, wprowadzenie lekcji biblioterapii dla uczniów szkoły podstawowej, warsztaty dla nauczycieli bibliotekarzy zgodnie ze zwiększającym się na nie zapotrzebowaniem. Zatem nauczyciele uwzględniają w planowaniu kolejnych działań wnioski z monitoringu prowadzonej edukacji czytelniczej i medialnej. Proces zmiany jest efektem wspólnych decyzji nauczycieli, co potwierdzają wszyscy nauczyciele podczas wywiadu oraz w ankiecie. Jako przykład wprowadzenia zmiany w ofercie biblioteki w wyniku wspólnej decyzji nauczycieli-bibliotekarzy, podają wybór programu SOWA. Stwierdzają, że z zaprezentowanych programów, "mogliśmy ten program testować i dopiero wtedy podjęliśmy decyzję o zakupie tego programu". Dodają, że powstał także zespół bibliotek pedagogicznych w Wielkopolsce, które korzystają z programu SOWA dzięki temu możliwa jest współpraca nad doskonaleniem tego programu. Powyższe argumenty uzasadniają bardzo wysoki poziom spełniania wymagania. 11 / 25
Poziom spełniania wymagania: A Wymaganie: Oferta placówki umożliwia realizację zadań placówki Komentarz: Z przeprowadzonego badania oraz wyników ewaluacji wewnętrznej wynika, że oferta Publicznej Biblioteki Pedagogicznej w Poznaniu pozwala na realizację jej zadań, odpowiada potrzebom osób korzystających z jej oferty. W bibliotece monitoruje się realizację zadań w kontekście potrzeb osób korzystających z jej oferty. Oferta jest modyfikowana i wzbogacana, o czym świadczą poniższe argumenty. Oferta biblioteki pozwala na realizację jej zadań statutowych oraz odpowiada potrzebom osób korzystających z jej oferty. Wskazują na to dyrektor, nauczyciele, analiza dokumentów oraz wyniki ewaluacji wewnętrznej. Publiczna Biblioteka Pedagogiczna, której organem prowadzącym jest Samorząd Województwa Wielkopolskiego, zgodnie ze statutem jest placówką złożoną z 12 oddziałów: siedziby w Poznaniu i 11 filii w: Gnieźnie, Grodzisku Wielkopolskim, Międzychodzie, Nowym Tomyślu, Obornikach, Swarzędzu, Szamotułach, Śremie, Środzie Wielkopolskiej, Wolsztynie i Wrześni. Statut PBP w 6 mówi, że filie stanowią integralną część Biblioteki i są objęte jej budżetem., zaś 8 Biblioteka prowadzi działalność na obszarze Województwa Wielkopolskiego. 16. ust. 2. W skład Rady wchodzą wszyscy nauczyciele bibliotekarzy zatrudnieni w Bibliotece (łączna liczba zatrudnionych nauczycieli: 42, w tym w siedzibie w Poznaniu 17). Zadania realizowane przez bibliotekę opisane są w 11 statutu i obejmują m.in.: - gromadzenie, opracowanie, ochrona, przechowywanie i udostępnianie użytkownikom materiałów bibliotecznych, - prowadzenie działalności informacyjnej i bibliograficznej, - współdziałanie ze szkołami wyższymi, zakładami kształcenia, placówkami doskonalenia nauczycieli i innymi nauczycielami, - udzielanie pomocy i instruktażu bibliotekom szkolnym, - współdziałanie z organizacjami i stowarzyszeniami działającymi w środowisku, - organizowanie, zwłaszcza w filiach, warunków do funkcjonowania powiatowych punktów konsultacyjnych doradztwa programowo-metodycznego, - prowadzenie działalności wydawniczej, edukacyjnej i kulturalnej. Na podstawie przedstawionej dokumentacji można stwierdzić, że wszystkie z wymienionych działań pozwalają realizować zadania statutowe. W opinii dyrektora zbiory biblioteki gromadzone są zgodnie z profilem i oczekiwaniami użytkowników. Prowadzenie działalności informacyjnej i bibliograficznej ukierunkowane jest na nauczycieli, a także na potrzeby konsultantów i doradców Ośrodka Doskonalenia Nauczycieli. Udzielana jest pomoc i instruktaż bibliotekom szkolnym (zespoły samokształceniowe, warsztaty, seminaria). Nauczyciele bibliotekarze wspierają nauczycieli szkół i placówek w realizacji zadań dydaktycznych i wewnątrzszkolnym doskonaleniu nauczycieli (zakup nowości, przygotowanie zestawień literatury). Zdaniem uczestniczących w wywiadzie partnerów i przedstawicieli organu prowadzącego oferta programowa placówki jest zgodna z kierunkami doskonalenia zawodowego nauczycieli w województwie. Dyrektor ODN akcentuje duży zasób literatury związanej z awansem zawodowym nauczycieli oraz z czasopismami metodycznymi. Natomiast przedstawiciel związku zawodowego twierdzi, że biblioteka prowadzi konsultacje w zakresie komputeryzacji bibliotek, a także wspomaga studentów w stosowaniu programu MOL oraz pracowników bibliotek z całego województwa (z braku doradców)w zakresie komputeryzacji bibliotek szkolnych. Z informacji uzyskanych od dyrektora i nauczycieli podczas wywiadu, a potwierdzonych przez ankietowanych nauczycieli wynika, że modyfikuje i wzbogaca się ofertę biblioteki. Dyrektor stwierdza, że do 31 sierpnia 2010 roku w oparciu o statut - 30 w bibliotece działały następujące działy: - Dział Gromadzenia i Opracowania Zbiorów, - Dział Udostępniania Zbiorów, - Dział Promocji Biblioteki, - Filie, - Dział Administracyjno-Obsługowy, - Księgowość. 12 / 25
Uchwałą nr 1/10 rady pedagogicznej z 1 września 2010 roku zapis statutu zmieniono na: Statut w 30 zakład funkcjonowanie następujących działów: - Dział Gromadzenia i Opieki nad Zbiorami, - Dział Opracowywania Zbiorów, - Dział Udostępniania i Informacji o Zbiorach, - Filie, - Dział Administracyjno-Obsługowy, - Księgowość. Zmiany te przyczyniły się do modyfikacji oferty biblioteki. Powodem zmian była zmiana na stanowisku dyrektora i wprowadzenia nowej koncepcji pracy). W sprawozdaniu z nadzoru pedagogicznego za rok 2009/10 (31 sierpnia 2010) zapisano w wnioskach nr 6 i 7 wprowadzenie zdalnych kont czytelniczych. Natomiast 6 maja 2010 roku zakupiono zintegrowany system zarządzania biblioteką SOWA2/MARC21 wraz z licencją, ale bez uruchomienia zdalnej obsługi kont bibliotecznych (bez modułu elektronicznych wypożyczeń) na dzień zakupu tego programu. Po przedstawieniu wniosków z nadzoru, udało się uruchomić z dniem 1 września 2010 roku moduł elektronicznego wypożyczeń i zaplanowano zakup kolejnych modułów systemu. Potwierdzają to przedstawione dokumenty. Z informacji uzyskanych podczas wywiadu z dyrektorem i nauczycielami oraz z ankietowanymi nauczycielami wynika, że placówka sukcesywnie i systematycznie modyfikuje oraz wzbogaca ofertę w miarę bieżących potrzeb klientów biblioteki. Na podstawie ankiety z nauczycielami oraz wywiadu z dyrektorem stwierdzono, że modyfikacje oferty biblioteki najczęściej dotyczą: usług bibliotecznych, doboru księgozbioru, technologii informacyjnej, zmian w procesach edukacyjnych. Ponadto do planu działań biblioteki wprowadza się konferencje metodyczne, szkolenia, kursy, formy warsztatowe oraz szkolenia i lekcje prowadzone w bibliotece. Powyższe argumenty uzasadniają bardzo wysoki poziom spełniania wymagania. Poziom spełniania wymagania: A Wymaganie: Placówka ma koncepcję pracy Komentarz: Z przeprowadzonego badania oraz wyników ewaluacji wewnętrznej wynika, że w Publiczna Biblioteka Pedagogiczna w Poznaniu działa zgodnie z przyjętą koncepcją pracy placówki, która została przyjęta przez radę pedagogiczną, jak również jest analizowana i modyfikowana zgodnie z potrzebami oraz pozwala na realizację zadań placówki, co uzasadniają argumenty potwierdzające spełnienie wymagania. Biblioteka działa zgodnie z koncepcją przyjętą przez radę pedagogiczną. Podczas wywiadu dyrektor określa poziom spójności koncepcji pracy biblioteki z prowadzonymi procesami w bibliotece jako zadowalający. Wynika to również z analizy dokumentacji oraz potwierdzają ankietowani, a także uczestniczący w wywiadzie nauczyciele bibliotekarze. Koncepcja pracy biblioteki opiera się na koncepcji funkcjonowania i rozwoju PBP na lata 2010 2015 przedstawionej w czasie postępowania konkursowego na stanowisko dyrektora placówki. Koncepcję tę jednogłośnie i pozytywnie zaopiniowała rada pedagogiczna podczas jej posiedzenia w dniu 1 września 2010 roku. Spójność procesów zachodzących w bibliotece przejawia się w koncepcji poprzez następujące działania: 1. Oferowanie użytkownikom usług bibliotecznych wysokiej jakości. 2. Tworzenia biblioteki hybrydowej, łączącej usługi rzeczywiste z wirtualnymi. 3. Tworzenie centrum nowoczesnej informacji edukacyjnej. Ad 1. - zmiana oprogramowania bibliotecznego, 13 / 25
- budowa systemu komunikacji informatycznej, - dostosowywanie świadczeń do wymagań użytkowników, - usprawnienie obsługi czytelników. Ad 2. - łączenie udostępniania tradycyjnego z wykorzystaniem nowoczesnych technologii informacyjnych. Ad 3. - wspieranie działalności bibliotek szkolnych, - organizacja forum nauczycieli bibliotekarzy, - wspieranie pracy nauczycieli bibliotekarzy szkolnych poprzez ich szkolenie, - działalność promocyjna. Koncepcja pracy została przyjęta przez radę pedagogiczną w grudniu 2007 r. i w miarę potrzeb jest modyfikowana. Ponadto nauczyciele w wywiadzie podają przykłady działań podejmowanych przez bibliotekę, w których najlepiej widać założenia koncepcji pracy. A mianowicie wymieniają wprowadzenie programu SOWA, dążenie do zrównoważonego rozwoju placówki jako całości (maksymalne nasycenie placówki nowoczesnymi środkami multimedialnymi) wychodzenie naprzeciw potrzeb czytelnikom. Podkreślają, że trudno mówić o podejmowanych działaniach, nie uwzględniając jedenastu filii, które statutowo są związane z biblioteką pedagogiczną w Poznaniu. Ważnym elementem koncepcji jest wspomaganie pracy bibliotek szkolnych (we współpracy z ODN w Poznaniu), zwłaszcza prowadzenie szkoleń dla nauczycieli. Koncepcja pracy biblioteki jest analizowana i modyfikowana w zależności od bieżących istotnych potrzeb wypływających z jej funkcjonowania, co potwierdzają: dyrektor, wyniki ankiet i wywiadów z nauczycielami, partnerzy i organ prowadzący biblioteki. W analizie i modyfikacji koncepcji pracy bierze udział dyrektor oraz wszyscy pracownicy pedagogiczni i niepedagogiczni. Koncepcja pracy biblioteki jest aktualizowana, zdaniem dyrektora i wszystkich badanych nauczycieli co najmniej raz w roku na posiedzeniu rady pedagogicznej, która ją zatwierdza, ale także w miarę pojawiających się potrzeb doraźnych. Z informacji uzyskanych od dyrektora oraz nauczycieli podczas wywiadu wynika, że do najważniejszych modyfikacji koncepcji pracy biblioteki należy zaliczyć wprowadzenie programu SOWA, dążenie do zrównoważonego rozwoju placówki jako całości (maksymalne nasycenie placówki nowoczesnymi środkami multimedialnymi) wychodzenie naprzeciw potrzeb czytelnikom. Zdaniem dyrektora oraz ankietowanych nauczycieli oferta biblioteki pozwala na realizację jej zadań statutowych. Jednomyślnie potwierdzają, że aktualizacja koncepcji pracy biblioteki uwzględnia zmieniające się potrzeby osób korzystających z oferty bibliotek i dokonywana jest minimum raz w roku. Powyższe argumenty uzasadniają bardzo wysoki poziom spełniania wymagania. Poziom spełniania wymagania: A 14 / 25
Obszar: Środowisko Wymaganie: Wykorzystywane są zasoby środowiska na rzecz wzajemnego rozwoju Komentarz: Z przeprowadzonego badania wynika oraz wyników ewaluacji wewnętrznej wynika, że Publiczna Biblioteka Pedagogiczna w Poznaniu współpracuje z instytucjami i organizacjami działającymi w środowisku oraz korzysta z ich zasobów w realizacji zadań, co uzasadniają poniższe argumenty. W opinii dyrektora środowisko biblioteki tworzą przede wszystkim przedszkola, szkoły i placówki, o których mowa w ustawie o systemie oświaty (art. 2. Ustawy o systemie oświaty, Dz. U. z 2004 roku, Nr 256, poz. 2572), szkoły wyższe, uczelnie, organizacje pozarządowe, osoby prywatne i publiczne. Wśród wszystkich użytkowników biblioteki największą grupę stanowią studenci (72%), nauczyciele (17%), uczniowie (1%) oraz inne osoby głównie pracujące (10%) [Dane z 2010 roku]. Biblioteka współpracuje ze wszystkimi podmiotami, z których wywodzą się jej użytkownicy. Ważną rolę w kreowaniu polityki jakości biblioteki pełnią też: organ prowadzący (Urząd Marszałkowski w Poznaniu) oraz partnerzy biblioteki (w tym: organizacje pozarządowe, fundacje, kościół katolicki i inne biblioteki). Kluczowymi partnerami biblioteki są, w opinii dyrektora oraz ankietowanych nauczycieli, następujące podmioty działające w środowisku biblioteki: - szkoły i placówki (w tym biblioteki szkolne, biblioteki specjalistyczne), - szkoły wyższe, - Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli w Poznaniu, - Zespół Szkół Specjalnych nr 101 w Poznaniu. Opinię tę podzielają nauczyciele-bibliotekarze biorący udział w wywiadzie grupowym. Wskazują oni ponadto te podmioty, które są w ich opinii, równie ważne: - parafię św. Jana Ewangelisty w Poznaniu, - Poznańskie Centrum Edukacji Ustawicznej i Praktycznej, - Polskie Stowarzyszenie Tourette a, - Polskie Towarzystwo Biblioterapeutyczne, - Fundację Pomocy Bibliotekom Polskim. Wszystkie powyższe informacje znajdują potwierdzenie w dokumentacji placówki. Należy zaznaczyć, że ważnym elementem środowiska biblioteki jest przestrzeń cyfrowa, czyli zasoby informacji, środowisko sprzętowo-programowe oraz ogół działań organizacyjnych, badawczych i szkoleniowych pozwalających udostępniać źródła informacji w postaci cyfrowej. W opinii wszystkich ankietowanych nauczycieli bibliotekarzy zasoby środowiska lokalnego, w którym działa biblioteka są wykorzystywane w odpowiedni sposób. Przyczynia się do tego, w ich opinii, bardzo dobra promocja placówki i przyjęte formy współpracy z podmiotami znajdującymi się w zasięgu oddziaływań biblioteki. Z przeprowadzonego badania wynika także, że współpraca Publicznej Biblioteki Pedagogicznej w Poznaniu z instytucjami i organizacjami działającymi w środowisku wpływa korzystnie na działalność placówki. We wszelkich działaniach placówki są uwzględniane nie tylko możliwości, ale także potrzeby środowiska. W placówce identyfikuje się rzeczywiste potrzeby i możliwości środowiska. Tezę tę potwierdzają opinie dyrektora, nauczycieli, kluczowych partnerów biblioteki oraz ankietowanych czytelników. Dyrektor zbiera i dokumentuje informacje na temat potrzeb i możliwości środowiska, w którym funkcjonuje biblioteka. Podstawowymi narzędziami służącymi identyfikacji potrzeb i możliwości środowiska są: - kwestionariusze ankiety (w wersji tradycyjnej i w wersji cyfrowej), - poczta elektroniczna, - wywiady z współpracującymi z biblioteką podmiotami Na podstawie przedstawionej dokumentacji oraz opinii badanych podmiotów (dyrektor, nauczyciele bibliotekarze, przedstawiciel organu prowadzącego, partnerzy biblioteki) ustalono, że najważniejszymi potrzebami lokalnego środowiska są aktualnie (styczeń 2010 roku): 15 / 25
- dostosowywanie księgozbioru do potrzeb użytkowników, - wspieranie bibliotek szkolnych i nauczycieli bibliotekarzy szkolnych, - przygotowywanie bibliografii, - dalsza cyfryzacja zasobów bibliotecznych. Należy dodać, że partnerzy biblioteki, którzy uczestniczyli w wywiadzie grupowym, wskazali także przykłady potrzeb wynikających ze specyfiki podjętej współpracy, np.: - Związek Nauczycielstwa Polskiego - pomoc w znalezieniu literatury przydatnej do opiniowania aktów prawnych, - Urząd Marszałkowski w Poznaniu (organ prowadzący) sporządzanie sprawozdań na poziomie wojewódzkim, - Zespół Szkół Specjalnych nr 101 w Poznaniu poprawa sytuacji osób z niepełnosprawnością, kształtowanie świadomości obywatelskiej, działanie na rzecz wyrównywania szans oraz integracji społecznej. Ewaluacja dowodzi, że biblioteka prowadzi działania, które zaspokajają potrzeby lokalnego środowiska (w tym potrzeby kluczowych partnerów placówki). Respondenci uczestniczący w badaniu wymieniają liczne przykłady w tym zakresie, np.: - przygotowywanie zestawień bibliograficznych i dezyderat czytelniczych, - przygotowywanie informatorów/ulotek na temat działalności placówki, - wysoka aktywność w lokalnych mediach (np. publikacje pracowników biblioteki w czasopismach dla nauczycieli), - udział biblioteki w targach edukacyjnych, - komputeryzacja i cyfryzacja biblioteki. Dla czytelników, z którymi przeprowadzono wywiad grupowy najważniejszym działaniem, które wpłynęło na zaspokojenie ich potrzeb była zmiana oprogramowania komputerowego na umożliwiające im korzystanie z zasobów biblioteki w każdym czasie i z każdego miejsca na świecie. Współpraca Publicznej Biblioteki Pedagogicznej w Poznaniu z instytucjami i organizacjami działającymi w lokalnym środowisku jest satysfakcjonująca. Taką opinię wyrażają dyrektor, wszyscy ankietowani nauczyciele oraz zaproszeni na wywiad grupowy przedstawiciele kluczowych podmiotów współpracujących z placówką. Współpraca ta przekłada się na konkretne efekty: wzrost liczby woluminów, zwiększenie aktywności czytelników oraz ustawiczne podnoszenie kwalifikacji zawodowych pracowników biblioteki. Ponadto ustalono, że badanie potrzeb i możliwości środowiska jest prowadzone bardzo systematycznie. Wykorzystuje się w tym celu nowoczesne narzędzia informatyczne, dzięki którym informacja o potrzebach użytkowników może być wygenerowana automatycznie. Na przykład w I kwartale 2010 roku postanowiono zaspokoić w pierwszej kolejności potrzeby najaktywniejszych czytelników. W tym celu, najpierw ustalono grupy docelowe, a potem dokonano zakupów odpowiednich książek i czasopism. Z przedstawionych danych wynika, że najliczniejszą grupę czytelników w tym okresie stanowili studenci (72%), w tym studenci kierunków pedagogicznych. Wśród nauczycieli najliczniejszą grupę stanowili nauczyciele zatrudnieni w przedszkolach (31%). Po ustaleniu grup docelowych, pracownicy biblioteki dokonali zakupów, w ten sposób, aby w największym stopniu zaspokoić potrzeby najaktywniejszych czytelników (zakupy książek z zakresu pedagogiki i psychologii stanowiły 78% wszystkich zakupionych książek w tym okresie). Tytuły zakupionych książek były jednocześnie odpowiedzią na ankiety przeprowadzone wśród użytkowników drogą online. Oznacza to, że, np. nauczyciele przedszkola znajdują teraz w bibliotece książki z zakresu pedagogiki i psychologii rozwojowej, a studenci pedagogiki zgodnej z profilem ich kształcenia. Powyższe argumenty uzasadniają bardzo wysoki stopień spełniania wymagania. Poziom spełniania wymagania: A 16 / 25
Wymaganie: Promowana jest wartość edukacji Komentarz: Z przeprowadzonego badania oraz wyników ewaluacji wewnętrznej wynika, że Publiczna Biblioteka Pedagogiczna w Poznaniu informuje środowisko o celowości i skuteczności podejmowanych przez nią działań oraz prezentuje i upowszechnia informacje o swojej ofercie, działaniach i osiągnięciach. W środowisku lokalnym, twierdzą tak uczestniczący w wywiadzie grupowym partnerzy biblioteki, dostępne są informacje o jej ofercie, działaniach i osiągnięciach. Wśród wymienianych przez nich źródeł znajdują się: - informatory/foldery wydawane przez placówkę, - tablice ogłoszeń, - informacje prezentowane w lokalnych mediach, - prezentacje biblioteki podczas lokalnych uroczystości, - oferty przesyłane do nich e-mailem lub listownie. Większość ankietowanych użytkowników (48 z 54) wskazuje natomiast stronę internetową. W opinii większości z nich (49 z 54) źródło to jest dla nich wystarczające. Partnerzy biblioteki zwracają także uwagę na dużą dostępność informacji o ofercie, działaniach i osiągnięciach biblioteki w społecznościach lokalnych, w których funkcjonują file PBP w Poznaniu (np. w Gnieźnie, Szamotułach czy Międzychodzie). Tam działania mają zupełnie inny charakter przede wszystkim są skierowane na promocję wartości edukacji i integrację lokalnej społeczności. Informacje wskazane przez partnerów biblioteki i ankietowanych czytelników w pełni pokrywają się z informacjami podanymi przez dyrektora i nauczycieli bibliotekarzy. Z przeprowadzonego badania wynika także, że Publiczna Biblioteka Pedagogiczna w Poznaniu prowadzi skuteczne działania promujące wartość uczenia się i jest pozytywnie postrzegana w środowisku. Tezę o prowadzeniu skutecznych działań promujących wartość uczenia się potwierdzają przykłady wskazane w trakcie ewaluacji, przez dyrektora i nauczycieli: - prowadzenie lekcji bibliotecznych dla czytelników, - organizowanie szkoleń dla nauczycieli bibliotekarzy szkolnych, - przygotowywanie bibliografii, dezyderat, wystaw tematycznych, - publikowanie rekomendacji książek dla nauczycieli w czasopiśmie Uczyć Lepiej, - uczestnictwo w akcji Cała Polska czyta dzieciom, - praca z maturzystami nie tylko pod kątem przygotowania do matury, ale także nad wzrostem motywacji do uczenia się przez całe życie. Kluczowi partnerzy biblioteki, uczestnicy wywiadu grupowego, postrzegają Publiczną Bibliotekę Pedagogiczną w Poznaniu jako instytucję dbająca o jakość swoich usług. W ich opinii, pracownicy ustawicznie doskonalą się (są słuchaczami studiów podyplomowych, biorą udział w szkoleniach doskonalących, kursach kwalifikacyjnych oraz seminariach i sympozjach). Są, jak dodaje wicedyrektor ODN w Poznaniu doskonale przygotowani do pracy z nowoczesnymi narzędziami komputerowymi. Podobną opinię wyrażają w ankiecie czytelnicy, bowiem zdecydowana większość badanych tj. 53 z 54 twierdzi, że biblioteka dba o jakość swoich usług. Uzasadniając swoją opinię, czytelnicy wymieniają najczęściej: - wysokie kwalifikacje i uprzejmość personelu, - prowadzenie ciekawych zajęć z edukacji czytelniczej, - udzielanie rzetelnych informacji, - dbałość o aktualizacje księgozbioru i nowości wydawnicze z zakresu edukacji, - modernizację systemu komputerowego. Należy podkreślić, że działania biblioteki w zakresie promocji wartości uczenia się, znacznie wykraczają poza wymagania określone w załączniku do rozporządzenia w sprawie nadzoru pedagogicznego. Po pierwsze, biblioteka identyfikuje czytelników, którzy nie są ani nauczycielami, ani uczniami czy studentami; stanowią oni 10% ogólnej populacji użytkowników (dane z 2010 roku). Wśród nich są m.in.: policjanci, strażacy, kosmetyczki, pracownicy służb społecznych, pracownicy socjalni, urzędnicy, naukowcy. Biblioteka otacza ich szczególną pomocą, prowadząc indywidualne lekcje biblioteczne, badając ich potrzeby czytelnicze, wspomagając proces zdobywania przez nich wiedzy, doskonalenia kwalifikacji i umiejętności, zarówno zawodowych, jak 17 / 25
i ogólnych. Po drugie, w bibliotece mogą odbywać praktyki studenci z różnych poznańskich uczelni. Świadczą o tym, np. podpisane porozumienia z uczelniami. Po trzecie, nauczyciele bibliotekarze promują wartość uczenia się poprzez publikacje swoich artykułów, np. w czasopiśmie dla nauczycieli Uczyć lepiej (nr 3/2009-2010) jedna z nauczycielek, p. Romana Rajnowska opublikowała artykuł pt.: O dobroczynnym wpływie książki. Autorka zwraca w nim uwagę, na zastosowanie biblioterapii w codziennej pracy nauczyciela z uczniami, szczególnie tymi zdolnymi, niepełnosprawnymi fizycznie czy niedostosowanymi społecznie. Na stronie internetowej biblioteki znajdują się ponadto informacje na temat innych publikacji nauczycieli: 1. Marzanna Sroka: "Promocja zbiorów Publicznej Biblioteki Pedagogicznej w Poznaniu" (plik w formacie PDF) 2. Małgorzata Kowzan: "Komputer w bibliotece na przykładzie Publicznej Biblioteki Pedagogicznej w Poznaniu Filii w Szamotułach" (plik w formacie PDF) 3. Kowzan Małgorzata, Szczepańska Ewa: "Propozycja zajęć warsztatowych edukacji czytelniczej dla uczniów klas III szkół kończących się maturą : jako opis i analiza rozwiązania problemu edukacyjnego". Szamotuły 2001 4. Sobecka Elżbieta: "Wprowadzenie w TQM jako przygotowanie do mierzenia i podnoszenia jakosci pracy biblioteki pedagogicznej". Gniezno 2001 5. Sobecka Elżbieta: "O współpracy biblioteki pedagogicznej z bibliotekami szkolnymi". Gniezno 2002 6. Kowzan Małgorzata: J"ak nauczyciele bibliotekarze z Szamotuł radzą sobie bez doradcy metodycznego". Szamotuły 2002 7. Kowzan Małgorzata: "Program wspierania edukacji regionalnej". Szamotuły 2002 8. Danuta Wielbowicz: "Mistrz, bakałarz, nauczyciel : refleksje o nauczycielu". Poznań 2002 9. Wiesława Borkowicz, Kamila Janiszewska, Marek Olejniczak: "Linux w polskich bibliotekach". Sofware 2.0. - 2002, nr 11, s. 10 10. Ewa Siekierska: "Refleksji kilka o wykorzystaniu Internetu w pracy działu gromadzenia". Poznań, 2003 11. Ewa Siekierska: "Programy nauczania w Publicznej Bibliotece Pedagogicznej w Poznaniu - nadmiar czy konieczność". Stan na maj 2003 r. Poznań, 2003 12. Ewa Siekierska: "Zapobieganie zagrożeniom, programy profilaktyczne w szkole - wybór książek z lat 1989-2003 ze zbiorów PBP w Poznaniu". Poznań, 2003 13. Danuta Wielbowicz: "Refleksje o nauczycielu", Poznań 2003 Po czwarte, niektórzy nauczyciele bibliotekarze są wykładowcami z zakresu bibliotekoznawstwa na poznańskich uczelniach wyższych, co potwierdzają pracownicy tych uczelni uczestnicy wywiadu grupowego z partnerami biblioteki. Powyższe argumenty uzasadniają bardzo wysoki poziom spełniania wymagania. Poziom spełniania wymagania: A 18 / 25