Rośnij zdrowo, bądź bezpieczny Przedszkole Nr 50 w Warszawie Program profilaktyki szkolny 2015/2016 1
I ZAŁOŻENIA PROGRAMU Profilaktyka to chronienie człowieka przed zagrożeniem oraz reagowanie na pojawiające się zagrożenia. Celem profilaktyki jest, zatem ochrona dzieci, wychowanków przed zakłóceniami rozwojowymi, czyli przed podejmowaniem zachowań hamujących lub niszczących rozwój, określanych w literaturze przedmiotu jako zachowania ryzykowne. Głównym założeniem programu jest ukształtowanie świadomości zdrowotnej dzieci oraz nawyków dbania o własne zdrowie w codziennych sytuacjach w przedszkolu i w domu. Realizatorami programu są wszyscy pracownicy przedszkola, a szczególnie nauczyciele i dyrektor przedszkola. Bardzo ważna jest również współpraca z rodzicami dzieci oraz z osobami i instytucjami zajmującymi się profilaktyką i wychowaniem. II CELE OGÓLNE PROGRAMU Zapewnienie dzieciom bezpiecznego pobytu na terenie przedszkola Promocja zdrowego stylu życia Zapewnienie dzieciom bezpiecznego i kulturalnego uczestnictwa w ruchu drogowym poprzez praktyczne ich wdrażanie Kształtowanie u dzieci odporności emocjonalnej koniecznej do racjonalnego radzenia sobie w nowych i trudnych sytuacjach, w tym także do łagodnego znoszenia stresów i porażek. Rozwijanie umiejętności społecznych dzieci, które są niezbędne w poprawnych relacjach z dziećmi i dorosłymi. III CELE SZCZEGÓŁOWE Kształtowanie u dzieci w wieku przedszkolnym świadomej i czynnej postawy w dążeniu do zachowania zdrowia Nabywanie przez dzieci właściwych nawyków higienicznych i żywieniowych Rozwijanie aktywności ruchowej z uwzględnieniem zasad bezpieczeństwa Świadome unikanie niebezpiecznych sytuacji i zagrożeń Umiejętność zachowania się, wypracowanie mechanizmów reagowania w sytuacjach kryzysowych Troska o sprawność fizyczna dzieci, zachęcanie do uczestnictwa w zabawach i grach sportowych. Stwarzanie warunków sprzyjających wspólnej i zgodnej zabawie oraz nauce dzieci o zróżnicowanych możliwościach fizycznych i intelektualnych. IV METODY REALIZACJI PROGRAMU Podające - pogadanka - opowiadanie - opis - objaśnianie (wyjaśnianie) 2
Problemowe - klasyczna metoda problemowa - aktywizujące (gry dydaktyczne, inscenizacje, dyskusja dydaktyczna, metoda sytuacyjna) Praktyczne - pokaz - ćwiczenia V FORMY REALIZACJI PROGRAMU Do realizacji treści zawartych w programie należy wykorzystać każdą sprzyjającą sytuacje dydaktyczno-wychowawczą. Do form organizacyjnych służących realizacji programu należą. Zabawy dowolne zaspokajające psychiczne, społeczne i fizyczne potrzeby dziecka (z uwzględnieniem zabaw twórczych) Gry i zabawy dydaktyczne Prace dzieci Pantomima, drama Wycieczki, spacery, pobyt w ogrodzie Uroczystości przedszkolne Kontakty indywidualne VI WSPÓŁPRACA Z RODZICAMI Udział rodziców Wspólne podejmowane decyzji dotyczących niektórych aspektów życia przedszkolnego Włączanie rodziców do wspólnego udziału w uroczystościach przedszkolnych, konkursach Pedagogizacja rodziców w ramach spotkań z nauczycielami i specjalistami: policja, psychologiem, pedagogiem, dietetykiem, lekarzem. Informowanie rodziców o sukcesach i kłopotach ich dzieci, włączanie ich do wspierania osiągnięć rozwojowych dzieci i łagodzenia trudności, na jakie natrafiają. VII EFEKTY DZIAŁAŃ PROFILAKTYCZNYCH Dziecko: Dba o swoje zdrowie; zaczyna orientować się w zasadach zdrowego żywienia. Dostrzega związek pomiędzy chorobą a leczeniem, poddaje się leczeniu. Uczestniczy w zajęciach ruchowych, w zabawach i grach w ogrodzie przedszkolnych Umie poprawnie umyć i wytrzeć się oraz umyć zęby Samodzielnie korzysta z toalety Utrzymuje porządek w swoim otoczeniu Wie, jak trzeba zachować się w sytuacji zagrożenia i gdzie można otrzymać pomoc, umie o nią poprosić 3
Orientuje się w bezpiecznym poruszaniu się po drogach i korzystaniu ze środków transportu. Zna zagrożenia płynące ze świata ludzi, roślin oraz zwierząt i unika ich. Obdarza uwagą dzieci i dorosłych, rozumie, co mówią i czego oczekują, grzecznie zwraca się do innych w domu, w przedszkolu, na ulicy. Umie przedstawić się: podaje swoje imię, nazwisko i adres zamieszkania; wie, komu może podawać takie informacje. Próbuje samodzielnie i bezpiecznie organizować sobie czas wolny w przedszkolu i w domu; ma rozeznanie, gdzie można się bezpiecznie bawić, a gdzie nie. Zna zagrożenia płynące z niewłaściwego korzystania z internetu VII OSOBY ODPOWIEDZIALNE ORAZ TERMIN REALIZACJI Osobami odpowiedzialnymi za realizacje programu sa wszyscy nauczyciele pracujący z dziećmi. Program realizowany jest przez cały rok szkolny. L.P. ZADANIA SPOSOBY REALIZACJI 1 Bezpieczeństwo na co dzień Organizowanie zabaw i sytuacji edukacyjnych mających na celu kształtowanie u dzieci następujących umiejętności: 1. Rozumienie pojęcia bezpieczeństwo 2. Reagowanie na hasła: pali się, ewakuacja itp. 3. Znajomość imienia, nazwiska oraz własnego adresu zamieszkania 4. Znajomość imion i nazwisk rodziców/opiekunów; 5. Orientowanie się, do kogo można zwrócić się o pomoc (np. do policjanta) 6. Przestrzeganie zasad ustalonych w grupie przedszkolnej (Kodeks Przedszkolaka oraz kontrakt grupowy) 7. Stosowanie się do zasad bezpiecznego korzystania z placu zabaw/sprzętu/zabawek 8. Poruszanie się w miejscach dozwolonych w przedszkolu 9. Nie oddalanie się samemu od grupy przedszkolnej 10. Nie korzystanie z urządzeń elektrycznych, nie bawienie się przedmiotami niebezpiecznymi, np. zapałkami, szkłem i in. 11. Na miarę swojego wieku przewidywanie sytuacji zagrażających bezpieczeństwu/życiu oraz ich konsekwencje 12. Wykazywanie nieufności w stosunku do nieznajomych 13. Samodzielnie i bezpiecznie organizowanie sobie czasu wolnego 14. Wiedza o tym, że opiekę nad dziećmi sprawuje osoba dorosła 4
2 Poznanie zasad zdrowego trybu życia 1. Pogadanka i zabawy dydaktyczne o tematyce Chcę być zdrowy - dostarczanie informacji o znaczeniu zdrowego trybu życia. 2. Rozpoznawanie przez dzieci zachowań sprzyjających i szkodzących zdrowiu. 3. Zabawy na cztery pory roku podkreślanie konieczności zachowania aktywności przez cały rok, dostosowywania zabaw do warunków atmosferycznych na dworze. 4. Zachęcanie do spożywania różnorodnych posiłków w przedszkolu i w domu 5. Prowadzenie zajęć pokazujących właściwe zachowanie się przy stole podczas posiłków. 6. Ćwiczenia relaksacyjne i ruchowe kształcące umiejętność panowania nad własnym ciałem, odprężeniu, koncentracji uwagi. 7. Organizacja zawodów sportowych dla dzieci oraz spartakiady pod hasłem Potyczki rodzinne w czasie Festynu rodzinnego. 8. Rozmowa połączona z pokazem - Poprawne mycie i wycieranie rąk 9. Samodzielne przez dzieci z toalety, przestrzeganie zasad higieny w toalecie. 10. Uświadamianie, że należy używać wyłącznie swoich przyborów toaletowych 11. Rozumienie przez dzieci konieczności chodzenia do snu o tej samej porze (higiena snu), rozumienie istoty wypoczynku 12. Rozumienie przez dzieci konieczności unikania bezpośredniego kontaktu z osobą chorą, umiejętne korzystanie z chusteczek higienicznych, zasłanianie ust podczas kaszlu/kichania; 13. Samodzielne ubieranie i rozbieranie się, dostosowywanie ubioru do warunków atmosferycznych na dworze i temperatury w pomieszczeniu. 14. Stwarzanie okazji do wspólnej zabawy dzieci starszych i młodszych. 15. Spotkania rodziców ze specjalistami, wspieranie ich w prawidłowym postępowaniu z dzieckiem. a. angażowanie rodziców w działalność prozdrowotną przedszkola. b. dostarczanie dzieciom wzorców właściwej troski o zdrowie 16. Zajęcia sprzyjające zrozumieniu potrzeby wizyt kontrolnych u lekarza i gabinecie stomatologicznym 5
17. Udział w konkursach promujących zdrowy tryb życia organizowanych w przedszkolu, na terenie Dzielnicy, miasta, kraju. 18. Spotkania dzieci z lekarzem, stomatologiem, dietetykiem, logopedą. 19. Realizacja programu Gdy przedszkolak zdrowo je, to wesoło bawi się 20. Współpraca nauczycieli z rodzicami przedszkolaków włączanie ich współrealizacji zamierzeń edukacyjnych. 3 Przestrzeganie higieny narządów zmysłów, higieny otoczenia oraz wypoczynku 1. Zabawy relaksacyjne Hałas męczy, cisza relaksuje 2. Zabawy zachęcające i propagujące mówienie umiarkowanym głosem 3. Organizowanie wycieczek do parku i lasu 4. Nawiązanie współpracy z centrum edukacji Lasy Miejskie 5. Codzienny pobyt na świeżym powietrzu (co najmniej 1/5 czasu, w przypadku dzieci młodszych 1/4 ) 6. Przestrzeganie rytmu i organizacji dnia w przedszkolu 7. Organizowanie zabaw tematycznych 8. Częste wietrzenie pomieszczeń przedszkolnych 9. Obserwacja przez dzieci pracy wszystkich pracowników przedszkola podczas wykonywania ich codziennych obowiązków 4 Poznanie przez dzieci zagrożeń i sposobów unikania ich 1. Zasady bezpiecznego poruszania się w przedszkolu, na drogach i w środkach transportu pogadanka Bezpieczna droga do przedszkola wycieczka spacer po osiedlu rozpoznawanie znaków drogowych dotyczących ruchu pieszego. spotkanie z policjantem, przedstawicielem Straży Miejskiej wykorzystanie przykładów z literatury dziecięcej udział w konkursach o zasadach bezpiecznego poruszania się. umożliwienie samodzielnego i bezpiecznego organizowania zabaw dowolnych w bezpiecznych miejscach w sali i w ogrodzie przeprowadzenie praktycznych zajęć z cyklu Dziecko uczestnikiem Ruchu Drogowego z wykorzystaniem pomocy dydaktycznych (miasteczko ruchu drogowego) 2. Zagrożenia płynące ze świata ludzi, roślin i zwierząt - organizowanie sytuacji edukacyjnych przybliżających dziecku omawiane zagadnienia: drama, literatura, zabawy 6
tematyczne, historyjki obrazkowe, filmy edukacyjne, sytuacje z życia przedszkolnego. 3. Zagrożenia wynikające z korzystania z komputera i Internetu zaznajamianie z zagrożeniami związanymi z korzystaniem z dostępu do sieci (np. wirtualny przyjaciel oszust, złe samopoczucie, niedotlenienie organizmu, brak kolegów / koleżanek); wymóg korzystania z internetu tylko za zgodą rodziców/osób dorosłych; wskazanie dzieciom, że komputer to nie najlepszy towarzysz zabaw; uświadamianie, że świat wirtualny to świat iluzji (rozróżnienie rzeczywistości od świata wirtualnego nierzeczywistego); potępianie zachowań agresywnych, przemocy obecnej, np. w grach komputerowych ukazywanie także pozytywnego wpływu świata wirtualnego (np. rozwój myślenia, kojarzenia, wyobraźni, pogłębienie wiedzy, wzmocnienie poczucia własnej wartości, itp.) 4. Lekarstwa i środki chemiczne - pogadanki i rozmowy uświadamiające dzieciom skutki samodzielnego zażywania lekarstw i zabawy środkami chemicznymi. 5. Utrwalanie znajomości numerów telefonów alarmowych, uświadomienie dzieciom, że należy udzielić pierwszej pomocy osobie potrzebującej - udział dzieci w kursie Mały ratownik 6. Zjawiska atmosferyczne obserwacje i doświadczenia dotyczące zjawisk atmosferycznych(opady, burze, wichury, mróz, upał) prowadzenie kalendarza pogody wspólne oglądanie lub słuchanie prognozy pogody w celu lepszego rozumienia jej i adekwatnego ubierania się. działania edukacyjne wpływające na podejmowanie rozsądnych decyzji wynikających z pogody np. nie stoimy pod drzewem w czasie burzy, nie zdejmujemy czapki w mróz lub upalną pogodę. 7. Popsute zabawki i sprzęt ogrodowy Zgłaszanie przez dzieci osobom dorosłym wszelkich zaobserwowanych nieprawidłowości lub zidentyfikowanych zagrożeń. Prowadzenie przez pracowników przedszkola planowych 7
sprawdzań i konserwacja zabawek i sprzętu. 8. Zagrożenia wynikające z codziennej eksploatacji sal przedszkolnych Natychmiastowe zgłaszanie przez dzieci uszkodzeń lub chwilowych utrudnień w sali lub toalecie. Rozumienie konieczność zgłaszania np. rozlanej wody w łazience, zepsutej zabawki, faktu znalezienia odkręconej śruby itp. Zawsze przed rozpoczęciem zajęć w sali przeprowadzanie przez pracowników planowej kontroli bezpiecznych warunków do pobytu dzieci w przedszkolu. 5 Kształtowanie umiejętności społecznych przez dzieci, porozumiewanie się z dorosłymi i dziećmi, zgodne funkcjonowanie w zabawie i w sytuacjach zadaniowych 1. Słuchanie opowiadań i wierszy - analiza oceny postępowania 2. Stosowanie zabaw i gier interpersonalnych 3. Kształtowanie pożądanych postaw moralnych: życzliwości, koleżeństwa, tolerancji, uczciwości i uprzejmości (zwroty grzecznościowe). 4. Rozmowy i zabawy rozwijające umiejętność rozpoznawania oraz nazywania własnych uczuć, określanie własnego nastroju. 5. Rozmowa połączona z działaniem dot. przedstawiania się (imię, nazwisko, adres zamieszkania) oraz uświadamiająca, komu można podawać takie informacje. 6. Współpraca z Poradnią Psychologiczno-Pedagogiczną. 7. Zapobieganie przemocy i eliminowanie agresji słownej i fizycznej wśród dzieci reagowanie na wszelkie formy przemocy w grupie, zajęcia terapeutyczne dla dzieci 8. Wdrażanie dzieci do poszanowania cudzej własności pogadanki, zabawy tematyczne i dramowe 9. Pomoc dzieciom gorzej funkcjonującym społecznie współpraca z psychologami, zabawy grupowe, terapia indywidualna i grupowa. 10. Organizowanie sytuacji edukacyjnych pozwalających dziecku zrozumienie zasady kultury współżycia z innymi, wykorzystanie dramy, odniesienie do postaci z literatury, wykorzystanie codziennych zdarzeń w przedszkolu 11. Budowanie pozytywnych relacji społecznych z wszystkimi w grupie i w przedszkolu. 12. Dostrzeganie wartości takich jak: dobro, odwaga, przyjaźń, tolerancja. 13. Kształtowanie u dziecka umiejętności rozpoznawania i wyrażania emocji; istota myślenia i działania empatycznego, 14. Określanie sytuacji będących źródłem radości, smutku, strachu 8
czy złości. 15. Kształtowanie właściwych postaw, dbałość o kulturę języka: troska o poprawne formułowanie zdań, poprawną odmianę wyrazów, unikanie wyrażeń z języka obcego. Nauka zasad językowego savoir-vivre, podkreślanie wagi właściwej komunikacji interpersonalnej. Zrozumienie przez dzieci dlaczego nie powinno używać się wulgaryzmów. VIII EWALUACJA Dyskusje, wymiana opinii na spotkaniach Rady Pedagogicznej Anonimowa ankieta wśród nauczycieli i rodziców IX DODATKOWE INFORMACJE O REALIZACJI PROGRAMU Program ma charakter otwarty, jego treści mogą być rozszerzone w zależności od zainteresowań dzieci, inwencji nauczyciela oraz warunków i środków dydaktycznych, jakimi dysponuje przedszkole. Będzie on realizowany w roku szkolnym 2014/2015 we wszystkich grupach wiekowych. Podstawowym warunkiem prawidłowej realizacji programu Rośnij zdrowo, bądź bezpieczny! jest znajomość psychofizycznej sylwetki dziecka w wieku przedszkolnym oraz świadomość znaczenia systematycznych oddziaływań w procesie kształtowania się właściwych postaw. Dziecko w wieku przedszkolnym charakteryzuje niedoskonała spostrzegawczość, rozproszona i mimowolna uwaga, niski poziom myślenia przyczynowo-skutkowego, słaba orientacja przestrzenno czasowa, skłonność do nieprzemyślanych, żywiołowych decyzji. Wszystkie te cechy wskazują, iż należy objąć taki kierunek oddziaływań wychowawczo-dydaktycznych, który umożliwi wyrobienie określonych umiejętności oraz sprawności niezbędnych w bezpiecznym uczestnictwie dzieci w codziennym życiu w domu i w przedszkolu. Treści z zakresu programu profilaktyki nie będą stanowić odrębnego bloku tematycznego do realizacji. Okazją do ich wprowadzenia będą zajęcia i zabawy poświęcone różnorodnej tematyce i kształtujące wszechstronne umiejętności dziecka. 9
ANKIETA DLA NAUCZYCIELI Celem ankiety jest dokonanie ewaluacji programu profilaktycznego realizowanego w przedszkolu. Uzyskane informacje posłużą planowaniu dalszej pracy profilaktycznej. 1. Czy zna Pani program profilaktyczny przedszkola? SŁABO 2. Który z elementów programu profilaktycznego uważa Pani za najistotniejszy? Dlaczego? 3. Które z zadań są najtrudniejsze w realizacji? Dlaczego? 4. Czy realizacja programu przynosi efekty? DLACZEGO?... DLACZEGO?... 10
5. Jakie metody wykorzystuje Pani najczęściej w trakcie realizacji zadań profilaktycznych i dlaczego? 6. Czy systematycznie dokonuje Pani analizy oddziaływań profilaktycznych i ich skuteczności (w jaki sposób)?... 7. Jakie zadania profilaktyczne realizuje Pani wspólnie z rodzicami? Dziękujemy za wypełnienie ankiety 11
Ankieta ewaluacyjna dla Rodziców dotycząca Przedszkolnego Programu Profilaktyki Prosimy Panią/a o wypełnienie ankiety. Zależy nam na szczerych odpowiedziach. Wpłyną one na poprawę jakości naszej pracy. Dzięki nim będziemy mogli lepiej i skuteczniej oddziaływać na dzieci, które nam Państwo powierzają, a także w większym stopniu spełniać Pani/a oczekiwania dotyczące ich wychowania, udoskonalić przedszkolny Program Profilaktyki. Ankieta jest anonimowa Dziękujemy 1. Co Państwa zadaniem powinno być priorytetem (najważniejszym) zadaniem przedszkola w zakresie profilaktyki? Bezpieczeństwo na codzień Poznanie zasad zdrowego trybu życia Przestrzeganie higieny narządów zmysłów, higieny otoczenia oraz wypoczynku Poznanie przez dzieci zagrożeń w najbliższym otoczeniu i sposobów unikania ich Kształtowanie umiejętności społecznych przez dzieci, porozumiewanie się z dorosłymi i dziećmi, zgodne funkcjonowanie w zabawie i w sytuacjach zadaniowych 2. Co Państwa zdaniem przedszkole powinna robić w zakresie profilaktyki? 3. Czy Pańskie dziecko: czuje się w przedszkolu bezpiecznie Jeżeli nie, to proszę napisać dlaczego Pani/Pan tak uważa:.. jest w grupie akceptowane i dowartościowane Jeżeli nie, to proszę napisać dlaczego Pani/Pan tak uważa:.. 12
ma świadomość zagrożeń znajdujących się w jego otoczeniu wie, do kogo może zwrócić się w przedszkolu po pomoc zna numer telefonu alarmowego 4. Jakich treści zdaniem Pani/Pana brakuje w Programie Profilaktyki? 5. Uwagi Dziękujemy za wypełnienie ankiety. 13