BARBARA ROSIEK Pami tnik narkomanki 1 2 3 4 5 6 25 paê dzier ni ka [1978 ro ku] Mam no wà wy cho waw czy ni. Od ra zu si z nià po k ó ci am. Z in ny mi na uczy cie la mi te je stem w kon flik cie. Ale oni mi ust pu jà. Wie dzà, e by am w sa na to rium i pew nie uwa a jà mnie za czu ba. O nar ko ty kach w szko le nic nie wie dzà. Czu j swo jà wà tro b. Ona nie lu bi nar ko ty ków. Grze j te raz ma ki wa r. Na ra zie nie prze szka dza mi to w na uce. Tro ch si ucz, e by nie wzbu dzaç po dej - rzeƒ. I cho dz co dzien nie do szko y, cho cia wca le nie mam na to ocho ty. Mam k o po ty z ro bie niem zu py. Mu sz zdà yç, za - nim ro dzi ce wró cà z pra cy i jesz cze wszyst ko uprzàt - nàç. A po za tym tro ch Êmier dzi. 2 li sto pa da Wra ca am ze szko y i po czu am, e dzie je si za mnà coê dziw ne go. Ra no jak zwy kle wy pi am s o ik zu py i sie - dzia am so bie spo koj nie na lek cjach, ni ko mu nie wa - dzàc. A gdy wy sz am na uli c, po czu am na gle, e ja wszyst kich okrop nie nie na wi dz. By a to czy sta NIE - NA WIÂå do ludz ko Êci. Nie chcia am te go uczu cia. Ale ono by o ca y czas we mnie. Wie dzia am, e kto kol wiek by mnie wte dy za cze pi, to sta o by si coê z e go. W do mu och o n am. Sia d am przy biur ku i usi o - wa am zro zu mieç swój po przed ni stan. Od po wiedê by a jed na. Tak tyl ko mo e si dziaç po çpa niu. Je - stem wred nà çpun kà i nic wi cej. I znów bo li mnie wà tro ba. 7 6 li sto pa da Kla sa po je cha a na wy ciecz k. Ja zo sta am, nie ba wi mnie to. Po sz am do neu ro lo ga z kar tà wy pi so wà z sa - na to rium. Oprócz nar ko ma nii mam jesz cze ja kieê tam roz po zna nie, coê z mó zgiem. Le karz prze pi sa mi le ki, któ re mam braç sta le. Cie ka we, czy to po nar ko ty - kach. To zna czy, e mój or ga nizm ju za czy na si roz - wa laç po çpa niu. Ile lat mo na çpaç? Ja grze j pià ty 152
rok. Chy ba nie wie le mi ju zo sta o. Kim by am przed tem? Nor mal nà dziew czy nà. Lu bi am roz ma - wiaç z ro dzi ca mi. Kie dy si to roz le cia o? Gdy za çpa - am pierw szy raz? Nie, to ju by sku tek pew nych do Êwiad czeƒ. W do mu za cz o si psuç. By o to nie - uchwyt ne, a jed nak? 8 9 10 11 16 li sto pa da Spo tka am dzi siaj Fi li pa. To on zro bi mi pierw szy za strzyk mor fi ny. Py ta mnie, czy mam pro blem z to - wa rem, za ofia ro wa mi swo jà po moc. Wy glà da okrop - nie. Ma ju za ni ki mi Êni na r kach, a w co si wk u - wa, to do praw dy nie wiem. Ucie szy si, e grze j. Przy jem niej jest ra zem umie raç. Po wie dzia am mu, e nic od nie go nie chc. Jest y wym tru pem. Za pro po - no wa am mu le cze nie w sa na to rium, chcia am go tam za wieêç. I wte dy po wie dzia : BaÊ ka, prze cie my je - ste Êmy obo je ju ska za ni, wi c po co ta za ba wa w psy - chia try ki. I po szed swo jà dro gà. To spo tka nie bar dzo mnie przy gn bi o. Wró ci am do do mu i p a ka am, nie mo g am si w ogó le uspo ko - iç. Tak bar dzo za chcia o mi si yç, i to yç nor mal nie. 20 li sto pa da Rzad ko wra cam do rze czy wi sto Êci. Stwo rzy am so - bie swój w a sny Êwiat, w któ rym y j. Oto czy am si ogrom nym mu rem. Cza sa mi trze ba wró ciç, i to jest prze ra a jà ce. Nie kie dy by wa to nie do znie sie nia. I dla te go çpam, e by to wszyst ko od da liç. Cho cia gdy je stem lek ko przy grza na, to mam a - twiej szy kon takt z ludê mi. Naj go rzej jest wte dy, gdy dzia a nie nar ko ty ku mi ja. Wte dy wszyst ko mnie dra - ni i sta j si agre syw na. 12 24 li sto pa da Ob ci am si na za pa k. Wzbu dza to pew ne za in - te re so wa nie. Ale ja mia am tak ob ni o ny na strój, e mu sia am coê zro biç. I aku rat zro bi am to. Kla sa stwier dzi a, e je stem stuk ni ta. Ola am ich, a ra czej je. Mo je ko le an ki za to, e nie sà stuk ni te i tym go - rzej dla nich. 153
13 14 15 16 Mam k o po ty ze spa niem. Zu pa ju dzia a bar dzo krót ko i w no cy m cz si al bo mam dziw ne ma ja ki, tak prze ra a jà ce, e za raz si bu dz. Mam l ki, z któ - ry mi nie umiem so bie po ra dziç. No i za czy na jà si my Êli sa mo bój cze. Mo g a bym to zro biç, mam na ty le to wa ru, e by si ju ni gdy nie obu dziç. Ale cià gle coê mnie po wstrzy mu je. Chy ba tak na praw d to chc jesz cze yç. [ ] 4 grud nia Dzi siaj sà mo je imie ni ny. Jest to Êmiesz ny dzieƒ. Wszy scy sk a da jà ci y cze nia, da jà pre zen ty i sà bar - dzo mi li. Bar dzo mi li przez je den dzieƒ. Idio tycz - na spra wa. Dzieƒ ycz li wo Êci dla so le ni zan ta. Nie - wa ne jest, co do cie bie czu jà, co my Êlà, ale wa ne jest, e dzi siaj masz imie ni ny i wy pa da byç ycz li - wym. Mam ocho t stàd uciec i ni gdy nie wra caç. Wczo raj znów spo tka am Fi li pa. Pod ra bia re cep ty oczy wi Êcie ró o we. Wpad nie i mar nie skoƒ czy w wi zie niu. Le we bi bu y za wsze w koƒ cu sà wy kry - wa ne. Ale czy on jesz cze od po wia da za sie bie? Chy ba ju nie. [ ] 17 12 grud nia W do mu za sta am list od An ny. Pi sze, e du o za le - y ode mnie i to, e çpam, to jest mój wy bór. Je e li nisz cz sie bie Êwia do mie, to nikt na si nie jest w sta - nie mi po móc. Tak, wie le za le y ode mnie. Sa ma sie - bie mo g znisz czyç. Czy to nie jest wspa nia e? Mój Êwiat jest ta ki, ja ki so bie stwo rzy am. Cz sto dzia am de struk cyj nie i prze y wam co raz sil niej sze wstrzà sy po ko lej nym upad ku. Wte dy mo je cia o by wa do sto - so wa ne do rze czy wi sto Êci, prze strze ga pew nych form wspó y cia z ludê mi. y je y ciem bio lo gicz nym. W cie le tym po wo li za czy nam doj rze waç JA. Doj rze - wam w wiel kim cier pie niu po szu ki wa nia no we go, mo - e sen su, mo e uczuç? To na ra sta, do cho dzi do punk - tu kul mi na cyj ne go i wi dz wo kó sie bie wiel kà pust k. T pust k cza sa mi wy pe nia ból. Tak nie mo - na yç. Ale czy po tra fi ina czej, czy umiem zmie niç swo je y cie? 154
18 19 20 21 22 23 24 Chcia a bym te go sa ma do ko naç. Nie chc byç zno - wu cie ka wym przy pad kiem, bez na dziej nym przy pad - kiem ro ku jà cym po pra w, przy pad kiem w ogó le. Nie chc byç czub kiem, psy cho trop kiem, stuk ni tà wa - riat kà. I nie chc byç nor mal nà w wa szym nie nor mal - nym Êwie cie. Wi c mam odejêç? Nie, jesz cze nie te raz. 15 grud nia Stra ci am przy tom noêç w szko le. Za bra o mnie po - go to wie. Gdy mnie od ra to wa li, od ra zu si wy pi sa am. Nie chc, by ro dzi ce si do wie dzie li, e znów çpam. To chy ba by a za paêç. Od kil ku dni bio r maj k i dzi - siaj ra no za du o wzi am. Le ka rzy upro si am, by nie zg a sza li te go gli nom. I tak ju mam do syç k o po tów. Po wie dzia am im, e to do pie ro po czà tek, e skoƒ cz z tym. Chy ba uwie rzy li. 17 grud nia Nie mo g po zbie raç si do ku py po tej za pa Êci. R - ce mi si trz sà, bo j si wi cej wziàç, e by zno wu nie przedaw ko waç. Mo je cia o sa mo si bro ni. Kie dy przy cho dzi po wol ne, nar ko maƒ skie umie ra nie? To chy ba jesz cze kil ka lat. Wy glà dam upior nie, twarz ma ska. Za czy nam tro - ch chud nàç. Mam od ruch wy miot ny na wi dok je dze - nia i sie bie w lu strze. Jest mi co raz trud niej kryç si z tym wszyst kim. Oj, BaÊ ka, mar nie y jesz i mar nie skoƒ czysz! Ju tyl ko ga dasz ze so bà, nie chcesz wi - dzieç lu dzi i Êwiat te ci nie chce ta kiej, ja kà je steê te - raz. Jak d u go jesz cze mo na oszu ki waç ro dzi ców? Ale czy mam pra wo ju te raz od bie raç im na dzie j? 25 31 grud nia Ko niec ro ku. Bi lans okrut ny. Je stem bli ej dna ni kie dy kol wiek. Bo kie dyê to jesz cze wie rzy am, e mam ja kàê szan s A te raz ju nie. Wzi am mor fi n od Fi li pa. Ma jà z w a mu do ap te ki. A wi c zro bi li ap - te k. Nie we so o. Mi li cja za cznie te raz sza leç. 155
26 27 28 29 30 2 stycz nia [1979 ro ku] Fi lip nie y je. Po pe ni sa mo bój stwo. Po le cia na z o tà strza. A wi c do ko na wy bo ru. Nie móg ju te go znieêç. Do wie dzia am si o tym od Al fy. Al fa za - pro po no wa mi wspól ne w a ma nie. Zgo dzi am si. Nie mam pie ni dzy na ku po wa nie maj ki. To ma byç ju ju tro. Chy ba chcie li wziàç Fi li - pa. I ja id za nie go. Mia 26 lat, osiem lat çpa nia. Te - raz jest ju na praw d wol ny, od wszyst kie go. e gnaj, Fi li pie. [ ] 4 stycz nia Bio r mor fi n i nie my Êl o tym, co zro bi am; bo gdy mi ja jej dzia a nie, to jest kosz mar. Wkro czy am na dro g prze st p stwa. Tak, ja po pe - niam prze st p stwa. Uko cha ne, je dy ne dziec ko swo ich ro dzi ców, wy cho wa ne w mi o Êci i do wiel kich ce lów. A te raz co? Wi taj cie, byç mo e, mu ry wi zien ne. Nie chc prze cie tam iêç, nie chc tak bar dzo, jak bar dzo chc çpaç. [...] 13 stycz nia Przed czter nast kà by am dziec kiem. Na praw d. Cho dzi am grzecz nie do szko y, zbie ra am piàt ki i s u - cha am na uczy cie li. Po tem oka za o si, e nie war to s u chaç do ro s ych. Ws u cha am si w sie bie i po nio - s am kl sk. Ca ko wi ta prze gra na. I tak ju zo sta o. Og u ch am na ar gu men ty do ro s ych. Chcie li si wpie - OÊrodek Monaru miejsce terapii osób uzale nionych od narkotyków. 156
31 32 33 34 35 przyç w mój y cio rys. Idio ci, nie umie li si ze mnà po - ro zu mieç. A prze cie co dzien nie krzy cza am o po moc. Ale wte dy oni by li g u si i Êle pi. Te raz koƒ czy my si ra - zem, oni ze sta ro Êci, ja z m o do Êci. Je stem m o da i mu - sz odejêç, iêç da le ko, do ni kàd. Mi jam de li kat nie mor - fi no we s up ki, kom po to we dro go wska zy. Doj d tam sa ma, w wiel kiej doj rza ej sa mot no Êci. Tak jak ka dy z nas. Spo tkam si z Fi li pem. Fi li pie, gdy ro bi eê mi pierw szy za strzyk, wie rzy am, e da jesz mi szcz Êcie. Ale ty ju wie dzia eê, e mnie za bi jasz. I cie szy eê si, e kie dyê nie b dziesz umie ra sam. [ ] 29 czerw ca Ca y dzieƒ sp dzi am z An nà. Tro ch roz kle i am si w cza sie tej d u giej roz mo wy. Pro po no wa a mi ró ne for my le cze nia, ale w koƒ cu zo rien to wa a si, e nie mo na si ze mnà do ga daç. Cià gle mi mó wi a, e jesz - cze na dal wszyst ko za le y ode mnie, e mo g wy graç, je e li tyl ko na praw d ze chc. Ba a si, e mo e skoƒ - czyç si to na praw d tra gicz nie. An na od je cha a bar dzo smut na. Ja te by am smut - na, a mo e z a na sie bie sa mà? Od rzu ci am ko lej nà po moc, cho cia tak bar dzo jej ocze ki wa am. Bar dzo si zmie ni am. Czu j, e prze kro czy am ja - kàê dziw nà ba rie r. Nie umiem ju kon tro lo waç swo - ich za cho waƒ. Co raz bar dziej za my kam si w so bie. W a Êci wie to ju z ni kim nie roz ma wiam. An na uwa - a, e nie da j so bie ad nej szan sy, nisz cz si sys te - ma tycz nie. Ob se sja Êmier ci? Mo e. Nie umiem si ju za trzy maç. Umar am za y cia, au to mat bez wo li, uczuç. Za da nie nr 1 zdo byç nar ko tyk, nr 2 w a do - waç w ka na, nr 3 Prze gra am. Chy ba ni gdy nie by am na dro dze do wy gra nej. 38 20 czerw ca Nar ko ty ki nie spra wia jà mi ju ad nej przy jem no - Êci. Tyl ko po wo du jà, e nie jest mi a tak êle. To tak, jak bym by a, a te raz mnie nie ma. Jest jesz cze coê bio lo gicz ne go, co trze ba prze trwaç, bo nie ma pra wa do eg zy sten cji. Ugrz z am na sa mym dnie. Wi daç 157
w lu strze jesz cze tyl ko oczy, któ re pa trzà na ca y mój upa dek. Mo je oczy, któ re tak kie dyê chcia y po zna waç Êwiat. Prze sta j si baç. Bo chy ba wiem, co mam te raz zro biç, wiem to ju od daw na. Kie dyê utra ci am ra - doêç y cia, te raz na le y do pro wa dziç rzecz do koƒ ca. Nie mo g na wet pa trzeç na nar ko ma nów. Ale oni sà bied niej si ode mnie. Bo ja ju wiem. 39 25 czerw ca Skoƒ czy am 21 lat. Za wsze my Êla am, e gdy trze ba b dzie odejêç, to b d si bar dzo te go ba a. Bo mi mo wszyst ko nikt nie chce od cho dziç, gdy si jest tak m o - dym. Wte dy tak bar dzo chce si yç. Z tym wszyst kim, co si ko cha, z cz o wie kiem, któ re go si ko cha. W tym cho ler nym y ciu po trzeb na jest mi oêç. Bez niej jest wiecz na pust ka, któ ra du si, za bi ja, m czy. I wte dy nie mo na byç so bà. Jest si dla sie bie zu pe nie ob cym. Tak zu pe nie i bez resz ty ob cym dla sa me go sie bie. (fragmenty ksià ki Pami tnik narkomanki) Py ta nia i za da nia 1. Za sta nów si, co wiesz na te mat uza le nie nia od nar ko ty ków. Co wiedzà na ten te mat twoi ko le dzy, zna jo mi? Skàd czer pie cie wiedz? Wy mieƒ cho cia jed no wia ry god ne êród o in for ma cji. 2. Spró buj na pod sta wie wspo mnieƒ bo ha ter ki od two rzyç jej dro g do nar ko ty ków. Jak dosz o do opi sa ne go sta nu psy chicz ne go i fi zycz ne go? 3. Któ re z prze my Êleƒ au tor ki wy da jà ci si naj wa niej sze? Wy pisz kil ka przy k a dów zdaƒ. 4. Na pisz list do BaÊ ki co mo esz jej po wie dzieç? 5. Jak sà dzisz, ja kie by y dal sze lo sy bo ha ter ki? Na pisz dal szy ciàg pa mi t ni ka, za cho wu jàc for m pierw szej oso by. Bar ba ra Ro siek (ur. w 1959 r.) Pi sar ka i po et ka, z za wo du psy cho log kli nicz ny. De biu to wa a w 1985 ro ku Pa mi t ni kiem nar ko man ki, pi sa nym od 14. ro ku y cia a do cza sów stu diów. Opi sy wa a w nim swo je au ten tycz ne prze y cia zwià za ne z wal kà z na o giem. W swo jej ostat niej ksià ce Al ko hol, pro chy i ja au tor ka w dal szym cià gu opi su je swo je uza le nie nie, z któ rym nie mo - e so bie po ra dziç. Jest au tor kà ksià ek: Pa mi t nik nar ko man ki, Ko ka ina, By am schi zo fre nicz kà, a tak e to mi ków wier - szy: By am mi strzy nià ka mu fla u, Jak ptak przy twier dzo ny do ska y, A imi je go Ale ma lem, Wdo wa, Krzyk, Mi oêç nie - spe nio na. Wy ró nio na Srebr nym Me da lem Cam brid ge (Lon dyn 2002). 158