Warszawa marzec 2007 rok

GŁÓWNY INSPEKTORAT JAKOŚCI HANDLOWEJ ARTYKUŁÓW ROLNO-SPOŻYWCZYCH Wydział Kontroli Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych i Środków Produkcji GI-GNK-403-12/07 INFORMACJA ZBIORCZA O WYNIKACH KONTROLI planowej w zakresie jakości handlowej mięsa drobiowego Z A T W I E R D Z A M Główny Inspektor Monika Rzepecka Warszawa marzec 2007 rok Wzór F-5/PG-GNK-01 Wydanie: 1 z dnia 01-10-2004, str.1/2

I. S T R E S Z C Z E N I E Zgodnie z Rocznym ramowym planem kontroli Inspekcji Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych na 2006 rok, wojewódzkie inspektoraty JHARS z siedzibą w: Bydgoszczy, Gdyni, Katowicach, Krakowie, Kielcach, Łodzi, Opolu, Poznaniu, Rzeszowie, Warszawie i Zielonej Górze, przeprowadziły w IV kwartale 2006 roku kontrolę w zakresie jakości handlowej mięsa drobiowego. Powyższą kontrolę przeprowadzono w 48 podmiotach tj. w 47 zakładach drobiarskich i 1 hurtowni. Kontrolą objęto: w zakresie oceny organoleptycznej: - 120 partii mięsa drobiowego o łącznej masie 197 ton, - 157 partii przetworów drobiowych o łącznej masie 34 ton, w zakresie znakowania: - 105 partii mięsa drobiowego, reprezentujących masę 127,9 ton, - 170 partii przetworów z mięsa drobiowego o łącznej masie 43 tony, w zakresie wymagań fizykochemicznych skontrolowano 150 partii przetworów drobiowych o masie 33,4 ton. Stwierdzone nieprawidłowości dotyczyły: niewłaściwych cech organoleptycznych mięsa drobiowego 4,2% partii poddanych ocenie o masie 2,4 tony, niewłaściwych cech fizykochemicznych przetworów drobiowych 9,9% partii poddanych ocenie o masie 0,8 tony, niewłaściwego znakowania mięsa drobiowego 16,2% partii poddanych ocenie o masie 14 ton, niewłaściwego znakowania przetworów drobiowych 20% partii poddanych ocenie o masie 3,2 tony. Nie stwierdzono nieprawidłowości w zakresie cech organoleptycznych przetworów wyprodukowanych z mięsa drobiowego. Występujące nieprawidłowości w zakresie znakowania mięsa drobiowego stanowią naruszenie praw konsumenta, polegające na wprowadzaniu w błąd co do tożsamości zakupionego produktu. Mimo dużej podaży mięsa drobiowego i jego produktów na polskim rynku, nadal Inspekcja JHARS stwierdza przypadki nieuczciwej praktyki handlowej wśród kontrolowanych producentów przez oferowanie konsumentom produktów niewłaściwej jakości. Na skutek stwierdzonych w czasie kontroli mięsa drobiowego licznych nieprawidłowości, organy IJHARS: wydały 14 decyzji administracyjnych, zastosowały 18 mandatów na łączną kwotę 3650 zł. Ponadto, wojewódzcy inspektorzy JHARS wszczęli 7 postępowań administracyjnych oraz przekazali jedną informację o fakcie paczkowania do Okręgowego Urzędu Miar. Strona 2 z 15

II. CZĘŚĆ OGÓLNA 1. Cel kontroli Celem kontroli było zbadanie jakości handlowej mięsa drobiowego ze szczególnym zwróceniem uwagi na przetwory z mięsa indyka, w tym: jakość handlową mięsa drobiowego w zakresie zgodności z wymaganiami określonymi w rozporządzeniu Komisji (EEC) Nr 1538/91 z 5 czerwca 1991 r. wprowadzającego szczegółowe przepisy wykonawcze do rozporządzenia Rady (EEC) nr 1906/90 w sprawie niektórych norm handlowych w odniesieniu do mięsa drobiowego (Dz. Urz. WE L 143, z 07.06.1991 r., s. 11), jakość handlową przetworów z mięsa indyka, prawidłowość znakowania opakowań jednostkowych mięsa drobiowego i jego przetworów z uwzględnieniem rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 16 grudnia 2002 roku w sprawie znakowania środków spożywczych i dozwolonych substancji dodatkowych (Dz. U. Nr 220, poz. 1856 z późn. zm.), badanie zawartości wody wchłoniętej w tuszkach kurcząt, zgodnie z rozporządzeniem Komisji (EWG) Nr 1538/91 z 5 czerwca 1991 roku wprowadzającym szczegółowe przepisy wykonawcze do rozporządzenia Rady (EEC) nr 1906/90 w sprawie niektórych norm handlowych w odniesieniu do mięsa drobiowego (Dz. Urz. WE L 143, z 07.06.1991 roku, str. 11), sposób składowania i transportu mięsa drobiowego, zapewniającego zachowanie właściwej jakości handlowej. 2. Miejsce i czas kontroli Zgodnie z Wytycznymi do planu pracy na IV kwartał 2006 roku, kontrolę w zakresie jakości handlowej mięsa drobiowego przeprowadziły wojewódzkie inspektoraty JHARS z siedzibą w: Bydgoszczy, Gdyni, Katowicach, Kielcach, Krakowie, Łodzi, Opolu, Poznaniu, Rzeszowie, Warszawie i Zielonej Górze. Działania kontrolne przeprowadzono w oparciu o Program kontroli planowej w zakresie jakości handlowej mięsa drobiowego, znak: GI-GNK-400-48/06, opracowany przez Główny Inspektorat Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych. Kontrolę przeprowadzono w 47 podmiotach zajmujących się produkcją i obrotem mięsa drobiowego oraz 1 hurtowni, stanowiących 22,7 % wszystkich podmiotów, które zgłosiły prowadzenie działalności w zakresie mięsa drobiowego i przetworów drobiowych oraz zostały zidentyfikowane przez WIJHARS. 3. Podstawy prawne Strona 3 z 15

1. Rozporządzenie Rady nr 1906/90/EWG z dnia 26 czerwca 1990 r. w sprawie niektórych norm handlowych w odniesieniu do drobiu (Dz. Urz. WE, L 173, z 6.07.1990 r., s. 1) zmienione: rozporządzeniem nr 317/93/EWG z dnia 9 lutego 1993 r. (Dz. Urz. WE, L 037, z 13.02.1993 r., s. 8), rozporządzeniem nr 3204/93/WE z dnia 16 listopada 1993 r. (Dz. Urz. WE, L 280, z 24.11.1993 r., s. 3), rozporządzeniem nr 1101/98/WE z dnia 25 maja 1998 r. (Dz. Urz. WE, L 157, z 30.05.1998 r., s. 12), rozporządzeniem Rady (WE) nr 1029/2006 z dnia 19 czerwca 2006 r. zmieniające rozporządzenie (EWG) nr 1906/90 w sprawie niektórych norm handlowych w odniesieniu do mięsa drobiowego (Dz. Urz. WE, L 186, z 07.07.2006 r., s. 6-8). 2. Rozporządzenie Komisji nr 1538/91/EWG z dnia 5 czerwca 1991 r. wprowadzające szczegółowe przepisy wykonawcze do rozporządzenia Rady nr 1906/90/EWG zawierającego normy handlowe na mięso drobiowe (Dz. Urz. WE, L 143, z 07.06.1991 r., s. 11) zmienione: rozporządzeniem nr 2988/91/EWG z dnia 11 października 1991 r. (Dz. Urz. WE, L 284, z 12.10.1991 r., s. 26), rozporządzeniem nr 315/92/EWG z dnia 10 lutego 1992 r. (Dz. Urz. WE, L 034, z 11.02.1992 r., s 23), rozporządzeniem nr 1980/92/EWG z dnia 16 lipca 1992 r., (Dz. Urz. WE, L 198 z 17.07.1992 r., s. 31), rozporządzeniem nr 2891/93/EWG z dnia 21 października 1993 r. (Dz. Urz. WE, L 263, z 22.10.1993 r., s. 12), rozporządzeniem nr 1026/94/WE z dnia 2 maja 1994 r. (Dz. Urz. WE, L 112, z 03.05.1994 r., s. 32), rozporządzeniem nr 3239/94/WE z dnia 21 grudnia 1994 r. (Dz. Urz. WE, L 338, z 28.12.1994 r., s. 48), rozporządzeniem nr 2390/95/WE z dnia 11 października 1995 r. (Dz. Urz. WE, L 244, z 12.10.1995 r., s. 60), rozporządzeniem nr 205/96/WE z dnia 2 lutego 1996 r. (Dz. Urz. WE, L 027, z 03.02.1996 r., s. 6), rozporządzeniem nr 1000/96/WE z dnia 4 czerwca 1996 r. (Dz. Urz. WE, L 134, z 05.06.1996 r., s. 9), rozporządzeniem nr 1072/2000/WE z dnia 19 maja 2000 r. (Dz. Urz. WE, L 119, z 20.05.2000 r., s. 21), rozporządzeniem nr 1321/2002/WE z dnia 22 lipca 2002 r. (Dz. Urz. WE, L 194, z 23.07.2002 r., s. 17), rozporządzeniem nr 814/2004/WE z dnia 29 kwietnia 2004 r. (Dz. Urz. UE, L 153, z 30.04.2004 r., s. 1). 3. Ustawa z dnia 21 grudnia 2000 r. o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych (Dz. U. z 2001 r. Nr 5, poz. 44, z późn. zm.). Strona 4 z 15

4. Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 16 grudnia 2002 r w sprawie znakowania środków spożywczych i dozwolonych substancji dodatkowych (Dz. U. Nr 220, poz. 1856, z późn. zm.). 5. Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 7 marca 2003 r. w sprawie szczegółowych warunków pobierania próbek artykułów rolno-spożywczych (Dz. U. Nr 59, poz. 526 wraz z późn. zm.). 6. Ustawa z dnia 6 września 2001 r. o towarach paczkowanych (Dz. U. Nr 128, poz. 1409, z późn. zm.). 7. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 11 października 2005 r. w sprawie szczegółowych wymagań dotyczących oznakowań towarów paczkowanych (Dz. U. Nr 211, poz. 1760). 8. Ustawa z dnia 5 lipca 2001 r. o cenach (Dz. U. Nr 97, poz. 1050, z późn. zm.). 9. Ustawa z dnia 12 września 2002 r. o normalizacji (Dz. U. Nr 169, poz. 1386). 10. Ustawa z dnia 11 maja 2001 r. Prawo o miarach (Dz. U. Nr 63, poz. 636 z późn. zm.). 11. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 19 października 2005 r., zmieniające rozporządzenie w sprawie wykazu substancji, których stosowanie jest dozwolone w procesie wytwarzania lub przetwarzania materiałów i wyrobów z tworzyw sztucznych, a także sposobu sprawdzania zgodności tych materiałów i wyrobów z ustalonymi limitami (Dz. U. Nr 216, poz. 1832). 12. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 20 kwietnia 2005 r., zmieniające rozporządzenie w sprawie dozwolonych substancji dodatkowych, substancji pomagających w przetwarzaniu i warunków ich stosowania (Dz. U. Nr 79, poz. 693). 13. Ustawa z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. Nr 173, poz. 1807 z późn. zm.). 14. Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 stycznia 2005 r. w sprawie nadania inspektorom Inspekcji Weterynaryjnej, Inspekcji Jakości Handlowej Artykułów Rolno- Spożywczych oraz Państwowej Inspekcji Ochrony Roślin i Nasiennictwa uprawnień do nadawania grzywien w drodze mandatu karnego (Dz. U. Nr 15, poz. 124 z późn. zm.). Strona 5 z 15

1. Wyniki kontroli III. CZĘŚĆ SZCZEGÓŁOWA W czasie przeprowadzonych czynności kontrolnych ustalono: W zakresie jakości handlowej mięsa drobiowego A. Mięso drobiowe Kontrolę jakości handlowej mięsa drobiowego w zakresie cech organoleptycznych przeprowadzono w oparciu o wymagania jakościowe zawarte w rozporządzeniu Komisji (WE) nr 1538/91 z dnia 5 czerwca 1991 roku wprowadzającym szczegółowe przepisy wykonywania rozporządzenia Rady (EWG) nr 1906/90 w sprawie niektórych norm handlowych w odniesieniu do mięsa drobiowego. W ramach ww. kontroli przeprowadzono ocenę organoleptyczną 120 partii mięsa drobiowego o łącznej masie 197 ton pochodzących z 42 podmiotów zlokalizowanych na terenie 11 województw, w tym: 88 partii mięsa z kurcząt o masie 161,3 tony, 32 partie mięsa z indyków o masie 35,7 ton. Spośród skontrolowanych partii mięsa drobiowego, w 5 partiach mięsa drobiowego tj. tuszek i elementów z kurcząt (tj. 4,2 % ogólnej ilości) o łącznej masie 2,4 tony pochodzących z 3 podmiotów, zlokalizowanych na terenie woj. małopolskiego stwierdzono nieprawidłowości, które dotyczyły pozostałości piór na końcówkach skrzydeł, nóg i kuprów, uszkodzenia skóry, oślizgłości i zmiany zapachu. Spośród zakwestionowanych partii mięsa drobiowego 3 partie o łącznej masie 2,2 tony poddano obróbce uzupełniającej poprzez usunięcie piór oraz przekazanie tuszek wadliwych do dzielenia na elementy lub do przetwórstwa. Dwie partie elementów kurcząt o łącznej masie 0,1 tony wycofano z obrotu i przekazano do utylizacji W pozostałych partiach mięsa drobiowego nie stwierdzono nieprawidłowości. W ramach działań kontrolnych sprawdzono poprawność klasyfikacji mięsa drobiowego w oparciu o wymagania zawarte w rozporządzeniu Komisji (EEC) nr 1538/91. Nie stwierdzono nieprawidłowości w tym zakresie. Kontrolę poprawności obróbki poubojowej przeprowadzono na linii ubojowej poprzez: sprawdzenie: oskubania tuszek, uszkodzeń mechanicznych, prawidłowości patroszenia. Nie wniesiono uwag do prawidłowości przebiegu poszczególnych etapów procesu uboju drobiu. Strona 6 z 15

B. Przetwory drobiowe Ocena organoleptyczna W ramach kontroli jakości handlowej przetworów z mięsa drobiowego przeprowadzono ocenę organoleptyczną 157 partii przetworów drobiowych o łącznej masie 34 tony pochodzących z 38 podmiotów, w tym: 108 partii przetworów z mięsa indyka o masie 30,5 tony, 49 partii przetworów z mięsa kurcząt o masie 3,5 tony. Oceny dokonano na podstawie wymagań Polskich Norm: PN-A-86526 Produkty drobiarskie. Wędliny drobiowe. Wymagania wspólne, PN-A-86525 Produkty drobiarskie. Konserwy drobiowe. Wymagania wspólne oraz zgodnie z deklaracją producenta. Nie stwierdzono nieprawidłowości w zakresie cech organoleptycznych skontrolowanych przetworów drobiowych. Badania laboratoryjne Do badań laboratoryjnych pobrano próbki ze 150 partii przetworów drobiowych o łącznej masie 33,4 tony wyprodukowanych przez 37 podmiotów, w tym: 93 partie przetworów z mięsa indyka o masie 28,9 tony, 57 partii przetworów z mięsa kurcząt o masie 4,5 tony. W wyniku przeprowadzonych badań fizykochemicznych, stwierdzono, że 14 partii przetworów drobiowych wędlin (tj. 9,9 % skontrolowanych partii) o łącznej masie 0,8 tony, wyprodukowanych w 8 podmiotach zlokalizowanych na terenie woj. małopolskiego, mazowieckiego, opolskiego i pomorskiego wykazało niezgodności z deklaracją producenta. Stwierdzone nieprawidłowości dotyczyły: zaniżonej zawartości białka od 0,6% do 2,8% - 7 partii przetworów drobiowych, tj.: kiełbasa szynkowa drobiowa, baleron z indyka, kiełbasa krakowska drobiowa, filet z uda indyka z komina, ćwiartka tylna z kurcząt, ćwiartka z kurcząt wędzona, polędwica drobiowa o łącznej masie 0,4 tony, co może świadczyć o stosowaniu nieuczciwych praktyk handlowych polegających na zmniejszaniu udziału wartościowych składników w wyrobie gotowym, np. białka kosztem innych mniej wartościowych składników, np. tłuszczu lub skrobi, zawyżonej zawartości skrobi od 0,7% do 2,4% - 7 partii przetworów drobiowych, tj.: kiełbasa szynkowa drobiowa, baleron z indyka, polędwica drobiowa niewędzona, kiełbasa krakowska drobiowa, szynka mozaikowa drobiowa, szynka z indyka, szynka słoneczna z drobiu o łącznej masie 0,3 tony, co może świadczyć o nieprawidłowościach w przebiegu procesu technologicznego, zawyżonej zawartości tłuszczu od 4,4% do 8,3% - 3 partie przetworów drobiowych, tj.; parówki cienkie drobiowe, ćwiartka z kurcząt wędzona o łącznej masie 0,3 tony, Strona 7 z 15

co może świadczyć o stosowaniu nieuczciwych praktyk handlowych polegających na zwiększeniu udziału mniej wartościowego składnika w wyrobie gotowym, np. tłuszczu kosztem białka. Wśród partii przetworów drobiowych ze stwierdzonymi nieprawidłowościami w zakresie cech fizykochemicznych występowały partie, w których były nieprawidłowe 2 parametry. Procentowy udział masy partii z poszczególnymi nieprawidłowościami w odniesieniu do ogólnej masy partii z nieprawidłowości, przedstawia poniższy wykres. 90,0% 80,1% 80,0% 70,0% 60,0% 50,0% 40,0% 30,4% 38,4% 30,0% 20,0% 10,0% 0,0% zaniżona zawartość białka zawyżona zawartość tłuszczu zawyżona zawartość skrobi Wykres 1. Procentowy udział masy partii z poszczególnymi nieprawidłowosciami, w odniesieniu do ogółem stwierdzonych nieprawidłowosci Wśród stwierdzonych nieprawidłowości w zakresie parametrów fizykochemicznych wciąż dominuje: zaniżona zawartość białka oraz zawyżona zawartość skrobi i tłuszczu. Surowiec mięsny zastępowany jest tańszymi składnikami np. tłuszczem, co obniża koszty produkcji, ale jest nieuczciwym działaniem przeciwko konsumentowi. Zawyżona zawartość skrobi świadczy o braku kontroli procesu technologicznego przez producentów przetworów drobiowych lub celowym działaniu producenta. C. Znakowanie, pakowanie, składowanie i transport mięsa drobiowego oraz jego przetworów Znakowanie mięsa drobiowego W czasie kontroli oceniano prawidłowość znakowania mięsa drobiowego i przetworów drobiowych. Kontrolą w zakresie znakowania objęto: 105 partii mięsa drobiowego o łącznej masie 127,9 tony, Strona 8 z 15

170 partii przetworów drobiowych o łącznej masie 43 tony. Stwierdzono szereg nieprawidłowości w znakowaniu mięsa drobiowego i przetworów drobiowych, tj.: 17 partii mięsa drobiowego (tj. 16,2% ogółem skontrolowanych) o łącznej masie 14 ton, 34 partie przetworów drobiowych (tj. 20% ogólnej ilości) o łącznej masie 3,2 tony. Poniższy wykres przedstawia procentowy udział masy partii mięsa drobiowego i przetworów drobiowych z nieprawidłowościami w zakresie znakowania, w odniesieniu do ogólnej ilości. 12% 11% 10% 7,4% 8% 6% 4% 2% 0% mieso drobiowe przetwory drobiowe Wykres 2. Procentowy udział masy partii z nieprawidłowościami w zakresie znakowania w odniesieniu do ogólnej masy skontrolowanych partii Stwierdzono następujące nieprawidłowości: - w zakresie znakowania mięsa drobiowego Lp. Stwierdzone nieprawidłowości w znakowaniu mięsa drobiowego 1. Niewłaściwe określenie terminu przydatności do spożycia poprzedzone wyrazami należy spożyć przed zamiast należy spożyć do Liczba partii (szt.) Masa partii (tony) 16 10,7 2. Brak klasy jakości elementów z kurcząt 7 1,9 Strona 9 z 15

3. Nieprawidłowa informacja o klasie jakości i stanie 5 0,9 termicznym produktu 4. W składzie produktu o nazwie filet z kurczaka i tuszka podano mięso drobiowe 4 0,8 5. Niepełna nazwa i adres producenta 4 0,06 6. Niewłaściwa nazwa środka spożywczego np. kurczak P schłodzony zamiast kurczak bez podrobów 4 10,4 7. Nieprawidłowa nazwa artykułu, niezgodna z wymaganiami rozporządzenia nr 1538/91 3 0,6 8. Przywołano niewłaściwe normy, które nie są przedmiotowymi w zakresie jakości mięsa drobiowego 3 0,6 9. Brak stanu termicznego podrobów 2 0,7 10 Nieprawidłowy skład produktu 1 0,1 - w zakresie znakowania przetworów drobiowych Lp. Stwierdzone nieprawidłowości w znakowaniu przetworów drobiowych 1. Brak terminu lub nieprawidłowo określony termin przydatności do spożycia 2. Brak w wykazie składników ilościowej zawartości mięsa 3. Nieprawidłowa nazwa produktu Strona 10 z 15 Liczba partii (szt.) Masa partii (tony) 10 0,4 8 0,4 6 0,7 4. Brak podania w składzie ilościowym produktu zawartości składnika występującego w nazwie wyrobu 4 0,5 5. Brak informacji o masie netto lub nieprawidłowo wyrażona ilość nominalna, zamiast masa powinno być masa netto 4 0,5 6. Nieprawidłowa informacja dotycząca wykazu składników 4 0,24 7. Brak w wykazie składników zawartości wody, stanowiącej więcej niż 5% udziału wyrobu gotowego 3 0,4 8. Brak funkcji technologicznych przy numerach substancji dodatkowych 3 0,05 9. Nieprawidłowa informacja o numerze normy 3 0,05 10. Brak w nazwie wyrobu informacji charakteryzującej 2 0,3

przetwór mięsny (brak rodzaju wyrobu) 11. Brak informacji o pakowaniu produktu w atmosferze ochronnej 2 0,3 12. Brak nazwy lub symbolu i funkcji technologicznej soli peklującej 2 0,2 13. Brak oznakowania opakowań jednostkowych 14. Brak nazwy wyrobu na opakowaniu zbiorczym 2 0,2 1 0,1 Dodatkowo stwierdzono brak wyników badań przechowalniczych podczas kontroli prawidłowości znakowania 11 partii przetworów drobiowych o masie 1,2 tony i 4 partii mięsa drobiowego o łącznej masie 1,9 tony. Należy podkreślić, że większość partii poddanych kontroli wykazała jednocześnie nieprawidłowości w zakresie kilku wymagań dotyczących znakowania. D. Magazynowanie i transport Nie wniesiono uwag do warunków magazynowania i transportu mięsa drobiowego i przetworów drobiowych w kontrolowanych podmiotach, w których była przeprowadzona kontrola. Środki transportu stosowane do przewozu były własnością producentów, odbiorców towarów bądź pochodziły z wynajmu. E. Pakowanie i paczkowanie mięsa drobiowego Kontrola prawidłowości pakowania i paczkowania mięsa drobiowego oraz przetworów drobiowych wykazała, iż w podmiotach zlokalizowanych na terenie woj.: lubuskiego, łódzkiego, kujawsko-pomorskiego i śląskiego nie stwierdzono nieprawidłowości w tym zakresie. We wszystkich podmiotach zlokalizowanych na terenie ww. województw proces pakowania i paczkowania przebiegał prawidłowo, tj.: wszystkie podmioty posiadały dokumenty dopuszczające stosowanie materiałów opakowaniowych lub opakowań do bezpośredniego kontaktu z żywnością, stan opakowań jednostkowych oraz transportowych, a także magazynów nie budził zastrzeżeń, podmioty, które prowadziły proces paczkowania zgłosiły ten fakt do Okręgowego Urzędu Miar, ilość rzeczywista towaru była zgodna z ilością nominalną, oznaczoną na opakowaniu, przyrządy kontrolno-pomiarowe posiadały aktualne cechy legalizacji. Strona 11 z 15

Nieprawidłowości w zakresie paczkowania i pakowania mięsa drobiowego i przetworów drobiowych stwierdzono w 5 podmiotach zlokalizowanych na terenie woj.: mazowieckiego, wielkopolskiego, małopolskiego i opolskiego, dotyczyły one: zaniżonej masy rzeczywistej w stosunku do deklarowanej, stwierdzono w 1 podmiocie zlokalizowanych na terenie woj. mazowieckiego, stosowania w procesie paczkowania lub pakowania wag o nieaktualnych cechach legalizacji w 3 podmiotach zlokalizowanych na terenie woj. mazowieckiego, małopolskiego i opolskiego, braku zgłoszenia faktu paczkowania przetworów drobiowych do Okręgowego Urzędu Miar (1 podmiot zlokalizowany na terenie woj. wielkopolskiego). F. Wkładki absorpcyjne do pakowania mięsa i przetworów z mięsa drobiowego Spośród zakładów ubojowych i przetwórstwa drobiowego, na terenie których miała miejsce kontrola, wkładki absorpcyjne i tacki absorpcyjne stosowało 10 podmiotów (tj. 20,8% ogółu podmiotów), w tym: wkładki z włókniny celulozowej 1 podmiot, co stanowi 2,1% podmiotów, na terenie których miała miejsce kontrola, wkładki celulozowe, powlekane folią polietylenową 4 podmioty, co stanowi 8,3% podmiotów, na terenie których miała miejsce kontrola, wkładki wiskozowe 2 podmioty, co stanowi 4,2% podmiotów, na terenie których była przeprowadzona kontrola, tacki polistyrenowe termoformalne i tacki celulozowe 3 podmioty co stanowi 6,2% podmiotów, na terenie których miała miejsce kontrola. Kontrola prawidłowości stosowania wkładek absorpcyjnych i tacek, stosowanych do pakowania mięsa drobiowego i podrobów drobiowych, obejmowała 93 opakowania jednostkowe pochodzące z 8 podmiotów. Wszystkie podmioty dysponowały dokumentami, potwierdzającymi dopuszczenie używanych wkładek absorpcyjnych i tacek do bezpośredniego kontaktu z żywnością. Przedkładane dokumenty stanowiły: atesty Państwowego Zakładu Higieny, deklaracje zgodności z wymogami obowiązujących przepisów, tj. ustawy z dnia 25 sierpnia 2006 roku o bezpieczeństwie żywności i żywienia (Dz. U. Nr 171, poz. 1225), wystawione przez producentów wkładek absorpcyjnych i tacek. W trakcie kontroli deklarowanej przez producentów zawartości netto opakowania oraz rzeczywistej masy produktu, wykazano następujące różnice: Strona 12 z 15

masa rzeczywista 72 opakowań jednostkowych, (co stanowi 77,4% opakowań) w których stwierdzono różnicę masy, była wyższa niż masa deklarowana i wahała się w przedziale od +1 do +26 g, masa rzeczywista 21 opakowań jednostkowych, (co stanowi 22,6% opakowań) w których stwierdzono różnicę masy, była niższa niż masa deklarowana i wahała się w przedziale od -1 do -11 g. W związku ze stwierdzonymi znacznymi różnicami pomiędzy masą netto deklarowaną na opakowaniu a masą rzeczywistą, stwierdzoną podczas kontrolnego ważenia, zastosowano mandat karny w wysokości 450 zł w jednym podmiocie zlokalizowanym na terenie woj. opolskiego. Powyższa sankcja dotyczyła też braku informacji o masie netto środka spożywczego. W związku z zaistniałymi nieprawidłowościami przedsiębiorca dokonał ponownego ustalenia masy netto opakowań jednostkowych partii towaru o zaniżonej masie rzeczywistej. G. Schładzanie mięsa drobiowego W wyniku kontroli prawidłowości schładzania mięsa drobiowego, zgodnie z rozporządzeniem nr 1538/91, przeprowadzonej w 21 podmiotach zlokalizowanych na terenie 10 województw, ustalono, że: metodę schładzania zanurzeniowego stosowało 9 podmiotów zlokalizowanych na terenie woj.: mazowieckiego, małopolskiego i świętokrzyskiego, metodę schładzania owiewowo-natryskowego stosowało 9 podmiotów zlokalizowanych na terenie woj.: lubuskiego, kujawsko-pomorskiego, wielkopolskiego, opolskiego, łódzkiego i podkarpackiego, metodę schładzania owiewowego stosowały 3 podmioty zlokalizowane na terenie woj. lubuskiego, wielkopolskiego i podkarpackiego. Badanie zawartości wody wchłoniętej w tuszkach kurcząt Kontrolę zawartości wody wchłoniętej przez tuszki kurcząt podczas procesu technologicznego, przeprowadzono w 2 podmiotach zlokalizowanych na terenie woj. wielkopolskiego. Do badań laboratoryjnych pobrano 2 próbki z 2 partii tuszek mrożonych kurcząt o łącznej masie 17,9 tony. Na podstawie wyników analiz laboratoryjnych ustalono, że zawartość wody wchłoniętej w badanych próbkach była zgodna z wymaganiami rozporządzenia 1538/91, ponieważ ilość wody oznaczonej (g) była niższa od ilości wody technologicznie uzasadnionej. Test zakładowy do badania zawartości wody wchłoniętej przez mięso drobiowe stosowało 17 podmiotów, tj. 80,1% ilości podmiotów, które powinny stosować badanie chłonięcia wody w mięsie drobiowym. W związku ze stwierdzonymi nieprawidłowościami w ww. zakresie w jednym podmiocie zlokalizowanym na terenie woj. wielkopolskiego, nałożono mandat karny w wysokości 500 zł na osobę odpowiedzialną za brak badania zawartości wody w mięsie drobiowym, natomiast podmiot zlokalizowany na terenie woj. małopolskiego nie Strona 13 z 15

był zobligowany do stosowania badania wody w mięsie drobiowym z powodu braku produkcji mrożonego drobiu. H. Prawidłowość pracy rzeczoznawców Kontrolowane podmioty nie zatrudniały rzeczoznawców posiadających uprawnienia w zakresie klasyfikacji mięsa drobiowego oraz pobierania próbek mięsa drobiowego i jego przetworów. J. Wymagania formalno-prawne W czasie kontroli ustalono, że 4 podmioty (tj. 8,3% ogółem skontrolowanych) nie dokonały zgłoszenia działalności gospodarczej w zakresie produkcji, składowania, konfekcjonowania i obrotu, do właściwego ze względu na miejsce zamieszkania lub siedzibę zgłaszającego, wojewódzkiego inspektora Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych. Spośród ww. podmiotów jeden podmiot zgłosił prowadzenie działalności w trakcie kontroli. 2. Zastosowane sankcje W związku z zaistniałymi nieprawidłowościami w zakresie jakości handlowej, wojewódzkie inspektoraty JHARS zastosowały sankcje karne: 18 mandatów, w łącznej kwocie 3650 zł, wydano 14 decyzji administracyjnych dotyczących 14 partii towarów o łącznej masie 1,5 tony, tj.: 11 decyzji zakazujących wprowadzenia do obrotu produktów nieoznakowanych i niewłaściwie oznakowanych do czasu prawidłowego oznakowania 11 partii przetworów drobiowych o łącznej masie 1,3 tony, 3 decyzje nakazujące określenie stopnia wadliwości produktu o niewłaściwych parametrach fizykochemicznych 3 partii przetworów drobiowych o masie 0,1 tony. Wojewódzkie inspektoraty JHARS wszczęły 7 postępowań administracyjnych. Ponadto WIJHARS w Poznaniu przekazał do Okręgowego Urzędu Miar w Poznaniu informację o fakcie paczkowania przetworów drobiowych przez kontrolowany podmiot, który nie dokonał zgłoszenia. Podsumowanie wyników kontroli W czasie prowadzenia kontroli w zakresie jakości handlowej mięsa drobiowego i jego przetworów w podmiotach zlokalizowanych na terenie 11 województw, stwierdzono następujące nieprawidłowości: nieprawidłową jakość handlową mięsa drobiowego w zakresie: Strona 14 z 15

cech organoleptycznych, w przypadku 4,2% skontrolowanych partii, znakowania, w przypadku 16,2% skontrolowanych partii w tym zakresie, nieprawidłową jakość handlową przetworów drobiowych w zakresie: parametrów fizykochemicznych, w przypadku 9,9% skontrolowanych partii, znakowania przetworów drobiowych, w przypadku 20% skontrolowanych partii. Porównując powyższe wyniki z wynikami kontroli przeprowadzonej w II kwartale 2006 roku należy stwierdzić, że mniejszy procent partii mięsa drobiowego charakteryzował się niewłaściwymi cechami organoleptycznymi i mniejszy procent partii przetworów drobiowych posiadał niewłaściwe cechy fizykochemiczne, natomiast większy procent partii mięsa drobiowego był niewłaściwie oznakowany. 3. Wnioski z kontroli Biorąc pod uwagę nieprawidłowości stwierdzone w trakcie przeprowadzonych kontroli, głównie w zakresie znakowania co szóstej partii mięsa drobiowego i co piątej partii przetworów drobiowych, w trosce o interesy konsumenta, uzasadnionym wydaje się dalsze monitorowanie przez Inspekcję JHARS sytuacji na rynku mięsa drobiowego i jego przetworów, poprzez systematyczne przeprowadzanie kontroli, ze szczególnym położeniem nacisku na aspekty znakowania oraz jakości. Duża podaż mięsa drobiowego na rynku polskim oraz szeroki wachlarz asortymentów nie mobilizuje producentów do uczciwej walki o konsumenta poprzez oferowanie towarów o dobrej jakości, ponieważ nadal są stwierdzane przez IJHARS przypadki nieprawidłowej jakości, np. zaniżona zawartość białka, zawyżona zawartość tłuszczu i skrobi w przetworach drobiowych. Ustalone w czasie kontroli uchybienia świadczą o braku znajomości obowiązujących przepisów lub nieuczciwych praktykach producentów. Przeprowadzona kontrola w zakładach drobiarskich wykazała też nieprawidłowości w zakresie kontroli badania zawartości wody wchłoniętej przez mięso drobiowe podczas procesu technologicznego (19,9% podmiotów wśród zobowiązanych do badania nie przeprowadzało badań). Spośród zakładów, które przeprowadzają kontrole wody wchłoniętej, nie stwierdzono przypadków przekroczenia dopuszczalnych poziomów określonych w rozporządzeniu nr 1538/91, natomiast wątpliwości budzi częstotliwość tych badań. Powyższe kwestie będą omawiane na spotkaniu Zespołu i Grupy Konsultacyjnej do spraw Mięsa Drobiowego i Jaj. Ustalenia ze spotkania zostaną przekazane do wszystkich WIJHARS w celu podjęcia stosownych działań. Opracowała: Halina Kucińska Sprawdziła: Dorota Krzyżanowska Warszawa, dnia 14 lutego 2007 r. Strona 15 z 15