RAPORT ROCZNY 2015 Z DZIAŁALNOŚCI KONSULTANTA WOJEWÓDZKIEGO DLA WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO W DZIEDZINIE OKULISTYKI I. Kontrola zakładów opieki zdrowotnej 1. Przeprowadzanie kontroli: 1) liczba jednostek: 2) nazwa i adres kontrolowanych jednostek 2. Ocena pracy kontrolowanych placówek (z podkreśleniem jednostek, w których wystąpiły poważne uchybienia), w tym ocena 1) dostępności do świadczeń zdrowotnych: 2) zabezpieczenia w sprzęt medyczny i diagnostyczny: 1) poziomu udzielanych świadczeń zdrowotnych: 4) kwalifikacji personelu medycznego (wyższego i średniego): 3. Informowanie organów administracji rządowej, podmiotów tworzących zakłady opieki zdrowotnej i NFZ o uchybieniach: 4. Występowanie do okręgowej rady właściwych samorządów zawodowych z wnioskiem o przeprowadzenie kontroli jakości udzielanych świadczeń zdrowotnych przez osoby wykonujące dany zawód medyczny: II. Szkolenie kadr medycznych 1. Ocena zabezpieczenia potrzeb kadrowych w reprezentowanej dziedzinie, w tym: 1) realizacja doskonalenia zawodowego lekarzy, lekarzy dentystów, farmaceutów oraz osób wykonujących inne zawody medyczne w zakresie wynikającym z programów kształcenia danego rodzaju (skrócenie, przedłużenie specjalizacji, wyjazdy specjalistów za granicę Przebieg szkolenia i doskonalenia lekarzy bardzo dobry zgodny z programem specjalizacji. Jako członek komisji d/s specjalizacji rozpatrzono pozytywnie wnioski o zaliczenia staży zagranicznych oraz klinicznych..
We współpracy z klinikami okulistycznymi stworzony został Formularz przygotowania pacjenta do operacji zaćmy, wytyczne PTO - retinopatia wcześniaków, zwyrodnienie plamki związane z wiekiem. Przewodnik postępowania. Na podstawie The Royal College of Ophthamologists., konsensus ekspertów w sprawie zastosowania preparatu Taflotan w leczeniu jaskry i opublikowane na stronie internetowej PTO. Przeprowadzono spotkania informacyjne związane ze światowym tygodniem jaskry. Uczestniczyłam w egzaminach specjalizacyjnych z zakresu okulistyki. Jako przewodnicząca zespołu ekspertów d/s akredytacji ropatrywano wnioski o nadanie lub zwiekszenie miejsc specjalizacyjnych na terenie kraju. KOMENTARZ: Uczestnictwo w sejmowej komisji zdrowia : wykład okulistyka seniorzy 3 x spotkanie z ordynatorami oddziałów i klinik na temat : 1.AMD, 2.program lekowy. 3. profilaktyka okołooperacyjna w chirurgii zaćmy w Polsce na tle województwa Mazowieckiego i Wielkopolskiego 4. Sprawy bierzące 2) liczba jednostek akredytowanych: Zwiększenie liczby miejsc akredytacyjnych w odziale okulistycznym w CZD Akredytację posiada 12 oddziałów okulistycznych + MSWiA, WIM, WIML Liczba łóżek okulistycznych na Mazowszu 510 ( w tym dziecięce), na 10 tys. mieszkańców 0,98 3) aktualna liczba osób realizujących daną specjalizację stan na koniec roku kalendarzowego: - W trakcie specjalizacji w dziedzinie okulistyki jest 118 lekarzy, z czego 86 odbywa szkolenie w ramach rezydentury. - Na koniec 2015 roku województwo mazowieckie dysponowało łącznie 168 miejscami szkoleniowymi. - - - 4) liczba uruchomionych miejsc rezydenckich w minionym roku kalendarzowym, uwagi - W sesji wiosennej 2015 wystąpiliśmy o 8 rezydentur, dostaliśmy 0 - W sesji jesiennej 2015 wystąpiliśmy o 10 rezydentur, i 10 dostaliśmy (dodatkowo z odwołań wszystkim 24 niezakwalifikowanym zostały rezydentury przyznane)
- 2. Ocena potrzeb szkoleniowych na najbliższą przyszłość, w tym ocena prawidłowości rozmieszczenia specjalistów na terenie województwa uwagi: Rozmieszczenie lekarzy równomierne, lecz aby skrócic czas oczekiwania na porade ambulatoryjną (BAROMETR WHC Raport na temat zmian w dostępności do gwarantowanych świadczeń zdrowotnychw Polsce nr 12/3/12/2015 Stan na październik/listopad 2015 r. - X-XI wizyta u okulisty 1,7 m, witrektomia 2,2 m, iridotomia laserowa 1,7 m, ) należy zwiekszyc liczbę okulistów na mazowszu. Wg raportu Fundacji Watch Health Care Największe zmiany dotyczące skrócenia kolejek na realizację świadczeń zdrowotnych, w stosunku do danych z czerwca i lipca 2015 r. zaobserwowano w okulistyce (skrócenie o 1,9 mies. 7,6 tyg.)... Obecny czas oczekiwania na świadczenia z dziedziny okulistyki wynosi 3,4 mies. i jest krótszy odostatnio badanego okresu czerwiec/lipiec 2015 r. o 1,9 mies. -prawie 8 tyg. (rys. 15). Poprawę w dostępności do świadczeń z zakresu okulistyki odnotowano w szczególności w odniesieniu do zabiegu usunięcia zaćmy o 6,4 mies., obecnie czas oczekiwania wynosi 18,5 mies., co i tak jest długim okresem oczekiwania dla pacjentów. Dostęp do takich świadczeń jak wizyta u okulisty, czy witrektomia uległy skróceniu o ponad 2 miesiące. Wydłużenie czasu oczekiwania odnotowano natomiast przy zabiegu irydotomii laserowej o 0,6 mies. (2,4 tyg.).wyniki analiz przeprowadzonych przez Fundację WHC pokazywały do tej pory stagnację czasu oczekiwania w okulistyce, jednak czas ten w październiku i listopadzie 2015 r. pierwszy raz spadł do poziomu poniżej 4 miesięcy. Braki kadrowe w oddziałach: Ciechanów 2 lekarzy 3. Ocena zapotrzebowania na średni personel medyczny: 1) braki/nadmiar personelu: 2) specjalizacje pielęgniarskie braki/nadmiar personelu - stwierdzam braki pielęgniarskie we wszystkich oddziałach Uwagi: Konieczne lepsza wycena punktu za procedury dziecięce w okulistyce, nie może byc takiej samej punktacji jak dla dorosłych. Procedury okulistyczne dla dzieci wymagaja wiekszych nakładów. W załaczeniu pismo skierowane do MZ przez konsultantów: Warszawa 21.11.2014 Pan Bartosz Arłukowicz Minister Zdrowia ul. Miodowa 15 00-952Warszawa
Konsultanci wojewódzcy do spraw okulistyki zgłaszają protest przeciwko obniżeniu wyceny procedury operacji zaćmy u dzieci. W związku ze zmniejszoną liczbą punktów za tą procedurę od stycznia 2014 roku stała się procedurą, do której jak wynika z wyliczeń, szpitale musza dołożyć ok 250-300 zł. Operacja zaćmy u dzieci różni się od dorosłych, wymaga pobytu 4-5 dniowego w szpitalu, znieczulenia ogólnego do operacji, podawania leków ogólnych (antybiotyków i steroidów) po zabiegu. Interpretacja, że jest to operacja wykonywana u dzieci w niskim procencie w stosunku do dorosłych nie usprawiedliwia tak niskiej wyceny procedurey. Tym bardziej powinna być odpowiednio wyceniona, aby funkcjonujące w małej liczbie ośrodki okulistyki dziecięcej nie generowały strat. Prosimy zatem o zmianę wyceny procedury usunięcia zaćmy u dzieci. Z poważaniem Konsultanci wojewódzcy do spraw okulistyki Do wiadomości: 1. Sławomir Neuman Sekretarz Stanu w Ministerstwie Zdrowia 2. Tadeusz Jędrzejczyk Prezes Narodowego Funduszu Zdrowia Konieczne pozyskanie nowych kadr pielegniarskich ( odchodza do zakładów komercyjnych) 4. Ocena zapotrzebowania na personel wspomagający np. psycholodzy, terapeuci, pracownicy socjalni, itp. konieczny dla właściwego leczenia pacjenta uwagi: brak ortoptystek 5. Uczestnictwo w rozmowach kwalifikacyjnych 6. Opinia dotycząca przeprowadzonego postępowania kwalifikacyjnego 7. Opiniowanie wniosków o zwiększenie miejsc specjalizacyjnych w reprezentowanej dziedzinie 1 wniosek ( CZD) 8. Uczestnictwo w kursach, sympozjach, konferencjach wystarczające
- odbyło się wiele kursów, konferencji i sympozjonów krajowych i zagranicznych z licznym uczestnictwem członków Polskiego Towarzystwa Okulistycznego 9. Współpraca z Konsultantem Krajowym - bardzo dobra i systematyczna III. Udzielone opinie, konsultacje 1. Wydawanie opinii dotyczących: 1) kandydatów na ordynatorów oddziałów szpitalnych oraz udział w komisjach konkursowych: 2) likwidacji lub powstania nowego szpitala/oddziału szpitalnego /przychodni specjalistycznej/pracowni diagnostycznej: 3) spełniania przez zakład opieki zdrowotnej warunków do udzielania świadczeń zdrowotnych w danej dziedzinie medycyny: - 4) jednostek ubiegających się o uzyskanie akredytacji w ramach szkolenia specjalizacyjnego: - wydanie opinii o dotyczącej zwiększenia miejsc akredytacyjnych Oddziału Okulistycznego CZD 2. Udział w opracowywaniu typów oddziałów szpitalnych /pracowni diagnostycznych dla potrzeb kontraktowania usług medycznych (w przypadku uczestnictwa w pracach dotyczących referencyjności oddziałów proszę o dołączenie kopii opracowanego materiału): 3. Konsultacje przypadków problemowych (wskazanie ilościowe i terytorialne): konsultacje i leczenie pacjentów skierowanych z Siedlec,, Płocka, Ciechanowa, Radomia 4.Inne: IV. Ocena zabezpieczenia opieki zdrowotnej na terenie województwa w dziedzinie reprezentowanej przez konsultanta 1. Ocena rozmieszczenia jednostek świadczących usługi medyczne w reprezentowanej przez konsultanta dziedzinie medycyny, w tym 1) baza szpitalna: - rozmieszczenie w województwie /ilość/jakość: wystarczające/ niewystarczające, uwagi: rozmieszczenie oddziałów i liczba łóżek prawidłowe i wystarczające. Oddziały okulistyczne w publicznych szpitalach ogólnych - liczba oddziałów dla dorosłych 17 - liczba oddziałów dla dzieci 2
25 szpitali leczących zaćmę LP MIASTO LICZBA PLACÓWEK 1 WARSZAWA 15 2 RADOM 2 3 PRZASNYSZ 1 4 CIECHANÓW 1 5 WOŁOMIN 1 6 PŁOCK 1 7 LEGIONOWO 1 8 SIEDLCE 1 9 GRÓJEC 1 10 OSTROŁĘKA 1 - liczba łóżek /wystarczająca/ niewystarczająca, uwagi: wystarczająca - liczba łóżek dla dorosłych 468 - liczba łóżek dla dzieci 49 Procedury najczęściej wykonywane 2013 GRUPA NAZWA JGP PROCEDURY LICZBA PROCEDUR KWOTA B13 Usunięcie zaćmy niepowikłanej metodą 49 669
B13 Usunięcie zaćmy niepowikłanej metodą emulsyfikacji 16990 49 669 075,70 zł B12 Usunięcie zaćmy powikłanej metodą emulsyfikacji 9367 32 602 030,84 zł B17 Zabiegi z wykonaniem witrektomii, w tym wieloproceduralne 1443 10 040 581,59 zł B98 Leczenie zachowawcze okulistyczne 5623 10 080 633,25 zł B16 Zabiego z wykonaniem witrektomii z użyciem oleju silikonowego 520 4 320 160,00 zł Na mazowszu również zaćma jest dominująca potrzebą w okulistyce. Kontrakty pozwalają na zooperoweanie 31659 osób a zapotrzebowanie ( dane 2014) jest na 50942 osoby 1. Dane na podstawie : http://www.nfz.gov.pl/new/index.php 2. Dane na dzień 09.2014 3. Dane na podstawie GUS: Stan Zdrowia Ludności Polski w Przekroju Terytorialnym w roku 2004 4. Na podstawie danych NFZ i zgodnie z uśrednioną wartością wyceny procedur usunięcia zaćmy ( B18 / B19) o wartości 2 496,00 pln 2) poradnie specjalistyczne - rozmieszczenie w województwie /ilość/jakość: wystarczające/ niewystarczające, uwagi: w związku ze zwiększaniem się liczby pacjentów korzystających z poradni niewystarczająca nadal liczba przyjmowanych pacjentów ze schorzeniami siatkówki. Poradnie pozaszpitalne przyjmują za mało pacjentów ze schorzeniami nagłymi i przewlekłymi nie wymagającymi hospitalizacji, z tego powodu nadal do IP lub SOR trafiaja często pacjenci, którzy powinni być leczeni w przychodni 3) laboratoria diagnostyczne - rozmieszczenie w województwie /ilość/jakość: wystarczające/ niewystarczające, uwagi: 4) inne jednostki (np. Stacje Dializ, Zakłady Medycyny Sądowej, Pracownie Radiodiagnostyczne, itp.) - rozmieszczenie w województwie / ilość/ jakość: wystarczające/niewystarczające, uwagi:
5) jednostki, które należy reorganizować (podać przyczyny): 2. Ocena kontraktacji usług medycznych w reprezentowanej dziedzinie: zaćma województwo populacja epidemiologia ³ budżet NFZ ² liczba zabiegów do realizacji ⁴ % zabezpieczenia potrzeb kolejka pacjentów oczekujących ² mazowieckie 5 316 840 102 100 79 023 209 pln 31 659 31,66 50942 2062 - kolejka oczekujących na zaćmę to 50942 osoby w tym pilne 2062 - Dane na podstawie : http://www.nfz.gov.pl/new/index.php - Nastąpiło obniżenie wyceny procedury operacji zaćmy co powoduje niestety obniżenie standardów wykonania procedury. Zauważam obniżenie jakości wszczepianych soczewek i używanych materiałów, co powoduje zwiększenie powikłań - Kontrakty nie powinny być obniżane a podwyższane szczególnie dla klinik o wysokiej referencyjności zaopatrujących głownie skomplikowane przypadki Uzyskane fundusze nie są w stanie pokryć zakupu nowego i serwisowania starego sprzętu. Tworzenie następnych oddziałów wykonujących głównie operacje zaćmy, nie pełniących 24 godzinnej opieki, kontraktowanych kosztem zmniejszenia kontraktów w innych klinikach jest bezzasadne. - Zbyt duże kontrakty dla NZOZ-ów z zakresu operacji zaćmy. Zakłady te operują wyłącznie proste, dobrze płatne zabiegi. Nie uczestniczą także w systemie opieki 24 godzinnym Leczenie wysiękowej postaci wysiękowej postaci AMD pacjenci oczekujący 2015 229 osób, w Polsce 3323 Wdrożenie programu lekowego : Kolejki do programu lekowego leczenia AMD stan na 31.12.2015 oczekujące, w Polsce 746-62 osoby Niestety liczby te nie są liczbami rzeczywiście czekających, ponieważ nie są uwzględnione osoby oczekujące na poradę lekarza rodzinnego a następnie do ambulatorium okulistycznego. Wprowadzenie skierowań do okulisty znacznie wydłużyło w czasie dostęp pacjenta do lekarza.
- W okresie 2012-2015 zmniejszyła się się kwota finansowania okulistyki o 71 670 209,39 zł. Równocześnie zmniejszyła się o 54 liczba świadczeniodawców realizujących umowy. W związku z powyższym nastąpił spadek średniej wartość umowy na pojedynczego świadczeniodawcę z 623 003,85 zł. w roku 2012 do 604 869,37 zł w roku 2015. - Lepsza wycena punktowa okulistyki dziecięcej - Wyegzekwowanie przez NFZ przyjmowania przez przychodnie przypadków nie wymagających hospitalizacji 3. Dostępność do świadczeń zdrowotnych, w tym liczba aktualnie zatrudnionych specjalistów: Zatrudnieni okuliści (stan na 31.12.2013r.): - 1. Zatrudnieni wg podstawowego miejsca pracy - Stopień I 95 osób - 2. Zatrudnieni wg podstawowego miejsca pracy - Stopień II 204 osób - 3. Zatrudnieni wg podstawowego miejsca pracy - Specjalności uzyskane "nowym trybem" 136 osób Źródło: MZ-89 za 2014 Roczne sprawozdanie o specjalistach zatrudnionych w podmiotach wykonujących działalność leczniczą, specjaliści wykazywani wg podstawowego miejsca pracy (bez jednostek podległych MSW i MS) 4. Prognozowanie potrzeb zdrowotnych populacji w reprezentowanej dziedzinie: - zapotrzebowanie na usługi okulistyczne wobec starzenia się populacji będzie stale wzrastać - konieczne zwiększenie liczby przyjmowanych pacjentów ze schorzeniami AMD ( nie wszystkie ośrodki w Polsce podpisały kontrakty z powodu braku opłacalności tej procedury. Program lekowy zamiast zwiększyć liczbę procedur znacznie ją zmniejszy) - zwiększenie liczby operacji zaćmy, siatkówki i procedur leczenia zwyrodnienia plamki związanego z wiekiem 5. Ogólna ocena danej dziedziny: W ośrodkach szpitalnych leczymy zgodnie ze standardami, lecz nadal niewystarczającą liczbę pacjentów. Za duże kontrakty dla NZOZ-ów kosztem publicznych placówek
V. Wnioski z całorocznej działalności Konsultanta 1. Potrzeby i problemy do rozwiązania: Uwagi: - Braki personelu pielęgniarskiego - Brak rozwiązań prawnych umożliwiających doinwestowanie klinik akademickich wykonujących najcięższe, najbardziej kosztowne procedury dla całego województwa i Polski - Długie oczekiwanie na leczenie operacyjne zaćmy- konieczne zwiększenie kontraktów!! - Konieczne zwiększenie kontraktów ambulatoryjnych - Zapotrzebowanie na lekarzy okulistów będzie się nadal zwiększać ze względu na proces starzenia się społeczeństwa np. w przypadku chorób plamki związanej z wiekiem szacuje się, że liczba chorych do roku 2020 zwiększy się nawet o 50% ( Stankiewicz, Sobierajski 2012). Skala niezaspokojenia potrzeb zdrowotnych, przy dzisiejszym poziomie finansowania ze środków publicznych i organizacji systemu opieki medycznej, będzie nieuchronnie narastać, aż do poziomu, który przesunie Polskę do standardów leczenia chorób w Europie w kierunku krajów rozwijających się - wyliczenie rzeczywistych kosztów procedur według podanych standardów przez PTO co pozwoli na urealnienie wyceny punktowej procedur przez NFZ - w celu zmniejszenia kosztów pośrednich schorzeń okulistycznych( np. AMD, DME, jaskra) podjęcie działań profilaktycznych w celu wcześniejszego wykrycia tych schorzeń poprzez wprowadzenia obowiązku skierowania przez lekarza rodzinnego do okulisty osób po 40 roku życia oraz obowiązkowych badań okulistycznych w ramach świadczeń NFZ osób po 40 r.ż. - zbyt małe środki przeznaczane przez NFZ na procedury okulistyczne - zwiększenie nakładów na lecznictwo ambulatoryjne, aby zwiększyć liczbę udzielanych świadczeń i wymusić zwiększenie liczby przyjęć tzw. schorzeń nagłych, których większość powinna być załatwiana przez ambulatoria a nie Izby Przyjęć - Zbyt duża liczba osób zgłaszających się do IP i SOR z dolegliwościami, które powinny być zaopatrywane przez przychodnie i lekarzy rodzinnych - Znalezienie się okulistyki na liście priorytetów zdrowotnych w kontekście starzejącego się społeczeństwa i wydłużenia wieku emerytalnego jest kluczowym zadaniem działań mających na celu podniesienie świadomości profilaktyki i badań oczu w płaszczyźnie problemu społecznego. - Skala danych epidemiologicznych, np. niezdolności do pracy z powodu chorób oczu powoduje, że związane z tym ogromne koszty pośrednie (finansowe i społeczne) są tracone i nie mogą być skutecznie wykorzystywane chociażby w związku z pojawieniem się kosztów projektów onkologicznych. - W załączeniu mój artykuł na temat kondycji okulistyki w Polsce
Konsultant Wojewódzki w dziedzinie okulistyki Prof. nadzw. dr hab. Iwona Grabska- Liberek Lihmk