SPRAWOZDANIE DPS LUBLIN Szkolenie prowadzone w dniach 28-29 września i 23-24 listopada 2012 roku w wymiarze 30 godzin. Uczestnicy mieszkańcy DPS, uzależnieni od alkoholu. Przebieg szkolenia: Trudnością w realizacji szkolenia była nieregularność uczestnictwa i rotacja. W związku z tym, iż osoby uczestniczące w szkoleniu znały już osobę prowadzącą z zajęć wcześniejszych nie było problemów z zawiązaniem się relacji współpracy i zaufania na zajęciach. Zrealizowana tematyka zajęć 1. Zdiagnozowano: potrzeby uczestników ( między innymi uczestnicy nabierali świadomości : po co piją, co ważnego przynosi ze sobą picie alkoholu) odwołanie się do hierarchii wartości wg Maslowa, mini wykład, dyskusja Uczestnicy wypełniali skale z poszczególnymi potrzebami, na forum szczegółowo omawiane były sposoby zaspokojenia potrzeb przez każdego z uczestników, poziom satysfakcji, poziom frustracji wynikający z deficytu itp. Zdiagnozowano poczucie wartości, satysfakcji z tego co obecnie dzieje się w życiu uczestników, dyskusja wokół tematu, refleksje uczestników 2. Uczestnicy wypracowali własne hierarchie wartości, określając to co na ten moment ich życia jest dla nich najważniejsze, dyskusja wokół tematu, refleksje uczestników
Przeczytanie przez prowadzącego opowieści Dzban i kamienie traktującej o hierarchii wartości, o tym dlaczego ta hierarchiczność jest niezbędna itp. Dyskusja modelowana na temat tego co ważne w życiu, dlaczego tak trudno realizować to co dla nas ważne, czy ograniczenia wynikające z pobytu w dps wpływają na realizację wartości Uczestnicy przy pomocy arkusza wartości zaznaczali te wartości, które wydają im się ważne w ich życiu Uczestnicy wypełniali arkusze Piramida wartości. Refleksje na forum wynikające z tego ćwiczenia 3. Kim jestem - praca nad poszukiwaniem zasobów uczestników ( kompetencje, umiejętności, doświadczenia, wiedza, wartości, cechy charakteru itp.) mocne strony i sposoby ich wykorzystywania ( cechy charakteru, umiejętności, wiedza, zainteresowania, inni ludzie) słabości, ograniczenia ( choroby, pobyt w DPS, uzależnienie od alkoholu, brak motywacji i chęci do zmiany, syndrom wyuczonej bezradności) oraz sposoby radzenia sobie z nimi 4. Uzyskanie wiedzy na temat siły motywacji, jej roli w procesie zmian i osiągania celów Uczestnicy dzielili się nawzajem swoim doświadczeniem osobistym kiedy
udało im się zmotywować do działania jak to zrobili, co było pomocne, co sprzyjało Spisanie na tablicy wszystkich spostrzeżeń uczestników, zebranie ich przez prowadzącą oraz mini wykład ( motywacja = cele + poczucie wartości) Projekcja 30 minutowego filmu Cyrk motyli dyskusja i refleksje 5. Człowiek uzależniony sposoby redukcji strat Ja Człowiek Ja alkoholik na czym polega moje uzależnienie ( przyjrzenie się sposobowi picia każdego z uczestników, sposobowi radzenia sobie z kontrolowaniem picia, z odmawianiem, z utrzymywanie abstynencji) Dlaczego powracam do picia czy tak ma być zawsze? Dyskusja modelowana, refleksje ( po co piję, dlaczego picie jest ważne, co daje mi abstynencja, po co chcę żyć bez alkoholu po co warto żyć bez alkoholu) Osobiste strategie radzenia sobie z powrotami do picia propozycje uczestników. Zapoznanie się z Programem HALT i Programem 24 godziny 6. Radzenie sobie w sytuacji konfliktu Uczestnicy rozwiązywali test dotyczący postaw, jakie z reguły przyjmują podczas sytuacji konfliktowych Omówienie schematu postaw w sytuacjach konfliktu od agresji do uległości. Omówienie różnego rodzaju sytuacji, które miały miejsce zarówno przed zamieszkaniem w dps jak i w trakcie pobytu w placówce ( omówione zostały różnice w tendencji postaw) oraz omówione zostały sposoby radzenia sobie z nimi, bazujące z jednej strony na doświadczeniach uczestników z drugiej strony pokazujące inne strategie postępowania.
7. Trójkąt PCM czyli potrzeby, możliwości i cele. Uczestnicy uświadamiali sobie zależność w swojej aktywności pomiędzy tym czego potrzebują ( potrzeby), tym co mogą ( możliwości) a tym co chcą ( cele). Praca na realnych potrzebach uczestników, na ograniczeniach wynikających z ich sytuacji zarówno zdrowotnej, finansowej jak i wynikającej z regulaminu DPS ( np. zakaz spożywania alkoholu) oraz na celach. Dyskusje uczestników wokół tego jak radzić sobie z ograniczeniami, na które nie ma wpływu ( są nienegocjowane), na temat konsekwencji, kiedy walczy się z ograniczeniami. Dużo dyskusji i refleksji na temat postaw walki i ucieczki ( ucieczki w chorobę, w cynizm, w
alkohol itp.). WNIOSKI 1. Uczestnicy w bardzo dla siebie satysfakcjonujący sposób odbierają zaspokajanie swoich potrzeb życiowych ( łącznie z potrzebami związanymi z miłością, którą tutaj zamienili na bycie poważanym wśród grona dla siebie ważnych współmieszkańców). Jedynym problemem jaki podkreślali wszyscy uczestnicy jest bak możliwości dysponowania własnymi środkami finansowymi ( to im odbiera godność), nawet jeśli by mieli swoje środki wydać od razu to byłaby to ich autonomiczna decyzja. 2. Uczestnicy w dosyć jasny i przede wszystkim spójny określili swoją hierarchię wartości. Znalazły się na nich przede wszystkim wartości związane z życiem w społeczności ( godność, szacunek, spryt itp.). Abstynencja nie stanowiła wartości dla żadnego z uczestników choć niektórzy deklarowali jej utrzymywanie. Dla części z nich picie alkoholu jest atrakcją, jest odskocznią, jest chwilą luzu i przyjemności dla której warto łamać regulamin ( choć nie za często). Picie nie wynika u nich jedynie z przymusu picia związanego z uzależnieniem. Picie wynika z chęci przeżywania tego, co daje alkohol. Tak robili przez całe swoje życie, kiedy możliwości mieli o wiele większe niż w obecnej sytuacji. Tym bardziej robić to będą teraz. 3. Uczestnicy nie mają złudzeń na temat swojego dalszego życia oraz tego, że komuś na nich zależy ( oprócz kilku kolegów współmieszkańców, którzy stali się najważniejszą grupą odniesienia). Bardzo są wyczuleni są na autentyczność relacji z nimi. MOJE SUGESTIE Ważnym wymiarem pracy z mieszkańcami DPS-u jest poszukiwanie sposobów zaspokojenia różnorakich ich potrzeb a jednym ze sposobów realizacji tego celu jest wzmacnianie ich potencjału i rozwój ich kompetencji. Jedną z kluczowych spraw staje się wobec tego budowanie poczucia podmiotowości i ich sprawczości a polega ono przede wszystkim na działaniach mających na celu zwiększenie ich kontroli nad własnym życiem, m.in. poprzez zwiększenie poczucia własnej wartości, pozyskanie wiedzy i opanowanie nowych umiejętności.
Dla możliwości skutecznej pomocy ważne jest zadbanie o trzy obszary fundamenty: autonomia mieszkańca; kompetencje mieszkańca; współpraca z mieszkańcem. Każdy człowiek ma swoją wolną wolę ostateczne zdanie, czy decyzja odnośnie postępowania należy do mieszkańca. Zrobi on to, co uzna w danej sytuacji czy momencie za najbardziej słuszne, możliwe dla siebie. On też będzie ponosił ( cały czas ponosi) konsekwencje swoich wyborów ( choćby odbycie terapii uzależnień bez zgody własnej) Aby praca była skuteczna musi swoje działania opierać na prawdziwej współpracy pomiędzy pracownikiem DPS-u a mieszkańcem. Jednym z wymiarów tej współpracy jest respektowanie praw oraz autonomii mieszkańca. ( W jaki sposób mieszkaniec będący w kontakcie z pracownikiem odpowiada na przykładowe pytania: Czy byłem traktowany z szacunkiem? Czy miałem poczucie, że moje zdanie się liczy? Czy pracownik mnie słuchał? Itp. tutaj absolutnie kłóci się to ze sposobem dysponowania własnymi środkami finansowymi) Kolejnym fundamentem dobrej współpracy jest wykorzystywanie kompetencji mieszkańca. Ich rozpoznanie, wzmocnienie i rozszerzenie perspektywy zastosowania dla potrzeb realizacji jego własnych celów i zmiany jego sytuacji osobistej jest kluczowe z punktu widzenia skutecznej pomocy. Chodzi o ten rodzaj kompetencji, który warunkuje możliwość osiągnięcia przez mieszkańca pożądanej zmiany. Ważne jest więc, aby rozpoznać te kompetencje i spożytkować je, budując w oparciu o nie pożądane rozwiązania. Izabella Warchoł