Raport Konsultanta Wojewódzkiego w dziedzinie Pielęgniarstwa Przewlekle Chorych i Niepełnosprawnych za rok 2014

Transkrypt

1 Lilia Kimber- Dziwisz Radomski Szpital Specjalistyczny Zakład Opieki Długoterminowej ul. Lekarska Radom Tel/fax zport@poczta.onet.pl Warszawa Raport Konsultanta Wojewódzkiego w dziedzinie Pielęgniarstwa Przewlekle Chorych i Niepełnosprawnych za rok 2014 I. Ocena zabezpieczenia opieki zdrowotnej w zakresie danej dziedziny medycyny, farmacji, pielęgniarstwa, innej dziedziny mającej zastosowanie w ochronie zdrowia na obszarze województwa, w tym: Dostępność do świadczeń opieki zdrowotnej Na Mazowszu dość dobrze jest rozbudowana sieć zakładów pielęgnacyjno-opiekuńczych i opiekuńczo-leczniczych (publicznych, niepublicznych), domowej długoterminowej opieki pielęgniarskiej oraz dodatkowo zakładów/ośrodków w pełni komercyjnych. Nadal jednak są zgłaszane trudności z umieszczeniem chorego bezpośrednio z oddziału szpitalnego, zwłaszcza pacjenci tzw. 0 w skali Barthel,pacjenci żywieni dojelitowo, pacjenci w stanie apalicznym, czyli grupy pacjentów najciężej chorych, wymagających intensywnej opieki pielęgniarskiej. W związku z określonymi wymogami kadrowymi, sprzętowymi, zabezpieczeniem konsultacji specjalistycznych itp. przez NFZ a niskim( nieadekwatnym do wymogów) finansowaniem, dyrektorzy Zakładów nie są zainteresowani obejmowaniem opieką tej grupy pacjentów. Zwłaszcza w niepublicznych zakładach zauważa się szczególny nacisk na świadczenia opiekuńcze i długotrwałe (dożywotnie) pobyty pacjentów w zakładzie. W tych jednostkach nadal nie odbywa sie właściwie transfer pacjentów do DPS po okresie intensywnych świadczeń pielegniarskich. W wielu zakładach nadal zauważa sie przejmowanie ustawowych zadań sektora pomocy społecznej, a świadczenia czysto opiekuńcze biorą górę nad świadczeniami zdrowotnymi. Nadal dostępność dla pacjentów wymagajacych intensywnych świadczeń pielegniarskich, pacjentów w bezpośrednim okresie po hospitalizacji, można ocenić jako niewystarczającą w 2014 roku. Powyższa ocena pokrywa się z oceną innych konsultantów np. ch.wewnętrznych, neurochirurgii, neurologii, intensywnej terapii. 1

2 Ocena rozmieszczenia podmiotów leczniczych Na terenie Mazowsza nie zauważa się istotnych luk w poszczególnych powiatach jednostek opieki długoterminowej, jeżeli występuje niedobór jednostek stacjonarnych, pacjenci mają dostęp do długoterminowej domowej opieki pielegniarskiej. Dopracowania systemowego nadal wymagają wymogi kwalifikacji pacjentów do zakładów oraz opracowanie standardów Ocena zabezpieczenia kadr medycznych w reprezentowanej dziedzinie, w tym ocena prawidłowości rozmieszczenia specjalistów na terenie województwa Na terenie Mazowsza jest znacząca liczba pielęgniarek specjalistek opieki długoterminowej oraz pielęgniarek po kursach kwalifikacyjnych z opieki nad przewlekle chorymi i niepełnosprawnymi. Należy jednak zauważyć, iż w/w specjalistki w większości pracują w innych oddziałach szpitalnych, a nie zakładach Ukończenie kursu lub specjalizacji traktowane jest jako możliwość dodatkowego zatrudnienia, poza stałym miejscem zatrudnienia (najczęściej oddział szpitalny). Ocena zabezpieczenia kadry pielęgniarskiej W wyniku kontroli i wizytacji przeprowadzonych w zakładach opieki długoterminowej na Mazowszu, oraz rozmów z kierownikami placówek, zauważa się trudności z wypełnianiem normy właściwego zabezpieczenia osobowego personelu pielęgniarskiego. Jednym z problemów jest wiek pielęgniarek pracujących w systemie opieki długoterminowej, powyżej lat, co skutkuje niestety odchodzeniem z pracy ze względu na stan zdrowia często spowodowany uciążliwą pracą fizyczną (np. dźwiganie przy przemieszczaniu chorych) oraz mało satysfakcjonujące zarobki w stosunku do odpowiedzialności i zakresu obowiązków. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 28 grudnia 2012 r. w sprawie sposobu ustalania minimalnych norm zatrudnienia pielęgniarek i położnych w podmiotach leczniczych niebędących przedsiębiorcami, narzuca zachowanie i wyliczanie norm zatrudnienia pielegniarek w zależności od stanu zdrowia i kategorii opieki pacjenta tylko w publicznych jednostkach. W zwiazku z tym zauważa się w NZOZ zaniżanie etatów pielegniarskich na rzecz personelu niewykwalifikowanego- opiekuńczego oraz łączenia zadań sprzątaczki, salowej i opiekuna. Istotnym problemem, w mojej ocenie, jest zatrudnianie pielęgniarek na umowy cywilnoprawne na dyżury 24-godzinne( a nawet na godzinne) w Niepublicznych Zakładach Opieki Długoterminowej. Zważywszy, iż jest to najczęściej dodatkowa praca pielęgniarek, poza stałym w szpitalu miejscem zatrudnienia, budzi to niepokój o stan dostępności 2

3 pielęgniarki i właściwego nadzoru nad pacjentem w trakcie dyżuru. Dowolność kierownictwa na obsadę składu dyżurowego jak i czasu pracy personelu przekłada się niestety na zwiększajacą sie liczbę niezadowolonych pacjentów i rodzin z jakości opieki. Należy zwrócić uwagę, że w sytuacji łączenia pacjentów NFZ z świadczeniami komercyjnymi w Niepublicznych Zakładach, personel pielęgniarski (również lekarze, fizjoterapeuci itp.) wykazywany jest dla potrzeb NFZ jako właściwy wymóg a w praktyce zabezpieczają również pacjentów komercyjnych( niejednokrotnie w większej liczbie niż pacjenci z kontraktu NFZ) w ramach tych samych godzin pracy. Ocena kontraktowania świadczeń opieki zdrowotnej Pomimo, iż w mojej ocenie, Narodowy Fundusz Zdrowia jest świadomy poziomu niedoszacowania tzw. osobodnia w ZOL/ZPO, nadal konsekwentnie odmawia podjęcia kroków zmierzających do urealnienia stawki. Tym samym doprowadza do pogłębiającego zadłużania się zakładów opieki długoterminowych. Biorąc pod uwagę cały system ochrony zdrowia, nie ma chyba drugiego przykładu tak drastycznie niedoszacowanej stawki rzeczywistych kosztów. To rażące zaniżenie zapłaty za wykonane świadczenie i jednocześnie szeroki zakres rzeczowy umowy na świadczenia, nie dają żadnej możliwości by zakład wywiązał się ze swych zobowiązań. Ma to także bezpośredni wpływ na zaniżanie zatrudnienia osobowego i jakości opieki w zakładach. Nadzór nad szkoleniem kadr medycznych Ocena potrzeb szkoleniowych na najbliższą przyszłość. System kształcenia podylomowego, brak jasno określonych kompetencji i uprawnień pielegniarki w praktyce skutkuje niejednokrotnie podejmowaniem przypadkowej decyzji o szkoleniu specjalizacyjnym pielegniarki wynikającą np. z wysokości dofinansowania danej specjalizacji przez MZ, co tworzy złudzenie posiadania na danym terenie specjalistów opieki długoterminowej, ale niestety nie pracujących w tym systemie. Niestety nadal, wzorem lat poprzednich zauważa się niski pułap motywacyjny pracodawców dla kształcenia pielęgniarek, lekarzy geriatrów, psychologów klinicznych, pracowników socjalnych i ich zatrudniania w zakładach Przeprowadzanie kontroli podmiotów leczniczych udzielających świadczeń zdrowotnych dotyczącej realizacji kształcenia i doskonalenia zawodowego: Nie było kontroli 3

4 Opiniowanie wniosków jednostek ubiegających się o wpisanie ich na prowadzoną przez ministra właściwego do spraw zdrowia listę jednostek organizacyjnych uprawnionych do prowadzenia specjalizacji: Nie opiniowałam. Nie ma takiego wymogu, co niestety powoduje, iż na rynku szkoleń pielęgniarek niejednokrotnie jest zaniżany pozom jakości kształcenia przez przypadkowe ośrodki szkoleniowe. W mojej ocenie, zwłaszcza w sytuacji kształcenia specjalizacyjnego, opinia konsultanta powinna być wymagana. II. Kontrola podmiotów wykonujących działalność leczniczą Przeprowadzanie kontroli: Zakład Opiekuńczo Leczniczy; Stary Gózd 35, Stara Błotnica Protokół złożony w MUW. III. Liczba wizytowanych placówek 3: Niepubliczny Zakład Opiekuńczo-Leczniczy; ul. 25-czerwca, Radom NZOZ "TROSKA". Zespół długoterminowej opieki domowej, Pionki ul. Legionistów 38 Wizytacja na wniosek NFZ w wyniku skargi pacjenta o wykreśleniu ze świadczeń. IV. Udzielone opinie i konsultacje Wydawanie opinii Nie ma w procedurach powoływania na stanowiska kierownicze w zakładzie opieki długoterminowej opinii konsultanta w tym zakresie, nie ma wymogu wydawania opinii konsultanta przed rejestracją zakładu. Nie wydawałam opinii w tym zakresie. Konsultacje przypadków problemowych. Poza wizytacjami zakładów 6- krotnie spotykałam się z Kierownikami Zakładów celem omówienia bieżącej sytuacji działalności ich jednostek. Spotkania o charakterze roboczym w grupach 4-5 osobowych. Kierownicy Zakładów utrzymują stały, merytoryczny kontakt z konsultantem. W systemie opieki długoterminowej istnieje wiele problemów, niejasnych zapisów kontraktowania świadczeń, jak również przypadków klinicznych-pielęgniarskich pacjentów, iż na bieżąco z kierownikami zakładów omawiamy problemy i próbujemy znaleźć właściwe rozwiązanie. W związku z procedurą żywienia dojelitowego oraz jako współautor standardów PTŻPDiM, wielokrotnie służyłam wsparciem merytorycznym w rozwiązywaniu konkretnych sytuacji zdrowotnych. 4

5 Nadal jako Konsultant Mazowsza służę wsparciem merytorycznym dyrektorom/kierownikom zakładów opieki długoterminowej z terenu woj. świętokrzyskiego i lubelskiego (brak na tym terenie konsultantów), dzięki tej współpracy wielu świadczeniodawców z tamtych terenów utrzymuję kontakty z świadczeniodawcami z Mazowsza co skutkuje wzajemną współpracą. W 2014 roku prowadziłam intensywną działalność na rzecz rozwoju i poprawy jakości opieki długoterminowej, w tym: Udział w Państwowej Komisji Egzaminacyjnej CKPiP specjalizacji w dziedzinie opieki długoterminowej Opracowanie nowych programów specjalizacyjnych w systemie modułowym na wniosek MZ( program specjalizacji z pielegniarstwa opieki długoterminowej) Udział w konferencjach naukowo-szkoleniowych( polskich i międzynarodowych) jako czynny uczestnik / wykładowca/ oraz spotkaniach roboczych promotorów Czynnie uczestniczyłam w spotkaniach roboczych w MZ i NFZ dotyczących sektora Udział w pracach Polskiego Towarzystwa Żywienia Pozajelitowego, Dojelitowego i Metabolizmu i opracowanie Standardów Żywieniowych dla potrzeb Zakładów Opieki Długoterminowej. V. Prognozowanie potrzeb zdrowotnych populacji. Nadal nie ma obowiązku zbierania danych we wszystkich zakładach opieki zdrowotnej dotyczących potrzeb zdrowotnych pacjentów przewlekle chorych. Istnieje także pilna potrzeba informatyzacji i wprowadzenia oprogramowania komputerowego w zakładach VI. Podsumowanie ogólnej sytuacji w zakresie danej dziedziny medycyny, farmacji, pielęgniarstwa, innej dziedziny mającej zastosowanie w ochronie zdrowia na terenie województwa. Konieczna jest dalsza głęboka analiza treści obowiązujących rozporządzeń obowiązujących w sektorze opieki długoterminowej w celu określenia, co jest konieczne i możliwe oraz jakie warunki muszą być rzeczywiście spełnione przy wykonywaniu świadczeń zdrowotnych, dla realizacji konstytucyjnego prawa pacjentów do ochrony zdrowia. Prawidłowe ustalenie zakresu przysługujących pacjentom świadczeń gwarantowanych z zakresu opieki długoterminowej oraz określenie wymogów w zakresie kwalifikacji personelu,wyposażenia, finansowania w tym udziału pacjenta w rzeczywistych kosztach wyżywienia i zakwaterowania w zakładach, ma istotne znaczenie dla rozwoju sektora opieki 5

6 długoterminowej. Określenie obszaru zasad finansowania (konieczność podziału podmiotów na: pacjent, rodzina, samorząd lokalny, płatnik medyczny, opieka społeczna). Niska stawka osobodnia oraz niekorzystne przy tej stawce współczynniki dla poszczególnych grup chorych powoduje znaczące obniżenie poziomu finansowania świadczeń we wszystkich zakładach opieki długoterminowej w naszym województwie, a dostępność do świadczeń najbardziej potrzebującym będzie ograniczona poprzez niemożliwe do spełnienia przez zakłady wymogi. Świadczeniodawcy podtrzymywani przez lata nadzieją na poprawę sytuacji w systemie opieki długoterminowej dźwigają całe ryzyko niedoszacowania stawki za osobodzień opieki zarówno w stacjonarnych jednostkach jak i domowej opiece długoterminowej. Niestety podejmowane próby zmiany przepisów prawnych, weryfikacji warunków kontraktowania czy stworzenia nowego źródła finansowania opieki długoterminowej nadal nie są rozwiązane np. kto powinien ponosić rzeczywiste i koszty wyżywienia i zakwaterowania w zakładzie. Przy częstych zasiłkach stałych z MOPS, lub rentach KRUS itp. bywa, iż pacjent miesięcznie płaci ok.200 zł. Podsumowanie Pilnych działań systemowych wymaga opracowanie i wdrożenie legislacyjne standardów opieki długoterminowej gwarantujących jednolity poziom usług bezpieczeństwa i jakości opieki, niezależnie od struktury właścicielskiej podmiotów leczniczych. Opieka długoterminowa domowa: - zwiększenie dostępności w zakresie realizacji świadczeń w opiece długoterminowej. Osiągnięcie wskaźnika dostępności na poziomie 2 pacjentów na 1000 mieszkańców w każdej gminie. Obecnie dostępność na poziomie 0,6 do 1,8 na poziomie powiatów - zwiększenie wyceny osobodnia opieki w systemie NFZ do poziomu urealnionych kosztów rynkowych - wprowadzenie kategorii opieki w opiece domowej w zależności od intensywności opieki nad pacjentem oraz poziomów kompetencyjnych. Opieka długoterminowa stacjonarna: - zmiana standardów związanych z wymogami kadrowymi w ZOL poprzez obniżenie ilości kadry lekarskiej z równoczesnym wprowadzeniem standardów kadrowych opieki pielęgniarskiej - zmiana wyceny osobodnia opieki stacjonarnej. - uporządkowanie prawne związane z ponoszeniem kosztów dotyczących wyżywienia 6

7 (pieczątka i podpis) 7