NAJWYśSZA IZBA KONTROLI DELEGATURA w OLSZTYNIE ul. Artyleryjska 3e 10-950 OLSZTYN tel/fax (0-89) 527-28-24, 534-94-00 Olsztyn, dnia grudnia 2007 r. LOL-410-33-05/07 P/07/079 Pan Krzysztof Piłat Starosta Ełcki Wystąpienie pokontrolne Na podstawie art. 2 ust. 2 ustawy z dnia 23 grudnia 1994 r. o NajwyŜszej Izbie Kontroli 1, zwanej dalej ustawą o NIK, NajwyŜsza Izba Kontroli Delegatura w Olsztynie skontrolowała w Starostwie Powiatowym w Ełku ( Starostwie ), funkcjonowanie systemu awansu zawodowego nauczycieli w latach szkolnych 2003/2004-2006/2007. W związku z kontrolą, której wyniki zostały przedstawione w protokole kontroli podpisanym w dniu 19 grudnia 2007 r., NajwyŜsza Izba Kontroli Delegatura w Olsztynie, stosownie do art. 60 ustawy o NIK, przekazuje Panu Staroście niniejsze wystąpienie pokontrolne. NajwyŜsza Izba Kontroli pozytywnie z nieprawidłowościami ocenia wykonywanie przez Starostwo zadań związanych z funkcjonowaniem systemu awansu zawodowego nauczycieli. 1. W latach szkolnych 2003/2004-2006/2007, liczba nauczycieli w szkołach i placówkach prowadzonych przez Starostwo (w przeliczeniu na pełnozatrudnionych) zwiększyła się z 471,4 etatu do 488,6 etatu, tj. o 3,6%. W okresie tym, zwiększył się udział nauczycieli posiadających najwyŝszy stopień awansu zawodowego nauczyciela dyplomowanego z 20,4% do 40,5% ogółu zatrudnionych, przy jednoczesnym spadku udziału nauczycieli mianowanych (z 51,8% do 34%). 1 Dz. U. z 2007 roku Nr 231, poz. 1701
2 2. W badanym okresie, w szkołach podległych Starostwu, stopień nauczyciela mianowanego uzyskało łącznie 57 nauczycieli. Z ustaleń kontroli w tym zakresie wynika m.in., Ŝe: prawidłowo przeprowadzono analizę złoŝonych przez nauczycieli wniosków pod względem spełniania przez nich wymagań formalnych, wydane nauczycielom zaświadczenia o zdaniu egzaminu oraz akty nadania stopnia nauczyciela mianowanego były zgodne z wzorem określonym w załącznikach do rozporządzeń w sprawie uzyskiwania stopnia awansu zawodowego przez nauczycieli 2. 3. Z analizy dokumentacji prac komisji egzaminacyjnych powołanych przez Zarząd Powiatu wynika m.in., Ŝe we wszystkich przypadkach: postępowania prowadzono z zachowaniem obowiązujących terminów, a rozstrzygnięcia komisji egzaminacyjnych były podejmowane w obecności co najmniej 2/3 składu swoich członków, z przebiegu prac komisji egzaminacyjnych sporządzono protokoły, które zawierały m.in. pytania zadane nauczycielowi w czasie egzaminu oraz informację o udzielonych przez nauczyciela odpowiedziach, oceny punktowe uzyskane przez nauczyciela i uzasadnienie rozstrzygnięcia komisji oraz podpisy członków komisji, w trakcie przeprowadzania egzaminów nauczyciele kontraktowi, ubiegający się o awans na stopień nauczyciela mianowanego, dokonywali prezentacji dorobku zawodowego oraz odpowiadali na pytania członków komisji dotyczących wymagań określonych w cytowanych wyŝej rozporządzeniach (odpowiednio 4 ust. 2 rozporządzenia z dnia 3 sierpnia 2000 r. oraz 7 ust. 2 rozporządzenia z dnia 1 grudnia 2004 r.). Informacje o udzielonych przez nauczycieli odpowiedziach, zawarte w protokołach z posiedzeń komisji egzaminacyjnych nie prezentowały konkretnych treści tych odpowiedzi, ograniczając się jedynie do sformułowań ogólnych. Dotyczyło to m.in. przypadku, w którym orzeczono niezdanie egzaminu, a nauczycielowi zadano 12 pytań. W ocenie NIK, ogólne informacje o udzielonych odpowiedziach, mogą utrudniać postępowanie w przypadkach odwołań. 2 Ministra Edukacji Narodowej z dnia 3 sierpnia 2000 r. (Dz. U. Nr 70, poz. 825 ze zm.), obowiązującego do 7 grudnia 2004 r. oraz Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 1 grudnia 2004 r. (Dz. U. Nr 260, poz. 2593), które weszło w Ŝycie z dniem 8 grudnia 2004 r.
3 4. Z analizy formalnej 58 protokołów z posiedzeń komisji egzaminacyjnych wynika, Ŝe nie wszystkie one były sporządzane w pełni rzetelnie, o czym świadczy występowanie takich uchybień jak: brak numerów zaświadczeń o wpisie na listę ekspertów (w 12,3% zbadanych protokołów) i nieokreślenie specjalności eksperta, który brał udział w pracach komisji (5,3%), brak podpisów członków komisji obecnych na posiedzeniu (3,5%) oraz nie wyliczenie średniej arytmetycznej punktów uzyskanych przez wnioskodawcę (1,7%). Ponadto w 26 przypadkach (44,8%), nauczyciele i pozostali członkowie komisji egzaminacyjnych powiadamiani byli o posiedzeniach komisji w terminie krótszym od określonego przepisami ww. rozporządzeń. 5. NajwyŜsza Izba Kontroli negatywnie ocenia fakt, iŝ w składzie 27 komisji egzaminacyjnych (60% powołanych po 8 grudnia 2004 r.), co najmniej jeden z ekspertów nie spełniał wymagań - określonych w 10 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 1 grudnia 2004 r. w sprawie uzyskiwania stopni awansu zawodowego przez nauczycieli. Eksperci nie posiadali specjalności zawodowej odpowiadającej typowi i rodzajowi szkoły, w której nauczyciel był zatrudniony oraz odpowiadającej specjalności nauczyciela. Wskutek tego - np. nauczycieli religii i języka angielskiego oceniał mgr historii o kwalifikacjach w zakresie wiedzy o społeczeństwie i edukacji europejskiej oraz zarządzania oświatą, a nauczycieli chemii oceniał inŝ. mechanik oraz mgr marketingu i zarządzania (kwalifikacje w zakresie teoretycznych przedmiotów zawodowych i zarządzania oświatą). Wydział Edukacji nie dokumentował sposobu kwalifikowania ekspertów do składu komisji egzaminacyjnych, a uchwały Zarządu Powiatu nie określały ich specjalności zawodowych. PowyŜszej oceny nie zmienia fakt, iŝ z dniem 1 grudnia 2007 r. znowelizowano przepisy wykonawcze w tym zakresie 3, dopuszczając moŝliwość uczestnictwa w składzie komisji egzaminacyjnej co najmniej jednego eksperta, który nauczał tego samego przedmiotu lub prowadził ten sam rodzaj zajęć co nauczyciel - wcześniej warunek ten musiał spełniać kaŝdy ekspert uczestniczący w pracach komisji. Wszystkim ekspertom nie spełniającym warunków kwalifikacyjnych wypłacono w okresie od 8 grudnia 2004 r. do 30 listopada 2007 r. wynagrodzenie w łącznej kwocie 1.875 zł brutto. 3 Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 14 listopada 2007 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie uzyskiwania stopni awansu zawodowego przez nauczycieli (Dz.U. Nr 114, poz. 1580).
4 6. Wydatki na wynagrodzenia nauczycieli (dział 801 i 854) wyniosły w latach 2003-2006 łącznie 68.860,2 tys. zł i wykazywały tendencję malejącą w stosunku do wydatków ogółem poniesionych przez Powiat na zadania oświatowe (z 61% w 2003 r. do 53% w 2006 r.). Średnie wynagrodzenia nauczycieli, wynikające z przyjętych przez Powiat regulaminów wynagradzania, były w latach objętych kontrolą wyŝsze od kwot minimalnych wyliczonych zgodnie z art. 30 ust. 3 i 4 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela 4 (ustawa Karta Nauczyciela). Jedynie w 2006 r., średnie miesięczne wynagrodzenie nauczycieli staŝystów było niŝsze od kwoty minimalnej o 271 zł. Spowodowane to było brakiem środków na wypłatę tej grupie nauczycieli róŝnego rodzaju dodatków oraz nie zlecaniem im pracy w godzinach nadwymiarowych; 7. W latach 2003-2006, na doskonalenie zawodowe nauczycieli wydatkowano łącznie 801,9 tys. zł (75,2% zaplanowanych w tych latach). Udział tych środków w planowanych wydatkach Powiatu na wynagrodzenia osobowe nauczycieli, przewyŝszał w całym tym okresie 1% wskaźnik, o którym mowa w art. 70a ust. 1 ustawy Karta Nauczyciela. Zwiększenie wysokości środków przeznaczonych na ten cel powyŝej ww. wskaźnika spowodowane było potrzebą m.in. większego dofinansowania organizacji róŝnych form doskonalenia oraz doradztwa metodycznego dla nauczycieli. 8. W ramach przyjętej w 2006 r. polityki oświatowej na lata 2006-2013, Rada Powiatu określiła zadania dotyczące m.in. dostosowania organizacji kształcenia do moŝliwości uczniów, bazy oświatowej oraz do prognoz demograficznych Powiatu. W latach 2006-2007 podległe szkoły wyposaŝono m.in. w programy komputerowe zapewniające wirtualny dostęp rodziców do danych o postępach w nauce ich dzieci, a w trakcie realizacji są zadania z zakresu podnoszenia kwalifikacji nauczycieli. DąŜy się takŝe do zatrudniania w szkołach i placówkach pedagogicznych doradców zawodowych. Przedstawiając powyŝsze oceny i uwagi, NajwyŜsza Izba Kontroli Delegatura w Olsztynie wnosi o: 1. Zapewnienie w składzie komisji egzaminacyjnych udziału ekspertów spełniających wymogi określone w obowiązujących przepisach. 4 Dz. U. z 2006 r. Nr 97, poz. 674 ze zm.
5 2. Wyeliminowanie uchybień formalnych w sporządzaniu protokołów z posiedzeń komisji egzaminacyjnych. NajwyŜsza Izba Kontroli Delegatura w Olsztynie, na podstawie art. 62 ust. 1 ustawy o NIK, oczekuje przedstawienia przez Pana Starostę, w terminie do 30 stycznia 2008 r., informacji o sposobie wykorzystania uwag i wykonania wniosków, bądź o podjętych działaniach w celu ich realizacji lub przyczynach niepodjęcia takich działań. Zgodnie z treścią art. 61 ust. 1 ustawy o NIK, w terminie 7 dni od daty otrzymania niniejszego wystąpienia pokontrolnego, przysługuje Panu Staroście prawo zgłoszenia na piśmie do dyrektora Delegatury NIK w Olsztynie umotywowanych zastrzeŝeń w sprawie ocen i uwag oraz wniosków zawartych w tym wystąpieniu. W razie zgłoszenia zastrzeŝeń, zgodnie z art. 62 ust. 2 ustawy o NIK, termin nadesłania informacji, o którym wyŝej mowa, liczy się od dnia otrzymania ostatecznej uchwały właściwej komisji NIK. Z powaŝaniem Rozdzielnik: 1. Adresat 2. NIK Dep. Nauki, Oświaty i Dziedzictwa Narodowego 3. a/a