EGZAMIN LICENCJACKI 2015/2016 ZAGADNIENIA Na egzamin obowiązują zagadnienia z następujących przedmiotów: a) Biochemia ogólna i żywności b) Podstawy żywienia człowieka c) Edukacja żywieniowa d) Żywienie człowieka e) Postępowanie dietetyczne w profilaktyce i leczeniu chorób dietozależnych f) Postępowanie dietetyczne w otyłości g) Żywienie osób starszych h) Technologia żywności, potraw i) Postępowanie dietetyczne w profilaktyce i chorobach dietozależnych (część II) j) Żywienie w sporcie, żywienie w turystyce k) Postępowanie dietetyczne w żywieniu dzieci i młodzieży l) Analiza i ocena jakości żywności m) Toksykologia i bezpieczeństwo żywności ŻYWIENIE i EDUKACJA ŻYWIENIOWA 1. Węglowodany (podział, źródła, podstawowy metabolizm, regulacje hormonalne przemian węglowodanów, normy spożycia). 2. Tłuszcze (podział, źródła, podstawowy metabolizm, regulacje hormonalne przemian tłuszczu, normy spożycia, jednonienasycone kwasy tłuszczowe, wielonienasycone kwasy tłuszczowe). 3. Białka (podział, źródła, podstawowy metabolizm, normy spożycia). 4. Cholesterol (funkcje, źródła w żywności, przenośniki cholesterolu w osoczu lipoproteiny HDL i LDL, normy spożycia cholesterolu). 5. Błonnik (funkcje, źródła, normy spożycia). 6. Mikro i makroelementy (podział mikro i makroelementów, źródła, funkcje w organizmie, objawy niedoboru i nadmiaru, normy spożycia). 7. Witaminy (podział, źródła, funkcje w organizmie, objawy nadmiaru i niedoboru, normy spożycia). 8. Podział diet.
9. Zasady żywienia osób starszych w domu. 10. Zasady żywienia osób starszych w szpitalu 11. Ocena jadłospisów osób w wieku starszym. 12. Niedożywienie i metody oceny stanu odżywienia. 13. Odżywki przemysłowe mające zastosowanie w leczeniu per os i enteralnym. 14. Żywienie osób z dysfunkcją przewodu pokarmowego: choroba refluksowa, wrzodziejące zapalenie jelit, choroba Leśniewskiego Crohna, celiakia. 15. Żywienie osób starszych z chorobami neurologicznymi: ALS, miastenia, Choroba Parkinsona. 16. Żywienie osób starszych z chorobami otępiennymi : otępienie, Alzheimer. 17. Żywienie po zawale serca/udarze mózgu. 18. Żywienie osób leżących: kontrola masy ciała osób leżących. 19. Odleżyny (zapobieganie). 20. Żywienie osób starszych otyłych. 21. Żywienie po zabiegach operacyjnych. 22. Żywienie w urazach. 23. Żywienie po przeszczepach. 24. Żywienie w chorobach nerek: dializa, PChN, kamice nerkowe. 25. Żywienie pacjenta z POCHP. 26. Żywienie w chorobach wątroby: ALD, NAFLD, zapalenie wątroby. 27. Żywienie w chorobach układu ruchu: osteoporoza, złamania. 28. Prewencja choroby nowotworowej. 29. Żywienie osób podczas terapii leczenia nowotworów: chemioterapii, radioterapii. 30. Postępowanie dietetyczne w zaburzeniach gospodarki hormonalnej (tarczyca i przytarczyce, nadnercza i kora nadnerczy, PCO). 31. Żywienie kobiet ciężarnych. 32. Żywienie kobiet karmiących. 33. Żywienie kobiet z cukrzycą ciążową. 34. Żywienie w różnych okresach życia. 35. Żywienie w chorobach dietozależnych (miażdżyca, nadciśnienie, otyłość). 36. Żywienie i postępowanie w cukrzycy typu I i typu II (wyliczanie wymienników w diecie w cukrzycy). 37. Dieta Dash. 38. Zespół metaboliczny.
39. Żywienie w chorobach przewodu i narządów układu pokarmowego (zapalenie przełyku i refluks, wrzody żołądka i dwunastnicy, zapalenie O i P trzustki, zapalenie jelit). 40. Żywienie i postępowanie w chorobach wyniszczających jak zakażenie HIV, gruźlica. 41. Alternatywne metody leczenia otyłości-operacje bariatryczne. 42. Epidemiologia i klasyfikacja otyłości. 43. Etiopatogeneza i skutki zdrowotne otyłości. 44. Założenia schematu redukcji masy ciała i dietoterapii otyłości. 45. Metody, techniki i środki dydaktyczne mające zastosowanie w edukacji żywieniowej. 46. Proces komunikowania się z pacjentem rodzaje, szumy. 47. Organizacja pracy dietetyka z pacjentem indywidualnym i z grupą. 48. Zasady racjonalnego odżywiania. 49. Czynniki wpływające na zachowania żywieniowe. 50. Fortyfikacja podział, przykłady. 51. Diety: Dukana, Montignaca, Kopenhaska, Kwaśniewskiego, zgodna z grupą krwi, Paleo charakterystyka, korzyści i zagrożenia dla pacjenta. 52. Fast-food, raw - food, slow food, nutritarianizm charakterystyka. 53. Schemat żywienia niemowląt. 54. Mleka modyfikowane i preparaty mlekozastępcze - charakterystyka i podział. 55. Żywienie dzieci zdrowych po 1. roku życia. 56. Żywienie dzieci otyłych. 57. Żywienie dzieci z mukowiscydozą. 58. Żywienie dzieci z alergią pokarmową. 59. Żywienie dzieci z nietolerancją pokarmową. 60. Żywienie dzieci z chorobami przewodu pokarmowego. 61. Białka, tłuszcze, węglowodany oraz suplementy z tych grup w żywieniu sportowców. 62. Charakterystyka posiłków okołotreningowych. 63. Odpowiednie nawodnienie sportowca znaczenie, strategie, niebezpieczeństwo odwodnienia. 64. Badania diagnostyczne, które warto wykonać u sportowców i interpretacja. 65. Profilaktyka otyłości, cukrzycy typu 2, zespołu metabolicznego, chorób układu sercowonaczyniowego, nowotworów. 66. Rola antyoksydantów w profilaktyce zdrowotnej.
TECHNOLOGIA, ANALIZA, TOKSYKOLOGIA I BEZPIECZEŃSTWO ŻYWNOŚCI 1. Znajomość gatunków roślin zbożowych bezglutenowych i zawierających gluten. 2. Znajomość pojęć: typ mąki, wyciąg mąki, mąka (pieczywo) gatunkowe i razowe, mąki chlebowe i niechlebowe. 3. Dżemy, marmolady, powidła różnice surowcowe i technologiczne. 4. Różnice miedzy napojami mlecznymi probiotycznymi a pozostałymi. 5. Metody otrzymywania mleka o obniżonej zawartości laktozy. 6. Wpływ dojrzewania mięsa na jego jakość. 7. Podstawowe wady mięsa zwierząt rzeźnych. 8. Mięso przetworzone i nieprzetworzone ( różnice, zagrożenia zdrowotne wynikające z procesu technologicznego). 9. Omów kierunki modyfikacji tłuszczów do smarowania. 10. Co to są poliole, gdzie się je stosuje, wady, max. dawki w żywności. 11. Wymień i omów zmiany, fizyczne, chemiczne i biochemiczne w żywności w czasie. zamrażalniczego przechowywania. 12. Scharakteryzuj rodzaje systemów produkcji potraw. 13. Radionuklidy sztuczne występujące w żywności. 14. Chemiczne zanieczyszczenia żywności (w tym metale toksyczne) źródła, zagrożenia. 15. Kierunki i cele modyfikacji genetycznej żywności. 16. Aktywność wody surowców i produktów żywnościowych a ich wilgotność. 17. Zanieczyszczenia biologiczne żywności, ze szczególnym uwzględnieniem mikotoksyn. 18. Znajomość zagadnień: HACCP, Dobra Praktyka Produkcyjna, Dobra Praktyka Higieniczna. 19. Rodzaje wody występującej w żywności oraz metody jej oznaczania. 20. Rodzaje białek występujących w żywności oraz metody ich oznaczania. 21. Metody oznaczania zawartości i stopnia utlenienia tłuszczów. 22. Sacharydy występujące w żywności oraz metody ich oznaczania. 23. Przykłady zastosowania metod instrumentalnych w analizie żywności. 24. Sensoryczne, fizyczne i chemiczne metody oceny jakości żywności.
BIOCHEMIA 1. Białka. Białka osocza, immunoglobuliny. 2. Enzymy i ich właściwości. 3. Glukoneogeneza i regulacja stężenia glukozy we krwi. 4. Metabolizm glikogenu i fruktozy. 5. Lipidy fizjologiczne. Beta-oksydacja. Biosynteza KT. 6. Lipoproteiny osocza. LITERATURA: Zagadnienia przekazywane na wykładach i seminariach Dieta i suplementacja w Sporcie i Rekreacji, A. Zając, S. Poprzęcki, Czuba M i in., Katowice 2012r. Dieta i suplementacja w Sporcie, rekreacji i stanach chorobowych A. Zając, S. Poprzęcki, Czuba M i in., Katowice 2014r. Normy żywienia człowieka IZZ, 2012r. L. Sobotka- Podstawy żywienia klinicznego PZWL 2008 H. Ciborowska, A. Rudnicka Dietetyka. Żywienie zdrowego i chorego człowieka PZWL 2010 Peckenpaugh N., wyd. I polskie, red. D. Gajewska Podstawy żywienia i dietoterapia; Wydawnictwo Elsevier, Urban & Partner Rogulska A. Postepowanie dietetyczne w niedożywieniu PZWL 2010 Szczygieł B Niedożywienie związane z chorobą PZWL 2012 Harper, skrypt dla studentów stomatologii Gawęcki J. red.: Żywienie człowieka a zdrowie publiczne. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2009; Woynarowska B.: Edukacja zdrowotna. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2008. Jarczyk, A., Berdowski.B.: Przetwórstwo owoców i warzyw cz. 1 i 2. WSiP, W-wa 1999