dr hab. med. Agnieszka Szypowska Oddział Kliniczny Diabetologii Dziecięcej i Pediatrii Samodzielny Publiczny Dziecięcy Szpital Kliniczny Żwirki i Wigury 63A 02-091 Warszawa agnieszka.szypowska@wum.edu.pl Tel. 22 317 94 21 Warszawa 14.02.2016 Raport Konsultanta Wojewódzkiego w dziedzinie diabetologii za rok 2015 I. Ocena zabezpieczenia opieki zdrowotnej w zakresie diabetologii Dostępność do świadczeń opieki zdrowotnej w zakresie diabetologii w województwie mazowieckim nie uległa zmianie w porównaniu z poprzednimi latami. W ramach umowy z NFZ świadczenia szpitalne w dziedzinie diabetologii realizowane były w sześciu oddziałach diabetologicznych, w tym czterech zlokalizowanych na terenie Warszawy, jeden w Pruszkowie oraz jeden w Ciechanowie. Świadczenia szpitalne realizowane były w znacznej części w oddziałach internistycznych szpitali rozmieszczonych na terenie całego województwa. Czas oczekiwania na świadczenia szpitalne w oddziałach diabetologicznych był różny zgodnie z dostępnymi danymi wahał się pomiędzy 2 tygodniami a 2 miesiącami. Pacjenci, którzy wymagali natychmiastowej hospitalizacji np. z powodu dekompensacji metabolicznej byli przyjmowani bez oczekiwania w kolejce. Rozmieszczenie oddziałów diabetologicznych jest nierównomierne, większość zlokalizowanych jest w Warszawie. W oddziałach diabetologicznych zatrudniona jest wyspecjalizowana kadra medyczna, mają one wysoki stopień referencyjności i zajmują się diagnostyką i leczeniem trudnych przypadków z rejonu województwa mazowieckiego oraz z innych obszarów Polski. 1
Zgodnie z Rejestrem Podmiotów Wykonujących Działalność Leczniczą świadczenia z zakresu lecznictwa otwartego wykonywano w 386 poradniach diabetologicznych (w tym 75 publicznych). Czas oczekiwania na wizytę w poradni diabetologicznej był zróżnicowany, zgodnie z dostępnymi danymi wynosił około 3 miesiące, pacjenci pierwszorazowi byli przyjmowani bez długiego oczekiwania w kolejce. Placówki lecznictwa otwartego rozmieszczone są dość równomierne. Dyrektor szpitala w Płocku zwróciła uwagę na problem zabezpieczenia kontraktu diabetologicznego w przyszpitalnej poradni diabetologicznej wynikający z braku lekarzy diabetologów do obsadzenia poradni diabetologicznej zgodnie z wymogami NFZ. Podobna sytuacja ma miejsce w szpitalu w Ostrołęce, gdzie nie ma lekarza diabetologa. Brak przyszpitalnych poradni diabetologicznych jest istotnym problemem, gdyż uniemożliwia rozszerzenie specjalistycznej opieki diabetologicznej np. utworzenie poradni stopy cukrzycowej. Na terenie województwa mazowieckiego funkcjonuje tylko jedna poradnia stopy cukrzycowej w Warszawie, co nie jest wystarczające dla zapewnienia pełnej opieki wszystkim pacjentom. Niektóre szpitale (Ostrołeka, Ciechanów) realizowały świadczenia w zakresie kompleksowe leczenie ran przewlekłych, z którego korzystali pacjenci ze stopą cukrzycową. Istotne jest zapewnienie fachowej opieki pacjentom ze stopą cukrzycową, gdyż osoby prawidłowo leczone na ogół są krócej hospitalizowane i wracają do aktywnego życia społecznego i zawodowego. Nadal nie jest rozwiązany problem transferu do poradni diabetologicznych dla dorosłych pacjentów chorych na cukrzycę typu 1, którzy ukończyli 18 r.ż.. Brak jest poradni przejściowych dla młodych dorosłych. Znaczny odsetek tych pacjentów jest leczonych za pomocą ciągłego podskórnego wlewu insuliny (pompa insulinowa). Nadal nie wszystkie poradnie diabetologiczne są przygotowane do zapewnienia właściwej opieki tym pacjentom. 2
Ocena zabezpieczenia kadr medycznych w reprezentowanej dziedzinie w tym ocena prawidłowości rozmieszczenia specjalistów na terenie województwa Zabezpieczenie kadry medycznej w oddziałach diabetologicznych jest bardzo dobre. Natomiast rozmieszczenie specjalistów w województwie jest nierównomierne czego przykładem może być Ostrołęka, gdzie w szpitalu z powodu braku specjalistów nie jest zatrudniony diabetolog. Ocena zabezpieczenia kadry pielęgniarskiej Zabezpieczenie kadry pielęgniarskiej nie jest odpowiednie. Należy zwrócić uwagę, że pacjent chory na cukrzycę wymaga kompleksowej opieki zespołu diabetologicznego, w tym intensywnej edukacji, porady dietetyka i opieki psychologa. Brakuje pielęgniarek edukatorów, dietetyków i psychologów. Ponadto obserwuje się rotację personelu z przyczyn ekonomicznych co dodatkowo może powodować braki kadry pielęgniarskiej. Jednostki, które należy restruktyzować (podać przyczyny) Nie stwierdzono konieczności restrukturyzacji. Ocena kontraktowania świadczeń opieki zdrowotnej Zarówno w lecznictwie otwartym jak również w lecznictwie zamkniętym kontraktowanie świadczeń zdrowotnych jest niewystarczające. W oddziałach diabetologicznych, gdzie leczeni są najtrudniejsi pacjenci bywa, że kontrakt internistyczny przekracza kontrakt diabetologiczny, bądź w ogóle nie ma kontraktu diabetologicznego i chorzy są leczeni w ramach kontraktu internistycznego. Zwraca uwagę brak wyceny kluczowej dla prawidłowego leczenia pacjenta chorego na cukrzycę usługi jaką jest edukacja. Ponadto niska wycena niektórych usług np. opieki nad pacjentem ze stopą cukrzycową, powoduje, że według opinii 3
wielu lekarzy ta usługa może przynosić straty podmiotowi realizującemu świadczenia szpitalne lub ambulatoryjne. II. Nadzór nad szkoleniem kadr medycznych Ocena potrzeb szkoleniowych na najbliższą przyszłość. Na terenie województwa mazowieckiego uprawnionych jest 6 jednostek do prowadzenia szkolenia specjalizacyjnego w dziedzinie diabetologii. Liczba miejsc akredytacyjnych to 6 w szpitalu resortowym oraz 38 w szpitalach cywilnych. Program kształcenia podyplomowego jest realizowany zgodnie z wytycznymi dotyczącymi kształcenia w tej specjalizacji. Większość miejsc specjalizacyjnych jest zajęta. Pierwszeństwo w dostępie do specjalizacji powinni mieć lekarze zatrudnienie w szpitalach położonych w rejonach, gdzie występują znaczące braki specjalistów. Przeprowadzanie kontroli podmiotów leczniczych udzielających świadczeń zdrowotnych W sprawozdawanym okresie nie przeprowadzono kontroli podmiotów leczniczych przeprowadzono wizytację w dwóch placówkach: 1. Wojewódzki Szpital Zespolony w Płocku im. M. Kasprzaka, ul. Medyczna 19, 09-400 Płock. Stwierdzono problemy związane z brakiem odpowiedniej liczby specjalistów w zakresie diabetologii, w związku z brakami kadry medycznej nie było możliwości realizacji kontraktu NFZ w zakresie poradni diabetologicznej. 2. Samodzielny Publiczny Centralny Szpital Kliniczny, ul. Banacha 1, 02-091 Warszawa (Klinika Chorób Wewnętrznych i Diabetologii oraz Poradnia Diabetologiczna). Stwierdzono odpowiednie kwalifikacje personelu medycznego, odpowiednie zabezpieczenie w sprzęt medyczny oraz dostępność do udzielanych świadczeń medycznych. 4
III. Udzielone opinie i konsultacje Wydawanie opinii dotyczących: Ø likwidacji lub powstania nowego oddziału szpitalnego, przychodni specjalistycznej, pracowni diagnostycznej, apteki nie wydawano opinii Ø spełniania przez podmiot wykonujący działalność leczniczy warunków do udzielania świadczeń zdrowotnych w danej dziedzinie medycyny (liczba wydanych opinii, uwagi) nie wydawano opinii Ø stosowanego postępowania diagnostycznego, leczniczego i pielęgnacyjnego w zakresie jego zgodności z aktualnym stanem wiedzy, z uwzględnieniem dostępności metod i środków (liczba i rodzaj wydanych opinii) nie wydawano opinii Ø wyrobów medycznych, wyposażenia wyrobów medycznych, wyrobów medycznych do diagnostyki in vitro, wyposażenia wyrobów medycznych do diagnostyki in vitro oraz aktywnych wyrobów medycznych do implantacji nie wydawano opinii Ø innych. Wydano jedną opinię na podstawie danych przedstawionych przez Mazowiecki Wojewódzki Inspektorat Farmaceutyczny dotyczącą realizacji w aptekach ogólnodostępnych zapotrzebowań wystawianych przez przychodnię. Konsultacje przypadków problemowych. Konsultowano kilkanaście przypadków dzieci chorych na cukrzycę. Rozpatrzono docelowego. pozytywnie jeden wniosek dotyczący leku dostępnego w ramach importu IV. Prognozowanie potrzeb zdrowotnych populacji. W związku z rosnącą liczbą chorych na cukrzycę w Polsce stale rośnie zapotrzebowanie na specjalistów diabetologów, szczególnie osób pracujących na kontraktach NFZ. Ze względu na konieczność kompleksowej opieki nad pacjentem chorym na cukrzycę wskazane jest 5
tworzenie zespołu diabetologicznego w skład, którego wchodzić powinni: lekarz diabetolog/endokrynolog, pielęgniarka edukacyjna, dietetyk i psycholog. Wskazane jest zwiększenie finansowania na opiekę diabetologiczną zarówno stacjonarną jak również ambulatoryjną. V. Podsumowanie ogólnej sytuacji w zakresie danej dziedziny medycyny, farmacji, pielęgniarstwa, innej dziedziny mającej zastosowanie w ochronie zdrowia na terenie województwa (uwagi, problemy, wnioski). Sytuacja w zakresie świadczeń z tytułu opieki diabetologicznej jest zadawalająca chociaż budzi niepokój nierównomierne rozmieszczenie specjalistów. Biorąc pod uwagę stale narastającą liczbę chorych na cukrzycę najbardziej istotne jest: Utrzymanie aktualnych miejsc szkoleniowych z możliwością pojęcia szkolenia specjalizacyjnego w ramach rezydentury; Zwiększenie wyceny świadczeń kontraktowanych przez NFZ oraz zwiększenie wysokości kontraktów; Zapłacenie za edukację pacjenta, gdyż edukacja jest kluczowa dla uzyskania dobrych wyników leczenia; Prewencja i wczesne wykrywanie cukrzycy. dr hab. med. Agnieszka Szypowska Konsultant wojewódzki w dziedzinie diabetologii 6