Aktywizacja osób w podeszłym wieku na rynku pracy. Aneta Maciąg Warszawa, 10.12.2015 r.
Plan 1. Struktura demograficzna społeczeństwa. 2. Poziom zatrudnienia wśród osób powyżej 50 roku życia. 3. Przyczyny oraz konsekwencje dezaktywizacji zawodowej. 4. Działania aktywizujące osoby starsze na rynku pracy. 5. Rozwiązania międzynarodowe.
Struktura demograficzna społeczeństwa Rok 2014 Rok 2049 Źródło: Główny Urząd Statystyczny.
Poziom zatrudnienia osób w wieku 55 64 Źródło: Eurostat
Przyczyny dezaktywacji zawodowej 1. Różnice w poziomie wykształcenia pomiędzy grupami wiekowymi 45-64 lat a 18-44 lat. Źródło: BKL Badanie Ludności 2013
Przyczyny dezaktywacji zawodowej 2. Stan zdrowia. Udział osób w wieku 50 lat i więcej oceniających swoje zdrowie jako bardzo złe lub złe. Udział osób w wieku 50 lat i więcej, którym choroba lub niepełnosprawność utrudnia wykonywanie codziennych czynności. 23,4% 49%
Przyczyny dezaktywacji zawodowej 3. Możliwość przejścia na wcześniejszą emeryturę. Odsetek osób pobierających świadczenia społeczne w wieku 50 69 lat. Źródło: Przejście z pracy na emeryturę w 2012r.
Przyczyny dezaktywacji zawodowej 4. Opieka nad innymi członkami rodziny. 5. Negatywne stereotypy dotyczące efektywności pracy. Nieaktualne kwalifikacje pracowników po 50 roku życia Dyskryminacja pracowników Akceptacja dla wcześniejszej rezygnacji z aktywności zawodowej
Przyczyny dezaktywacji zawodowej Źródło: Ustawowy wiek emerytalny MISSOC, Przeciętny wiek dezaktywizacji zawodowej (Romans, 2007).
Konsekwencje dezaktywacji zawodowej 1. Spadek liczby osób w wieku produkcyjnym przy wzroście liczby osób korzystających ze świadczeń emerytalnych. 2. Spadek potencjalnych wpływów do budżetu państwa. 3. Wzrost wydatków na transfery społeczne. 4. Wzrost podatków 5. Ograniczenie transferu środków publicznych na realizację zadań w innych obszarach.
Aktywizacja zawodowa osób starszych 1. Promowanie zatrudnienia pracowników do 50 roku życia. Wskazanie pracodawcom zalet Wdrażanie strategii zarządzania wiekiem w przedsiębiorstwach 2. Poprawa kompetencji i kwalifikacji pracowników po 50 r. życia Kształcenie ustawiczne pracowników 45+ Dopracowanie oferty szkoleniowej poprzez współpracę z pracodawcami Doradztwo zawodowe planowanie kariery.
Aktywizacja zawodowa osób starszych 3. Aktywizacja osób bezrobotnych lub zagrożonych utratą pracy. Przedstawianie ofert pracy Uczestnictwo w szkoleniach i praktykach w miejscu pracy 4. Aktywizacja osób niepełnosprawnych. Rehabilitacja zawodowa Wykorzystanie potencjału osób niepełnosprawnych Zaangażowanie społeczeństwa i organizacji pozarządowych
Aktywizacja osób starszych rozwiązania międzynarodowe. 1. Aktywna polityka rynku pracy: pierwszeństwo w korzystaniu z aktywnych instrumentów i usług rynku pracy wobec osób w wieku przedemerytalnym (Słowenia) znoszenie istniejących ograniczeń w sposobach aktywizacji tej grupy osób (Niemcy, Dania) specjalne programy na rzecz wsparcia osób w wieku przedemerytalnym łączące działania z zakresu aktywnych polityk rynku pracy: szkoleń, zatrudnienia subsydiowanego czy refundacji wynagrodzeń.
Aktywizacja osób starszych rozwiązania międzynarodowe. 2. Zwiększenie udziału osób po 50-tym roku życia w kształceniu przez całe życie. ulgi podatkowe pozwalające odliczyć koszty szkoleń pracowników od zysku przed opodatkowaniem lub od podatku od wynagrodzeń, opłaty szkoleniowe wpłacane do wspólnego funduszu, które są potem rozdysponowane na szkolenia według wyznaczonych celów, regulacje ułatwiające naukę osobom dojrzałym, na przykład w formie studiów w niepełnym wymiarze godzin, kształcenia na odległość, w miejscu pracy czy urlopów szkoleniowych.
Aktywizacja osób starszych rozwiązania międzynarodowe 3. Promowanie przyjaznego dla zdrowia i bezpiecznego otoczenia miejsca pracy. proces zarządzania wiekiem - wprowadzenie elastycznego ustalania liczby godzin pracy oraz czasu wykonywania pracy w połączeniu z emeryturą np. poprzez stopniowe przechodzenie na emeryturę, zatrudnienie po osiągnięciu wieku emerytalnego, praca na część etatu minimalizowanie ryzyka utraty zdrowia w pracy poprzez działania zwiększające świadomość pracodawców i pracowników w zakresie bezpiecznych miejsc pracy i warunków pracy (np. Austria, Wielka Brytania)
Aktywizacja osób starszych rozwiązania międzynarodowe 4. Przeciwdziałanie negatywnym skutkom starzenia się ludności dla systemu zabezpieczenia społecznego. wydłużanie ustawowego wieku emerytalnego podniesienie rzeczywistego wieku przechodzenia na emeryturę poprzez stopniowe wygaszanie systemu wcześniejszych emerytur stosowanie dodatków do lub korzystniejszych warunków ustalania wysokości emerytury w przypadku kontynuowania pracy powyżej określonego wieku system zachęt dla pracodawców do zatrudniania lub pozostawienia w zatrudnieniu pracowników w wieku okołoemerytalnym.
Strategie zarządzania wiekiem w przedsiębiorstwie - przykłady 1. Opracowanie sposobu rekrutacji i wykorzystania zasobów, uwzględniając pracowników po 50-tym roku życia. 2. Zatrzymywać wartościowych pracowników przez tworzenie alternatywnych metod zatrudnienia. 3. Zatrzymać kluczową wiedzę, zanim opuści firmę. 4. Zapewnić dojrzałym pracownikom możliwości efektywnego korzystania z technologii w miejscu pracy.
Dziękuję za uwagę.
Bibliografia 1. Aktywność zawodowa i wykształcenie Polaków http://www.parp.gov.pl/files/74/81/713/20012.pdf 2. Solidarność pokoleń. Działania dla zwiększenia aktywności zawodowej osób w wieku 50+ (program rządowy z 2008) - http://www.mpips.gov.pl/gfx/mpips/userfiles/file/rynek%20pracy%20 proramy/program50+_po_rm.pdf 3. Polityka przedłużania aktywności zawodowej osób starszych http://orka.sejm.gov.pl/wydbas.nsf/0/d50a5c2992f4c6acc1257a 37002A9938/$file/BAS_30-8.pdf 4. Przejście z pracy na emeryturę w 2012r http://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/rynek- pracy/opracowania/przejscie-z-pracy-na-emeryture-w-2012-r-,6,2.html#archive 5. Wieloaspektowa charakterystyka sytuacji życiowej osób 50+ w perspektywie aktywności zawodowej http://www.olbrzym.info/wieloaspektowa_charakterystyka_sytuacji_z yciowej_osob_powyzej_50_lat_w_perspektywie_aktywnosci_zawodo wej.pdf