Wrzesień październik 215 r. str. 1 Główne wydarzenia Świat Ryzyka polityczne: Konflikt w Syrii i fale imigrantów w Europie. Nierozwiązana kwestia ISIS. Trwający konflikt na Ukrainie. Fundamenty: Obserwujemy starcie dwóch sił: danych makroekonomicznych i polityki banków centralnych. Z Chin napływają gorsze dane, dodatkowo wzmocnione przez aferę Volkswagena. Wskaźniki wyprzedzające dla przemysłu są generalnie słabsze. Fed nie podniósł stóp procentowych. Podwyżki mogą się przesunąć na przyszły rok. Uruchomienie QE przez EBC spowodowało niewielką, acz postępującą poprawę tempa wzrostu gospodarczego w Europie. Odczyty inflacji okazują się gorsze od oczekiwań. Ceny surowców ustabilizowały się na niskich poziomach, mogą jednak wzrosnąć w ślad za słabnącym dolarem amerykańskim. Oczekiwana jest stabilizacja poziomów inflacji. Jeżeli ceny surowców będą spadać, może to pociągnąć inflację w dół. Bilanse banków centralnych rosną nieco wolniej od oczekiwań. Ryzyka polityczne: Ponowna eskalacja działań separatystów na Ukrainie. Obietnice przedwyborcze dotyczące polityki gospodarczej i budżetowej. Sprawa kredytów we frankach, podatku bankowego. Fundamenty: PMI znajduje się na poziomie 5,9 pkt gorzej od oczekiwań. RPP w październiku pozostawiła stopy procentowe bez zmian. Pojawiają się dyskusje o możliwej obniżce stóp w przyszłym roku. W sierpniu nastąpił wzrost na poziomie 5,3% r/r (gorzej od oczekiwań). We wrześniu poziom produkcji był o 4,1% wyższy niż przed rokiem (lepiej od oczekiwań). Sprzedaż detaliczna w sierpniu spadła o,3% r/r (oczekiwano wzrostu na poziomie 1,3% r/r). Inflacja we wrześniu osiągnęła poziom -,8% (rynek oczekiwał -,7%). Stopa bezrobocia spadła w sierpniu do 1,%. Wzrost gospodarczy w II kwartale 215 r. osiągnął poziom 3,3% r/r.
Wrzesień październik 215 r. str. 2 Sentyment Europa W dalszym ciągu pogarszają się nastroje analityków w zakresie sytuacji w Niemczech. Oprócz czynnika chińskiego na pogorszenie nastrojów wpłynęła afera Volkswagena. Pogarszają się nastroje analityków dla strefy euro. Nastroje inwestorów są gorsze od wrześniowych. USA Dalsza nieznaczna poprawa nastrojów w USA. Indeksy Conference Board oraz Michigan Consumer Sentiment znajdują się powyżej poziomów z zeszłego roku. Nastroje nadal pozostają znacząco lepsze niż w Europie. Sentyment w Europie Sentyment w USA Sentix Conference Board ZEW UE Indeks Michigan ZEW Niemcy -16-6 4 14 24 34 44 Październik Wrzesień Rok wstecz Źródło: Bloomberg, opracowanie własne, dane na dzień 12.1.215 r. -2 2 4 6 8 1 12 Październik Wrzesień Rok wstecz Źródło: Bloomberg, opracowanie własne, dane na dzień 12.1.215 r.
Wrzesień październik 215 r. str. 3 Stopy procentowe w % Polityka banków centralnych w skrócie Gdzie powinny być stopy procentowe według reguły Taylora 1 5-5 -1-15 -2 2,32 2,86 2,81 3,,25,5,1,5,5,5,5,65,15,5,5,5,5, 1,55,5,5,1 -,55-5,68-3,85 5,15 5,9-3,3-1,5-7,1-4,8-2,25-9,7-15,35-13,65 3, 3,3 Fed Euro Core-euro Non-core euro Niemcy Francja Włochy Hiszpania Grecja Portugalia Szwajcaria UK Japonia Stopy obecnie Reguła Taylora, styczeń 215 r. Reguła Taylora, wrzesień 215 r. Źródło: Bloomberg, Baseline Taylor Rule Model, opracowanie własne, dane na dzień 21.1.215 r. 4,2 2,5 Podstawowe stopy procentowe banków centralnych 12 1 8 6 4 2 Paź 4 Węgry EBC Sie 5 Lip 6 Cze 7 Maj 8 Fed UK Turcja Kwi 9 Mar 1 Sty 11 Gru 11 Węgry poniżej Polski Lis 12 Paź 13 Wrz 14 Sie 15 Wydłużony okres niskich stóp w gospodarkach rozwiniętych i nie tylko Źródło: Bloomberg, opracowanie własne, dane na dzień 12.1.215 r. Turcja, po podwyżkach z zeszłego roku, dokonała kilku obniżek. Pomimo osłabiającej się waluty bank centralny nie podnosi stóp RPP obniża stopy do poziomu 1,5% EBC obcina stopy do,5% USA kiedy nastąpi podwyżka stóp procentowych?
Wrzesień październik 215 r. str. 4 Bilanse banków centralnych Fed wygasił QE3, reinwestuje środki z zapadających obligacji, jednak inwestuje w instrumenty o krótszych terminach zapadalności. EBC od marca 215 r. skupuje papiery za ok. 6 mld euro miesięcznie. Słabsze dane lub turbulencje na rynkach obligacji mogą powodować przyspieszenie tempa interwencji. Bank Japonii utrzymuje dotychczasową politykę dalszy wzrost aktywów postępuje zgodnie z projekcją. Bank Japonii zamierza zwiększać swój bilans o 8 bln jenów rocznie (ok. 68 mld dolarów). Słabe dane makroekonomiczne zwiększają prawdopodobieństwo zwiększenia skali skupu aktywów. Wartość bilansu Centralnego Banku Chin nadal spada. Bilanse banków centralnych W mld USD 6 5 4 3 2 1 Wrz Wrz 2 Wrz 4 Fed mówi o zmniejszaniu skali dodruku pieniądza Wrz 6 Fed BoJ EBC POBC Razem (prawa oś) Razem tylko EBC (szacunek) BoJ szacunek EBC QE szacunek Wrz 8 Wartość bilansu POBC (wyrażona zarówno w juanach, jak i w dolarach) spadła Wrz 1 Wrz 12 Projekcja EBC QE i BoJ Wrz 14 Wrz 16 12 1 8 6 4 2 Źródło: Bloomberg, opracowanie własne, dane na dzień 12.1.215 r.
Wrzesień październik 215 r. str. 5 Wskaźniki wyprzedzające PMI dla przemysłu W Polsce koniunktura w sierpniu się poprawiła, nastąpił jednak silny spadek wskaźnika do poziomu 5,9 pkt (poniżej oczekiwań). W strefie euro obserwujemy lekki spadek wartości wskaźnika. We Francji we wrześniu wskaźnik odnotował silny wzrost przekroczył 5 pkt. We Włoszech jest gorzej niż w sierpniu, jednak koniunktura pozostaje stosunkowo silna. Chiny oficjalnie podają, że wskaźnik nadal znajduje się poniżej 5 pkt. W Niemczech nastąpił spadek wskaźnika z sierpniowych 16-miesięcznych maksimów. W USA miał miejsce silny spadek wartości wskaźnika w okolice granicy pogarszania się koniunktury. Nadal spada wartość wskaźnika dla koniunktury światowej. Wskaźniki wyprzedzające PMI dla przemysłu JPM Globalny Przemysł Chiny ISM USA Francja Włochy Wlk. Brytania Niemcy Strefa euro SPOWOLNIENIE EKSPANSJA spadek poniżej 51 pkt Chiny oficjalnie nadal poniżej 5 pkt W Niemczech pogorszenie wskaźnika Strefa euro powyżej 5 pkt 4 42 44 46 48 5 52 54 56 58 6 Wrzesień Sierpień Źródło: Bloomberg, Markit, opracowanie własne, dane na dzień 12.1.215 r.
Wrzesień październik 215 r. str. 6 PMI dla przemysłu szersza perspektywa 65 6 Większość PMI powyżej 5 pkt Słabsze dane z Polski i nie tylko 55 5 45 4 35 Chiny poniżej 5 pkt Francja odbicie powyżej 5 pkt 3 Paź 7 Paź 8 Paź 9 Paź 1 Paź 11 Paź 12 Wrz 13 Wrz 14 Wrz 15 Poziom oznaczający ekspansję PMI UE PMI Niemcy PMI UK PMI Włochy PMI Francja ISM Manuf US Źródło: Bloomberg, opracowanie własne, dane na dzień 12.1.215 r. PMI Chiny JPM Globalny Przemysł PMI
Wrzesień październik 215 r. str. 7 Wskaźniki wyprzedzające PMI dla usług PMI w sektorze usługowym dla najważniejszych gospodarek na świecie nadal pozostają powyżej 5 pkt. We Francji tempo poprawy koniunktury (podobnie jak w przemyśle) okazało się gorsze niż w lipcu. Włochy odnotowały polepszenie w stosunku do sierpnia. W Niemczech w sierpniu wskaźnik lekko się obniżył. W strefie euro w sierpniu wartość PMI spadła, ale wciąż znajduje się powyżej 5 pkt. W USA nastąpił dalszy spadek wskaźnika w stosunku do sierpnia. Na świecie w sektorze usług nadal panuje koniunktura, choć jej siła jest nieco słabsza niż przed miesiącem. Wskaźniki wyprzedzające PMI dla usług SPOWOLNIENIE JPM Globalne Usługi Chiny US ISM Non-Man Francja Włochy Wlk. Brytania EKSPANSJA Niemcy Strefa euro 3 35 4 45 5 55 6 65 7 Wrzesień Sierpień Źródło: Bloomberg, opracowanie własne, dane na dzień 12.1.215 r.
Wrzesień październik 215 r. str. 8 PKB na świecie (r/r) W strefie euro w II kwartale wzrost gospodarczy wyniósł 1,5% r/r. W II kwartale 215 r. tempo wzrostu r/r wyniosło w Niemczech 1,6%, we Francji 1%, we Włoszech,5%, a w Hiszpanii 3,1%. W Chinach wzrost gospodarczy za III kwartał 215 r. wyniósł 6,9% r/r (lepiej od oczekiwań). USA w II kwartale 215 r. odnotowały wzrost gospodarczy na poziomie 3,7% w ujęciu rocznym (drugi szacunek). Nastąpiła też rewizja w górę wzrostu za I kwartał do,6% r/r. W Polsce wzrost gospodarczy w II kwartale 215 r. osiągnął poziom 3,3% r/r (to wstępne dane GUS). W Japonii wzrost gospodarczy w II kwartale wyniósł -1,2% w skali roku (lepiej od oczekiwań). Turcja osiągnęła w I kwartale 215 r. wzrost gospodarczy na poziomie 2,5% r/r. W II kwartale 215 r. gospodarka urosła o 3,8% r/r. OECD obniżyła prognozy wzrostu gospodarczego dla całego świata o,1% w 215 r. i,2% w 216 r. PKB na świecie (r/r) 18 15 12 9 6 3-3 -6-9 -12-15 -18 Wrz 3 Strefa euro Niemcy Włochy Wrz 4 Wrz 5 Wrz 6 Wrz 7 Francja Hiszpania UK Wrz 8 Odbicie w dynamice PKB Wrz 9 Wrz 1 US Chiny Wrz 11 Źródło: Bloomberg, opracowanie własne, dane na dzień 2.1.215 r. Okres słabego wzrostu PKB Wrz 12 Wrz 13 Wrz 14 Turcja Wrz 15
Wrzesień październik 215 r. str. 9 Dynamika produkcji przemysłowej Produkcja przemysłowa w strefie euro w lipcu 215 r. wzrosła o 1,9% r/r (lepiej od oczekiwań), przy rewizji w górę danych za czerwiec do 1,4% r/r. W sierpniu o,9% r/r. W Niemczech w sierpniu nastąpił wzrost tempa produkcji na poziomie 2,3% r/r (lepiej od oczekiwań), zrewidowano też w górę dane za lipiec. We Francji wzrost produkcji przemysłowej w sierpniu osiągnął poziom 1,6% r/r. W Polsce w sierpniu produkcja przemysłowa wzrosła o 5,3% r/r (gorzej od oczekiwań). We wrześniu wzrost osiągnął poziom 4,1% r/r (lepiej od oczekiwań). W Turcji w sierpniu miał miejsce wzrost produkcji przemysłowej na poziomie 7,2% r/r (dużo lepiej od oczekiwań na poziomie 2,1%). Według wstępnych danych w Japonii w lipcu poziom produkcji wzrósł o,2% r/r (gorzej od oczekiwań). W Chinach w sierpniu wzrost produkcji r/r osiągnął poziom 6,1% (oczekiwano 6,5%). We wrześniu poziom produkcji +5,7% r/r (gorzej od oczekiwań). W USA w sierpniu produkcja spadła o,4% m/m (gorzej od oczekiwań). Dane za lipiec zostały zrewidowane z,8% do,9% r/r. Wykorzystanie mocy produkcyjnych jest na poziomie 77,6% (kolejny spadek). Oczekiwania na wrzesień to -,2% m/m i 77,3%. Dynamika produkcji przemysłowej Zmiana produkcji przemysłowej r/r w % 4 3 2 1-1 -2-3 -4-5 Sie 7 UE Wielka Brytania Włochy Sie 8 Sie 9 Hiszpania USA Niemcy Sie 1 Sie 11 Francja Japonia Sie 12 Źródło: Bloomberg, opracowanie własne, dane na dzień 2.1.215 r. Chiny: gorsze dane o wzroście produkcji przemysłowej Sie 13 Sie 14 Chiny Sie 15 : gorzej od oczekiwań Niemcy: lepsze dane o wzroście produkcji przemysłowej
Wrzesień październik 215 r. str. 1 Ceny surowców Ceny surowców nadal znajdują się na niskich poziomach. Cena ropy Brent obecnie znajduje się w okolicach 5 dolarów za baryłkę. Cena miedzi spadła do najniższego poziomu od lutego 215 r. Dolar stopniowo osłabia się w stosunku do euro. Przy mocniejszym dalszym osłabieniu ceny surowców mogą wzrosnąć. Mamy do czynienia z najsilniejszym El Niño od 1997 r. ROPA BRENT (USD/baryłkę) MIEDŹ (USD/tonę) 16 14 12 1 8 6 4 2 12 1 8 6 4 2 Lip 8 Lip 9 Lip 1 Sie 11 Sie 12 Sie 13 Sie 14 Wrz 15 PSZENICA (USD/bu) DJ UBS COMMODITIES 25 2 15 1 5 Lip 8 Lip 9 Lip 1 Sie 11 Sie 12 Sie 13 Sie 14 Wrz 15 Lip 8 Lip 9 Lip 1 Sie 11 Sie 12 Sie 13 Sie 14 Wrz 15 Lip 8 Lip 9 Lip 1 Sie 11 Sie 12 Sie 13 Sie 14 Wrz 15 14 12 1 8 6 4 2 Źródło: Bloomberg, opracowanie własne, dane na dzień 12.1.215 r.
Wrzesień październik 215 r. str. 11 Efekt = niska inflacja na świecie r/r Od początku 215 r. odnotowujemy niskie odczyty inflacji po lekkim odbiciu wskaźników inflacji na świecie z tendencją powrotu do deflacji. W strefie euro we wrześniu inflacja osiągnęła poziom -,1% r/r. W Niemczech we wrześniu i w sierpniu dynamika inflacji była na poziomie % r/r. W USA w sierpniu inflacja znalazła się na poziomie,2% r/r. W Polsce we wrześniu poziom inflacji wyniósł -,8% r/r (poniżej oczekiwań). W Japonii obserwowaliśmy wygaszenie efektu zeszłorocznej podwyżki VAT (inflacja w sierpniu na poziomie,2% r/r). Efekt = niska inflacja na świecie r/r 7 6 5 4 3 2 1-1 -2-3 UE USA Lip 6 Lip 7 Lip 8 UK Lip 9 Lip 1 Lip 11 Globalny spadek tempa inflacji Japonia Francja Lip 12 Źródło: Bloomberg, opracowanie własne, dane na dzień 12.1.215 r. Lip 13 Lip 14 Podniesienie podatku od sprzedaży w Japonii i stopniowe gaśnięcie tego efektu Niemcy Lip 15 Powrót do odczytów poniżej %?
Wrzesień październik 215 r. str. 12 Stopa bezrobocia na świecie Stopa bezrobocia w % 3 25 2 15 1 Wybuch kryzysu Bezrobocie zaczyna rosnąć z pewnym przesunięciem Nadal wysoka stopa bezrobocia pomimo zaskakująco dobrego tempa wzrostu gospodarki Poprawa na rynku pracy we Włoszech Sprzedaż detaliczna 25 2 15 1 5-5 Hiszpania i Niemcy wzrost sprzedaży W Polsce sprzedaż,1% r/r. Gorzej od oczekiwań 5 UE: powolny spadek stopy bezrobocia USA: spadek stopy bezrobocia do 5,1% -1 USA: stabilizacja poziomów wzrostów sprzedaży detalicznej -15 Sty 6 Sty 7 Gru 7 Gru 8 Lis 9 Lis 1 Paź 11 Paź 12 Wrz 13 Wrz 14 Sie 15 Paź 11 Kwi 12 Paź 12 Kwi 13 Paź 13 Kwi 14 Paź 14 Kwi 15 Paź 15 UE Niemcy USA Francja Hiszpania Włochy USA (m/m) Francja Niemcy Hiszpania UE Włochy Źródło: Bloomberg, opracowanie własne, dane na dzień 2.1.215 r. W Polsce dalszy spadek stopy bezrobocia do poziomu 1,% w sierpniu Źródło: Bloomberg, opracowanie własne, dane na dzień 2.1.215 r.
Wrzesień październik 215 r. str. 13 Dług do PKB 26 24 22 2 18 16 14 12 1 8 6 4 2 Kwi 3 Grecja Włochy Kwi 4 Kwi 5 Początek kryzysu w USA Kwi 6 Niemcy Francja Kwi 7 Źródło: Bloomberg, Eurostat, opracowanie własne, dane na dzień 14.9.215 r. Kwi 8 Kwi 9 Hiszpania Kryzys w strefie euro Kwi 1 Kwi 11 Kwi 12 Węgry Japonia Kwi 13 Wskaźniki zadłużenia do PKB generalnie nadal rosną Kwi 14 Kwi 15 Wzrost PKB dla wybranych scenariuszy wzrostu gospodarczego w Chinach Scenariusz bazowy konsensus wzrostu PKB w Chinach na poziomie 6,7% Źródło: Union Investment Economics, dane na dzień 14.9.215 r. Scenariusz wzrostu PKB w Chinach na poziomie 2 3% USA 2,4 2,3 Strefa euro 1,3 1,1 Niemcy 1,8 1,4 Japonia 1,5 1,1 G3 1,9 1,8 Inne gospodarki rozwinięte 1,6 1,2 Europa Wschodnia 2, 1,8 Ameryka Łacińska 2,2,5 Azja bez Japonii 6, 3, Gospodarki rozwijające się (EM) 4,8 2,4 Świat (metodologia PPP) 3,7 2,8
Wrzesień październik 215 r. str. 14 Ryzyko polityczne* w wybranych regionach świata ( niskie ryzyko; 1 wysokie ryzyko) Wartość indeksów EIU w punktach 9 8 7 6 5 4 3 2 1 Region CEE Wartość indeksów EIU w punktach 9 8 7 6 5 4 3 2 1 Kraje rozwinięte Wartość indeksów EIU w punktach 9 8 7 6 5 4 3 2 1 Lip 6 Turcja Lip 7 Lip 8 Ukraina Rosja Lip 9 Lip 1 Lip 11 Lip 12 Węgry Średnia Azja Południowo-Wschodnia Lip 13 Lip 14 Lip 15 Wartość indeksów EIU w punktach 8 7 6 5 4 3 2 1 Cze 6 Niemcy Włochy Cze 7 Cze 8 Grecja Hiszpania Cze 9 Cze 1 Cze 11 Francja Austria Wlk. Bryt. USA Ameryka Łacińska Cze 12 Cze 13 Kanada Australia Cze 14 Cze 15 Średnia Cze 6 Malezja Indonezja Cze 7 Cze 8 Tajlandia Wietnam Cze 9 * Ryzyko odzwierciedlające możliwość m.in. obniżenia zdolności obsługi zadłużenia. Źródło: Bloomberg, Economist Intelligence Unit, opracowanie własne, dane na dzień 12.1.215 r. Cze 1 Chiny Indie Cze 11 Cze 12 Korea Płd. Filipiny Cze 13 Cze 14 Pakistan Średnia Cze 15 Cze 6 Brazylia Argentyna Cze 7 Cze 8 Urugwaj Chile Cze 9 Cze 1 Meksyk Średnia Cze 11 Cze 12 Cze 13 Cze 14 Cze 15
Wrzesień październik 215 r. str. 15 Ryzyko walutowe* w wybranych regionach świata ( niskie ryzyko; 1 wysokie ryzyko) Wartość indeksów EIU w punktach 8 7 6 5 4 3 2 1 Region CEE Wartość indeksów EIU w punktach 9 8 7 6 5 4 3 2 1 Kraje rozwinięte Wartość indeksów EIU w punktach 7 6 5 4 3 2 1 Lip 6 Turcja Lip 7 Lip 8 Ukraina Rosja Lip 9 Lip 1 Lip 11 Lip 12 Węgry Średnia Azja Południowo-Wschodnia Lip 13 Lip 14 Lip 15 Wartość indeksów EIU w punktach 7 6 5 4 3 2 1 Cze 6 Niemcy Włochy Cze 7 Cze 8 Grecja Hiszpania Cze 9 Cze 1 Cze 11 Francja Austria Wlk. Bryt. USA Ameryka Łacińska Cze 12 Cze 13 Kanada Australia Cze 14 Cze 15 Średnia Cze 6 Malezja Indonezja Cze 7 Cze 8 Tajlandia Wietnam Cze 9 Chiny Indie Korea Płd. Filipiny Pakistan Średnia * Ryzyko dewaluacji o 25% w ciągu najbliższych 12m. Źródło: Bloomberg, Economist Intelligence Unit, opracowanie własne, dane na dzień 12.1.215 r. Cze 1 Cze 11 Cze 12 Cze 13 Cze 14 Cze 15 Cze 6 Brazylia Argentyna Cze 7 Cze 8 Urugwaj Chile Cze 9 Cze 1 Meksyk Średnia Cze 11 Cze 12 Cze 13 Cze 14 Cze 15
Wrzesień październik 215 r. str. 16 Ryzyko sektora bankowego w wybranych regionach świata ( niskie ryzyko; 1 wysokie ryzyko) Wartość indeksów EIU w punktach 8 7 6 5 4 3 2 1 Region CEE Wartość indeksów EIU w punktach 9 8 7 6 5 4 3 2 1 Kraje rozwinięte Wartość indeksów EIU w punktach 8 7 6 5 4 3 2 1 Lip 6 Turcja Lip 7 Lip 8 Ukraina Rosja Lip 9 Lip 1 Lip 11 Lip 12 Węgry Średnia Azja Południowo-Wschodnia Lip 13 Lip 14 Lip 15 Wartość indeksów EIU w punktach 8 7 6 5 4 3 2 1 Cze 6 Niemcy Włochy Cze 7 Cze 8 Grecja Hiszpania Cze 9 Cze 1 Cze 11 Francja Austria Wlk. Bryt. USA Ameryka Łacińska Cze 12 Cze 13 Kanada Australia Cze 14 Cze 15 Średnia Cze 6 Malezja Indonezja Cze 7 Cze 8 Tajlandia Wietnam Cze 9 Chiny Indie Korea Płd. Filipiny Pakistan Średnia Źródło: Bloomberg, Economist Intelligence Unit, opracowanie własne, dane na dzień 12.1.215 r. Cze 1 Cze 11 Cze 12 Cze 13 Cze 14 Cze 15 Cze 6 Brazylia Argentyna Cze 7 Cze 8 Urugwaj Chile Cze 9 Cze 1 Meksyk Średnia Cze 11 Cze 12 Cze 13 Cze 14 Cze 15
Wrzesień październik 215 r. str. 17 Rynek akcji Główne wydarzenia na rynku akcji Rynki rozwinięte Światowe indeksy odrabiają straty poniesione po tąpnięciu wywołanym słabymi danymi z Chin i aferze Volkswagena. Japoński Nikkei od wrześniowych dołków wzrósł o 7,7%. W USA S&P 5 oraz Dow Jones nadal mają ujemną stopę zwrotu od początku roku. NASDAQ odnotował wzrost o 2,3%. W Europie giełdy również odrabiały straty. Liderem od początku roku jest włoski FTSE MIB ze stopą zwrotu na poziomie 16,1%. Rynki rozwijające się Tematem przewodnim na rynkach rozwijających się jest sytuacja Chin. Poprawiają się nastroje wśród inwestorów instytucjonalnych (Sentix EM). W Chinach indeksy ustabilizowały się na poziomach o ponad 3% niższe niż te z czerwcowych szczytów. Sentyment do rynków wschodzących nadal pozostaje mieszany. Od początku roku w regionie CEE węgierski BUX znajduje się na poziomach o 3,5% niższych od sierpniowych szczytów. Spadki ograniczyły stopy zwrotu osiągane od początku roku przez polskie indeksy. Sytuacja na świecie nie pomagała, a (pomimo dobrych fundamentów) dodatkowym czynnikiem ryzyka są deklaracje przedwyborcze dotyczące polityki gospodarczej i budżetowej. Ryzyko polityczne może być już uwzględnione w cenach. Turecki BIST 1 osiąga poziomy o 1% wyższe od dołków z września, jednakże stopa zwrotu od początku roku pozostaje ujemna (-5,8%). Tureckie akcje wydają się stosunkowo tanie, a ryzyko polityczne związane z wyborami może już być uwzględnione w cenach. VIX indeks strachu 9 8 7 6 5 4 3 2 1 Maj 99 Maj 1 Wysokie poziomy indeksy w dołkach Cze 3 Lip 5 Lip 7 Sie 9 Źródło: Bloomberg, opracowanie własne, dane na dzień 12.1.215 r. Niskie poziomy indeksy wysoko Ponownie historyczne szczyty na S&P 5 Wrz 11 Wrz 13 Paź 15 Tąpnięcie w Chinach i spadki na S&P 5
Wrzesień październik 215 r. str. 18 Rynek akcji Zwroty z indeksów giełdowych od początku 215 r. w walutach lokalnych 14 Zwroty z indeksów giełdowych od początku 215 r. w USD 13 Tąpnięcie w Chinach i późniejsze niewielkie odreagowanie Afera Volkswagena 13 12 12 11 11 1 1 9 9 8 7 Tąpnięcie w Chinach i późniejsze niewielkie odreagowanie. Afera Volkswagena 8 7 6 31 gru 14 1 lut 15 5 mar 15 6 kwi 15 8 maj 15 9 cze 15 11 lip 15 12 sie 15 13 wrz 15 15 paź 15 31 gru 14 1 lut 15 5 mar 15 6 kwi 15 8 maj 15 9 cze 15 11 lip 15 12 sie 15 13 wrz 15 15 paź 15 Dow Jones SPX DAX WIG2 CAC ISE 1 MICEX BUX Nikkei Hang Seng Dow Jones SPX DAX WIG2 CAC ISE 1 MICEX BUX Nikkei Hang Seng Źródło: Bloomberg, opracowanie własne, dane na dzień 12.1.215 r. Źródło: Bloomberg, opracowanie własne, dane na dzień 12.1.215 r.
Wrzesień październik 215 r. str. 19 Rynek obligacji Główne wydarzenia na rynku obligacji Rynki rozwinięte Zawirowania na rynkach akcji nie odbiły się znacząco na rynkach obligacji. Rentowności 1-letnich obligacji amerykańskich nadal oscylują wokół poziomu 2%. Po decyzji Fedu, który postanowił nie obniżać stóp procentowych, nastąpiło testowanie tego poziomu. Odsunięcie w czasie podwyżek stóp procentowych w Stanach Zjednoczonych oraz gorsze dane ze światowych gospodarek mogą sprzyjać rynkowi obligacji. Uruchomienie QE przez EBC miało bardzo pozytywny wpływ na ceny obligacji krajów strefy euro. Obecnie na tym rynku panuje pewne uspokojenie, a ceny obligacji stopniowo rosną. Spadki rentowności obligacji greckich wskazują na wdrażanie rozwiązań, które powinny znormalizować poziom zadłużenia. Rynki rozwijające się Rentowności polskich 1-latek przebiły w dół poziom 3,%. Rentowności 1-letnich obligacji tureckich, po osiągnięciu styczniowych minimów na poziomie 7%, przekroczyły w sierpniu 1%. Sytuacja w Turcji pozostaje niestabilna pod względem politycznym i gospodarczym. Dodatkowo negatywnie na sytuację wpływała słaba lira. Brak podwyżek stóp procentowych przez Fed może być pozytywnym sygnałem dla tego rynku, jednak obecnie ważniejszym czynnikiem wydaje się unormowanie sytuacji politycznej. 1-letnie obligacje węgierskie po obniżce stóp procentowych drożały.
Wrzesień październik 215 r. str. 2 Rynek obligacji Rynek obligacji przed i po zmianie retoryki Fed. Obecnie na wielu rynkach historyczne szczyty 12 1 Fed mówi o zmniejszaniu skali dodruku pieniądza EBC obniża stopy Wysoki poziom rentowności w Turcji 8 6, Węgry wzrosty porównywalne do tych w strefie euro 4 USA rentowności oscylują wokół poziomu 2%. Wzrosty słabsze niż w strefie euro 2 Silna pogoń za rentownościami. Część 1. Silna pogoń za rentownościami. Część 2. Uspokojenie się sytuacji na rynku długu Kwi 1 Lis 1 Maj 11 Gru 11 Cze 12 Sty 13 Lip 13 Lut 14 Wrz 14 Mar 15 Paź 15 Niemcy Francja Turcja USA Hiszpania Włochy Węgry Źródło: Bloomberg, opracowanie własne, dane na dzień 12.1.215 r.
Wrzesień październik 215 r. str. 21 Rynek obligacji Rentowności 1- letnich obligacji od początku 215 r. 5 2 4 18 16 Rentowności obligacji tureckich oraz waluta ustabilizowały się na wysokich poziomach 14 Rentowności w % 3 2 12 1 8 6 1 4 2 Spadek rentowności greckich obligacji po osiągnięciu porozumienia i akceptacji programu pomocowego. Rentowności nadal wysoko w stosunku do obligacji innych państw strefy euro Sty 15 Lut 15 Mar 15 Kwi 15 Maj 15 Cze 15 Lip 15 Wrz 15 Paź 15 Sty 15 Lut 15 Mar 15 Kwi 15 Maj 15 Cze 15 Lip 15 Wrz 15 Paź 15 Niemcy Francja USA Hiszpania Włochy Węgry Źródło: opracowanie własne, dane na dzień 12.1.215 r. Grecja Turcja Źródło: opracowanie własne, dane na dzień 12.1.215 r.
Wrzesień październik 215 r. str. 22 Co napędza gospodarkę? Drogowskaz inwestycyjny cykl rotacji aktywów Produkcja rośnie, spadek tempa wzrostu. Konsumpcja spadek w sierpniu. Inwestycje wzrost w stosunku do 214 r.; spadek tempa wzrostu. Wraz z rozwojem cyklu gospodarczego różne klasy aktywów dają lepsze stopy zwrotu. Jako drogowskaz określający prawdopodobny rozwój sytuacji rynkowej można traktować moment cyklu, w którym się znajdujemy. Drogowskaz inwestycyjny cykl rotacji aktywów Maksimum tempa wzrostu PKB SUROWCE GOTÓWKA 1,5 1,,5 Maksima Minimum tempa inflacji Maksimum tempa inflacji, -,5 AKCJE OBLIGACJE -1, -1,5 Minima Minimum tempa wzrostu PKB Dynamika PKB Dynamika CPI
Wrzesień październik 215 r. str. 23 Podział tempa wzrostu PKB na poszczególne komponenty 7% 6% 5% 4% 3% 2% 1% 4,6% 4,5% 4,8% 5,1% Gospodarka napędzana eksportem Gospodarka napędzana eksportem i konsumpcją. Powoli ruszają inwestycje 3,5% 3,7% 2,2% 3,% 3,4%,7% 2,3% 1,3%,2%,5% Gospodarka napędzana inwestycjami i popytem wewnętrznym 3,3% 3,1% 3,6% 3,3% % -1% -2% -3% Q1 211 Q2 211 Q3 211 Q4 211 Q1 212 Q2 212 Q3 212 Q4 212 Q1 213 Q2 213 Q3 213 Q4 213 Q1 214 Q2 214 Q3 214 Q4 214 Q1 215 Q2 215* Eksport netto Zapasy Inwestycje Konsumpcja publiczna Konsumpcja prywatna PKB r/r * Dane szacunkowe. Źródło: GUS, opracowanie na dzień 14.9.215 r.
Wrzesień październik 215 r. str. 24 Produkcja przemysłowa r/r w % versus wzrost gospodarczy w % W sierpniu wzrost produkcji przemysłowej osiągnął poziom 5,3% (gorzej od oczekiwań). Wskaźnik PMI dla sektora przemysłowego wyniósł we wrześniu 5,9 pkt (gorzej od oczekiwań, najsłabiej od 12 miesięcy). Spadła liczba nowych zamówień eksportowych. Wskaźnik dotyczący miejsc pracy znajduje się na relatywnie wysokim poziomie. Lekko zwiększyło się wykorzystanie mocy produkcyjnych. Wskaźnik kontynuacji inwestycji pozostaje na wysokim poziomie. Wskaźnik nowych inwestycji jest na wyższym poziomie niż rok wcześniej. Produkcja przemysłowa r/r w % versus wzrost gospodarczy w % 2 15 1 5-5 -1-15 -2 Lip 7 Lip 8 Lip 9 Lip 1 Produkcja (lewa oś) PKB (prawa oś) Źródło: Bloomberg, Markit, Eurostat, NBP, opracowanie własne, dane na dzień 2.1.215 r. Lip 11 Lip 12 Lip 13 Lip 14 Lip 15 8 6 4 2-2 -4-6 -8 12 1 8 6 4 2 Wrz 92 Mar 95 Wrz 97 Mar Wrz 2 Mar 5 Wrz 7 Mar 1 Wrz 12 Mar 15 Wykorzystanie mocy produkcyjnych (EUC) Wskaźnik kontynuacji inwestycji (NBP) Wskaźnik nowych inwestycji (NBP) Źródło: Bloomberg, Markit, Eurostat, NBP, opracowanie własne, dane na dzień 2.1.215 r.
Wrzesień październik 215 r. str. 25 Sprzedaż detaliczna r/r w % versus wzrost gospodarczy w % Sprzedaż detaliczna r/r w % versus wzrost gospodarczy w % 33 28 23 W ujęciu m/m sprzedaż detaliczna spadła w sierpniu o 2,6% m/m. Konsensus rynkowy zakładał poziom,8% m/m we wrześniu. Ostatecznie poziom sprzedaży detalicznej był niższy o,5% m/m. W sierpniu odnotowano spadek sprzedaży detalicznej o,3% r/r. Konsensus na wrzesień przewidywał wzrost o 1,3% r/r. Ostateczne dane były na poziomie,1% r/r. 18 13 8 3-2 -7-12 -17 Sie 2 Paź 3 Gru 4 Lut 6 Kwi 7 Maj 8 Lip 9 Wrz 1 Lis 11 Sprzedaż detaliczna r/r w % Zmiana PKB r/r w % (prawa oś) Źródło: Bloomberg, opracowanie własne, dane na dzień 2.1.215 r. Sty 13 Mar 14 Kwi 15
Wrzesień październik 215 r. str. 26 Stopa bezrobocia osiągnęła w sierpniu 1%. Oczekiwania na wrzesień na poziomie 9,9%. Badanie PMI wskazuje na wzrost tempa tworzenia miejsc pracy przez przedsiębiorstwa. Wynagrodzenia rosły w tempie wyższym od oczekiwań. 9 7 5 3 1-1 -3-5 Stopa bezrobocia w % 22% 2% 18% 16% 14% 12% 1% 8% 6% 4% 2% % Lip 1 Lip 2 Lip 3 Lip 4 Lip 5 Lip 6 Lip 7 Lip 8 Lip 9 Sie 1 Sie 11 Sie 12 Sie 13 Sie 14 Sie 15 Źródło: Bloomberg, opracowanie własne, dane na dzień 2.1.215 r.
Wrzesień październik 215 r. str. 27 Stopy procentowe Stopy procentowe 14 RPP w październiku utrzymała podstawową stopę procentową na poziomie 1,5%. Inflacja we wrześniu znalazła się na poziomie -,8%. Rynek FRA 9X12 osiągnął poziom zbliżony do podstawowej stopy procentowej. Scenariusz bazowy to niskie stopy przynajmniej do I kwartału 216 r. Realne stopy procentowe spadają ze względu na spadek deflacji. 12 1 8 6 4 2-2 Wrz 2 Paź 3 Lis 4 Gru 5 Sty 7 Lut 8 Mar 9 Kwi 1 Maj 11 Cze 12 Lip 13 Sie 14 Podstawowa stopa procentowa P oziom stopy realnej FRA 9X12 CPI Wrz 15 Wysokie stopy realne FRA powyżej podstawowej stopy procentowej Źródło: Bloomberg, opracowanie własne, dane na dzień 12.1.215 r.
Wrzesień październik 215 r. str. 28 Zmiana wartości WIG na tle podobnych okresów cyklu koniunkturalnego 25 23 21 19 Zmiana w % 17 15 13 11 9 7 5 1 1 19 28 Dołek PKB z 31.12.21 Dołek PKB z 31.3.25 37 46 55 64 73 82 Dołek PKB z 31.3.29 Dołek PKB z 28.3.213 91 Tygodnie od dołka PKB Źródło: Bloomberg, opracowanie własne, dane na dzień 12.1.215 r. 1 19 Średnia +26,83% 118 127 136 +14,2% 145
Wrzesień październik 215 r. str. 29 Zastrzeżenia prawne Powyższe informacje zostały umieszczone w celu reklamy i promocji usługi zarządzania portfelami, w skład których wchodzi jeden lub więcej instrumentów finansowych, świadczonej przez Union Investment Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych S.A. Informacje te nie stanowią oferty zawarcia Umowy o zarządzanie portfelami, w skład których wchodzi jeden lub więcej instrumentów finansowych, przez Union Investment Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych S.A. Z każdą strategią inwestycyjną związane są określone czynniki ryzyka, wskazane w Umowie o zarządzanie portfelami, w skład których wchodzi jeden lub więcej instrumentów finansowych, przez Union Investment Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych S.A. oraz w Prospekcie informacyjnym świadczenia usług zarządzania portfelem instrumentów finansowych przez Union Investment Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych S.A. Union Investment Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych S.A. uzyskało zezwolenie Komisji Papierów Wartościowych i Giełd (obecnie: Komisja Nadzoru Finansowego) na rozszerzenie przedmiotu działalności o zarządzanie cudzym pakietem papierów wartościowych na zlecenie (obecnie: działalność polegająca na zarządzaniu portfelami, w skład których wchodzi jeden lub więcej instrumentów finansowych). Union Investment TFI S.A. ani zarządzane przez nie fundusze inwestycyjne nie gwarantują osiągnięcia celów inwestycyjnych subfunduszu. Uczestnik funduszu musi się liczyć z możliwością zmniejszenia wartości lub utraty zainwestowanych środków. Wymagane prawem informacje, w tym informacje o ryzyku inwestycyjnym związanym z inwestycjami w jednostki uczestnictwa subfunduszu oraz informacje o podatku od dochodów kapitałowych obciążającym dochód z inwestycji w subfundusz, znajdują się w Prospekcie informacyjnym i w skrócie Prospektu informacyjnego funduszu. Prospekt informacyjny, Kluczowe informacje dla Inwestorów, tabela opłat, dane o ryzyku inwestycyjnym i podatkach dostępne są na stronie www.union-investment.pl. Union Investment TFI S.A. przygotowała niniejszy dokument z dołożeniem wszelkiej staranności i z wykorzystaniem swojej najlepszej wiedzy. Informacje przedstawione i opisane w tym dokumencie opierają się na ocenie autora w momencie ich tworzenia i w stosunku do bieżącego stanu prawnego i podatkowego, które mogą ulec zmianie bez uprzedniego poinformowania. W dokumencie użyto informacji ze źródeł własnych oraz z publicznie dostępnych źródeł uznanych przez autora za wiarygodne. Union Investment TFI S.A. dołożyła należytych starań, aby zamieszczone w niniejszym materiale informacje były rzetelne i oparte na wiarygodnych źródłach, jednak nie może zagwarantować ich poprawności, kompletności i aktualności, szczególnie w przypadku gdyby informacje, na których oparto się przy ich sporządzaniu, okazały się niedokładne i niekompletne lub nie odzwierciedlały stanu faktycznego. Wszelkie dane oraz informacje zamieszczone w niniejszej publikacji mają charakter wyłącznie informacyjny. Nie należy kopiować tego dokumentu, czy to w całości, czy też jego fragmentów. Nie należy dokonywać w nim zmian, rozpowszechniać go wśród innych osób, podmiotów czy też publikować. Niniejszy dokument nie stanowi rekomendacji inwestycyjnej ani nie należy go traktować w ten sposób. Niniejszy dokument nie stanowi też podstawy do rozpatrywania indywidualnych przypadków podczas świadczenia usług pomocy prawnej. Materiał ten nie stanowi oferty w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny oraz innych przepisów prawa powszechnie obowiązującego. Szczegóły dotyczące wyników funduszy i innych produktów zarządzanych przez Union Investment oraz ich klasyfikacji w odniesieniu do kategorii ryzyka oparte są na wynikach historycznych i/lub zmienności. Te informacje nie gwarantują uzyskania podobnych wyników w przyszłości. Jednocześnie Inwestorzy powinni mieć świadomość, że przyszłe wyniki i zmienność mogą się różnić. Szczegółowe informacje dostępne są w aktualnym Prospekcie informacyjnym oraz szczegółowych sprawozdaniach finansowych dostępnych na stronie internetowej www.union-investment.pl. Pomimo że ten dokument został przygotowany z zachowaniem najwyższej staranności, Union Investment TFI S.A. nie ponosi odpowiedzialności za aktualność, dokładność bądź kompletność publikowanych w nim informacji ani za negatywne efekty wynikające bezpośrednio lub pośrednio z dystrybucji, użytku, zmiany bądź streszczania jego treści. Przyjęcie tego dokumentu należy traktować jak zgodę na powyżej wymienione zastrzeżenia.