PROGRAM PROFILAKTYKI PEDAGOGICZNEJ Lepiej zapobiegać niż leczyć Rok szkolny 2009/2010 r.
1. Podstawy prawne dotyczące profilaktyki w wychowaniu, dają szkole następujące rozporządzenia i ustawy: - Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu zmieniające rozporządzenie w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół - Ustawa o ochronie zdrowia psychicznego - Ustawa o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi - Ustawa o przeciwdziałaniu narkomanii - Ustawa o przemocy w rodzinie - Ustawa o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych - Rozporządzenie MEN i S w sprawie szczegółowych form działalności wśród dzieci i młodzieży zagrożonych uzależnieniem. 2. Cel główny Prowadzenie dziecka ku dojrzałości i ochrona przed zagrożeniami, jakie niesie ze sobą współczesny świat. 3. Cele szczegółowe a) Rozwijanie umiejętności asertywnych jako przeciwdziałanie agresji. b) Złagodzenie zachowań agresywnych w sytuacjach trudnych i stresowych. c) Poprawa skuteczności działań interwencyjnych i korekcyjnych wobec uczniów będących sprawcami przemocy rówieśniczej. d) Propagowanie zdrowego stylu życia. e) Przeciwdziałanie zagrożeniom wynikającym z korzystania z technologii informacyjnej i multimedialnej. Cele te będą realizowane przez: 1) podnoszenie wrażliwości i odpowiedzialności wszystkich podmiotów szkolnych w odniesieniu do różnych przejawów agresji i przemocy rówieśniczej, 2) systematyczne diagnozowanie zjawiska agresji i przemocy oraz innych zjawisk patologicznych w szkole i poza szkołą. 4. Założenia programowe A) Program jest adresowany do oddziału przedszkolnego uczniów klas 1-6 Szkoły Podstawowej im. Stefana Żeromskiego w Poniatowej z możliwością modyfikowania go po corocznej ewaluacji. Zmiany dokonywane są w związku z priorytetami obowiązującymi w zakresie profilaktyki w poszczególnych latach. B) Program ma charakter profilaktyczny. Profilaktyka jest procesem wspierającym zdrowie psychiczne i fizyczne poprzez pomoc i towarzyszenie uczniowi w zdobywaniu wiedzy o zagrożeniach dla zdrowia oraz nabywaniu umiejętności przeciwdziałania tym zagrożeniom. Jej celem jest ochrona dziecka przed wszelkimi zakłóceniami w rozwoju. Program profilaktyczny dostosowany jest do potrzeb rozwojowych uczniów oraz specyfiki naszego środowiska. W wyniku przeprowadzanej corocznie ewaluacji okazuje się, że uczniowie znają swoje prawa i obowiązki, wiedzą, gdzie mogą zgłaszać swoje problemy i szukać pomocy. Wyodrębniono problemy, które nadal występują w szkole: a) przejawy niewłaściwego zachowania: pobicia, przezywanie się, bieganie po szkole, wulgarne słownictwo, b) nieumiejętne korzystanie ze środków masowego przekazu prasa, telewizja, Internet, c) krótkotrwałe, nie zawsze uzasadnione opuszczanie zajęć lekcyjnych.
Wyodrębnione czynniki zwiększają prawdopodobieństwo pojawienia się niekorzystnych psychologicznych, społecznych i zdrowotnych konsekwencji zaburzających prawidłowy rozwój. Następstwem występujących czynników mogą być zachowania ryzykowne, np.: palenie tytoniu, spożywanie alkoholu, spożywanie innych środków psychoaktywnych, wczesna inicjacja seksualna, zachowania agresywne i przestępcze. Dlatego uzasadniona jest dalsza praca w zakresie problemów, które nadal występują w szkole. Te problemy stały się podstawą w opracowaniu programu profilaktycznego szkoły. C) Program będzie realizowany: podczas bloków tematycznych i przedmiotowych, w czasie przerw, lekcji, podczas spotkań z rodzicami, ze służbą zdrowia, pracownikami P.P.P, sądu i innymi, w czasie wycieczek i spacerów, na imprezach okolicznościowych, zgodnie z programami wychowawczymi opracowanymi przez wychowawców. 5. Zadania szkoły a) Wspomaganie rozwoju dziecka w przyjaznym, bezpiecznym i zdrowym środowisk (szkoła, dom). b) Upowszechnianie narzędzi i metod ochrony bezpieczeństwa uczniów w szkole i poza szkołą. c) Kształcenie właściwej postawy wobec otaczającego środowiska. d) Wyrabianie u uczniów postawy odpowiedzialności za swój rozwój i postępowanie. e) Uczenie świadomego i odpowiedzialnego korzystania ze środków medialnych. 6. Proponowane formy i metody pracy: praca w grupach, praca indywidualna, spotkania i pogadanki, wywiady, spacery, zajęcia terenowe, wycieczki, obserwacje kierowane i spontaniczne, wystawy, filmy, praktyczne działanie, inscenizacje, apele, uroczystości szkolne i imprezy klasowe we współpracy z rodzicami, koncerty przedstawienia teatralne. 7. Kryteria efektywności oddziaływań programu profilaktycznego: a) Wzrośnie zainteresowanie uczniów formami spędzania czasu wolnego propagowanymi przez szkołę. b) Uczniowie będą w praktyce stosować zasady zachowań asertywnych w sytuacjach nacisku grupowego. c) Relacje koleżeńskie oparte będą na wzajemnej życzliwości. d) Wzrośnie wiedza z zakresu uzależnień (narkotyki, nikotyna, alkohol, zespół uzależnienia od Internetu). e) Uczniowie nauczą się bezpiecznie korzystać z komputera i środków medialnych oraz umiejętnie wykorzystywać programy multimedialne w poszerzaniu i prezentowaniu nabytych wiadomości. f) Uczniowie wykształcą umiejętności i nawyki służące poprawie bezpieczeństwa osobistego w życiu publicznym. 8. Zadania do realizacji wynikające z poszczególnych celów. Oddział przedszkolny i klasy I III CEL SZCZEGÓŁOWY: Rozwijanie zachowań asertywnych 1. Działanie ukierunkowujące dojrzewanie struktury Ja : a) poznanie siebie nawzajem b) kształtowanie pozytywnej samooceny u dzieci c) uczenie komunikowania swoich potrzeb oraz porozumiewania się z otoczeniem 1. Aktywne uczestnictwo w prelekcjach na temat eliminacji stresu, lęku i upokorzenia dzieci 2. Rozmowy indywidualna z wychowawcą w celu ujednolicenia oddziaływań wychowawczych.
1. Warsztaty: Jak radzić sobie z dziećmi nadpobudliwymi w ramach Rady Pedagogicznej 2. Warsztaty na temat: Jak przeciwdziałać zachowaniom agresywnym. CEL SZCZEGÓŁOWY: Złagodzenie zachowań agresywnych w sytuacjach trudnych i stresowych 1. Aktywny udział w rozmowach na temat: Jak sobie radzić w sytuacjach trudnych i stresowych? 2. Udział w cyklu zajęć o tematyce profilaktycznej (np. wg programu Spójrz inaczej lub programów autorskich nauczycieli) 3. Zawarcie kontraktu z nauczycielem dotyczącym reakcji na sytuacje trudne i stresowe Wzorowy uczeń. 1. Udział w cyklu pogadanek na temat sytuacji trudnych i stresowych w rodzinie i w szkole 2. Współpraca z wychowawcą zawarcie kontraktu (np. w sytuacjach kryzysowych wizyta wychowawcza w domu ucznia). : 1. Przeprowadzenie zajęć opartych na programie profilaktycznym 2. Wizyta wychowawcza w domu ucznia (w razie potrzeby). 3. Kierowanie rodziców i uczniów na indywidualne spotkania z pedagogiem szkolnym 4. Skontaktowanie rodziców z placówką opiekuńczo- wychowawczą np. Świetlicą Profilaktyczno- Wychowawczą w Poniatowej 5. Działania Zespołów Wychowawczych poszczególnych klas: reagowanie na przemoc, bieżące rozwiązanie sytuacji wychowawczych, analiza zachowań uczniów i wypracowanych środków zaradczych. CEL SZCZEGÓŁOWY: Propagowanie zdrowego stylu życia 1. Udział w spotkaniu z policjantem Bezpieczeństwo na drodze. 2. Udział w spotkaniach z pielęgniarką szkolną. 3. Udział w cyklu zajęć o higienie i estetyce przyrządzania i spożywania posiłków (piramida zdrowia, sporządzanie surówek) 1. Udział w spotkaniach z pielęgniarką szkolną. 2. Uczestnictwo rodziców w uroczystościach klasowych i szkolnych. 1. Organizowanie zajęć promujących aktywny i zdrowy styl życia. CEL SZCZEGÓŁOWY: Przeciwdziałanie zagrożeniom wynikającym z korzystania z technologii informacyjnej i multimedialnej. 1. Udział uczniów w cyklu zajęć na temat Jak bezpiecznie korzystać z Internetu? 2. Opracowanie przez klasy przewodnika ABC korzystania z Internetu. 3. Udział w zajęciach dydaktyczno wychowawczych zachęcających do stosowania różnorodnych środków plastycznych i technicznych w wyrażaniu własnych myśli i uczuć. 1. Udział w spotkaniach wraz z dystrybucją ulotek na temat bezpiecznego korzystania z Internetu przez dzieci. 2. Zaangażowanie rodziców w organizację w szkole Dnia Bezpiecznego Internetu (luty).
1. Włączenie się w kampanię edukacyjną Dziecko w sieci. 2. Organizacja w szkole Dnia Bezpiecznego Internetu (luty). CEL SZCZEGÓŁOWY: Integrowanie działań wszystkich podmiotów szkolnych, nauczycieli, uczniów, rodziców) oraz współpracujących ze środowiskiem w zakresie bezpieczeństwa. 1. Udział uczniów w zajęć n.t. Jestem bezpieczny w szkole i poza nią. 2. Opracowanie kodeksu szkolnego Jestem bezpieczny w szkole. 1. Współpracowanie z nauczycielem w zakresie poprawy bezpieczeństwa uczniów w szkole i poza nią. 2. Wspólne dyżurowanie z nauczycielami podczas uroczystości i imprez szkolnych i pozaszkolnych. 1. Opracowanie kontraktu z uczniami dotyczącego zasad w zakresie bezpieczeństwa w szkole. 2. Zapewnienie uczniom bezpieczeństwa poprzez dyżury w czasie przerw, uroczystości i imprez szkolnych. 3. Nawiązanie współpracy z Policją, Sądem Rodzinnym, PPP. Klasy IV VI CEL SZCZEGÓŁOWY: Rozwijanie zachowań asertywnych kl. 1. Współtworzenie i uczestnictwo w grupie 2. Rozwijanie zasad poprawnej komunikacji w kontaktach z drugim człowiekiem. 3. Kontrolowanie, przeżywanie i wyrażanie własnych emocji. Udział rodziców w prelekcjach w zależności od zaistniałych potrzeb. 1. Warsztaty: Jak radzić sobie z dziećmi nadpobudliwymi w ramach Rady Pedagogicznej 2. Warsztaty na temat: Jak przeciwdziałać zachowaniom agresywnym CEL SZCZEGÓŁOWY: Złagodzenie zachowań agresywnych w sytuacjach trudnych i stresowych 1. Promowanie kulturalnych wzorców zachowań w szkole. 2.Dokonywanie analizy i oceny zachowań swojej grupy rówieśniczej. 1. Udział rodziców w pogadankach w zależności od potrzeb. 2. Nawiązanie współpracy z wychowawcą - zawarcie kontraktu (np. w sytuacjach kryzysowych wizyta wychowawcza w domu ucznia) 3. Udział rodziców w zadaniach szkoły. : 1. Przeprowadzenie zajęć opartych na programie profilaktycznym 2. Wizyta wychowawcza w domu ucznia (w razie potrzeby). 3. Kierowanie rodziców i uczniów na indywidualne spotkania z pedagogiem szkolnym 4. Skontaktowanie rodziców z placówką opiekuńczo- wychowawczą np. Świetlicą Profilaktyczno- Wychowawczą w Poniatowej
5. Działania Zespołów Wychowawczych poszczególnych klas: reagowanie na przemoc, bieżące rozwiązanie sytuacji wychowawczych, analiza zachowań uczniów i wypracowanych środków zaradczych. CEL SZCZEGÓŁOWY: Propagowanie zdrowego stylu życia 1. Udział w zajęcia z zakresu profilaktyki uzależnień 2. Udział uczniów w zawodach i imprezach sportowych propagujący zdrowy styl życia. 3. Dokonywanie przez uczniów wyboru zachowań odpowiednich dla własnego zdrowia i zdrowia innych ludzi. 1. Angażowanie się rodziców w różne formy aktywnego wypoczynku np. wycieczki, biwaki, ogniska. 2. Współorganizowanie imprez sportowych i festynów. 1. Organizowanie zajęć promujących aktywny i zdrowy styl życia. CEL SZCZEGÓŁOWY: Przeciwdziałanie zagrożeniom wynikającym z korzystania z technologii informacyjnej i multimedialnej. 1. Wykonanie przez klasy gazetki klasowej Bezpieczny Internet. 2. Korzystanie z różnych form nabywania wiedzy. 1. Aktywne uczestnictwo w spotkaniach wraz z dystrybucją ulotek na temat bezpiecznego korzystania z Internetu przez dzieci. 2. Zaangażowanie rodziców w organizację w szkole Dnia Bezpiecznego Internetu (luty). 3. Organizowanie sytuacji wychowawczych zachęcających do stosowania różnorodnych środków plastycznych i technicznych w wyrażaniu własnych myśli i uczuć. 1. Przeprowadzenie dla uczniów w klasach cyklu zajęć na temat Jak bezpiecznie korzystać z Internetu? 2. Włączenie się w kampanię edukacyjną Dziecko w sieci. 3. Organizacja w szkole Dnia Bezpiecznego Internetu ( luty). 4. Organizowanie sytuacji dydaktyczno wychowawczych zachęcających do stosowania różnorodnych środków plastycznych i technicznych w wyrażaniu własnych myśli i uczuć. CEL SZCZEGÓŁOWY: Integrowanie działań wszystkich podmiotów szkolnych, nauczycieli, uczniów, rodziców) oraz współpracujących ze środowiskiem w zakresie bezpieczeństwa. 1. Uczestnictwo w zajęciach n.t. Jestem bezpieczny w szkole i poza nią. 2. Opracowanie zasad (kodeksu szkolnego Jestem bezpieczny w szkole ). 3. Uczestnictwo w konkursie Jestem bezpieczny. 1. Współpraca z nauczycielem w zakresie poprawy bezpieczeństwa uczniów w szkole i poza nią. 2. Wspólne dyżurowanie z nauczycielami podczas uroczystości i imprez szkolnych i pozaszkolnych. 1. Opracowanie kontraktu z uczniami dotyczącego zasad w zakresie bezpieczeństwa w szkole. 2. Zapewnienie uczniom bezpieczeństwa poprzez dyżury w czasie przerw, uroczystości i imprez szkolnych. 3. Nawiązanie współpracy z Policją, Sądem Rodzinnym, PPP. 4. Opracowanie materiałów na konkurs Jestem bezpieczny.
9. Narzędzia ewaluacyjne: a) ankiety i ich opracowane wyniki przechowywane są u pedagoga szkolnego. 10. Ewaluacja: Na zakończenie każdego roku szkolnego zostanie przeprowadzona ankieta ewaluacyjna wśród uczniów, rodziców i nauczycieli. Wyniki przeanalizowane i wyciągnięte wnioski będą przedstawiane Radzie Pedagogicznej do podjęcia uchwały o ewentualnych zmianach i modyfikacji programu. Dyrektor szkoły Samorząd Uczniowski Rada Pedagogiczna Rada Rodziców