SYLABUS/OPIS PRZEDMIOTU 1. Nazwa przedmiotu/ moduł (w języku polskim) Psycholog w sądzie rodzinnym. Wybrane zagadnienia./ Moduł 150.: Psychologia rodziny 2. Nazwa przedmiotu w języku angielskim Psychologist in family court. Selected issues 3. Jednostka prowadząca przedmiot Wydział Nauk Historycznych i Pedagogicznych, Instytut Psychologii, Zakład Psychologii Klinicznej i Zdrowia. 4. Kod przedmiotu/modułu (nie wypełniać) 5. Rodzaj przedmiotu (obowiązkowy lub fakultatywny) Fakultatywny 6. Kierunek studiów Psychologia 7. Poziom studiów (I lub II stopień lub jednolite studia magisterskie) Jednolite studia magisterskie 8. Rok studiów IV 9. Semestr (zimowy lub letni) letni 10. Forma zajęć i liczba godzin (dotyczy nazw różnych typów zajęć) Forma zajęć: konwersatorium, 15 godzin 11. Imię, nazwisko, tytuł/stopień naukowy osoby prowadzącej zajęcia Alina Żurek, dr 12. Wymagania wstępne w zakresie wiedzy, umiejętności i kompetencji społecznych dla przedmiotu/modułu oraz zrealizowanych przedmiotów 1. Wiedza z zakresu psychologii rozwoju człowieka 2. Wiedza z zakresu diagnozy psychologicznej 13. Cele przedmiotu 1
C1 Zapoznanie z podstawowymi podejściami teoretycznymi w psychologii rodziny oraz sposobu wyjaśniania psychologicznych prawidłowości funkcjonowania rodziny w ich obrębie. C2 Zapoznanie z psychologicznymi aspektami cyklu życia rodziny z odniesieniem do jej współczesnej kondycji. (CP) C3 Dostarczenie wiedzy z zakresu procesu diagnozy rodziny, stosowanych metod oraz zasad ich doboru. (CP) C4 Dostarczenie podstawowej wiedzy dotyczącej współpracy psychologa biegłego z wymiarem sprawiedliwości w sądowych sprawach rodzinnych. (CP) C5 Kształtowanie umiejętności związanych z pełnieniem roli doradcy rodzinnego (kontrakt, nawiązanie kontaktu, rozpoznawanie zasobów, wybór sposobów wsparcia). (CP) C6 Kształtowanie umiejętności wykorzystywania wiedzy z zakresu psychologii rozwojowej do odtwarzania sposobu spostrzegania życia rodzinnego przez członków rodziny (perspektywa dziecka, dorosłego, osoby starszej). C7 Uświadomienie wpływu własnych postaw i doświadczeń na postępowanie diagnostyczne i wspieranie rodziny. (CP) C8 Uwrażliwienie na etyczne aspekty pracy z rodziną: poszanowanie intymności, specyfiki i integralności wspólnoty rodzinnej. (CP) 14. Zakładane efekty kształcenia (dla przedmiotu) EK_W_02 Omawia wybrane zadania rodziny w cyklu jej życia z uwzględnieniem współczesnych zmian w realizacji tych zadań EK_W_03 Opisuje przebieg procesu diagnozy rodziny, dobiera wybrane metody, krytycznie ustosunkowuje się do ich zalet i ograniczeń w stosowaniu EK_W_04 Charakteryzuje specyfikę pracy psychologa biegłego w sądzie rodzinnym: cele i zasady pracy, sposób pisania ekspertyzy EK_U_01 Potrafi wykonać projekt kontraktu, dokonać wstępnego rozpoznania problemu i zasobów rodziny, uzasadnić wybór strategii wsparcia Symbole kierunkowych efektów kształcenia, np.: K_W01*, K_U05, K_K03 (symbole dla kierunku) K_W02, K_W03, K_W05, K_W07, K_W08. K_U04 2
EK_K_01 Dba o to, by dystansować się wobec własnych przekonań i doświadczeń w pracy z rodziną EK_K_02 Dostrzega problemy etyczne w pracy psychologa z rodziną K_K02, K_K03 15. Treści programowe 1. Psychologiczne orzecznictwo sądowe w sprawach rodzinnych i opiekuńczych - zagadnienia wstępne. Zadania biegłego psychologa w sądzie rodzinnym 2. Psychologiczne aspekty ingerencji sądu we władzę rodzicielską - pozbawienie, ograniczenie oraz zawieszenie władzy rodzicielskiej. Konsekwencje dla dziecka 3. Konflikty i kryzysy małżeńskie. Psychologiczne i prawne aspekty rozwodu lub separacji 4. Dziecko a rozwód lub separacja rodziców. Sądowe rozstrzyganie o opiece nad dzieckiem. Studium przypadku na podstawie analizy ekspertyzy psychologicznej 5. Psychologiczne trudności diagnostyczne w orzekaniu o opiece nad dzieckiem manipulowanie dzieckiem przez rodziców rywalizujących o udział w opiece. Studium przypadku na podstawie analizy ekspertyzy psychologicznej cd. 6. Metody diagnozy i interwencji psychologicznej w sądzie (na przykładzie wywiadu klinicznego, MMPI-2 oraz mediacji rodzinnych) 7. Merytoryczne i etyczne zasady pracy biegłego w sprawach rodzinnych i opiekuńczych podsumowanie wiadomości 16. Zalecana literatura Obowiązkowa: 1. Ackerman M.J. (2005). Podstawy psychologii sądowej. Gdańsk: GWP, s.13 53. 2. Beisert M. (2000). Rozwód. Proces radzenia sobie z kryzysem. Poznań: Wyd. Fundacji Humaniora ] 3. Cierpiałkowska L. (2009). Miłość i zazdrość w związkach osób dorosłych. W: M. Beisert (red.), Seksualność w cyklu życia człowieka. Warszawa: PWN, rozdz. 7. 4. Czerderecka A. (2010). Opiniowanie psychologiczne a postępowanie z rodzinami uwikłanymi w silny konflikt dotyczący uregulowania władzy rodzicielskiej. W: B. Gulla, I. Niewiadomska, M. Wysock-Pleczyk (red.), Białe plamy w psychologii sądowej, Kraków: Wyd. UJ, s.59 69. 5. Gulla B. (2010). Ekspertyza psychologiczno sądowa. W: B. Gulla, I. Niewiadomska, M. Wysock-Pleczyk (red.), Białe plamy w psychologii sądowej, Kraków: Wyd. UJ, s.13 21. Uzupełniająca: 3
1. Beisert M. (1994). Rozwód jako wydarzenie krytyczne w cyklu rozwoju rodziny. Problemy Rodziny, 2. 2. Beisert M. (2008). Strategie radzenia sobie z rozwodem rodziców podejmowane przez dzieci w wieku dorastania. Dziecko Krzywdzone, 4 (25), s. 82-97. 3. Bielski B. (2005). Wywiad psychologiczny na użytek postępowania sądowego. W: K. Stemplewska-Żakowicz, K. Krejtz (red), Wywiad psychologiczny. Wywiad w różnych kontekstach praktycznych. T. 3. Warszawa: PTP. 4. Budzyńska A. (2007). Psycholog w roli biegłego sądowego. Dziecko Krzywdzone, 4 (21), s. 6-12. 5. Czerederecka A. (2008). Manipulowanie dzieckiem przez rodziców rywalizujących o udział w opiece. Dziecko Krzywdzone, 4 (25), s. 15-31. 6. Czerederecka A. (1999). Syndrom odosobnienia od jednego z rodziców u dzieci z rozbitych rodzin. Nowiny Psychologiczne, 4, s. 5-13. 7. Czerederecka A. (2005). Syndrom oddzielenia od drugoplanowego opiekuna (PAS) przydatność diagnozy w badaniach sądowych w kontekście krytyki zjawiska. Nowiny Psychologiczne, 3, s. 31-42. 8. Izdebska A. (2008). Dziecko w konflikcie rodziców. Perspektywa teorii koluzji Jurga Willego. Dziecko Krzywdzone, 4 (25), s. 65-81. 9. Konopka A., Samochowiec J. (2009). Zespół alienacji rodzicielskiej co powinien wiedzieć profesjonalista. Psychiatria, 6, 103-110. 10.Olszewska A., Zawadzka A. (2008). Rozwodowe trzęsienie ziemi. Jak zadbać o dziecko? Dziecko Krzywdzone, 4 (25), s. 120-128. 11.Przybyła Basista H. (2002) Proces mediacji rodzinnych od teorii do praktyki. Mediator, 21, 5-23 12.Rode D., Izydorczyk B. (2006). Test Rysunku Rodziny i Dwóch Domków jako technika projekcyjna do badania stosunków rodzinnych. W: J. M. Stanik (red.), Zastosowanie wybranych technik diagnostycznych w psychologicznej praktyce klinicznej i sądowej. Katowice: Wyd. Uniw. Śląskiego, s. 130-180.3. 13.Różańska-Kowal J., Kornaszewska-Polak M. (2006). Zastosowanie Testu Stosunków Rodzinnych E. Bene i J. Anthoy'ego do diagnozy relacji emocjonalnych w rodzinie generacyjnej i prokreacyjnej. W: J. M. Stanik (red.), Zastosowanie wybranych technik diagnostycznych w psychologicznej praktyce klinicznej i sądowej. Katowice: Wyd. Uniw. Śląskiego, s. 101-129. 17. Forma zaliczenia poszczególnych komponentów przedmiotu, sposób sprawdzenia osiągnięcia zamierzonych efektów kształcenia - wykład: - ćwiczenia: - laboratorium: - konwersatorium: - warsztat: - inne: seminarium: student uzyskuje punkty za poniższe oceny formujące: F1(aktywność) 4 pkt; F3 (kolokwium semestralne) 18 pkt; 4
F9(zaangażowanie studenta) 8 pkt; na ocenę 2 do 14 pkt, na ocenę 3 od 15 do 20 pkt, na ocenę 4 od 21 do 25 pkt, na ocenę 5 od 26 do 30 pkt. 18. Język wykładowy polskii 19. Obciążenie pracą studenta Forma aktywności studenta Średnia liczba godzin na zrealizowanie aktywności Godziny zajęć (wg planu studiów) z nauczycielem: - wykład:. godzin - ćwiczenia:. godzin - laboratorium:. godzin - konwersatorium: 15 godzin - warsztat:. godzin - inne:.. godzin 15 godzin Praca własna studenta np.: (podać tylko te, które dotyczą danego przedmiotu. Praca własna wyliczona z uwzględnieniem ECTS - patrz: opis pod tabelą**) - przygotowanie do zajęć: 10 godzin - opracowanie wyników:. godzin - czytanie wskazanej literatury: 20 godzin - napisanie raportu z zajęć:. godzin - przygotowanie do egzaminu:. godzin - przygotowanie do kolokwium: 15 godzin 45 godzin Suma godzin 60 godzin Liczba punktów ECTS 2 5