Przezimowanie odmian zbóż w warunkach północno-wschodniej Polski - dobór odmian

Podobne dokumenty
CENTRALNY OŚRODEK BADANIA ODMIAN ROŚLIN UPRAWNYCH

4.2. Wyniki doświadczeń

Tabela 3 PSZENICA ZWYCZAJNA OZIMA. Plon ziarna i ważniejsze cechy rolniczo-użytkowe odmian. Lata zbioru: 2016, 2015, 2014

PSZENICA OZIMA. prawdziwy. Reakcja na Al +++ Mączniak. Wysokość roślin,

ZBOŻA OZIME. Wstępne wyniki plonowania odmian P O R E J E S T R O W E D O Ś W I A D C Z A L N I C T W O O D M I A N O W E

4. Pszenica ozima Uwagi ogólne Wyniki doświadczeń

W zestawieniach uwzględniono 32 odmiany, które były badane we wszystkich punktach doświadczalnych.

PSZENICA OZIMA PSZENŻYTO OZIME ŻYTO OZIME

CENTRALNY OŚRODEK BADANIA ODMIAN ROŚLIN UPRAWNYCH

ZBOŻA OZIME. Wstępne wyniki plonowania odmian P O R E J E S T R O W E D O Ś W I A D C Z A L N I C T W O O D M I A N O WE

Tab. 1 Pszenica ozima. Odmiany badane w województwie pomorskim. Rok zbioru: 2012.

WSTĘPNE WYNIKI PLONOWANIA ODMIAN ROŚLIN ROLNICZYCH W DOŚWIADCZENIACH POREJESTROWYCH w województwie kujawsko pomorskim. Pszenica ozima 2015

ZBOŻA OZIME. Wstępne wyniki plonowania odmian w doświadczeniach porejestrowych POREJESTROWE DOŚWIADCZALNICTWO ODMIANOWE

Zimowanie odmian zbóż w warunkach pogodowych Polski charakterystyka i dobór odmian

Poziom a2 L.p. Odmiana Poziom a1

CENTRALNY OŚRODEK BADANIA ODMIAN ROŚLIN UPRAWNYCH

CENTRALNY OŚRODEK BADANIA ODMIAN ROŚLIN UPRAWNYCH. Wstępne wyniki plonowania odmian w doświadczeniach porejestrowych ZBOŻA OZIME

WSTĘP (oprac. A. Najewski) W Centrum Doradztwa Rolniczego w Brwinowie,

WSTĘP (oprac. A. Najewski)

Nowe w Rejestrze. białka w ziarnie przeciętna. Tolerancja. Plenność dobra do bardzo dobrej. PSZENICA

WSTĘP (oprac. A. Najewski) Zeszyt zawiera wyniki porejestrowych doświadczeń

WSTĘP (oprac. A. Najewski) Coroczne wyniki doświadczeń PDO są wykorzystywane w aktualizacji charakterystyk odmian.

Wstępne Wyniki Plonowania Odmian w Doświadczeniach Porejestrowych w województwie pomorskim

WYNIKI PRZEZIMOWANIA ODMIAN RZEPAKU OZIMEGO I ZBÓŻ OZIMYCH W DOŚWIADCZENIACH PDO w województwie kujawsko-pomorskim

Przezimowanie odmian zbóż i rzepaku w warunkach pogodowych Polski dobór odmian

Wyniki doświadczeń PDO ze zbożami prowadzonych na polu doświadczalnym ŚODR Modliszewice w sezonie 2016/2017

Odmiany zbóż ozimych Wpisany przez Leszek Piechocki piątek, 02 września :59 -

WSTĘPNE WYNIKI PLONOWANIA ODMIAN ROŚLIN ROLNICZYCH W DOŚWIADCZENIACH POREJESTROWYCH w województwie kujawsko pomorskim. Pszenica ozima 2017

WYNIKI PLONOWANIA ODMIAN PSZENICY OZIMEJ W DOŚWIADCZENIACH POREJESTROWYCH w województwie kujawsko-pomorskim

5. Pszenica ozima i jara; opóźniony termin siewu jesiennego

PSZENICA OZIMA WYNIKI DOŚWIADCZEŃ

2. Pszenica ozima Lista Zalecanych odmian do uprawy (LZO):

Podkarpacki Zespół Porejestrowego Doświadczalnictwa Odmianowego

Wyniki Porejestrowych Doświadczeń Odmianowych i Rolniczych ZBOŻA, RZEPAK OZIMY

Średnia zawartość białka w ziarnie, z wszystkich wariantów agrotechniki wynosiła 12,3 % sm. Wyższa była po rzepaku ozimym w obydwóch terminach siewu

Tabela 1. Pszenica zwyczajna ozima i Pszenica twarda ozima. Odmiany badane. Rok zbioru: 2011 Rok wpisania do Krajowego Lp.

Pszenica ozima Uwagi ogólne

Pszenica ozima. Uwagi ogólne

6. Pszenżyto ozime Uwagi ogólne Wyniki doświadczeń. Wyniki Porejestrowych Doświadczeń Odmianowych w Woj.

I Pszenica ozima. Tabela 2. Pszenica ozima odmiany badane w 2016 r. Grupa jakości. Rok wpisania do: Lp. Odmiana. KRO 1 ) LOZ 2 ) 1 Mulan

Pszenica ozima Uwagi ogólne

WYNIKI PLONOWANIA ODMIAN ROŚLIN ROLNICZYCH W DOŚWIADCZENIACH POREJESTROWYCH w województwie kujawsko pomorskim. Pszenica ozima 2016

4. Pszenica ozima mgr Mirosław Helowicz SDOO Przecław

4. Pszenica ozima Uwagi ogólne Wyniki doświadczeń

Lista Zalecanych odmian do uprawy (LOZ): 1. TONACJA 6. BAMBERKA 2. MEWA 7. NATULA 3. ZYTA 8. SKAGEN 4. MUSZELKA 9. KWZ OZON 5. MULAN 10.

Rozdział 3 Pszenica ozima Uwagi ogólne

1. Pszenica ozima Pszenica zwyczajna ozima jest najważniejszym, pod względem gospodarczym, zbożem uprawianym w Polsce. Forma ozima pszenicy jest

Pszenica ozima. Doœwiadczenia prowadzono na dwóch poziomach agrotechniki, wykonano je prawid³owo, a ich wyniki wykorzystano w opracowaniu.

PSZENICA OZIMA WYNIKI DOŚWIADCZEŃ

Wyniki Porejestrowych Doświadczeń Odmianowych w Wielkopolsce

Lista Zalecanych odmian do uprawy (LOZ): 1. Tonacja 6. Linus 2. Bamberka 7. Patras 3. Natula 8. Praktyk 4. Skagen 9. Platin 5. KWS Ozon 10.

Lista odmian zbóż ozimych zalecanych do wysiewu w województwie świętokrzyskim na rok 2016

WSTĘPNE WYNIKI PLONOWANIA ODMIAN ROŚLIN ROLNICZYCH W DOŚWIADCZENIACH POREJESTROWYCH w województwie kujawsko-pomorskim. Pszenica ozima 2018

Lista odmian zalecanych do uprawy w województwie lubelskim w roku 2016

5. Pszenica ozima i jara; opóźniony termin siewu jesiennego

II Pszenżyto ozime. Tabela 10. Pszenżyto ozime odmiany badane w 2012 roku. Rok wpisania do: KRO LZO 1 Sorento

Pszenżyto ozime. Tabela 10. Pszenżyto ozime - odmiany badane w 2011 roku. Rok wpisania do: KRO LZO 1 Sorento

Lista Odmian Zalecanych do uprawy w województwie lubelskim w roku 2015

4. Pszenica ozima - mgr Mirosław Helowicz SDOO Przecław

LISTA ZALECANYCH ODMIAN DO UPRAWY W WOJ. ŚLĄSKIM NA ROK 2008

Wyniki Porejestrowych Doświadczeń Odmianowych i Rolniczych ZBOŻA, RZEPAK OZIMY

Pszenica ozima. Uwagi ogólne. Wyniki doświadczeń

Pszenica ozima. Uwagi ogólne

WYNIKI POREJESTROWE DOŚWIADCZALNICTWO ODMIANOWE I ROLNICZE

Łódzki Zespół Porejestrowego Doświadczalnictwa Odmianowego

Prezentowana lista z pewnością ułatwi rolnikom dokonanie wyboru odmiany najbardziej dostosowanej do lokalnych warunków gospodarowania.

szt./m 2 ) i obniżonej (350 lub 400 szt./m 2 ) obsadzie nasion. Na obu poziomach gęstości siewu stosowano identyczne zabiegi, właściwe dla wysokiego

4. Pszenica ozima. Uwagi ogólne. Wyniki doświadczeń

Tabela 1. Pszenżyto ozime. Odmiany badane. Rok zbioru 2014.

2. Pszenica ozima (doświadczenie specjalne opóźniony termin siewu)

WYNIKI PLONOWANIA ODMIAN ROŚLIN ROLNICZYCH W DOŚWIADCZENIACH POREJESTROWYCH w województwie kujawsko pomorskim. Pszenica ozima 2017

Pszenica ozima i jara opóźniony termin siewu mgr inż. Aneta Ferfecka- SDOO Przeclaw

Tabela. Kukurydza kiszonkowa odmiany badane w 2014 r.

4. Pszenica ozima mgr Mirosław Helowicz SDOO Przecław. Uwagi ogólne. Wyniki doświadczeń

Wyniki Porejestrowych Doświadczeń Odmianowych i Rolniczych

Zakres obserwacji i pomiarów w doświadczeniach. WSTĘP (oprac. A. Najewski)

3. Pszenżyto ozime Z uwagi na mroźną i bezśnieżną zimę w rejonie województwa łódzkiego zdyskwalifikowano doświadczenie w ZDOO Lućmierz i HR Strzelce

Tabela 1 OWIES. Plon ziarna odmian ( % wzorca). Lata zbioru 2012,2011,2010

WYNIKI DOŚWIADCZEŃ PDO (Porejestrowe Doświadczenia Odmianowe)

ZBOŻA OZIME (jęczmień, pszenica, pszenżyto) RZEPAK OZIMY

I Pszenica ozima. Rok wpisania do: KRO *) LOZ **) 1 Bogatka Grupa jakości. Lp. Odmiana. 2 Figura Markiza

WSTĘPNE WYNIKI PLONOWANIA ODMIAN W DOŚWIADCZENIACH POREJESTROWYCH W WOJEWÓDZTWIE LUBUSKIM

Wstęp. Tabela 1 OWIES. Plon ziarna odmian ( % wzorca). Lata zbioru 2013,2012,2011

Program PDOiR w województwie Lubelskim w 2011 roku Zakres rzeczowy ważniejszych doświadczeń PDOiR w woj. Lubelskim w roku 2011.

Pszenżyto ozime Według danych GUS powierzchnia uprawy pszenżyta ozimego w roku 2014 wynosiła 1052 tys. ha, co stanowi zwyżkę areału o około 104 tys.

wg Listy Opisowej Odmian - COBORU

II Pszenżyto ozime. Tabela 10. Pszenżyto ozime odmiany badane w 2013 roku.

Lista Odmian Zalecanych do uprawy w województwie lubelskim w roku 2016

CHARAKTERYSTYKA ODMIAN ZBÓŻ ZALECANYCH DO UPRAWY W KUJAWSKO-POMORSKIM W 2012 ROKU ZBOŻA OZIME

Wyniki Porejestrowych Doświadczeń Odmianowych w województwie małopolskim

Wpływ odmiany i jakości materiału siewnego na plonowanie zbóż na podstawie doświadczeń i badań ankietowych gospodarstw

Wyniki Porejestrowych Doświadczeń Odmianowych w Wielkopolsce

Pszenica ozima i jara opóźniony termin siewu - mgr Mirosław Helowicz Wstęp. Wyniki.

Tabela 1 Pszenica ozima. Odmiany badane. Rok zbioru: Lp. Odmiana

w woj. małopolskim Zboża ozime Zboża jare Ziemniak Małopolski Zespół Porejestrowego Doświadczalnictwa Odmianowego i Rolniczego Węgrzce, marzec 2013

WYNIKI POREJESTROWYCH DOŚWIADCZEŃ ODMIANOWYCH

Pszenżyto ozime. Uwagi ogólne. Wyniki doświadczeń

2. Pszenica ozima oprac. mgr Ilona śpiewak W województwie łódzkim pszenica ozima ma znaczny udział w strukturze zasiewów i stanowi około 11%.

Porejestrowe Doświadczalnictwo Odmianowe w województwie opolskim. dr inż. Kazimierz Pyziak

PSZENICA OZIMA 2015 ( )

Transkrypt:

Przezimowanie odmian zbóż w warunkach północno-wschodniej Polski - dobór odmian Tadeusz Śmiałowski 1, Tadeusz Oleksiak 1, Zbigniew Rybka 2, Edward Arseniuk 3 IHAR-PIB Radzików, Zakład Nasiennictwa i Nasionoznawstwa 1, Zakład Fizjologii i Biochemii Roślin 2, Zaklad Fitopoatologi 3 e-mail: zhsmialo@cyf-kr.edu.pl:, t.oleksiak@ihar.edu.pl: z.rybka@ihar.edu.pl:.

Plan referatu; 1. Fizjologiczne, genetyczne podstawy zimotrwałości i mrozoodporności roślin ze szczególnym uwzględnieniem zbóż. Dr Zbigniew Rybka. 2. Dobór odmian zbóż przydatnych pod względem mrozoodporności i zimotrwałości do uprawy w trudnych warunkach środowiskowych. dr Tadeusz Oleksiak. 3. Stan obecny polskiej hodowli - nowe rodyodmiany pod względem mrozoodporności i zimotrwałości na przykładzie pszenicy ozimej. Dr Tadeusz Śmiałowski.

Fizjologiczne, genetyczne podstawy zimotrwałości i mrozoodporności roślin ze szczególnym uwzględnieniem zbóż.

Uwarunkowania fizjologiczno-genetyczne Mrozoodporność/zimotrwałość cecha wielogenowa, ekspresja i supresja genów jest modyfikowane wpływami środowiska. Brak genów warunkujących odporność roślina nieodporna. Obecność takich genów potencjalna odporność. Mrozoodporność nie ujawni się jeżeli nie zaistnieją odpowiednie warunki. Rośliny nie poddane hartowaniu mają bardzo słabą odporność, niezależnie od genotypu. Hartowanie następuje w czasie jesieni obniża się temperatura, skraca dzień, zmniejsza się intensywność oświetlenia i spektrum światła. Efektem jest zmiana sposobu wydatkowania energii - zahamowanie wzrostu i przestawienie metabolizmu w kierunku gromadzenia substancji osmotycznie czynnych, głównie cukrów, ale również białek, zmiana składu lipidów błon komórkowych, przebudowa struktury błon komórkowych. Nazywamy to aklimatyzacją lub hartowaniem.

Stan doświadczeń zbóż ozimin na jesieni 2015 r.

Ocena stanu przezimowania ozimin w 2016 roku Pole z prawie całkowicie wymarzniętymi roślinami http://www3.syngenta.com/country/pl/pl/media/newsy/pages/ ocena_stanu_przezimowania.aspx

Ocena stanu przezimowania ozimin w 2016 roku Poletka doświadczalne z całkowicie wymarzniętymi roślinami

Uszeregowanie odmian zagranicznych i polskich pod względem poziomu mrozoodporności z rejestru COBORU w warunkach Radzikowa w 2012 r, Skala 1 9, gdzie 1 = do 100% wymarznięcia, 9 = 0 do 10% wymarznięcia Lp. Odmiana powt 1 powt 2 śrd Hodowca 1 Bagou 1 1 1,0 Saaten Union Recherche SARL 2 Bystra 1 1 1,0 RAGT 2n, France 3 Galvano 1 1 1,0 KWS Lochow GmbH 4 Garantus 1 1 1,0 RAGT Semences Polska sp. z o.o. Limagrain Central Europe Societe Europeenne Spółka Europejska Oddział w Polsce 5 Henrik 1 1 1,0 6 Look 1 1 1,0 Dieckmann Seeds Polska sp. z o.o. 7 Slade 1 1 1,0 RAGT Semences Polska sp. z o.o. 8 Meister 1 1 1,0 RAGT Semences Polska sp. z o.o. 9 Linus 1 1 1,0 RAGT Semences Polska sp. z o.o. 10 Oxal 1 1 1,0 RAGT Semences Polska sp. z o.o. 11 Kepler 1 2 1,5 Limagrain Central Europe Societe Europeenne Spółka Europejska Oddział w Polsce 12 Kredo 2 2 2,0 Saaten-Union Polska sp. z o.o. 13 Elipsa 2 2 2,0 Limagrain Belgium N.V. 14 Askalon 4 1 2,5 Nordsaat Saatzucht GmbH Saatzucht Langenstein 15 Operetka 5 1 3,0 Limagrain Central Europe Societe Europeenne 16 Bockris 2 5 3,5 Strube Research GmbH & Co. KG 17 Kampana 1 6 3,5 DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o. 18 Smaragd 7 1 4,0 Lantmännen SW Seed Hadmersleben GmbH 19 KWS Ozon 6 2 4,0 KWS Lochow GmbH

Poziom mrozoodporności odmian zagranicznych i polskich hodowli pszenicy ozimej w warunkach Radzikowa w 2012 r, Skala 1 9, gdzie 1 = do 100% wymarznięcia, 9 = 0 do 10% wymarznięcia Lp. Odmiana powt 1 powt 2 śrd Hodowca 20 Muszelka 6 3 4,0 DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o. 21 Markiza 3 7 5,0 Hodowla Roślin Strzelce sp. z o.o. Grupa IHAR 22 Cubus 3 7 5,0 KWS Lochow GmbH 23 Bamberka 6 5 5,5 Hodowla Roślin Strzelce sp. z o.o. Grupa IHAR 24 Kranich 5 7 6,0 Lantmännen SW Seed Hadmersleben GmbH 25 Mulan 5 7 6,0 Nordsaat Saatzucht GmbH Saatzucht Langenstein 26 Skagen 8 4 6,0 W. von Borries-Eckendorf GmbH & Co. KG 27 Tonacja 8 6 6,3 Hodowla Roślin Strzelce sp. z o.o. Grupa IHAR 28 Jenga 8 5 6,5 Nordsaat Saatzucht GmbH Saatzucht Langenstein 29 Muza 7 6 6,5 Małopolska Hodowla Roślin-HBP sp. z o.o. 30 Ostroga 8 6 7,0 DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o. 31 Forkida 7 7 7,0 DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o. 32 Baletka 8 7 7,5 RAGT 2n 33 Begra 7 8 7,5 DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o. 34 Natula 8 7 7,5 Małopolska Hodowla Roślin-HBP sp. z o.o. 35 Banderola 8 8 8,0 DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o. 36 Bogatka 8 8 8,0 DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o. 37 Jantarka 9 7 8,0 DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o. 38 Julius 8 8 8,0 KWS Lochow GmbH 39 Kohelia 7 9 8,0 Małopolska Hodowla Roślin-HBP sp. z o.o. 40 Torrild 9 7 8,0 W. von Borries-Eckendorf GmbH & Co. KG 41 Arkadia 7 9 8,0 DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o. 44 Finezja 9 9 9,0 DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o. 45 Liwilla 9 9 9,0 DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o.

Przezimowanie odmian pszenicy i pszenżyta Widok pól doświadczalnych 20.04.2012 Pszenica

Widok siewki oziminy w 2016 roku http://www3.syngenta.com/country/pl/pl/media/newsy/pages/ ocena_stanu_przezimowania.aspx

Ocena stanu przezimowania ozimin w 2015/2016 roku Kluczowym organem siewki jest węzeł krzewienia, jeżeli jest nieuszkodzony roślina odrośnie nawet po utracie przemrożonych liści i korzeni. Węzeł jest zagłębiony w glebie i w warunkach odpowiedniej okrywy śnieżnej może przetrwać beż uszkodzeń. http://www3.syngenta.com/country/pl/pl/media/newsy/pages/ ocena_stanu_przezimowania.aspx

Ocena stanu przezimowania ozimin w 2015/2016 roku Najgroźniejsze zjawisko bezśnieżna zima i gwałtowne spadki temperatury. Szczególnie groźne przy niecałkowitym zahartowaniu roślin podczas ciepłej jesieni, zwłaszcza bez przymrozków zwiększających znacznie odporność. To miało miejsce w 2015/2016. Rośliny uszkodzone, nie wykazujące odrostu http://www3.syngenta.com/country/pl/pl/media/newsy/pages/ ocena_stanu_przezimowania.aspx

Wzrost kryształów lodu na szerokość Zmiany powyższe powodują zwiększenie odporności tkanek na niską temperaturę chodzi głównie o niedopuszczenie do zamarzania treści komórkowej (cytoplazmy) w temperaturze poniżej zera stopni Celsjusza.

Wzrost kryształów lodu na szerokość Woda krystalizuje w przestworach międzykomórkowych, cytoplazma się zagęszcza, a specyficzne białka powodują zmianę sposobu krystalizacji wody wewnątrzkomórkowej (jeżeli już do tego dojdzie) tak, aby powstawały małe kryształy lodu nie powodujące uszkodzeń organelli komórkowych.

Wzrost kryształów lodu na szerokość bardziej groźne

Wzrost kryształów lodu na grubość mniej groźne

Podsumowanie: 1. Hartowanie trwa długo- co najmniej kilka tygodni, rozhartowanie krótko- kilka dni, zatem nawet kilkudniowe ocieplenia śród zimowe mogą spowodować utratę nabytej mrozoodporności i śmierć roślin po powtórnym nastaniu mrozu. 2. Mrozoodporność jest głównym elementem zimotrwałości, ale w przeżyciu roślin ma również znaczenie pokrywa śnieżna, silny wiatr, zamarzanie i rozmarzanie gleby, podatność na choroby grzybowe, zwłaszcza po ustaniu mrozów. 3. Zimotrwałość zależy od cech odmianowych: mrozoodporności, wyrównania wzrostu i terminu wschodów, odporności na choroby i szkodniki, jak i prawidłowej agrotechniki zachowania optymalnych terminów i głębokości siewu, nawożenia i zawartości wody w glebie. 4. Czynniki naturalne, jak okrywa śnieżna, przebieg temperatury w okresie jesieni i zimy oraz na wiosnę, opady, występowanie patogenów i szkodników również wpływają na przeżycie i odrost po ustaniu mrozów.

Dobór odmian zbóż przydatnych pod względem mrozoodporności i zimotrwałości do uprawy w trudnych warunkach środowiskowych.

Struktura zasiewów zbóż w Podlaskiem pszenżyto jare 6% Pszenica ozima 14% Pszenica jara 7% pszenżyto ozime 33% Żyto 15% Owies 17% Jęczmień jary 6% Jęczmień ozimy 2%

Dobór odmian dla rejonu Podlasia Pszenica ozima Pszenżyto ozime Żyto ozime Jęczmień ozimy 1. Artist 1. Agostino 1. Armand 1.Holmes 2. KWS Ozon 2. Borowik 2. Dańkowskie A. 2. KWS Meridian 3. Linus 3. Fredro 3. Domir 3. Souleyka 4. Mulan 4. Pigmej 4. Horyzo 4. Titus 5. Natula 5. Subito 5. Stanko 5. Zenek 6. Patras 6. Tomko 6. SU Stakkato F1 7. Torino

Plon ziarna pszenicy ozimej w 2015 r. (dt. z ha) z KR Odmiana Średnia % wzorca A2-A1 Wzorzec dt z ha 96,7 x 15,6 KWS Ozon 93,6 97 17,7 Patras 96,9 100 13,8 Artist 99,5 103 17,3 Markiza 79,6 82 21,1 Fakir 86,6 90 17,7 Ohio 97,9 101 17,2 KWS Loft 96,2 100 17 Tobak 93,4 97 16,8 Rotax 96,7 100 16,6 Ostroga ostka 86,1 89 16,5 Florus 94,4 98 16,3 Pengar 96,1 99 16,1 Natula 94 97 15,6 Vikaras DS 90,9 94 15,5 Bogatka 89,4 93 15,2 Franz 95,8 99 14,5 KWS Dakotana 100,7 104 14,4 KWS Livius 90,9 94 14,3 RGT Kilimanjaro 96,6 100 13,8 Skagen 91,7 95 13,4 Bamberka 90,8 94 13,3 Mulan 98,7 102 13,2 Belissa 93,4 97 13,2 Platin 93,1 96 13 Hondia 88,1 91 12,6 Torrild 92,2 95 12,1 Lavantus 92,2 95 12 Fidelius 87,3 90 11,7 Astoria 89,2 92 11,6 Linus 98,9 102 11,1 Arktis 88,8 92 10,7 Speedway 104,6 108 10,3 Zunda DS 96,1 99 6

Charakterystyka Odmian pszenicy ozimej zalecanych dla województwa Podlaskiego Natula Artist KWS Ozon Linus Mulan Patras Rok wpisania na Listę Odmian Zalecanych 2011 2016 2013 2014 2011 2015 Kraj PL DE DE FR DE DE Typ A B B A B A Plon 2015 a1 (wz.=97,7 dt z ha) % wz, 95 102 101 104 100 97 Plon 2014 a1 (wz.=88,5 dt z ha) % wz, 99 104 102 107 101 104 Plon 2013 a1 (wz.=72,2 dt z ha) % wz. Plon 2012 a1 (wz.=69,6 dt z ha) % wz. % wz, 104 111 103 107 106 106 % wz, 106 118 115 115 103 113 Plon 2015 a2 (wz.=108,6 dt z ha) % wz, 95 103 100 103 101 98 Plon 2014 a2 (wz.= 103,4 dt z ha) Plon 2013 a2 (wz.=86,4 dt z ha) % wz. % wz, 100 103 101 105 102 102 % wz, 99 106 103 106 102 104 Plon 2012 a2 (wz.=81,3 dt z ha) % wz, 104 114 113 112 102 110 Mrozoodporność Skala 9 st, 4,5 4 4 4 3 4

Odmiany pszenicy ozimej w KR 2016 wg zimotrwałości Na czerwono zaznaczone odmiany pszenicy ozimej rekomendowane dla Podlaskiego Odmiana Mrozoodp orność (skala 9 st.) Kraj Odmiana Mrozoodp orność (skala 9 st.) Odmiana Mrozoodpo rność (skala Odmiana 9 st.) Mrozood porność (skala 9 st.) Smuga 6,5 PL Skagen 4,5 Meteor 3,5 Kredo 2,5 Ostroga 6 PL Torrild 4 Tobak 3,5 Jenga 2,5 Arkadia 6 PL Wydma 4 Skippy 3,5 Kepler 2,5 Bogatka 6 PL RGT Kilimanjaro 4 Mulan 3 Muszelka 2,5 Legenda 6 PL Patras 4 Pengar 3 Ohio 2,5 Kohelia 5,5 PL Platin 4 Rockefeller 3 Speedway 2,5 Sailor 5,5 DE Praktik 4 Silenus 3 Tulecka 2,5 Tonacja 5,5 PL Linus 4 Kranich 3 Smaragd 2 Naridana 5 PL KWS Dakotana 4 KWS Malibu 3 Oxal 2 Jantarka 5 PL KWS Ozon 4 KWS Loft 3 Operetka 2 Markiza 5 PL Artist 4 Janosch 3 KWS Dacanto 2 Fidelius 5 AT Florus 4 Boomer 3 Forum 2 Fakir 4,5 DE Delawar 4 Consus 3 Belenus 2 Forkida 4,5 PL Lavantus 3,5 Florencia 3 Elipsa 2 Belissa 4,5 PL Leandrus 3,5 Astoria 3 Bockris 2 Baletka 4,5 FR KWS Livius 3,5 Bamberka 3 Bystra 1,5 Arktis 4,5 DE Ludwig 3,5 Banderola 2,5 KWS Magic 1,5 Hondia 4,5 Pl Gimantis 3,5 Akteur 2,5 Henrik 1,5 Natula 4,5 PL Franz 3,5 Askalon 2,5 Meister 1,5 Rotax 4,5 DE Pokusa 3,5 Estivus 2,5 Rapsodia 1,5

Odmiany pszenżyta ozimego w KR 2016 wg zimotrwałości Odmiana Zimotrwałość (skala 9 st.) Odmiana Zimotrwałość (skala 9 st.) Tomko 6,5 Pigmej 5 Tornado 6,5 Pizarro 5 Transfer 6,5 Fredro 4,5 Trismart 6,5 Baltiko 4,5 Wiarus 6,5 Alekto 4 Twingo 6 Algoso 4 Trapero 6 Amorozo 4 Aliko 6 Gniewko 4 Meloman? 6 Elpaso 4 Palermo 6 Sorento 4 Panteon 5,5 Maestozo 4 Pawo 5,5 Tulus 4 Rotondo 5,5 Torino 3,5 Grenado 5,5 KWS Trisol 3,5 Borowik 5,5 Leontino 3,5 Borwo 5,5 Agostino 3,5 Subito 5,5 Atletico 3,5 Todan 5,5 Bereniko 3 Witon 5,5 Cerber 2,5 Trefl 5 Cyrkon 2,5 Lombardo 5

Odmiany jęczmienia ozimego w KR 2016 wg mrozoodporności Odmiana Mrozoodporność (skala 9 st.) Odmiana Mrozoodporność (skala 9 st.) Fridericus 6,0 Antonella 5,0 Henriette 5,5 Holmes 4,5 Karakan 5,5 Bartosz 4,5 Kobuz 5,5 Metaxa 4,5 Titus 5,5 KWS Kosmos 4,5 Zenek 5,5 SU Melania 4,5 Quadriga 5,0 SU Vireni 4,5 Scarpia 5,0 Souleyka 4,5 SU Elma 5,0 Nickela 4,5 KWS Meridian 5,0 Vincenta 4,5 Lomerit 5,0 Wintmalt 3,5 Maybrit 5,0

Żyto ozime wszystkie zalecane odmiany: populacje i mieszańce cechują się wysoką mrozoodpornością i zimotrwałością. Podstawowym kryterium doboru do uprawy powinien być plon, dostępność i cena materiału siewnego.

Podsumowanie: 1. Wojewódzkie Zespoły Porejestrowego Doświadczalnictwa Odmianowego winny w listach zalecanych odmian w rejonach o dużym ryzyku wystąpienia niekorzystnych czynników meteorologicznych (przewlekłe i ostre zimy) włączać odmiany zbóż o stabilnej wysokiej mrozoodporności i zimotrwałości. 2. Hodowla Polska oferuje nieliczne ale wartościowe odmiany pszenicy i pszenżyta ozimego o podwyższonej mrozoodporności i zimotrwałości.

Stan obecny polskiej hodowli - nowe odmiany pod względem mrozoodporności i zimotrwałości.

Wyhodowane rody pszenicy ozimej bada się w ścisłych polowych i laboratoryjnych zespołowych doświadczeniach hodowlanych (wstępnych). W sezonie 2015/16 DW założone zostały doświadczenia dla pszenicy, pszenżyta, żyta i jęczmienia ozimego.

Pszenica ozima-firmy uczestniczące w badaniach: Małopolska Hodowla Roślin - ARR, Poznańska Hodowla Roślin ARR, Hodowla Roślin DANKO ARR, Hodowla Roślin SMOLICE sp. zo.o - grupa IHAR, Hodowla Roślin STRZELCE sp. zo.o - grupa IHAR, IHAR-PIB Radzików.

Wykonawcy-współautorzy badań: Dr Przemysław Matysik, dr Zygmunt Nita, mgr Barbara Żmijewska, dr Edward Witkowski, dr Jarosław Bojarczuk, mgr Krzysztof Rubrycki, mgr Maria Bogacka, mgr Teresa Sikora, dr hab. Andrzej Bichoński, dr Tadeusz Drzazga, mgr Teresa Rostkowska, prof. Henryk Czembor, prof. Edward Arseniuk

Metoda badań: Doświadczenia zakłada się w 3 powtórzeniach; 2 powtórzenia na poziomie A2 - Losowanie obiektów rożne + rozlosowanie poletek różne. oraz 3 powtórzenie na poziomie A1 - będące lustrzanym odbiciem 2 powtórzenia poziomu A2.

Lp. Charakterystyka glebowo-klimatyczna 10 lokalizacji doświadczeń z pszenicą ozimą MIEJSCO- WOŚCI REGION TYP GLEBY Klasa Poziom 1 Dębina Pomorskie, Żuławy Mady żuławskie I A2-A1 2 Kobierzyce Dolnośląskie, okolice Ślęży Szare ziemie III a A2-A1 3 Modzurów Śląskie, rejon Raciborza Czarnoziem zdegradowany II a A2-A1 4 Nagradowice Wielkopolska, rejon Poznania Brunatna III a A2-A1 5 Krzemlin Zachodnio-pomorskie Brunatna III a A2-A1 6 Polanowice Małopolska, rejon Proszowic Less zdegradowany I A2-A1 7 Smolice Wielkopolska środkowa Brunatna III a A2-A1 8 Strzelce Łódzkie, pn. część niziny mazowieckiej Brunatna II A2-A1 9 Kończewice Kujawsko-pomorskie, rejon Chełmży Mady, ciężkie ziemie I A2-A1 10 Radzików Mazowieckie, rejon zachodni Czarne ziemia, zdegradowane III b A2-A1

Liczba obiektów: NAZWA SPÓŁKI LICZBA RODÓW S1 S2 S3 RAZEM DANKO 14 13 13 40 MHR 11 11 12 34 PHR 8 7 7 22 HR SMOLICE 7 8 8 23 HR STRZELCE 10 11 10 31 WZORCE 3 3 3 9 RAZEM 53 53 53 159

Badania Ocena laboratoryjna mrozoodporności w komorach mrożeniowych; w br temperatura krytyczna temp. mrożenia I powtórzenia -16 st.c, powtórzenia 2 i 3 wymarzły całkowicie, gdyż 2-5 01. 2016 temp. minim. wynosiła -15,8-17,6 st.c oraz w okresie 18-23 01. 2016-15,1 - -17,7 st. Ocena w % siewek żywych. Ocena stanu przezimowania (jeśli wystąpią odpowiednie warunki) wykonuje się na poletkach doświadczalnych. Ocena rejestrowana jest w skali 1-9. Oceną końcową jest ocena zbieżności stopnia porażenia w laboratorium z oceną polową.

Wyniki oceny mrozoodporności w 2016 w komorach mrożeniowych w Smolicach ( 1 seria)

Ocena przezimowania rodów pszenicy ozimej w warunkach polowych w 2016 r. w 1 serii 7 miejsc.

Wyniki oceny przezimowania rodów p. ozimej w Radzikowie w 2016 r. w serii 1

Mrozoodporność a zimotrwałość pszenicy ozimej w serii 1 (korelacja stopnia przezimowania w Radzikowie z oceną laboratoryjną w Smolicach) WSP.KORELACJI ZIM MRZ ZIMOTRWAŁOŚĆ 1 MROZOODPORNOŚĆ 0,685 1

Pszenżyto ozime-doświadczenia wstępne 2015/2016 LICZBA OBIEKTÓW LICZBA RODÓW RAZEM S 1 S2 HODOWLA ROŚLIN STRZELCE SHR BORÓW 9 9 18 SHR MALYSZYN 6 6 12 HODOWLA ROŚLIN DANKO 12 12 24 WSPÓLNE 3 3 6 WZORCE 3 3 6 RAZEM 33 33 66

Wykonawcy doświadczeń: Hodowla Roślin Strzelce Dr Zygmunt Nita, mgr Łukasz Mańkowski, dr. Grzegorz Budzianowski, mgr Grzegorz Milewski, HR DANKO Mgr Małgorzata Niwińska, dr Zofia Banaszak, Dr Mirosław Pojmaj, mgr Ewa Czerwińska, mgr Danuta Kurleto, mgr Marcin Konieczny, IHAR-PIB Radzików mgr Teresa Rostkowska, prof. Henryk Czembor, prof. Edward Arseniuk.

Lokalizacja doświadczeń Miejscowość Województwo Przedplon Poziom agro Klasa Dębina POMORSKIE rzepak oz. A2- A1 IV a CHORYŃ WIELKOPOLKIE rzepak oz. A2- A1 IV a LASKI MAZOWIECKIE rzepak oz. A2- A1 III a SZELEJEWO WIELKOPLSKIE rzepak oz. A2- A1 IV a BOROWO WIELKOPLSKIE rzepak oz. A2- A1 IIIb MAŁYSZYN LUBUSKIE rzepak oz. A2- A1 IV b STRZELCE ŁÓDZKIE rzepak oz. A2- A1 IIIb RADZIKÓW MAZOWIECKIE rzepak oz. A2- A1 III b

Porównanie przezimowania rodów pszenżyta - wiosna 2016 ( 1 seria)

Porównanie przezimowania rodów pszenżyta - wiosna 2016 ( 2 seria)

Ocena polowa rodów pszenżyta ozimego w 2016 roku w skali 1-9 (średnia z miejscowości (Radzików, Małyszyn, Borów) seria 1

Ocena polowa przezimowania rodów pszenżyta ozimego w 2016 roku w skali 1-9 (średnia z miejscowości (Radzików, Małyszyn, Borów) seria 2

Jęczmień ozimy NAZWA SPÓŁKI LICZBA RODÓW Dwurzędowy Wielorzedowy RAZEM DANKO 12 8 20 Smolice-SHR Bąków 16 7 23 PHR 12 0 12 WZORCE 2 2 4 RAZEM 42 17 59

Lokalizacja doświadczeń wstępnych z j. ozimymi Lokalizacja doświadczeń Miejscowość Region Wiatrowo Zachodnio-pomorski Nagradowice Wielkopolski Modzurów Śląski-rejon Raciborza Szelejewo Wielkopolski Oleśnica Mała Dolny Śląsk Bąków Opolski

Wykonawcy doświadczeń Dr. Roman Biliński, mgr Małgorzata Małysa- HR Smolice, Dr Zofia Banaszak, mgr Teresa Sikora, mgr Anna Kojpasz, mgr Marcin Konieczny- HR DANKO Dr Zdzisław Paszkiewicz, mgr Daria Świerblewska - Poznańska Hodowla Roślin.

WTD 2648/13 BKH 1136/14 BKH 1141/14 DS. 376/14 DS. 429/14 BKH 3191/13 BKH 5484/14 DS. 356/14 DS. 377/14 DS. 393/14 DS. 427/14 WTD 1759/13 WTD 2708/13 WTD 3644/13 BKH 3371/13 BKH 3422/14 BKH 5035/14 BKH 5180/14 BKH 5218/14 DS. 418/14 WTD 1945/13 WTD 2600/13 WTD 2612/13 WTD 3062/13 BKH 1162/14 BKH 3399/13 BKH 5018/14 BKH 5176/14 BKH 5182/14 BKH 5247/14 BKH 9002/8/13 DS. 354/14 DS. 365/14 DS. 420/14 DS. 425/14 DS. 426/14 WTD 1339/13 WTD 2606/13 WTD 2618/13 WTD 3566/13 Titus Wz Soulejka Wz Ocena przezimowania rodów j. ozimego wielorzędowego w skali 1-9 w Bąkowie 9,5 9,0 8,5 8,0 7,5 7,0

Ocena przezimowania rodów j. ozimego dwurzędowego w skali 1-9 w Bąkowie 9,2 9,0 8,8 8,6 8,4 8,2 8,0 7,8 7,6 7,4

Podsumowanie 1. Przezimowanie roślin (zbóż) jest procesem skomplikowanym, wymagającym ciągłego monitorowania zmian klimatycznych i dostępności odmian odpornych na skrajne warunki klimatyczne. 2. Hodowla zbóż powinna w równym stopniu preferować w trakcie selekcji formy łączące wysoki potencjał plenności z mrozoodpornością (zimotrwałością).

3. Wyodrębnione formy charakteryzujące się wysokospecjalistycznymi cechami (np. mrozoodpornością) powinny być zabezpieczane w bankach genów i stanowić źródło genetyczne w uszlachetnianiu plennych ale gorszych rodów. 4. Wprowadzane sukcesywnie do hodowli nowych odmian nowoczesne innowacyjne metody biochemiczne, wykorzystanie markerów molekularnych i techniki androgenezy, haploidyzacji powinno w najbliższym czasie poprawić dostępność odporniejszych a zarazem plennych odmian zbóż.

Dziękuję za uwagę.