INFORMACJA ZBIORCZA O WYNIKACH KONTROLI PLANOWEJ. w zakresie jakości handlowej świeżych owoców i warzyw

Transkrypt

1 GŁÓWNY INSPEKTORAT JAKOŚCI HANDLOWEJ ARTYKUŁÓW ROLNO-SPOŻYWCZYCH Wydział Kontroli Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych i Środków Produkcji GI-GNK-403-2/07 INFORMACJA ZBIORCZA O WYNIKACH KONTROLI PLANOWEJ w zakresie jakości handlowej Z A T W I E R D Z A M Główny Inspektor Monika Rzepecka Warszawa marzec 2007 rok Wzór F-5/PG-GNK-01 Wydanie: 1 z dnia , str.1/1

2 I. S T R E S Z C Z E N I E Zgodnie z Rocznym ramowym planem kontroli IJHARS na 2006 rok, wszystkie wojewódzkie inspektoraty Jakości Handlowej Artykułów Rolno Spożywczych w III kwartale 2006 roku na terenie całego kraju, przeprowadziły kontrolę wybranych gatunków świeżych owoców (jabłek, gruszek śliwek, melonów, arbuzów, moreli, nektarynek) i warzyw (kapusty, kalafiorów, pomidorów, marchwi, papryki) w zakresie zgodności z wymaganiami jakościowymi ujętymi w rozporządzeniach Komisji (WE). Ogółem skontrolowano 1256 owoców i warzyw o łącznej masie ponad 316 ton, w tym: 634 partie warzyw o masie ponad 119 ton, 622 partie owoców o masie ok. 197 ton. Skontrolowane owoce i warzywa były pochodzenia: krajowego: 918 o masie ponad 170 ton, z państw UE i państw trzecich Hiszpanii, Grecji, Francji, Węgier, Włoch, Portugalii, Niemiec, Holandii, Austrii, Belgii, Czech oraz Argentyny, Brazylii, Chile, RPA, Nowej Zelandii: 338 o masie ponad 146 ton. Jakość owoców i warzyw skontrolowano łącznie w 141 podmiotach gospodarczych, tj.: 82 hurtowniach i centrach dystrybucyjnych oraz 59 sklepach detalicznych, w tym głównie należących do sieci wielkopowierzchniowych takich jak: supermarkety i hipermarkety. Ogółem w hurtowniach i centrach dystrybucyjnych skontrolowano 623 partie owoców i warzyw o masie ok. 269 ton, z czego zakwestionowano 232 partie, tj. 37% o masie ponad 52 ton, tj. 19%. Natomiast w sieci detalicznej skontrolowano 633 partie owoców i warzyw o masie ponad 47 ton, z czego zakwestionowano 109, tj.: 17% o masie ponad 9 ton, tj. ponad 20%. Ogółem zakwestionowano jakość handlową 341, co stanowiło 27% w stosunku do wszystkich skontrolowanych, o łącznej masie 61,71 ton, co stanowiło 19% masy wszystkich skontrolowanych, w tym: 173 partie warzyw o masie 35,85 ton, 168 owoców o masie 25,86 ton. Wymagań minimalnych nie spełniało 37 owoców i warzyw o masie 5,56 ton. Wymagań zadeklarowanej klasy jakości nie spełniało 21 owoców i warzyw o masie 4,32 tony. Wymagań dotyczących wielkości, nie spełniało 9 owoców i warzyw o masie 3,52 ton. Wymagań dotyczących prezentacji i opakowania, nie spełniało 11 owoców pochodzenia krajowego o masie 0,96 ton. Wymagań odnośnie znakowania nie spełniało 298 o masie 51,03 ton, tj. 24% wszystkich skontrolowanych oraz 16% masy wszystkich skontrolowanych. W związku ze stwierdzonymi w toku kontroli nieprawidłowościami wydano 182 decyzje administracyjne, w odniesieniu do 194 o łącznej masie ponad 40,79 ton i łącznej wartości PLN oraz wobec osób odpowiedzialnych za ich powstanie zastosowano 24 mandaty karne. Wzór F-5/PG-GNK-01 Wydanie: 1 z dnia , str.2/2 3/17

3 1. Cel kontroli II. CZĘŚĆ OGÓLNA Celem kontroli było zbadanie jakości handlowej wybranych gatunków świeżych owoców i warzyw, przede wszystkim produkcji krajowej, ale także pochodzących z państw UE i z państw trzecich, ze szczególnym uwzględnieniem: jakości w zakresie zgodności z wymaganiami jakościowymi określonymi w rozporządzeniach Komisji (WE), prawidłowości znakowania z uwzględnieniem rozporządzenia Rady (WE) Nr 48/2003 z dnia 10 stycznia 2003 roku ustanawiającego zasady mające zastosowanie do mieszanek różnych rodzajów w tych samych opakowaniach przeznaczonych do sprzedaży, sposobu składowania i transportu, zapewniającego zachowanie właściwej jakości handlowej. Przedmiotem kontroli były: jabłka, gruszki, śliwki, melony, arbuzy, morele, nektarynki, kapusta, kalafiory, pomidory, marchew, papryka. 2. Miejsce i czas kontroli Kontrolę jakości handlowej, zgodnie z wytycznymi zawartymi w Programie kontroli planowej w zakresie jakości handlowej, znak: GI-GNK /06, opracowanym w Głównym Inspektoracie Jakości Handlowej Artykułów Rolno Spożywczych, przeprowadziły wojewódzkie inspektoraty JHARS w terminie od 4 do 29 września 2006 roku, na terenie całego kraju. Świeże owoce i warzywa kontrolowano w hurtowniach i w centrach dystrybucyjnych oraz w handlu detalicznym, tj. głównie w sklepach należących do sieci wielkopowierzchniowych takich jak: supermarkety i hipermarkety. W przypadku 80 podmiotów IJHARS przeprowadzała tam kontrolę jakości handlowej po raz pierwszy. Wzór F-5/PG-GNK-01 Wydanie: 1 z dnia , str.2/2 3/17

4 3. Podstawy prawne Podczas przeprowadzania kontroli obowiązywały w powyższym zakresie następujące przepisy prawne: 1) rozporządzenie Rady (WE) Nr 2200/96 1 z dnia 28 października 1996 roku w sprawie wspólnej organizacji rynku owoców i warzyw (Dz. Urz. WE L 297 z , str. 1; Polskie Wydanie Specjalne rozdz. 3, t. 20, str. 55), 2) rozporządzenie Komisji (WE) Nr 1148/ z dnia 12 czerwca 2001 roku w sprawie kontroli zgodności norm handlowych mających zastosowanie do świeżych owoców i warzyw (Dz. Urz. WE L 156 z , str. 9; Polskie Wydanie Specjalne rozdz. 3, t. 32, str. 376), 3) rozporządzenie Komisji (WE) Nr 48/2003 z dnia 10 stycznia 2003 roku ustanawiające zasady mające zastosowanie do mieszanek różnych rodzajów w tych samych opakowaniach przeznaczonych do sprzedaży (Dz. Urz. WE L 7 z , str. 65; Polskie Wydanie Specjalne rozdz. 3, t. 38, str. 69), 4) rozporządzenie Komisji (WE) Nr 46/ z dnia 10 stycznia 2003 roku zmieniające normy handlowe dla w odniesieniu do mieszanek różnych rodzajów w tych samych opakowaniach przeznaczonych do sprzedaży (Dz. Urz. WE L 7 z , str. 61; Polskie Wydanie Specjalne rozdz. 3, t. 38, str. 65), 5) rozporządzenie Komisji (WE) Nr 907/2004 z dnia 29 kwietnia 2004 roku zmieniające normy handlowe mające zastosowanie do w odniesieniu do prezentacji i znakowania (Dz. Urz. WE L 163 z , str. 50; Polskie Wydanie Specjalne rozdz. 3, t. 46, str. 227), 1 Zmiany: 2520/97 (Dz. Urz. WE L 346 z , str. 41; Polskie Wydanie Specjalne rozdz. 3, t. 22, str. 140); 857/1999 (Dz. Urz. WE L 108 z , str. 7; Polskie Wydanie Specjalne rozdz. 3, t. 25, str. 190); 1257/1999 (Dz. Urz. WE L 160 z , str. 80; Polskie Wydanie Specjalne rozdz. 3, t. 25, str. 391); 2699/2000 (Dz. Urz. WE L 311 z , str. 9; Polskie Wydanie Specjalne rozdz. 3, t. 31, str. 31); 2826/2000 (Dz. Urz. WE L 328 z , str. 2; Polskie Wydanie Specjalne rozdz. 3, t. 31, str. 97); 718/2001 (Dz. Urz. WE L 100 z , str. 12; Polskie Wydanie Specjalne rozdz. 3, t. 32, str. 94); 911/2001 (Dz. Urz. WE L 129 z , str. 3; Polskie Wydanie Specjalne rozdz. 3, t. 32, str. 226); 545/2002 (Dz. Urz. WE L 84 z , str. 9; Polskie Wydanie Specjalne rozdz. 3, t. 35, str. 338); 1881/2002 (Dz. Urz. WE L 285 z , str. 13; Polskie Wydanie Specjalne rozdz. 3, t. 37, str. 221); 47/2003 (Dz. Urz. WE L 7 z , str. 13; Polskie Wydanie Specjalne rozdz. 3, t. 38, str. 68); Korekty: (Dz. Urz. WE L 271 z , str. 19); (Dz. Urz. WE L 191 z , str. 71); (Dz. Urz. WE L 61 z , str. 55); (Dz. Urz. WE L 302 z , str. 72) 2 Zmiany: 2379/2001 (Dz. Urz. WE L 321 z , str. 15; Polskie Wydanie Specjalne rozdz. 3, t. 34, str. 270); 408/2003 (Dz. Urz. WE L 62 z , str. 8; Polskie Wydanie Specjalne rozdz. 3, t. 38, str. 276) 3 Zmiany: 6/2005 (Dz. Urz. WE L 2 z , str. 3) 4/17

5 6) rozporządzenie Komisji (WE) Nr 1591/87 4 z dnia 5 czerwca 1987 roku ustanawiające normy jakości kapusty, kapusty brukselskiej, selera naciowego, szpinaku i śliwek (Dz. Urz. WE L 146 z , str. 36; Polskie Wydanie Specjalne rozdz. 3, t. 7, str. 221), 7) rozporządzenie Komisji (WE) Nr 730/ z dnia 7 kwietnia 1999 roku ustanawiające normy handlowe w odniesieniu do marchwi (Dz. Urz. WE L 93 z , str. 14; Polskie Wydanie Specjalne rozdz. 3, t. 25, str. 106), 8) ustawa z dnia 21 grudnia 2000 roku o jakości handlowej artykułów rolno spożywczych (t.j. Dz. U. z 2005 roku Nr 187, poz. 1577), 9) rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 13 kwietnia 2004 roku w sprawie szczegółowego zakresu i sposobu znakowania niektórych grup i rodzajów artykułów rolno spożywczych kodem identyfikacyjnym produkcyjnej (Dz. U. Nr 83, poz. 772), 10) ustawa z dnia 19 grudnia 2003 roku o organizacji rynków owoców i warzyw, rynku chmielu, rynku tytoniu oraz rynku suszu paszowego (Dz. U. Nr 223, poz z późniejszymi zmianami), 11) ustawa z dnia 6 września 2001 roku o towarach paczkowanych (Dz. U. Nr 128, poz z późniejszymi zmianami), 12) rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 11 października 2005 roku w sprawie szczegółowych wymagań dotyczących oznakowań towarów paczkowanych (Dz. U. Nr 128, poz. 1760), 13) ustawa z dnia 11 maja 2001 roku Prawo o miarach (Dz. U. Nr 63, poz. 636 z późniejszymi zmianami), 14) ustawa z dnia 2 lipca 2004 roku o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. Nr 173, poz z późniejszymi zmianami), 15) ustawa z dnia 24 sierpnia 2001 roku Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia (Dz. U. Nr 106, poz z późniejszymi zmianami), 16) rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 stycznia 2005 roku w sprawie nadania inspektorom Inspekcji Weterynaryjnej, Inspekcji Jakości Handlowej Artykułów Rolno Spożywczych oraz Państwowej Inspekcji Ochrony Roślin i Nasiennictwa uprawnień do nakładania grzywien w drodze mandatu karnego (Dz. U. Nr15, poz. 124 z późniejszymi zmianami). 4 Zmiany : 658/92 (Dz. Urz. WE L 70 z , str. 15); 888/97 (Dz. Urz. WE L 126 z , str. 11; Polskie Wydanie Specjalne rozdz. 3, t. 21, str. 82); 1135/2001(Dz. Urz. WE L 154 z , str. 9; Polskie Wydanie Specjalne rozdz. 3, t. 32, str. 371); 46/2003 (Dz. Urz. WE L 7 z , str. 61; Polskie Wydanie Specjalne rozdz. 3, t. 38, str. 65); 907/2004 (Dz. Urz. WE L 163 z , str. 50; Polskie Wydanie Specjalne rozdz. 3, t. 46, str. 227) 5 Zmiany : 46/2003 (Dz. Urz. WE L 7 z , str. 61; Polskie Wydanie Specjalne rozdz. 3, t. 38, str. 65); 907/2004 (Dz. Urz. WE L 163 z , str. 50; Polskie Wydanie Specjalne rozdz. 3, t. 46, str. 227) 5/17

6 1. Wyniki kontroli III. CZĘŚĆ SZCZEGÓŁOWA Kontrolą objęto owoce i warzywa oferowane do sprzedaży przez 141 podmiotów gospodarczych, w tym: 82 hurtownie i centra dystrybucyjne oraz 86 sklepów detalicznych, w tym należących do sieci wielkopowierzchniowych takich jak supermarkety i hipermarkety. Kontrolą w zakresie zgodności z normami jakości handlowej objęto 1256 świeżych owoców i warzyw o łącznej masie 316,14 ton, w tym: 634 partie warzyw o masie 119,53 ton, 622 partie owoców o masie 196,60 ton. Tabela 1. Zestawienie wyników kontroli jakości handlowej, III kwartał 2006 roku. Lp. Gatunek Liczba skontrolowanych Liczba niezgodnych % niezgodnych Masa skontrolowanych [ t ] Masa niezgodnych [ t ] % niezgodnych 1 Jabłka ,49 12, Gruszki ,65 1, Śliwki ,27 2, Melony ,02 0, Arbuzy ,11 5, Nektarynki ,05 3, Morele ,02 0,01 50 Razem owoce ,60 196, Pomidory ,66 16, Papryka ,42 3, Marchew ,81 9, Kalafiory ,68 1, Kapusta ,96 5,34 19 Razem warzywa ,53 119,53 30 Razem owoce i warzywa ,14 316,14 20 Najwięcej, bo prawie 18% spośród wszystkich skontrolowanych stanowiły jabłka, następnie nektarynki ok. 11% oraz pomidory i papryka ok. 13%. 6/17

7 Tabela 2. Zestawienie wyników kontroli jakości handlowej, z podziałem na kraj pochodzenia produktów. Owoce poddane kontroli zgodności z wymaganiami norm jakości handlowej Owoce niezgodne z wymaganiami norm jakości handlowej Gatunek krajowe z państw UE krajowe z państw UE [t] [t] [t] [t] Jabłka , , ,58 5 0,33 Śliwki 62 4,77 2 0, ,53 1 0,45 Gruszki 52 4, , ,14 7 0,99 Arbuzy 2 0, ,71 1 0, ,53 Morele 1 0,01 1 0,01 1 0,01 0 0,00 Melony 1 0, ,01 0 0,0 7 0,10 Nektarynki 0 0, ,05 0 0,0 19 3,10 Razem owoce , , , ,50 Pomidory , , ,77 3 2,41 Papryka , , ,84 6 0,07 Marchew ,45 5 2, ,10 1 2,28 Kalafiory 70 5,60 2 0, ,04 0 0,00 Kapusta ,96 0 0, ,34 0 0,00 Razem warzywa Razem owoce i warzywa , , , , , , ,45 65 Skontrolowano 918 pochodzenia krajowego o masie 170,02 ton oraz 338 pochodzących z państw UE i państw trzecich o masie 146,12 ton. Partie pochodzenia krajowego stanowiły ponad 73% wszystkich owoców i warzyw poddanych kontroli zgodności. Ogółem zakwestionowano jakość handlową 341, co stanowiło 27% w stosunku do wszystkich skontrolowanych, o łącznej masie 61,71 ton, co stanowiło 19% masy wszystkich skontrolowanych, w tym: 173 partie warzyw o masie 35,85 ton, 168 owoców o masie 25,86 ton. Udział pochodzących z państw UE w masie niewłaściwej jakości handlowej był niewielki, ponieważ 276 zakwestionowanych reprezentujących masę 46,45 ton, były to partie pochodzenia krajowego. Należy zaznaczyć, iż niektóre z kontrolowanych owoców i warzyw nie spełniały wymagań kilku wyróżników jakości handlowej. 7/17 15,26

8 1.1. Kontrola jakości handlowej Kontrola zgodności z wymaganiami określonymi w rozporządzeniach Komisji WE w zakresie wymagań minimalnych, wymagań dla poszczególnych klas jakości, wymagań dotyczących sortowania według wielkości, a także w zakresie pakowania i prezentacji, wykazała, iż 73 partie, tj. 6%, o łącznej masie 13,33 ton, tj. 4%, nie spełniało wymagań określonych w pkt Pojedyncze wartości dla kapusty, kalafiorów i melonów podane w ilości sztuk, zostały przeliczone na masę na podstawie średniej wagi warzyw i owoców Wymagania minimalne Wymagań minimalnych nie spełniało 37 owoców i warzyw o masie 5,56 ton. Owoce i warzywa kwestionowano głównie ze względu na objawy gnicia i zapleśnienia oraz brak jędrności Wymagania dla poszczególnych klas jakości Wymagań zadeklarowanej klasy jakości nie spełniało 21 owoców i warzyw o masie 4,32 tony. Zakwestionowane partie przeklasyfikowano do niższej klasy jakości Wymagania dotyczące wielkości Wymagań dotyczących wielkości, nie spełniało 9 owoców i warzyw o masie 3,52 ton, w tym ze względu na wielkość owoców poniżej zadeklarowanego przedziału wielkości lub ze względu na różnice w wielkości poszczególnych owoców w jednym opakowaniu przekraczające ustaloną wielkość Wymagania dotyczące prezentacji i opakowania Wymagań dotyczących prezentacji i opakowania, nie spełniało 11 owoców pochodzenia krajowego o masie 0,96 ton. Zakwestionowano brak jednolitości odmianowej owoców w opakowaniu oraz stosowanie niewłaściwych opakowań i materiałów opakowaniowych, tj. drewnianych skrzynek wyłożonych gazetami Kontrola prawidłowości znakowania W toku przeprowadzonej kontroli sprawdzono prawidłowość znakowania owoców i warzyw pod względem: cech identyfikacyjnych, nazwy produktu, kraju pochodzenia, charakterystyki jakości handlowej, znakowania w języku polskim. 8/17

9 Kontrola znakowania wykazała następujące nieprawidłowości w przypadku 298 o masie 51,03 ton, tj. 24% wszystkich skontrolowanych oraz 16% masy wszystkich skontrolowanych : brak jakiegokolwiek oznakowania w przypadku 181 owoców i warzyw o masie 32,18 ton, brak kraju pochodzenia w przypadku 44 owoców i warzyw o masie 6,46 ton, brak charakterystyki jakości (klasy jakości, wielkości, odmiany, itp.) w przypadku 76 owoców i warzyw o masie 13,35 ton, brak nazwy produktu w przypadku 13 owoców i warzyw o masie 1,25 tony, brak cech identyfikacyjnych producenta/wprowadzającego do obrotu w przypadku 22 owoców i warzyw o masie 5,37 ton, brak oznakowania w języku polskim w przypadku 14 owoców o masie 2,64 ton. Większość wykazała jednocześnie nieprawidłowości w zakresie kilku wymagań dotyczących znakowania. Wprowadzający do obrotu znakowali swoje towary w sposób niekompletny, umieszczając tylko wybrane, spośród wszystkich wymaganych, informacje określone w normach UE. Tabela 3. Zestawienie owoców i warzyw niezgodnych z wymaganiami norm jakości handlowej. wymagania Owoce i warzywa niezgodne z wymaganiami norm jakości handlowej krajowe z państw UE ogółem [t] [t] [t] wymagania minimalne 26 1, , ,56 wymagania dla poszczególnych klas jakości 19 2,04 2 2, ,32 wymagania dotyczące wielkości 7 3,47 2 0,05 9 3,52 wymagania dotyczące prezentacji i opakowania 11 0,97 0 0, ,97 brak oznakowania ,19 9 3, ,18 brak kraju pochodzenia 29 5, , ,46 brak charakterystyki jakości (klasy jakości, wielkości, odmiany, itp.) 56 11, , ,35 brak nazwy produktu 9 1,02 4 0, ,25 brak cech identyfikacyjnych producenta/wprowadzającego do obrotu 17 4,14 5 1, ,37 brak oznakowania w języku polskim 0 0, , ,64 9/17

10 Wyniki kontroli jakości handlowej w poszczególnych województwach Największa została skontrolowana w województwie dolnośląskim 179, co stanowiło 14% wszystkich skontrolowanych na terenie całego kraju, z czego zakwestionowano 34 partie, co stanowiło ok. 10% wszystkich zakwestionowanych oraz ok. 19% skontrolowanych na terenie tego województwa. Ponadto, największą liczbę ze względu na niewłaściwą jakość handlową zakwestionowano na terenie następujących województw: mazowieckiego 55% (43 partie na 78 skontrolowanych), śląskiego 43% (57 na 132 skontrolowane), opolskiego 41% (21 na 51 skontrolowanych) oraz lubuskiego 38% (38 na 99 skontrolowanych). Liczbę oraz masę skontrolowanych owoców i warzyw, w tym niewłaściwej jakości handlowej, z podziałem na województwa, przedstawiono w formie graficznej na Wykresie 1 i Wykresie 2 oraz w tabeli 5 załącznika. Zielona Góra Wrocław Warszawa Szczecin Rzeszów Poznań Opole Olsztyn Łódź Lublin Kraków Kielce Katowice Gdynia Bydgoszcz Białystok 38% 19% 55% 12% 42 20% 31% 51 41% 51 0% 30% 12% 52 22% 5% 43 36% 21% 28% % % liczby niespełniających wymagań norm jakości handlowej skontrolowanych Wykres 1. Liczba niewłaściwej jakości handlowej w stosunku do liczby skontrolowanych na terenie poszczególnych województw. Największą masę owoców i warzyw skontrolowano na terenie województwa lubelskiego, tj. 73,96 ton, co stanowiło 23% ogółem skontrolowanej masy owoców i warzyw na terenie kraju, z czego zakwestionowano 0,7 tony, tj. ponad 1% w skali kraju i ok. 1% w skali województwa. Znaczną masę owoców i warzyw skontrolowano również na terenie województw: małopolskiego 58,10 ton, w tym zakwestionowano jakość handlową 7% oraz wielkopolskiego 30,79 ton, gdzie zakwestionowano 31%. 10/17

11 Na terenie następujących województw zakwestionowano około i ponad 50% masy poddanych kontroli zgodności w odniesieniu do masy skontrolowanych: mazowieckie 57%, śląskie 50%, pomorskie 46% i lubuskie 45%. Nie stwierdzono niewłaściwej jakości handlowej znajdujących się w obrocie na terenie województwa warmińsko mazurskiego. Zielona Góra Wrocław Warszawa Szczecin Rzeszów Poznań Opole Olsztyn Łódź Lublin Kraków Kielce Katowice Gdynia Bydgoszcz Białystok 45% 8,82 38% 20,16 57% 17,03 4% 3,42 22% 12,05 31% 30% 6,63 0% 9,95 11% 2,87 1% 7% 19% 10,36 50% 13,19 46% 10,71 17% 15,30 22% 22,81 30,79 % masy niespełniających wymagań norm jakości handlowej skonrolowanych [t] 58,10 73, Wykres 2. Masa niewłaściwej jakości handlowej w stosunku do masy skontrolowanych na terenie poszczególnych województw Wyniki kontroli jakości handlowej w odniesieniu do rodzaju działalności gospodarczej prowadzonej przez skontrolowane podmioty Liczbę oraz masę skontrolowanych owoców i warzyw, w tym niewłaściwej jakości handlowej, z podziałem na obrót hurtowy i detaliczny, przedstawiono w formie graficznej na Wykresie 3 oraz w tabeli 4. Ogółem w hurtowniach i centrach dystrybucyjnych skontrolowano 623 partie owoców i warzyw o masie 268,70 ton, z czego zakwestionowano 232 partie, tj. 37% o masie 52,20 ton, tj. 19%. Podobnie w sieci detalicznej skontrolowano 633 owoców i warzyw o masie 47,44 ton, z czego zakwestionowano 109, tj.: 17% o masie 9,51 ton, tj. ponad 20%. 11/17

12 Stwierdzono, że 51% wszystkich skontrolowanych były to partie oferowane do sprzedaży przez sklepy detaliczne, jednak stanowiły one zaledwie 15% masy wszystkich skontrolowanych skontrolowanych niewłaściwej jakości handlowej 300,0 250,0 200,0 269 skontrolowanych [ t ] niewłaściwej jakości handlowej [ t ] , , , HURT DETAL 0,0 HURT DETAL Wykres 3. Wyniki kontroli jakości handlowej owoców i warzyw w odniesieniu do rodzaju prowadzonej przez skontrolowane podmioty działalności gospodarczej. Partie wprowadzane do obrotu przez hurtownie i centra dystrybucyjne stanowiły 85% masy wszystkich skontrolowanych i wykazały one gorszą jakość handlową w stosunku do tych samych gatunków owoców i warzyw oferowanych do sprzedaży przez sklepy wielkopowierzchniowe. Zakwestionowane partie wprowadzane do obrotu przez hurtownie i centra dystrybucyjne stanowiły 68% wszystkich zakwestionowanych. Zarówno w handlu hurtowym jak i detalicznym zakwestionowano ok. 20% skontrolowanych. 12/17

13 Tabela 4. Jakość handlowa poszczególnych gatunków owoców i warzyw w zależności od rodzaju działalności podmiotu, w którym przeprowadzono kontrolę. Gatunek Rodzaj działalności podmiotu Ilość skontrolowanych Ilość skontrolowanych niewłaściwej jakości handlowej Masa skontrolowanych [ t ] Masa skontrolowanych niewłaściwej jakości handlowej [ t ] Jabłka HURT ,67 11,81 DETAL ,81 1,09 Gruszki HURT ,15 1,09 DETAL ,51 0,44 Śliwki HURT ,12 2,36 DETAL ,15 0,23 Melony HURT ,33 0,03 DETAL ,69 0,07 Arbuzy HURT ,20 0,98 DETAL ,91 4,65 Nektarynki HURT ,83 2,92 DETAL ,22 0,18 Morele HURT 1 0 0,01 0,00 DETAL 1 1 0,01 0,01 Pomidory HURT ,97 15,10 DETAL ,69 1,09 Papryka HURT ,58 3,47 DETAL ,84 0,44 Marchew HURT ,07 8,92 DETAL ,74 0,47 Kalafiory HURT ,71 1,03 DETAL ,97 0,01 Kapusta HURT ,06 4,50 DETAL ,91 0,84 RAZEM HURT ,70 52,20 RAZEM DETAL ,44 9,51 RAZEM HURT I DETAL ,14 61, Kontrola paczkowania świeżych owoców Stwierdzono, że paczkowanie w rozumieniu ustawy z dnia 6 września 2001 roku o towarach paczkowanych prowadziły zaledwie dwa spośród kontrolowanych podmiotów gospodarczych, przy czym żaden z nich nie zgłosił faktu paczkowaniu do właściwego okręgowego urzędu miar oraz nie wprowadził systemu kontroli wewnętrznej ilości towaru paczkowanego. W związku z powyższym poinformowano Okręgowy Urząd Miar w Krakowie. W 7 hurtowniach (woj. kujawsko pomorskie, pomorskie, opolskie i podkarpackie) stwierdzono wagi bez aktualnych cech legalizacji. We wszystkich 7 przypadkach zastosowano mandaty karne na łączną kwotę 700 PLN. 13/17

14 1.3. Kontrola warunków składowania i transportu owoców i warzyw W toku kontroli wniesiono następujące uwagi odnośnie warunków składowania świeżych owoców i warzyw: brak sprzętu kontrolno pomiarowego w pomieszczeniach magazynowych (termometru i/lub higrometru), w przypadku 21 sklepów detalicznych i 17 hurtowni, brak monitoringu parametrów temperatury powietrza w pomieszczeniach magazynowych, w przypadku 22 hurtowni i 6 sklepów detalicznych, brak monitoringu parametrów wilgotności względnej powietrza w pomieszczeniach magazynowych, w przypadku 46 hurtowni i 26 sklepów detalicznych, zły stan sanitarny magazynów 1 hurtownia (woj. kujawsko pomorskie), 1 hurtownia (woj. śląskie), 1 hurtownia (woj. małopolskie), brak zabezpieczenia przed szkodnikami 2 hurtownie (woj. mazowieckie), 1 hurtownia (woj. dolnośląskie), niewłaściwy sposób składowania towaru w zbyt niskiej temperaturze 1 supermarket (woj. kujawsko pomorskie), bezpośrednio przy ścianach 1 hurtownia (woj. dolnośląskie), oferowanie do sprzedaży marchwi z nieaktualnym terminem przydatności do spożycia 1 supermarket (woj. kujawsko pomorskie). Ponadto skontrolowano 83 środki transportu, nie wniesiono żadnych uwag odnośnie ich stanu technicznego i sanitarnego. W przypadku 10 hurtowni odnotowano fakt, iż środki transportu, którymi dokonywano przewozu, nie posiadały stosownych decyzji organów PIS dopuszczających je do przewozu żywności Wymagania formalno prawne Spośród zobowiązanych podmiotów gospodarczych, do czasu rozpoczęcia kontroli, 31 nie dokonało zgłoszenia podjęcia działalności gospodarczej w zakresie produkcji, składowania, konfekcjonowania i obrotu wbrew obowiązkowi wynikającemu z art. 12 ustawy z dnia 21 grudnia 2000 roku o jakości handlowej artykułów rolno spożywczych (tekst jednolity Dz. U z 2005 roku Nr 187, poz. 1577). Niektóre z podmiotów dopełniły formalnego obowiązku w ww. zakresie w trakcie lub po kontroli. W dziewięciu przypadkach zastosowano mandaty karne na łączną kwotę 900 PLN. W jednym z podmiotów na terenie woj. wielkopolskiego, tj. w centrum logistycznym, w którym została przeprowadzona kontrola, zatrudniano 2 osoby posiadając uprawnienia rzeczoznawców w zakresie ustalania klas jakości. 2. Sankcje W związku ze stwierdzonymi w toku kontroli nieprawidłowościami wydano 182 decyzje administracyjne, w odniesieniu do 194 o łącznej masie ponad 40,79 ton i łącznej wartości PLN, w tym: 156 decyzji nakazujących poddanie artykułu zabiegowi poprawnego oznakowania i/lub przesortowania, na podstawie art. 29 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 21 grudnia 2000 roku o jakości handlowej artykułów rolno spożywczych, 14/17

15 15 decyzji zakazujących wprowadzenie do obrotu artykułu rolno spożywczego niespełniającego wymagań jakości handlowej, na podstawie art. 29 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 21 grudnia 2000 roku o jakości handlowej artykułów rolno spożywczych, 11 decyzji nakazujących przeklasyfikowanie artykułu rolno spożywczego do niższej klasy jakości, na podstawie art. 29 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 21 grudnia 2000 roku o jakości handlowej artykułów rolno spożywczych. Ponadto, w związku ze stwierdzonymi nieprawidłowościami wobec osób odpowiedzialnych za ich powstanie zastosowano 24 mandaty karne na łączną kwotę PLN (na terenie województw: kujawsko pomorskiego, pomorskiego, śląskiego, małopolskiego, opolskiego, podkarpackiego, mazowieckiego, dolnośląskiego i zachodniopomorskiego), w związku z: brakiem zgłoszenia działalności gospodarczej (art. 40 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 21 grudnia 2000 roku o jakości handlowej artykułów rolno spożywczych) 9 mandatów / 900 PLN, niewłaściwym oznakowaniem (art. 40 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 21 grudnia 2000 roku o jakości handlowej artykułów rolno spożywczych) 7 mandatów / 700 PLN, brakiem aktualnych cech legalizacji wag (art. 26 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 11 maja 2001 roku Prawo o miarach) 7 mandatów / 700 PLN, nieprawidłowym składowaniem artykułów rolno spożywczych (art. 40 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 21 grudnia 2000 roku o jakości handlowej artykułów rolno spożywczych) 1 mandat / 200 PLN. 3. Wnioski z kontroli Przedmiotowa kontrola wykazała nieprawidłowości w przypadku 27% wszystkich skontrolowanych o łącznej masie 61,7 ton, co stanowiło 19% masy wszystkich skontrolowanych. Nieprawidłowości dotyczyły przede wszystkim niewłaściwego oznakowania zakwestionowano 298, tj. 24% wszystkich skontrolowanych oraz 16% masy wszystkich skontrolowanych poszczególnych gatunków. W przypadku 172 owoców i warzyw pochodzenia krajowego o masie 28,19 ton stwierdzono brak jakiegokolwiek oznakowania. Ponadto, wprowadzający do obrotu znakowali swoje towary w sposób niekompletny, umieszczając tylko wybrane, spośród wszystkich wymaganych, informacje określone w normach UE. 73 partie, tj. 6% o łącznej masie 13,33 ton, tj. 4% nie spełniało wymagań minimalnych, wymagań dla poszczególnych klas jakości, wymagań dotyczących wielkości i jednolitości oraz prezentacji i opakowania. Partie pochodzące z państw UE i państw trzecich stanowiły 27% masy wszystkich skontrolowanych, z czego zakwestionowano 5% w stosunku do masy wszystkich skontrolowanych oraz 19% w stosunku do masy skontrolowanych pochodzących z obszaru UE i państw trzecich. Zatem, udział pochodzących z państw UE w masie niewłaściwej jakości handlowej był niewielki. 15/17

16 Ogółem w hurtowniach i centrach dystrybucyjnych zakwestionowano 232 partie, tj. 37% o masie 52,20 ton, tj. 19%, natomiast w sieci detalicznej zakwestionowano 109, tj.: 17% o masie 9,51 ton, tj. ponad 20%. Należy zaznaczyć, iż znaczna większość zakwestionowanych, skontrolowanych w obrocie hurtowym, nie spełniała wymagań jakości handlowej w zakresie znakowania. Ponadto, wyniki kontroli wskazują, iż towar oferowany do sprzedaży w sklepach wielkopowierzchniowych był lepiej oznakowany, niż towar wprowadzany do obrotu przez hurtowników. W roku 2005 zakwestionowano 1023 partie owoców i warzyw, tj. 31% wszystkich skontrolowanych na przestrzeni czterech kwartałów. W pierwszym półroczu 2006 roku jakość niezgodną z normami UE wykazały 332 partie, tj. 22% ogółem poddanych kontroli zgodności, w tym podczas kontroli przeprowadzonej w II kwartale 2006 roku, w związku z niewłaściwym oznakowaniem, zakwestionowano 181 świeżych owoców i warzyw, tj. 27% wszystkich skontrolowanych. Niniejsza kontrola jakości handlowej w zakresie zgodności z wymaganiami jakościowymi określonymi w rozporządzeniach Komisji (WE), po raz kolejny, wykazała najwięcej nieprawidłowości w zakresie znakowania świeżych produktów. Biorąc pod uwagę wyniki przedmiotowej kontroli, w toku której, w związku z niewłaściwym oznakowaniem, zakwestionowano 298, tj. 23,7% wszystkich skontrolowanych, konieczne jest zwrócenie szczególnej uwagi na kwestie prawidłowości znakowania podczas kolejnych kontroli. Załącznik: Tabela 5 Opracowała: Sprawdziła: Magdalena Wantuch Dorota Krzyżanowska Warszawa, dnia 17 stycznia 2007 roku Załącznik 16/17

17 Tabela 5. Wielkość skontrolowanych w poszczególnych województwach. Owoce poddane kontroli zgodności z wymaganiami norm jakości handlowej Owoce niezgodne z wymaganiami norm jakości handlowej Województwo krajowe z państw UE krajowe z państw UE [kg] [kg] [kg] [kg] Białystok 59 18, , ,83 1 0,12 Bydgoszcz 46 3, , ,61 4 0,95 Gdynia 48 7, , ,75 4 2,22 Katowice 98 9, , , ,73 Kielce 29 8, ,67 2 1,99 0 0,00 Kraków 74 30, , ,09 9 1,80 Lublin 31 16, ,11 6 0,71 0 0,00 Łódź 51 1, , ,15 7 0,15 Olsztyn 50 9, ,93 0 0,00 0 0,00 Opole 39 5, , ,92 1 0,08 Poznań 28 11, , ,73 5 4,85 Rzeszów 63 10, , ,78 4 0,91 Szczecin 29 2, ,44 2 0,05 3 0,10 Warszawa 65 14, , ,15 3 0,57 Wrocław , , ,88 7 0,75 Zielona Góra 80 6, , ,95 5 2,02 Razem , , , ,26 17/17