RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 202567 (21) Numer zgłoszenia: 367089 (13) B1 Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (22) Data zgłoszenia: 16.07.2002 (86) Data i numer zgłoszenia międzynarodowego: 16.07.2002, PCT/FR02/02519 (87) Data i numer publikacji zgłoszenia międzynarodowego: 30.01.2003, WO03/07973 PCT Gazette nr 05/03 (51) Int.Cl. A61K 36/16 (2006.01) A61P 21/06 (2006.01) (54) Zastosowanie ekstraktów z Ginkgo Biloba do wytwarzania leku do leczenia sarkopenii (30) Pierwszeństwo: 17.07.2001,FR,01/09506 (73) Uprawniony z patentu: SOCIETE DE CONSEILS DE RECHERCHES ET D'APPLICATIONS SCIENTIFIQUES (S.C.R.A.S.),Paryż,FR (43) Zgłoszenie ogłoszono: 21.02.2005 BUP 04/05 (72) Twórca(y) wynalazku: Yves Christen,Paryż,FR (45) O udzieleniu patentu ogłoszono: 31.07.2009 WUP 07/09 (74) Pełnomocnik: Janina Kossowska, PATPOL Sp. z o.o. PL 202567 B1
2 PL 202 567 B1 Opis wynalazku Niniejszy wynalazek dotyczy zastosowania ekstraktów z Ginkgo biloba do wytwarzania leku do leczenia sarkopenii. Sarkopenia jest chorobą mięśni dotykającą większość starszych ludzi, której objawem jest postępująca z wiekiem redukcja masy mięśniowej (por. na przykład Chumlea i inni, Nutrition, Health & Aging, 1 (1), 7-12). Jak dotąd nie wynaleziono skutecznego leku przeciwko tej chorobie. Faktycznie, gdyby wykazano na przykład, że leczenie hormonem wzrostu (GH) może zwiększać masę mięśniową, leczenie takie jest jednak bardzo kosztowne i wywołuje niepożądane skutki uboczne (wśród których może być nawet skrócenie przewidywanej długości życia pacjenta). Obecnie zgłaszający stwierdził, że podawanie ekstraktów z Ginkgo biloba zapobiega sarkopenii lub spowalnia jej postęp u starszych pacjentów, którzy już cierpią na tę chorobę. Wynalazek dotyczy zatem przede wszystkim zastosowania ekstraktów z Ginkgo biloba do wytwarzania leku do zapobiegania sarkopenii lub spowolniania jej postępu u starszych pacjentów, którzy już cierpią na tę chorobę. W istocie, gdy, zgodnie z wynalazkiem, pacjenci w podeszłym wieku leczeni są ekstraktem z Ginkgo biloba, stosunek R równy ich masie mięśniowej M m podzielonej przez ich całkowitą masę ciała M t ma tendencję do utrzymywania się na tym samym poziomie lub, w większości przypadków, do wzrastania. Korzystnie, wzrost tak obliczonego R po okresie leczenia wynoszącym jeden miesiąc jest większy lub równy 5%, bardziej korzystnie jest większy lub równy 6 lub nawet 8 lub 10%. Ekstrakty z Ginkgo biloba, które można stosować zgodnie z wynalazkiem zawierają co najmniej flawonoglikozydy i/lub jeden lub więcej ginkgolidów. Korzystnie, zawartość flawonoglikozydów i/lub ginkgolidu lub ginkgolidów wynosi co najmniej do 25% wagowych, bardziej korzystnie co najmniej do 30% wagowych, a jeszcze bardziej korzystnie co najmniej do 50% wagowych ekstraktu z Ginkgo biloba stosowanego do wytwarzania leku według wynalazku. Ponadto, zawartość związków typu alkilofenoli w ekstraktach z Ginkgo biloba stosowanych zgodnie z wynalazkiem wynosi korzystnie poniżej 10 ppm, bardziej korzystnie poniżej 5 ppm, a jeszcze bardziej korzystnie poniżej 1 ppm. W razie potrzeby ginkgolid lub ginkgolidy można zastąpić ich acetylowantymi homologami, ich alkoksylowanymi homologami lub ich glikozylowanymi homologami (takimi jak na przykład związki o wzorze ogólnym (I) przedstawionym dalej). Korzystnie, ekstrakt z Ginkgo biloba stosowany do wytwarzania leku według wynalazku jest wzbogacony we flawonoglikozydy i/lub ginkgolidy. Może to być na przykład ekstrakt typu EGb 761. Według innego wariantu wynalazku, ekstrakt z Ginkgo biloba stosowany do wytwarzania leku według wynalazku jest dowolnym ekstraktem z Ginkgo biloba zawierającym flawonoglikozydy, ginkgolidy i bilobalid, na przykład ekstraktem typu CP 401. Przez ekstrakt typu EGb 761 rozumie się ekstrakt o składzie w przybliżeniu identycznym do składu standaryzowanego ekstraktu EGb 761, określonego w szczególności w następującym artykule: K. Drieu, La presse medicale, 31, 25 września 1986, suplement poświęcony ekstraktowi z Ginkgo biloba (EGb 761 ), 1455-1457; lub w patentach EP 431 535 i EP 431 536; przez ekstrakt typu EGb 761, rozumie się zatem w szczególności ekstrakt z Ginkgo biloba zawierający od 20 do 30% flawonoglikozydów, od 2,5 do 4,5% ginkgolidów A, B, C i J ogółem, od 2 do 4% bilobalidu, mniej niż 10% proantocyjanidyn i mniej niż 10 ppm (korzystnie mniej niż 5 ppm, a jeszcze bardziej korzystnie mniej niż 1 ppm) związków typu alkilofenoli, korzystnie ekstrakty z Ginkgo biloba zawierające od 22 do 36% flawonoglikozydów, od 2,5 do 3,5% ginkgolidów A, B, C i J ogółem, od 2,5 do 3,5% bilobalidu, mniej niż 8% proantocyjanidyn i mniej niż 10 ppm (korzystnie mniej niż 5 ppm, a jeszcze bardziej korzystnie mniej niż 1 ppm) związków typu alkilofenoli, a bardziej korzystnie ekstrakty z Ginkgo biloba zawierające około 24% flawonoglikozydów, 3,1% ginkgolidów A, B, C i J ogółem, od 2,9% bilobalidu, 6,5% proantocyjanidyn i mniej niż 1 ppm związków typu alkilofenoli. Przez ekstrakt typu CP 401 rozumie się ekstrakty takie jak opisane w patencie USA nr 5 389 370, w szczególności ekstrakty z Ginkgo biloba zawierające od 5,5 do 8% ginkgolidów A, B, C i J ogółem, od 40 do 60% flawonoglikozydów i od 5 do 7% bilobalidu, korzystnie ekstrakty z Ginkgo biloba zawierające od 6,5 do 7,5% ginkgolidów A, B, C i J ogółem, od 45 do 55% flawonoglikozydów i od 5,5 do 6,5% bilobalidu, bardziej korzystnie ekstrakty zawierające około 7% ginkgolidów A, B, C i J ogółem, 50% flawonoglikozydów i 6% bilobalidu.
PL 202 567 B1 3 Ponadto, ekstrakty typu EGb 761 lub CP 401, których ginkgolidy zastąpiono ich homologami o wzorze ogólnym (I) przedstawionym dalej są również porównywalne do ekstraktów typu EGb 761 lub CP 401. Według pewnego wariantu wynalazku, co najmniej jedną część ginkgolidu lub ginkgolidów można zastąpić związkami o wzorze ogólnym (I) w którym W, X, Y i Z niezależnie oznaczają H, OH, liniowy lub rozgałęziony alkoksyl lub rodnik O-Gs, gdzie Gs-OH oznacza mono- lub disacharyd, albo jedną z ich pochodnych lub analogów, przy czym należy rozumieć, że co najmniej jeden z W, X, Y i Z oznacza O-Gs. Korzystnie, w związkach o wzorze ogólnym (I) przedstawionym powyżej X oznacza OH lub rodnik O-Gs, gdzie Gs-OH oznacza mono- lub disacharyd albo jedną z ich pochodnych lub analogów oraz: - W oznacza OH lub rodnik O-Gs, Y oznacza H i Z oznacza H; - lub W oznacza OH lub rodnik O-Gs, Y oznacza OH lub rodnik O-Gs, a Z oznacza H; - lub W oznacza OH lub rodnik O-Gs, Y oznacza OH lub rodnik O-Gs i Z oznacza OH lub rodnik O-Gs; - lub W oznacza OH lub rodnik O-Gs, Y oznacza H, a Z oznacza OH lub rodnik O-Gs; - lub W oznacza H, Y oznacza OH lub rodnik O-Gs i Z oznacza OH lub rodnik O-Gs; - lub W oznacza OH lub rodnik O-Gs, Y oznacza liniowy lub rozgałęziony alkoksyl, a Z oznacza H. W celu wytworzenia związków o wzorze ogólnym (I) specjalista w tej dziedzinie może odnieść się do zgłoszenia patentowego PCT WO 98/52959. Kompozycje farmaceutyczne zawierające ekstrakt z Ginkgo biloba mogą mieć postać stałą, na przykład proszków, granulek, tabletek, kapsułek żelatynowych, liposomów, czopków lub plastrów. Odpowiednimi nośnikami stałymi mogą być, na przykład, fosforan wapnia, stearynian magnezu, talk, cukry, laktoza, dekstryna, skrobia, żelatyna, celuloza, metyloceluloza, sól sodowa karboksymetylocelulozy, poliwinylopirolidyn i wosk. Kompozycje farmaceutyczne zawierające ekstrakt z Ginkgo biloba mogą również być w postaci ciekłej, na przykład roztworów, emulsji, zawiesin lub syropów. Odpowiednimi nośnikami ciekłymi mogą być, na przykład, woda, rozpuszczalniki organiczne, takie jak glicerol lub glikole, a także ich mieszaniny, w różnych proporcjach w wodzie. Lek według wynalazku można podawać miejscowo, doustnie lub pozajelitowo, przez wstrzyknięcie (domięśniowe, podskórne, dożylne, etc.), etc. Przewidziana dzienna dawka ekstraktu z Ginkgo biloba będzie wynosić od 0,1 mg do 10 g zależnie od stężenia składników aktywnych w ekstrakcie i stopnia zaawansowania sarkopenii u pacjenta. Ostateczną decyzję podejmie lekarz prowadzący lub weterynarz. Jeśli nie wyszczególniono inaczej, wszystkie stosowane tutaj określenia techniczne i naukowe mają takie samo znaczenie jak zwykle przyjmowane przez specjalistę w dziedzinie, do której należy wynalazek. Podobnie wszystkie wspomniane tutaj publikacje, zgłoszenia patentowe, wszystkie patenty i wszystkie inne odnośniki literaturowe włącza się na zasadzie odniesienia. W celu wykazania zalet stosowania ekstraktów z Ginkgo biloba opisanych uprzednio w leczeniu sarkopenii można przeprowadzić przedstawiony poniżej test. Można przeprowadzić również inne testy, które pomagają na przykład określić skład ciała, a w szczególności zależność między masą tłuszczową a masą nie tłuszczową (por. Chmlea i inni, Nutrition, Health and Aging, 1 (1), 7-12) w celu uzyskania tego samego wyniku.
4 PL 202 567 B1 Badania farmakologiczne Pomiar porównawczy wzrostu wagi ciała i masy mięśnia koleus szczurów Sposób 1 Tworzy się 3 grupy szczurów: jedną grupę 12 młodych szczurów rasy Wistar (4 miesiące) i dwie grupy starych szczurów rasy Wistar (22 miesiące), jedną składającą się z 11 szczurów otrzymujących normalną wodę pitną przez 5 tygodni i drugą składającą się z 12 szczurów, które otrzymują wodę pitną zawierającą 75 mg na kg standaryzowanego ekstraktu z Ginkgo biloba EGb 761. Po zważeniu młode szczury rasy Wistar uśmierca się w wieku 4 miesięcy i 2 tygodni, podczas gdy stare szczury uśmierca się w wieku 22 miesięcy i 3 tygodni. We wszystkich grupach waży się mięśnie plantaris (mięśnie prawej strony) i zamraża w celu przeprowadzenia analizy włókien mięśniowych i możliwych modyfikacji mitochondrium (mięśnie lewej strony). Określa się skutek działania w zakresie średniego wzrostu wagi mięśnia plantaris u szczurów poddanych działaniu ekstraktu w porównaniu do szczurów nie poddanych działaniu ekstraktu, a także skutek działania w zakresie wzrostu stosunku wagi mięśnia plantaris do całkowitej wagi szczura. Sposób 2 Na potrzeby testu tworzy się 2 grupy 30 do 45 samców szczurów rasy Fischer 344. Na początku testu szczury z pierwszej grupy mają 12 miesięcy, a szczury z drugiej grupy mają 24 miesiące. Każda z grup szczurów podzielona jest na trzy podgrupy. Szczury z każdej pierwszej podgrupy traktuje się dzienną dawką 100 mg/kg EGb 761 podawaną per os; szczury z każdej drugiej podgrupy traktuje się dzienną dawką 50 mg/kg EGb 761 podawaną per os; i wreszcie szczurów z każdej trzeciej podgrupy nie traktuje się wcale ekstraktem. Wszystkie szczury waży się na początku testu, a ich wagę zapisuje. Po jednym miesiącu szczury żyjące w tych samych warunkach i traktowane tak samo waży się po raz ostatni przed uśmierceniem przez dekapitację. Następnie usuwa się ich mięśnie soleus w celu zważenia. Porównuje się przyrost wagi całkowitej masy szczurów traktowanych lub nie traktowanych EGb 761. Porównuje się również masę mięśni soleus szczurów, które traktowano lub nie traktowano EGb 761. Te porównania pozwalają na zauważenie korzystnego skutku traktowania EGb 7 61. Faktycznie redukuje on utratę mięśni związaną z wiekiem badanego osobnika w porównaniu z osobnikiem nie traktowanym tym ekstraktem. Wyniki uzyskane w przypadku sposobu 1 Zwierzęta traktowane ekstraktem osiągnęły mniejszą wagę w porównaniu do zwierząt nie traktowanych ekstraktem (grupa kontrolna starych szczurów uzyskała + 23% wagowych w ciągu 5 tygodni, podczas gdy grupa starych szczurów traktowana ekstraktem uzyskała + 13,5% wagowych w tym samym okresie czasu). Pomiary wagi mięśni plantaris pod koniec badania dały następujące wyniki: Młode szczury Stare szczury nie traktowane ekstraktem Stare szczury traktowane ekstraktem 334,6 3± 17,82 273,00 ± 16,12 296,50 ± 21,81 Wreszcie, zauważono, że waga mięśni plantaris wzrosła o 8,60% u szczurów traktowanych ekstraktem w porównaniu do szczurów nie traktowanych ekstraktem, podczas gdy stosunek wagi mięśni do wagi całkowitej wzrósł o 26,19% u szczurów traktowanych ekstraktem w porównaniu do szczurów nie traktowanych ekstraktem. Widać z tego, że traktowanie standaryzowanym ekstraktem z Ginkgo biloba EGb 761 pozwala zmniejszyć utratę masy mięśniowej u starszych osobników. Zastrzeżenia patentowe 1. Zastosowanie ekstraktu z Ginkgo biloba zawierającego co najmniej flawonoglikozydy i/lub ginkgolid lub ginkgolidy do wytwarzania leku przeznaczonego do zapobiegania lub leczenia sarkopenii. 2. Zastosowanie według zastrz. 1, znamienne tym, że zawartość flawonoglikozydów i/lub ginkgolidu lub ginkgolidów wynosi co najmniej do 25% wagowych w ekstrakcie z Ginkgo biloba zastosowanym do wytwarzania leku.
PL 202 567 B1 5 3. Zastosowanie według zastrz. 1, znamienne tym, że ekstrakt z Ginkgo biloba zawiera od 20 do 30% flawonoglikozydów, od 2,5 do 4,5% ginkgolidów A, B, C i J ogółem, od 2 do 4% bilobalidu, mniej niż 10% proantocyjanidyn i mniej niż 10 ppm związków typu alkilofenoli. 4. Zastosowanie według zastrz. 3, znamienne tym, że ekstrakt z Ginkgo biloba zawiera mniej niż 5 ppm związków typu alkilofenoli. 5. Zastosowanie według zastrz. 3 lub 4, znamienne tym, że co najmniej jedna część ginkgolidów A, B, C i J jest zastąpiona związkami o wzorze ogólnym (I) w którym W, X, Y i Z niezależnie oznaczają H, OH, liniowy lub rozgałęziony alkoksyl lub rodnik O-Gs, gdzie Gs-OH oznacza mono- lub disacharyd, albo jedną z ich pochodnych lub analogów, przy czym należy rozumieć, że co najmniej jeden z W, X, Y i Z oznacza O-Gs. 6. Zastosowanie według zastrz. 5, znamienne tym, że w związkach o wzorze ogólnym (I) X oznacza OH lub rodnik O-Gs, gdzie Gs-OH oznacza mono- lub disacharyd, albo jedną z ich pochodnych lub analogów oraz: - W oznacza OH lub rodnik O-Gs, Y oznacza H i Z oznacza H; - lub W oznacza OH lub rodnik O-Gs, Y oznacza OH lub rodnik O-Gs, a Z oznacza H; - lub W oznacza OH lub rodnik O-Gs, Y oznacza OH lub rodnik O-Gs i Z oznacza OH lub rodnik O-Gs; - lub W oznacza OH lub rodnik O-Gs, Y oznacza H, a Z oznacza OH lub rodnik O-Gs; - lub W oznacza H, Y oznacza OH lub rodnik O-Gs i Z oznacza OH lub rodnik O-Gs; - lub W oznacza OH lub rodnik O-Gs, Y oznacza liniowy lub rozgałęziony alkoksyl, a Z oznacza H. 7. Zastosowanie według zastrz. 1, znamienne tym, że ekstrakt z Ginkgo biloba zawiera od 5,5 do 8% ginkgolidów A, B, C i J ogółem, od 4 0 do 60% flawonoglikozydów i od 5 do 7% bilobalidu. 8. Zastosowanie według zastrz. 7, znamienne tym, że ekstrakt z Ginkgo biloba zawiera od 6,5 do 7,5% ginkgolidów A, B, C i J ogółem, od 45 do 55% flawonoglikozydów i od 5,5 do 6,5% bilobalidu. 9. Zastosowanie według zastrz. 7 lub 8, znamienne tym, że co najmniej jedna część ginkgolidów A, B, C i J jest zastąpiona związkami o wzorze ogólnym (I) w którym W, X, Y i Z niezależnie oznaczają H, OH, liniowy lub rozgałęziony alkoksyl lub rodnik O-Gs, gdzie Gs-OH oznacza mono-lub disacharyd, albo jedną z ich pochodnych lub analogów, przy czym należy rozumieć, że co najmniej jeden z W, X, Y i Z oznacza O-Gs.
6 PL 202 567 B1 10. Zastosowanie według zastrz. 10, znamienne tym, że w związkach o wzorze ogólnym (I) X oznacza OH lub rodnik O-Gs, gdzie Gs-OH oznacza mono- lub disacharyd albo jedną z ich pochodnych lub analogów oraz: - W oznacza OH lub rodnik O-Gs, Y oznacza H i Z oznacza H; - lub W oznacza OH lub rodnik O-Gs, Y oznacza OH lub rodnik O-Gs, a Z oznacza H; - lub W oznacza OH lub rodnik O-Gs, Y oznacza OH lub rodnik O-Gs i Z oznacza OH lub rodnik O-Gs; - lub W oznacza OH lub rodnik O-Gs, Y oznacza H, a Z oznacza OH lub rodnik O-Gs; - lub W oznacza H, Y oznacza OH lub rodnik O-Gs i Z oznacza OH lub rodnik O-Gs; - lub W oznacza OH lub rodnik O-Gs, Y oznacza liniowy lub rozgałęziony alkoksyl, a Z oznacza H. Departament Wydawnictw UP RP Cena 2,00 zł.