Przezimowanie odmian zbóż i rzepaku w warunkach pogodowych Polski dobór odmian

Transkrypt

1 Przezimowanie odmian zbóż i rzepaku w warunkach pogodowych Polski dobór odmian Tadeusz Śmiałowski 1, Tadeusz Wałkowski 2, Tadeusz Oleksiak 3, Zbigniew Rybka 4, Edward Arseniuk 5 IHAR-PIB Radzików, 1,3 Zakład Nasiennictwa i Nasionoznawstwa, 2 Oddział IHAR-PIB w Poznaniu, 3 Zakład Fizjologii i Biochemii Roślin, 5 Zakład Fitopatologii 3 zhsmialo@cyf-kr.edu.pl:, t.oleksiak@ihar.edu.pl: z.rybka@ihar.edu.pl:.

2 Plan referatu; 1. Fizjologiczne, genetyczne podstawy zimotrwałości i mrozoodporności roślin ze szczególnym uwzględnieniem zbóż i rzepaku. Dr Zbigniew Rybka. 2. Dobór odmian zbóż i rzepaku przydatnych pod względem mrozoodporności i zimotrwałości do uprawy w trudnych warunkach środowiskowych. Dr Tadeusz Wałkowski, dr Tadeusz Oleksiak, prof. E.Aresniuk 3. Stan obecny polskiej hodowli - nowe rodyodmiany pod względem mrozoodporności i zimotrwałości zbóż i rzepaku. Dr Tadeusz Śmiałowski, dr Tadusz Wałkowski.

3 Fizjologiczne, genetyczne podstawy zimotrwałości i mrozoodporności roślin ze szczególnym uwzględnieniem zbóż.

4 Uwarunkowania fizjologiczno-genetyczne Mrozoodporność/zimotrwałość cecha wielogenowa, ekspresja i supresja genów jest modyfikowane wpływami środowiska. Brak genów warunkujących odporność roślina nieodporna. Obecność takich genów potencjalna odporność. Mrozoodporność nie ujawni się jeżeli nie zaistnieją odpowiednie warunki. Rośliny nie poddane hartowaniu mają bardzo słabą odporność, niezależnie od genotypu. Hartowanie następuje w czasie jesieni obniża się temperatura, skraca dzień, zmniejsza się intensywność oświetlenia i spektrum światła. Efektem jest zmiana sposobu wydatkowania energii - zahamowanie wzrostu i przestawienie metabolizmu w kierunku gromadzenia substancji osmotycznie czynnych, głównie cukrów, ale również białek, zmiana składu lipidów błon komórkowych, przebudowa struktury błon komórkowych. Nazywamy to aklimatyzacją lub hartowaniem.

5 Stan doświadczeń zbóż ozimin na jesieni 2015 r.

6 Ocena stanu przezimowania ozimin w 2016 roku Pole z prawie całkowicie wymarzniętymi roślinami ocena_stanu_przezimowania.aspx

7 Ocena stanu przezimowania ozimin w 2016 roku Poletka doświadczalne z całkowicie wymarzniętymi roślinami

8 Przezimowanie odmian pszenicy i pszenżyta Widok pól doświadczalnych Pszenica

9 Widok siewki oziminy w 2016 roku ocena_stanu_przezimowania.aspx

10 Ocena stanu przezimowania ozimin w 2015/2016 roku Kluczowym organem siewki jest węzeł krzewienia, jeżeli jest nieuszkodzony roślina odrośnie nawet po utracie przemrożonych liści i korzeni. Węzeł jest zagłębiony w glebie i w warunkach odpowiedniej okrywy śnieżnej może przetrwać beż uszkodzeń. ocena_stanu_przezimowania.aspx

11 Ocena stanu przezimowania ozimin w 2015/2016 roku Najgroźniejsze zjawisko bezśnieżna zima i gwałtowne spadki temperatury. Szczególnie groźne przy niecałkowitym zahartowaniu roślin podczas ciepłej jesieni, zwłaszcza bez przymrozków zwiększających znacznie odporność. Takie zjawisko miało miejsce w 2015/2016. Rośliny uszkodzone, nie wykazujące odrostu ocena_stanu_przezimowania.aspx

12 Wzrost kryształów lodu na szerokość Zmiany zachodzące jesienią powodują zwiększenie odporności tkanek na niską temperaturę chodzi głównie o niedopuszczenie do zamarzania treści komórkowej (cytoplazmy) w temperaturze poniżej zera stopni Celsjusza.

13 Wzrost kryształów lodu na szerokość Woda krystalizuje w przestworach międzykomórkowych, cytoplazma się zagęszcza, a specyficzne białka powodują zmianę sposobu krystalizacji wody wewnątrzkomórkowej (jeżeli już do tego dojdzie) tak, aby powstawały małe kryształy lodu nie powodujące uszkodzeń organelli komórkowych.

14 Wzrost kryształów lodu na szerokość bardziej groźne

15 Wzrost kryształów lodu na grubość mniej groźne

16 Podsumowanie: 1. Hartowanie trwa długo- co najmniej kilka tygodni, rozhartowanie krótko- kilka dni, zatem nawet kilkudniowe ocieplenia śród zimowe mogą spowodować utratę nabytej mrozoodporności i śmierć roślin po powtórnym nastaniu mrozu. 2. Mrozoodporność jest głównym elementem zimotrwałości, ale w przeżyciu roślin ma również znaczenie pokrywa śnieżna, silny wiatr, zamarzanie i rozmarzanie gleby, podatność na choroby grzybowe, zwłaszcza po ustaniu mrozów. 3. Zimotrwałość zależy od cech odmianowych: mrozoodporności, wyrównania wzrostu i terminu wschodów, odporności na choroby i szkodniki, jak i prawidłowej agrotechniki zachowania optymalnych terminów i głębokości siewu, nawożenia i zawartości wody w glebie. 4. Czynniki naturalne, jak okrywa śnieżna, przebieg temperatury w okresie jesieni i zimy oraz na wiosnę, opady, występowanie patogenów i szkodników również wpływają na przeżycie i odrost po ustaniu mrozów.

17 Dobór odmian zbóż przydatnych pod względem mrozoodporności i zimotrwałości do uprawy w trudnych warunkach środowiskowych.

18

19 PSZENICA OZIMA

20 Uszeregowanie odmian zagranicznych i polskich pszenicy oz. pod względem poziomu mrozoodporności z rejestru COBORU w warunkach Radzikowa w 2012 r, Skala 1 9, gdzie 1 = do 100% wymarznięcia, 9 = 0 do 10% wymarznięcia Lp. Odmiana powt 1 powt 2 śrd Hodowca 1 Bagou 1 1 1,0 Saaten Union Recherche SARL 2 Bystra 1 1 1,0 RAGT 2n, France 3 Galvano 1 1 1,0 KWS Lochow GmbH 4 Garantus 1 1 1,0 RAGT Semences Polska sp. z o.o. Limagrain Central Europe Societe Europeenne Spółka Europejska Oddział w Polsce 5 Henrik 1 1 1,0 6 Look 1 1 1,0 Dieckmann Seeds Polska sp. z o.o. 7 Slade 1 1 1,0 RAGT Semences Polska sp. z o.o. 8 Meister 1 1 1,0 RAGT Semences Polska sp. z o.o. 9 Linus 1 1 1,0 RAGT Semences Polska sp. z o.o. 10 Oxal 1 1 1,0 RAGT Semences Polska sp. z o.o. 11 Kepler 1 2 1,5 Limagrain Central Europe Societe Europeenne Spółka Europejska Oddział w Polsce 12 Kredo 2 2 2,0 Saaten-Union Polska sp. z o.o. 13 Elipsa 2 2 2,0 Limagrain Belgium N.V. 14 Askalon 4 1 2,5 Nordsaat Saatzucht GmbH Saatzucht Langenstein 15 Operetka 5 1 3,0 Limagrain Central Europe Societe Europeenne 16 Bockris 2 5 3,5 Strube Research GmbH & Co. KG 17 Kampana 1 6 3,5 DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o. 18 Smaragd 7 1 4,0 Lantmännen SW Seed Hadmersleben GmbH 19 KWS Ozon 6 2 4,0 KWS Lochow GmbH

21 Odmiany pszenicy ozimej w KR 2016 wg zimotrwałości Odmiana Mrozoodp orność (skala 9 st.) Kraj Odmiana Mrozoodp orność (skala 9 st.) Odmiana Mrozoodpo rność (skala Odmiana 9 st.) Mrozood porność (skala 9 st.) Smuga 6,5 PL Skagen 4,5 Meteor 3,5 Kredo 2,5 Ostroga 6 PL Torrild 4 Tobak 3,5 Jenga 2,5 Arkadia 6 PL Wydma 4 Skippy 3,5 Kepler 2,5 Bogatka 6 PL RGT Kilimanjaro 4 Mulan 3 Muszelka 2,5 Legenda 6 PL Patras 4 Pengar 3 Ohio 2,5 Kohelia 5,5 PL Platin 4 Rockefeller 3 Speedway 2,5 Sailor 5,5 DE Praktik 4 Silenus 3 Tulecka 2,5 Tonacja 5,5 PL Linus 4 Kranich 3 Smaragd 2 Naridana 5 PL KWS Dakotana 4 KWS Malibu 3 Oxal 2 Jantarka 5 PL KWS Ozon 4 KWS Loft 3 Operetka 2 Markiza 5 PL Artist 4 Janosch 3 KWS Dacanto 2 Fidelius 5 AT Florus 4 Boomer 3 Forum 2 Fakir 4,5 DE Delawar 4 Consus 3 Belenus 2 Forkida 4,5 PL Lavantus 3,5 Florencia 3 Elipsa 2 Belissa 4,5 PL Leandrus 3,5 Astoria 3 Bockris 2 Baletka 4,5 FR KWS Livius 3,5 Bamberka 3 Bystra 1,5 Arktis 4,5 DE Ludwig 3,5 Banderola 2,5 KWS Magic 1,5 Hondia 4,5 Pl Gimantis 3,5 Akteur 2,5 Henrik 1,5 Natula 4,5 PL Franz 3,5 Askalon 2,5 Meister 1,5 Rotax 4,5 DE Pokusa 3,5 Estivus 2,5 Rapsodia 1,5

22 Poziom mrozoodporności odmian zagranicznych i polskich hodowli pszenicy ozimej w warunkach Radzikowa w 2012 r, Skala 1 9, gdzie 1 = do 100% wymarznięcia, 9 = 0 do 10% wymarznięcia Lp. Odmiana powt 1 powt 2 śrd Hodowca 20 Muszelka 6 3 4,0 DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o. 21 Markiza 3 7 5,0 Hodowla Roślin Strzelce sp. z o.o. Grupa IHAR 22 Cubus 3 7 5,0 KWS Lochow GmbH 23 Bamberka 6 5 5,5 Hodowla Roślin Strzelce sp. z o.o. Grupa IHAR 24 Kranich 5 7 6,0 Lantmännen SW Seed Hadmersleben GmbH 25 Mulan 5 7 6,0 Nordsaat Saatzucht GmbH Saatzucht Langenstein 26 Skagen 8 4 6,0 W. von Borries-Eckendorf GmbH & Co. KG 27 Tonacja 8 6 6,3 Hodowla Roślin Strzelce sp. z o.o. Grupa IHAR 28 Jenga 8 5 6,5 Nordsaat Saatzucht GmbH Saatzucht Langenstein 29 Muza 7 6 6,5 Małopolska Hodowla Roślin-HBP sp. z o.o. 30 Ostroga 8 6 7,0 DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o. 31 Forkida 7 7 7,0 DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o. 32 Baletka 8 7 7,5 RAGT 2n 33 Begra 7 8 7,5 DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o. 34 Natula 8 7 7,5 Małopolska Hodowla Roślin-HBP sp. z o.o. 35 Banderola 8 8 8,0 DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o. 36 Bogatka 8 8 8,0 DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o. 37 Jantarka 9 7 8,0 DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o. 38 Julius 8 8 8,0 KWS Lochow GmbH 39 Kohelia 7 9 8,0 Małopolska Hodowla Roślin-HBP sp. z o.o. 40 Torrild 9 7 8,0 W. von Borries-Eckendorf GmbH & Co. KG 41 Arkadia 7 9 8,0 DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o. 44 Finezja 9 9 9,0 DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o. 45 Liwilla 9 9 9,0 DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o.

23 Plon ziarna pszenicy ozimej w 2015 r. (dt. z ha) z Krajow. Rejestru Odmiana Średnia % wzorca A2-A1 Wzorzec dt z ha 96,7 x 15,6 KWS Ozon 93, ,7 Patras 96, ,8 Artist 99, ,3 Markiza 79, ,1 Fakir 86, ,7 Ohio 97, ,2 KWS Loft 96, Tobak 93, ,8 Rotax 96, ,6 Ostroga ostka 86, ,5 Florus 94, ,3 Pengar 96, ,1 Natula ,6 Vikaras DS 90, ,5 Bogatka 89, ,2 Franz 95, ,5 KWS Dakotana 100, ,4 KWS Livius 90, ,3 RGT Kilimanjaro 96, ,8 Skagen 91, ,4 Bamberka 90, ,3 Mulan 98, ,2 Belissa 93, ,2 Platin 93, Hondia 88, ,6 Torrild 92, ,1 Lavantus 92, Fidelius 87, ,7 Astoria 89, ,6 Linus 98, ,1 Arktis 88, ,7 Speedway 104, ,3 Zunda DS 96,1 99 6

24 Lista odmian pszenicy ozimej zalecanych do uprawy we wszystkich województwach Odmia na T. Dolnoś ląskie Kujaws ko- Pomor skie Lubels kie Lubusk ie Łódzki e Małop olskie Mazo wiecki e Opols kie Podkar packie Podlas kie Pomor skie Święto Śląskie krzyski e Warmi ńsko- Mazur skie Zacho Wielko dniopo polskie morski e KWS Ozon B Linus A Patras A Arkadia A Artist B Sailor A ,5 Natula A Mulan B Ostrog a (oś) A Platin B Praktik A Bambe rka A Fakir B ,5 Julius CCA E bd KWS Livius B Fidelius B ,5 Jantark a B ,5 RAZE M Zimotr wałość (skala 9 st,)

25 Lista odmian pszenicy ozimej zalecanych do uprawy we wszystkich województwach cd. Kujaws Warmi Zachod Zimotr Odmian T. Dolnoś Święto ko- Lubels Lubusk Łódzki Małop MazowOpolsk Podkar Podlas Pomor ńsko- Wielko niopo wałość Śląskie krzyski RAZEM a ląskie Pomor kie ie e olskie ieckie ie packie kie skie Mazurs polskie morski (skala e skie kie e 9 st,) Rotax B 2016 R 2016 R 2016 R 3 5 Skagen A Speedw ay B Hondia A 2016 R 2016 R 2 5,5 KWS Dacant o B Lavantu s A Pengar B RGT Kilimanj aro A 2016 R 2016 R 2 4 Astoria E Brilliant CCA A bd Florus A 2016 R 1 3 Franz A 2016 R 1 3 Kredo A KWS Magic B ,5 Markiza C Oxal A Pamier CCA A bd Tobak B 2016 R 1 3 Tonacja A ,5 Tulecka A RAZEM

26 Dobór odmian zbóż ozimych dla Podlasia Pszenica ozima Pszenżyto ozime Żyto ozime Jęczmień ozimy 1. Artist 1. Agostino 1. Armand 1.Holmes 2. KWS Ozon 2. Borowik 2. Dańkowskie A. 2. KWS Meridian 3. Linus 3. Fredro 3. Domir 3. Souleyka 4. Mulan 4. Pigmej 4. Horyzo 4. Titus 5. Natula 5. Subito 5. Stanko 5. Zenek 6. Patras 6. Tomko 6. SU Stakkato F1 7. Torino

27 Dobór odmian zbóż ozimych dla Małopolski Lp. PSZENICA OZIMA Lp. PSZENŻYTO OZIME l.p ŻYTO OZIME JĘCZMIEŃ OZIMY 1 KWS Ozon 1 ALGOSO 1 SU Stakkato F1 0 2 Linus 2 BOROWIK 2 Dańkowskie Diament 3 Patras 3 AGOSTINO 3 Stanko 4 Arkadia 4 FREDRO 4 Brasetto F1 5 Sailor 5 SUBITO 5 SU Spektrum F1 6 Natula 6 TOMKO 6 Armand 7 Platin 8 Praktik 9 Bamberka 10 Skagen

28 Mrozoodporność odmian pszenicy ozimej z KR - ważona udziałem odmian w reprodukcji nasiennej 5 4,5 4 3,5 skala ,5 2 1,5 1 zagraniczne polskie

29 PSZENŻYTO OZIME

30 Odmiany pszenżyta ozimego w KR 2016 wg zimotrwałości Odmiana Zimotrwałość (skala 9 st.) Odmiana Zimotrwałość (skala 9 st.) Tomko 6,5 Pigmej 5 Tornado 6,5 Pizarro 5 Transfer 6,5 Fredro 4,5 Trismart 6,5 Baltiko 4,5 Wiarus 6,5 Alekto 4 Twingo 6 Algoso 4 Trapero 6 Amorozo 4 Aliko 6 Gniewko 4 Meloman? 6 Elpaso 4 Palermo 6 Sorento 4 Panteon 5,5 Maestozo 4 Pawo 5,5 Tulus 4 Rotondo 5,5 Torino 3,5 Grenado 5,5 KWS Trisol 3,5 Borowik 5,5 Leontino 3,5 Borwo 5,5 Agostino 3,5 Subito 5,5 Atletico 3,5 Todan 5,5 Bereniko 3 Witon 5,5 Cerber 2,5 Trefl 5 Cyrkon 2,5 Lombardo 5

31 JĘCZMIEŃ OZIMY

32 Odmiany jęczmienia ozimego w KR 2016 wg mrozoodporności Odmiana Mrozoodporność (skala 9 st.) Odmiana Mrozoodporność (skala 9 st.) Fridericus 6,0 Antonella 5,0 Henriette 5,5 Holmes 4,5 Karakan 5,5 Bartosz 4,5 Kobuz 5,5 Metaxa 4,5 Titus 5,5 KWS Kosmos 4,5 Zenek 5,5 SU Melania 4,5 Quadriga 5,0 SU Vireni 4,5 Scarpia 5,0 Souleyka 4,5 SU Elma 5,0 Nickela 4,5 KWS Meridian 5,0 Vincenta 4,5 Lomerit 5,0 Wintmalt 3,5 Maybrit 5,0

33 Rekomendowane odmiany jęczmienia ozimego w Polsce Odmiana Dolno śląskie Kujaw sko- Pomor skie Lubels kie Lubus kie Łódzki e Małop olskie Mazo Opolsk wiecki ie e Podka rpacki e Podlas kie Pomor skie Święto Śląskie krzyski e Warmi ńsko- Mazur skie Wielk opolsk ie Zacho dniop Razem omors kie Zimotrw ałość (skala 9 st,) Antonella Titus KWS Meridian Zenek ,5 Souleyka ,5 SU Melania ,5 Henriette Holmes ,5 Fridericus Scarpia Bartosz ,5 SU Vireni (2-rz) 2016 R

34 Żyto ozime wszystkie zalecane odmiany: populacje i mieszańce cechują się wysoką mrozoodpornością i zimotrwałością. Podstawowym kryterium doboru do uprawy powinien być plon, odporność na wyleganie, porastanie, choroby oraz dostępność i cena materiału siewnego.

35 Lista odmian żyta ozimego rekomendowana do uprawy Odmiana Kujaws Warmi Zacho Mazo Święto Dolnoś ko- Lubels Lubusk Łódzki Małop Opolsk Podkar Podlas Pomor ńsko- Wielko dniopo wiecki Śląskie krzyski Razem ląskie Pomor kie ie e olskie ie packie kie skie Mazur polskie morski e e skie skie e SU Stakkato F Dańkowskie Amber Dańkowskie Diament Tur F Stanko Brasetto F Dańkowskie Rubin R Horyzo SU Drive F Domir SU Performer F R 2016 R 2016 R 4 SU Spektrum F Antonińskie SU Satellit F Armand KWS Bono F R 2016 R 2 Palazzo F Bosmo Dańkowskie Złote Gonello F Helltop CCA SU Allawi F SU Skaltio F RAZEM

36 Podsumowanie: 1. Wojewódzkie Zespoły Porejestrowego Doświadczalnictwa Odmianowego winny w listach zalecanych odmian w rejonach o dużym ryzyku wystąpienia niekorzystnych czynników meteorologicznych (przewlekłe i ostre zimy) włączać odmiany zbóż o stabilnej wysokiej mrozoodporności i zimotrwałości. 2. Hodowla Polska oferuje nieliczne ale wartościowe odmiany pszenicy i pszenżyta ozimego o podwyższonej mrozoodporności i zimotrwałości.

37 Stan obecny polskiej hodowli - nowe odmiany pod względem mrozoodporności i zimotrwałości.

38 Wyhodowane rody pszenicy ozimej badane są w ścisłych polowych i laboratoryjnych zespołowych doświadczeniach hodowlanych (wstępnych). W sezonie 2015/16 DW założone zostały doświadczenia dla pszenicy, pszenżyta, żyta i jęczmienia ozimego.

39 Pszenica ozima-firmy uczestniczące w badaniach: Małopolska Hodowla Roślin - ARR, Poznańska Hodowla Roślin ARR, Hodowla Roślin DANKO ARR, Hodowla Roślin SMOLICE sp. zo.o - grupa IHAR, Hodowla Roślin STRZELCE sp. zo.o - grupa IHAR, IHAR-PIB Radzików.

40 Wykonawcy-współautorzy badań: Dr Przemysław Matysik, dr Zygmunt Nita, mgr Barbara Żmijewska, dr Edward Witkowski, dr Jarosław Bojarczuk, mgr Krzysztof Rubrycki, mgr Maria Bogacka, mgr Teresa Sikora, dr hab. Andrzej Bichoński, dr Tadeusz Drzazga, mgr Teresa Rostkowska, prof. Henryk Czembor, prof. Edward Arseniuk, dr Tadeusz Śmiałowski analizy statystyczne

41 Metoda badań: Doświadczenia zakłada się w 3 powtórzeniach; 2 powtórzenia na poziomie A2 - Losowanie obiektów rożne + rozlosowanie poletek różne. oraz 3 powtórzenie na poziomie A1 - będące lustrzanym odbiciem 2 powtórzenia poziomu A2.

42 Lp. Charakterystyka glebowo-klimatyczna 10 lokalizacji doświadczeń z pszenicą ozimą MIEJSCO- WOŚCI REGION TYP GLEBY Klasa Poziom 1 Dębina Pomorskie, Żuławy Mady żuławskie I A2-A1 2 Kobierzyce Dolnośląskie, okolice Ślęży Szare ziemie III a A2-A1 3 Modzurów Śląskie, rejon Raciborza Czarnoziem zdegradowany II a A2-A1 4 Nagradowice Wielkopolska, rejon Poznania Brunatna III a A2-A1 5 Krzemlin Zachodnio-pomorskie Brunatna III a A2-A1 6 Polanowice Małopolska, rejon Proszowic Less zdegradowany I A2-A1 7 Smolice Wielkopolska środkowa Brunatna III a A2-A1 8 Strzelce Łódzkie, pn. część niziny mazowieckiej Brunatna II A2-A1 9 Kończewice Kujawsko-pomorskie, rejon Chełmży Mady, ciężkie ziemie I A2-A1 10 Radzików Mazowieckie, rejon zachodni Czarne ziemia, zdegradowane III b A2-A1

43

44 Liczba obiektów: NAZWA SPÓŁKI LICZBA RODÓW S1 S2 S3 RAZEM DANKO MHR PHR HR SMOLICE HR STRZELCE WZORCE RAZEM

45 Badania pod kątem mrozoodporności Ocena laboratoryjna mrozoodporności w komorach mrożeniowych; w br. temperatura krytyczna temp. mrożenia I powtórzenia -16 st. C, powtórzenia 2 i 3 wymarzły całkowicie, gdyż temp. min. wynosiła -15,8-17,6 st.c oraz w okresie , ,7 st. Ocena w % siewek żywych. Ocena stanu przezimowania (jeśli wystąpią odpowiednie warunki) wykonuje się na poletkach doświadczalnych. Badanie w warunkach prowokacyjnych: specjalna ekspozycja, dobór lokalizacji np. płn. Polski lub tereny podgórskie Ocena rejestrowana jest w skali 1-9. Oceną końcową jest ocena zbieżności stopnia porażenia w laboratorium z oceną polową.

46 Testowanie rodów pszenicy ozimej w komorach chłodniowych siewki przed mrożeniem (fot. E. Witkowski)

47 Wazon z siewkami pszenicy ozimej po wykonaniu mrożenia, zielone siewki-wzorzec, żółte słabo odporny rod pszenicy ozimej. (Autor E.Witkowski).

48 Testowanie siewek w warunkach prowokacyjnych parapety w HR Strzelce (fot. T. Śmiałowski)

49 DC 325/12 DD 250/12 DL 217/12/6 DM 966/ KBP 296/93 AND 532/11 AND 4012/14 SMH 9107 STH STH 3448 DL 228/12/5 DM 1041/14 SMH 9070 STH 3207 STH 4110 SMH 9062 KBP STH 3507 NAD KOH 361 KBP SMH 9072 STH 2161 ARTIST PATRAS Wyniki oceny mrozoodporności w 2016 w komorach mrożeniowych w Smolicach ( 1 seria)

50 Ocena przezimowania rodów pszenicy ozimej w warunkach polowych w 2016 r. w 1 serii 7 miejsc. 9,0 8,0 7,0 6,4 6,9 7,1 7,8 6,3 6,3 6,3 6,0 5,0 4,0 3,5 4,3 3,0 2,0 2,2 1,0 0,0

51 Wyniki oceny przezimowania rodów p. ozimej w Radzikowie w 2016 r. w serii 1 7,0 6,0 5,0 4,0 3,0 2,0 1,0 0,0

52 Mrozoodporność a zimotrwałość pszenicy ozimej w serii 1 (korelacja stopnia przezimowania w Radzikowie z oceną laboratoryjną w Smolicach) WSP.KORELACJI ZIM MRZ ZIMOTRWAŁOŚĆ 1 MROZOODPORNOŚĆ 0,685 1

53 Pszenżyto ozime-doświadczenia wstępne 2015/2016 LICZBA OBIEKTÓW LICZBA RODÓW RAZEM S 1 S2 HODOWLA ROŚLIN STRZELCE SHR BORÓW SHR MALYSZYN HODOWLA ROŚLIN DANKO WSPÓLNE WZORCE RAZEM

54 Wykonawcy doświadczeń: Hodowla Roślin Strzelce Dr Zygmunt Nita, mgr Łukasz Mańkowski, dr. Grzegorz Budzianowski, mgr Grzegorz Milewski, HR DANKO Mgr Małgorzata Niwińska, dr Zofia Banaszak, Dr Mirosław Pojmaj, mgr Ewa Czerwińska, mgr Danuta Kurleto, mgr Marcin Konieczny, IHAR-PIB Radzików mgr Teresa Rostkowska, prof. Henryk Czembor, prof. Edward Arseniuk, dr T. Śmiałowski analizy statystyczne.

55 Lokalizacja doświadczeń Miejscowość Województwo Przedplon Poziom agro Klasa Dębina POMORSKIE rzepak oz. A2- A1 IV a CHORYŃ WIELKOPOLKIE rzepak oz. A2- A1 IV a LASKI MAZOWIECKIE rzepak oz. A2- A1 III a SZELEJEWO WIELKOPLSKIE rzepak oz. A2- A1 IV a BOROWO WIELKOPLSKIE rzepak oz. A2- A1 IIIb MAŁYSZYN LUBUSKIE rzepak oz. A2- A1 IV b STRZELCE ŁÓDZKIE rzepak oz. A2- A1 IIIb RADZIKÓW MAZOWIECKIE rzepak oz. A2- A1 III b

56 Porównanie przezimowania rodów pszenżyta - wiosna 2016 ( 1 seria) 8,5 8 7,5 7 6,5 6 RAH1 MAH1 BOA1 Fredro wz Meloman wz Trefl wz

57 Porównanie przezimowania rodów pszenżyta - wiosna 2016 ( 2 seria) 8 7,8 7,6 7,4 7,2 7 6,8 6,6 6,4 6,2 6 MAH2 BOA2 RAH2 Fredro wz Meloman wz Trefl wz

58 DANKO 2/15 DANKO 12/15 DANKO 13/15 MAH DANKO 20/15 BOHT 719 MAH DAST 73/13 MAH DAST 55/13 DANKO 16/15 DANKO 5/15 DANKO 19/15 BOH BOH MAH DANKO 9/15 BOHT 730 DANKO 18/15 MAH BOH DANKO 6/15 DANKO 1/15 MAH BOH DAST 18/14 BOH BOHT 756 BOHT 754 DANKO13/14 Fredro wz Meloman wz Trefl wz Ocena polowa rodów pszenżyta ozimego w 2016 roku w skali 1-9 (średnia z miejscowości (Radzików, Małyszyn, Borów) seria 1 10,0 9,0 8,0 7,0 6,0 5,0 4,0 3,0 2,0 1,0 0,0

59 Ocena polowa przezimowania rodów pszenżyta ozimego w 2016 roku w skali 1-9 (średnia z miejscowości (Radzików, Małyszyn, Borów) seria 2 DANKO 3/15 MAH BOHT 784 BOHT 785 BOH DANKO 8/15 DANKO 14/15 MAH MAH DAST 24/14 DANKO 7/15 DAST 27/14 BOHT 782 BOH DANKO 22/15 DANKO 21/15 DANKO 10/15 DAST 22/14 DANKO 11/15 BOH MAH BOH BOH DANKO 23/15 MAH DANKO 4/15 BOHT 757 DANKO 17/15 MAH /1 DANKO 15/15 Fredro wz Meloman wz Trefl wz 9,0 8,0 7,0 6,0 5,0 4,0 3,0 2,0 1,0 0,0

60 DANKO 2/15 BOHT 719 MAH MAH DANKO 13/15 DANKO 7/15 BOH DANKO 20/15 DAST 18/14 DANKO 21/15 MAH BOHT 782 BOH DANKO 17/15 DANKO 9/15 DANKO 4/15 BOH DANKO13/14 BOH DANKO 11/15 BOHT 784 Fredro WZ1 DANKO 10/15 MAH DAST 24/14 DANKO 1/15 BOH MAH /1 BOH BOHT 785 BOHT 757 MAH Wyniki badania mrozoodporności rodów pszenżyta ozimego w chłodni % Roślin Żywych

61 Jęczmień ozimy NAZWA SPÓŁKI LICZBA RODÓW Dwurzędowy Wielorzedowy RAZEM DANKO Smolice-SHR Bąków PHR WZORCE RAZEM

62 Lokalizacja doświadczeń wstępnych z j. ozimymi Lokalizacja doświadczeń Miejscowość Region Wiatrowo Zachodnio-pomorski Nagradowice Wielkopolski Modzurów Śląski-rejon Raciborza Szelejewo Wielkopolski Oleśnica Mała Dolny Śląsk Bąków Opolski

63 Wykonawcy doświadczeń Dr. Roman Biliński, mgr Małgorzata Małysa- HR Smolice, Dr Zofia Banaszak, mgr Teresa Sikora, mgr Anna Kojpasz, mgr Marcin Konieczny- HR DANKO Dr Zdzisław Paszkiewicz, mgr Daria Świerblewska - Poznańska Hodowla Roślin. Dr T. Śmiałowski analiza statystyczna

64 Plon a przezimowanie J. ozimego wielorzędowego w Wiatrowie PLON PRZEZIMOWANIE (%R.ŻYWYCH)

65 Plon a przezimowanie j. ozimego dwurzędowego w Wiatrowie PLON (dt/ha) PRZEZIMOWANIE (%)

66 Wyniki przezimowania a plenność j. ozimego wielorzędowego w DW ,7 Zależność plonów jęczmienia ozimego wielorzędowego od zimotrwałości ,9 91, ,7 52,9 PLON 9dt/ha) PRZEZIMOWANIE (% R.ŻYWYCH) SZD AND BKH WIA SREDNI

67 Wyniki przezimowania a plenność j. ozimego dwurzędowego w DW. 120 Zależność plonów jęczmienia ozimego dwurzędowego od zimotrwałości PLON (dt/ha) PRZEZIMOWANIE (%R.ŻYWYCH) 20 0 SZD AND BKH WIA SREDNIA

68 Podsumowanie 1. Przezimowanie roślin (zbóż) jest procesem skomplikowanym, wymagającym ciągłego monitorowania zmian klimatycznych i dostępności odmian odpornych na skrajne warunki klimatyczne. 2. Hodowla zbóż powinna w równym stopniu preferować w trakcie selekcji formy łączące wysoki potencjał plenności z mrozoodpornością (zimotrwałością).

69 3. Wyodrębnione formy charakteryzujące się wysokospecjalistycznymi cechami (np. mrozoodpornością) powinny być zabezpieczane w bankach genów i stanowić źródło genetyczne w uszlachetnianiu plennych ale gorszych rodów. 4. Wprowadzane sukcesywnie do hodowli nowych odmian nowoczesne innowacyjne metody biochemiczne, wykorzystanie markerów molekularnych i techniki androgenezy, haploidyzacji powinno w najbliższym czasie poprawić dostępność odporniejszych a zarazem plennych odmian zbóż.

70 Dziękuję za uwagę.