WSTĘP (oprac. A. Najewski) Coroczne wyniki doświadczeń PDO są wykorzystywane w aktualizacji charakterystyk odmian.

Transkrypt

1

2

3 WSTĘP (oprac. A. Najewski) Zeszyt zawiera wyniki porejestrowych doświadczeń odmianowych ze zbożami ozimymi z roku zbioru 2016 na tle wyników z poprzedniego sezonu wegetacyjnego. Jest to syntetyczne ujęcie, w ramach poszczególnych gatunków, wyników licznych serii doświadczeń (krajowej i wojewódzkich), różniących się zestawem badanych odmian. Seria krajowa w niektórych województwach jest modyfikowana poprzez dodanie pojedynczych odmian, zakwalifikowanych do serii danego województwa. Ponadto, zeszyt zawiera wyniki serii doświadczeń specjalnych z opóźnionym terminem jesiennego siewu pszenicy zwyczajnej ozimej i jarej z lat 2015 i Podstawowe doświadczenia Porejestrowego doświadczalnictwa odmianowego (PDO) z wszystkimi gatunkami zbóż ozimych prowadzono na dwóch poziomach agrotechniki (przeciętnym a 1 i wysokim a 2 ), w dwóch powtórzeniach, według metodyki 1 opracowanej przez specjalistów centrali COBORU. Metodyka ta określa także zakres i sposób przeprowadzania pomiarów i obserwacji oraz sposób ich dokumentowania. Na obu poziomach agrotechniki stosowano tę samą zaprawę nasienną oraz taki sam sposób chemicznego zwalczania chwastów i szkodników. Na przeciętnym poziomie agrotechniki (a 1 ) chemiczna ochrona roślin ogranicza się do zaprawiania nasion i stosowania herbicydów oraz interwencyjnie insektycydów. W przypadku większego zagrożenia stosowane są środki do zwalczania gryzoni. Nawożenie mineralne jest zróżnicowane w poszczególnych punktach doświadczalnych i dostosowane do lokalnych warunków (jakość gleby, rodzaj przedplonu, zasobność gleby w fosfor, potas, magnez itp.). Informację o wielkości nawożenia podano w tabeli 2 każdej syntezy. W celu pełniejszego poznania właściwości odmian, począwszy od sezonu wegetacyjnego 2009/2010, pewną część doświadczeń podstawowych zakłada się po przedplonach zbożowych. Wysoki poziom agrotechniki (a 2 ) różni się od przeciętnego zwiększonym o 40 kg/ha nawożeniem azotowym, stosowaniem dolistnych preparatów wieloskładnikowych (łącznie z fungicydami), ochroną przed wyleganiem (1 zabieg) i chorobami (2 zabiegi). W uzasadnionych przypadkach dopuszcza się dodatkowe stosowanie regulatora wzrostu i fungicydu lub też rezygnację z zabiegu skracania roślin. Stosunkowo często wykonawcy nie stosowali się do wymogu stosowania nawozów dolistnych (kilka, kilkanaście procent doświadczeń). 1) Zboża. Metodyka badania wartości gospodarczej odmian (WGO). NR/P/19/2013. Słupia Wielka Coroczne wyniki doświadczeń PDO są wykorzystywane w aktualizacji charakterystyk odmian. W sezonie wegetacyjnym 2015/2016 kontynuowano rozpoczęte jesienią 2008 roku badania agrotechniczne odmian pszenicy zwyczajnej ozimej i jarej w ramach dodatkowej serii doświadczeń specjalnych finansowanych centralnie. Realizowano je według zasad określonych w metodyce 2), natomiast sposób wykonania obserwacji i pomiarów był identyczny jak w serii podstawowej (metodyka 1) ). Doświadczenia te zakładano po 10 listopada, jako jednoczynnikowe w trzech powtórzeniach. Z racji opóźnionego siewu zwiększono obsadę o 50 nasion na 1 m 2. W doświadczeniach stosowano wysoki poziom agrotechniki (a 2 ). Badano 22 odmiany pszenicy zwyczajnej ozimej oraz 6 odmian pszenicy zwyczajnej jarej. Z reguły odmiany badane są przez dwa kolejne sezony wegetacyjne następujące po roku wpisania do Krajowego rejestru. Dodatkowo w doświadczeniach specjalnych finansowanych lokalnie oceniano reakcję odmian pszenicy zwyczajnej ozimej i jarej oraz pszenżyta ozimego i jarego na siew późnojesienny, reakcję odmian pszenicy zwyczajnej ozimej na uprawę po kukurydzy i po przedplonach zbożowych. Oceniano również reakcję odmian pszenicy ozimej na niskonakładowy poziom technologii. Założono także doświadczenia z pszenicą zwyczajną ozimą, pszenżytem ozimym i żytem ozimym w warunkach uprawy ekologicznej. Wyniki tych doświadczeń, ze względu na ich wojewódzki charakter, nie zostały uwzględnione w niniejszej publikacji, są natomiast upowszechniane w wydawnictwach regionalnych. Powierzchnia pojedynczego poletka do zbioru wynosiła na ogół 15 m 2, w niektórych doświadczeniach (poza punktami COBORU) była mniejsza lub większa. Przy ustalaniu ilości wysiewu poszczególnych odmian uwzględniano ich masę 1000 ziaren i zdolność kiełkowania oraz zalecaną dla nich obsadę ziaren na 1 m 2, zależnie od rolniczej wartości gleby w danym doświadczeniu, a w przypadku żyta także zróżnicowaną dla typu odmian obsadę na 1 m 2 (mniejszą dla odmian mieszańcowych). Zakres obserwacji i pomiarów w doświadczeniach regionalnych ograniczono do najważniejszych, pomijając takie jak data kłoszenia i dojrzałości pełnej, wyrównanie ziarna i udział pośladu; dane dotyczące tych cech zawarte w tabelach wynikowych pochodzą z serii krajowej. W systemie PDO zestaw odmian do badań w serii krajowej ustala centrala COBORU, natomiast dobór odmian do serii wojewódzkich usta- 2) Pszenica ozima. Metodyka badania wartości gospodarczej odmian przy opóźnionym terminie siewu. NR/S/4/2008. Słupia Wielka 2008.

4 lają autonomicznie wojewódzkie zespoły PDO. Do serii krajowej włączane są na ogół tylko te odmiany, które uzyskały akceptację na szczeblu wojewódzkim. W badaniach pomijane są więc odmiany starsze, o gorszej już wartości gospodarczej i/lub niewielkim znaczeniu w produkcji nasiennej. Do serii wojewódzkich, w oparciu o wyniki wcześniejszych doświadczeń PDO lub rozpoznawczych, włączanych jest tylko część odmian wpisanych do Krajowego rejestru oraz pojedyncze odmiany ze Wspólnotowego katalogu odmian roślin rolniczych (CCA). Z założenia, do badań powinny także trafiać wszystkie odmiany nowo zarejestrowane. Zdarza się jednak, że pomijane są niektóre z nich, oceniane gorzej w danym rejonie kraju na podstawie 2-3 letnich wyników doświadczeń rejestrowych. W miarę możliwości uwzględniane są także potrzeby i wymagania danego regionu. W roku 2016 liczba doświadczeń w ramach serii krajowych i wojewódzkich była podobna jak w latach wcześniejszych. Założono 47 doświadczeń z jęczmieniem, 76 z pszenicą (w tym w 3 badano również jedną odmianę pszenicy orkisz), 64 z pszenżytem, 47 z żytem. W ramach serii krajowych liczba doświadczeń dla pszenicy wynosiła 19, dla pszenżyta 17, dla żyta 16, a dla jęczmienia 14. Ze Wspólnotowego katalogu odmian roślin rolniczych (CCA) badano cztery odmiany pszenicy zwyczajnej i jedną żyta. Wszystkie serie doświadczeń (krajową i wojewódzkie) łączy jednolity dla określonego gatunku i roku wzorzec odmianowy, składający się z trzech (jęczmień i pszenżyto) lub czterech (pszenica, żyto) odmian, wyznaczanych przez centralę COBORU. Wzorzec ten umożliwia porównywanie odmian w różnych seriach doświadczeń, gdyż zestaw odmian wzorcowych jest identyczny, zarówno w doświadczeniach PDO, jak i rejestrowych. Skład odmian wzorcowych ulega stopniowym zmianom w czasie, głównie na skutek pogarszania się wartości gospodarczej i/lub pojawiania się wyraźnie lepszych nowych odmian. W doświadczeniach z żytem wzorzec tworzą cztery odmiany (dwie populacyjne i dwie mieszańcowe), jednak wyniki plonowania są przedstawione po przeliczeniu na wzorzec z odmian populacyjnych (10 w roku 2016, 8 w roku 2015). Plon ziarna i masę 1000 ziaren przeliczono na wspólną wilgotność 14%. Wyniki plonowania przedstawiono zarówno w układzie ogólnokrajowym, jak i regionalnym, a także różnych przedplonów. Rejony przyjęte w ocenie odmian zbóż uwzględniają podział administracyjny kraju i podobieństwo klimatyczne województw. W syntezie wyników rocznych serii plonu ziarna, z uwagi na dużą nieortogonalność danych, wykorzystuje się statystyczną procedurę REML. W sezonie 2015/2016 dla pszenicy, pszenżyta i jęczmienia, ze względu na znaczne wymarzanie odmian, wyniki plonowania wyliczono jako średnią z odchyleń od wzorca w poszczególnych doświadczeniach. Plony odmian w rejonach oraz oceny dla pozostałych cech rolniczych wyliczano jako średnią z odchyleń od wzorca w poszczególnych doświadczeniach. Trzeba wyraźnie podkreślić, że im mniejsza liczba doświadczeń, w których badano odmianę, z tym większą ostrożnością należy traktować jej wyniki. Z powodu bardzo małej liczby doświadczeń, w tabelach pomięto wyniki niektórych odmian, opublikowano je w opracowaniach wojewódzkich. Z założenia nie prowadzi się badań chemicznych i technologicznych na ziarnie z doświadczeń PDO. Wyjątkiem jest analiza zawartości deoksyniwalenolu (DON) w ziarnie pszenicy ozimej, która z uwagi na wysoki koszt realizowana jest tylko dla wybranych odmian. Analizy wykonano w Laboratorium Chemiczno-Technologicznym SDOO w Słupi Wielkiej. Zgodnie z Rozporządzeniem Komisji (WE) Nr 1881/2006, w ziarnie pszenicy przeznaczonym na cele konsumpcyjne zawartość DON nie może przekraczać 1250 g/kg. W badanych odmianach pszenicy zwyczajnej maksymalne zawartości DON w każdym roku badań były niższe niż normy europejskie. Zeszyt zawiera wyniki tylko tych zarejestrowanych i pochodzących z CCA odmian zbóż ozimych, które były badane w doświadczeniach PDO w sezonie wegetacyjnym 2015/2016. Odmiany wpisane do Krajowego rejestru w roku 2016 nie były badane w doświadczeniach PDO. Te spośród nich, które były badane już trzy lata miały przerwę w badaniach, a pozostałe były oceniane w doświadczeniach rejestrowych (SWDR, z. 141). Wyniki doświadczeń zebrano w pięciu oddzielnych syntezach, dotyczących kolejno jęczmienia, pszenicy (dwie syntezy), pszenżyta i żyta. W tabeli 1 każdej syntezy podano ogólne informacje odnośnie badanych odmian oraz doświadczeń, natomiast w tabeli 2 zebrano dane dotyczące podstawowych warunków prowadzenia doświadczeń (gleba, przedplon, nawożenie, stosowanie fungicydów, regulatorów wzrostu i nawożenia dolistnego), terminów wystąpienia faz rozwojowych oraz dat siewu i zbioru. W dalszych tabelach zamieszczono wyniki cech rolniczych dla badanych odmian (plon ziarna, pomiary i obserwacje polowe, cechy ziarna). W tabelach charakteryzujących zdrowotność odmian ograniczono się do zaprezentowania wyników tylko na przeciętnym poziomie agrotechniki. Wyeksponowano w ten sposób naturalną odporność odmian na choroby. Na poziomie a 2 (z ochroną) zmniejsza się liczba doświadczeń, w których występują choroby, jednak różnice międzyodmianowe są na ogół zbieżne z występu-

5 jącymi na przeciętnym poziomie agrotechniki. Podana u dołu każdej tabeli wynikowej (poza plonem ziarna) liczba doświadczeń oznacza maksimum wykonanych obserwacji lub pomiarów i odnosi się do odmian badanych we wszystkich doświadczeniach. Odmiany we wszystkich tabelach pogrupowano wg kryteriów ważnych dla określonego gatunku, natomiast kolejność odmian w ramach tych grup ułożono alfabetycznie. Szczegóły dotyczące najważniejszych parametrów pogody w SDOO i ZDOO są corocznie publikowane w opracowaniu COBORU pt. Przegląd warunków meteorologicznych. Poniżej ogólnie (średnio w stacjach i zakładach doświadczalnych oceny odmian) scharakteryzowano warunki pogodowe w sezonie wegetacyjnym 2015/2016 i ich wpływ na wzrost i rozwój roślin. Doświadczenia ze zbożami ozimymi zakładano w terminie zbliżonym do wielolecia, natomiast wschody były nieco późniejsze. W listopadzie i grudniu temperatury były wyższe niż w wieloleciu (o 2,2-4,9 o C). Krzewienie odnotowano ok. tydzień później niż w wieloleciu. Zahamowanie wegetacji odnotowano na początku grudnia, ponad tydzień później niż w wieloleciu. Gwałtowne ochłodzenie nastąpiło na początku stycznia. Temperatura przy gruncie spadła do ok. -20 o C, co przy braku pokrywy śnieżnej i słabym zahartowaniu roślin powodowało znaczne wymarzanie, głównie jęczmienia, a także pszenicy i pszenżyta. W sezonie wegetacyjnym 2015/2016 wystąpiło stosunkowo więcej przypadków wiosennego krzewienia (jęczmień 6%, pszenica 35%, pszenżyto 16%, żyto 9% doświadczeń). Luty był wyjątkowo ciepły (4,5 o C powyżej wielolecia), a opady wynosiły aż 215% wielolecia. Ruszenie wegetacji wiosennej odnotowano ok. tydzień wcześniej niż w wieloleciu. W konsekwencji wczesnego ruszenia wegetacji, również fazę strzelania w źdźbło rośliny osiągały kilka dni wcześniej niż w latach poprzednich. W marcu i kwietniu opady nie odbiegały od normy wieloletniej, natomiast deficyt opadów wystąpił w maju (77% wielolecia), a w niektórych rejonach również w czerwcu. Lipiec był deszczowy, przez co dojrzewanie roślin było wydłużone w czasie. W całym wiosennym okresie wegetacji zbóż temperatury były nieco wyższe niż w wieloleciu. Średni termin zbioru doświadczeń nie różnił się znacząco od lat wcześniejszych. W sezonie 2015/2016 średni plon ziarna wzorcowych odmian zbóż ozimych na przeciętnym poziomie agrotechniki wynosił 76,8 dt z ha i był niższy niż w roku 2015 o 9,6 dt z ha. Najwyżej plonowała pszenica (plon odmian wzorcowych 81,0 dt z ha na poziomie a 1 ), następnie jęczmień (76,7 dt z ha), żyto (75,0 dt z ha średnia z 2 odmian populacyjnych i 2 odmian mieszańcowych) i pszenżyto (74,5 dt z ha). Efektywność dodatkowych zabiegów na wysokim poziomie agrotechniki dla zbóż ozimych była nieco niższa niż w roku 2015 (o 0,8 dt z ha). Średni przyrost plonu na poziomie a 2 wynosił 10,7 dt z ha (od 9,2 dt z ha dla pszenicy do 11,9 dt z ha dla pszenżyta) Objaśnienie skali 9-stopniowej (dotyczy tabel wynikowych wszystkich syntez): 9 - stan najlepszy (najkorzystniejszy) 5 - stan średni (przeciętny) 1 - stan najgorszy (najmniej korzystny) W przypadku chorób i wylegania wykorzystywane są wyniki tych doświadczeń, w których określone zjawisko wystąpiło i miało znaczące nasilenie.

6

7 Tabela 1 JĘCZMIEŃ OZIMY. Odmiany i doświadczenia. Lata zbioru 2016, 2015 Rok wpisania do KR Zachowujący masa 1000 ziaren (g) Materiał siewny zdolność kiełkowania (%) wielorzędowe pastewne 1 Antonella 2011 Nordsaat DE 50,6 50, Fridericus 2007 KWS Lochow GmbH DE 52,2 51, Henriette 2011 Nordsaat DE 49,4 48, Holmes 2011 Nordic Seed A/S DE 55,4 55, Kobuz 2013 Poznańska Hodowla Roślin PL 52,0 52, KWS Kosmos 2015 KWS Lochow GmbH DE 45, KWS Meridian 2011 KWS Lochow GmbH DE 41,3 42, Lomerit 2002 KWS Lochow GmbH DE 42,8 42, Quadriga 2015 Secobra Saatzucht GmbH DE 53, Scarpia 2007 W. von Borries-Eckendorf DE 48,6 47, Souleyka 2010 Nordsaat DE 54,9 48, SU Elma 2014 Nordsaat DE 51,5 50, SU Melania 2013 Nordsaat DE 48,7 54, Titus 2012 W. von Borries-Eckendorf DE 55,0 54, Zenek 2013 Secobra Recherches SAS FR 45,9 46, dwurzędowe pastewne 16 Brosza 2015 Hodowla Roślin Smolice PL 50, SU Vireni 2014 Ackermann Saatzucht DE 58,0 58, dwurzędowe browarne 18 Vincenta 2015 Ackermann Saatzucht DE 57,0 96 Bilans doświadczeń: - założone - zdyskwalifikowane przed zbiorem - zdyskwalifikowane w trakcie opracowywania - przyjęte do syntezy Kol. 2: KR Krajowy rejestr Kol. 3: Nordsaat Nordsaat Saatzucht GmbH Saatzucht Langenstein, W. von Borries-Eckendorf W. von Borries-Eckendorf GmbH & Co. KG, Ackermann Saatzucht - Ackermann Saatzucht GmbH & Co. KG DE Niemcy, FR Francja, PL Polska Obsada nasion jednakowa dla wszystkich odmian, zależna od kompleksu rolniczej przydatności gleby: 1, 2, szt./m 2 3, 4, 5, 9, szt./m 2

8 Tabela 2 JĘCZMIEŃ OZIMY. Warunki prowadzenia doświadczeń. Lata zbioru 2016, 2015 Wyszczególnienie a 1 a 2 a 1 a Średnia rolnicza wartość gleb w 100 o skali IUNG % doświadczeń Kompleks przydatności rolniczej gleb: , , Odczyn gleby (ph w KCl): - powyżej 6, ,5-5, poniżej 5, Przedplon: - bobowate grubonasienne rzepak zboża okopowe inne (facelia, gorczyca) - 5 Nawożenie mineralne: kg czystego składnika na 1 ha - P 2 O K 2 O N średnio N minimum N maksimum % doświadczeń Zastosowanie nawozów dolistnych: - jeden zabieg dwa i więcej zabiegów Zastosowanie fungicydów: - jeden zabieg dwa zabiegi trzy zabiegi - 11 Zastosowanie regulatorów wzrostu: - jeden zabieg dwa zabiegi 11 7 data Siew - średnio najwcześniejszy najpóźniejszy Wschody Krzewienie - jesień wiosna* Jesienne zahamowanie wegetacji Wiosenne ruszenie wegetacji Strzelanie w źdźbło Kłoszenie Dojrzałość woskowa Dojrzałość pełna Zbiór - średnio najwcześniejszy najpóźniejszy Liczba doświadczeń Kol. 1: * dotyczy 6% doświadczeń w latach 2015 i 2016 Kol. 2, 3: a 1 przeciętny poziom agrotechniki, a 2 wysoki poziom agrotechniki

9 Tabela 3 JĘCZMIEŃ OZIMY. Istotność źródeł zmienności plonu ziarna wg analizy wariancji doświadczeń dwuczynnikowych. Lata zbioru 2016, 2015 Źródło zmienności Liczba doświadczeń ze zmiennością istotną przy: = 0,05 = 0,01 = 0,05 = 0, Odmiany Poziomy agrotechniki Odmiany x poziomy agrotechniki Poziomy agrotechniki: a 2 -a 1 (dt z ha) Liczba doświadczeń -1,3 0,0 0,1 5, ,1 10, ,1 15, ,1 20,0-8 20,1 25, ,1 32,2 2 1 Liczba doświadczeń Kol. 1: a 2-a 1 (dt z ha) w odniesieniu do średniej z odmian wzorcowych: 2016 KWS Kosmos, SU Melania, Titus; 2015 Souleyka, SU Melania, Titus

10 Tabela 4 JĘCZMIEŃ OZIMY. Zimotrwałość i plon ziarna odmian. Lata zbioru 2016, 2015 Plon ziarna Zimotrwałość poziom a 1 poziom a 2 liczba doświadczeń odchylenia od wzorca w dt z ha skala 9 o Wzorzec, dt z ha ,7 86,0 87,7 96,9 1 Antonella ,9 0,2-1,5 1,3 2 Fridericus ,1 0,5 0,8 0,9 3 Henriette ,8-1,8-4,0-0,6 4 Holmes 4, ,0-0,4-3,4 0,2 5 Kobuz 5, ,4-5,1-7,6-5,4 6 KWS Kosmos ,2 7,6 7 KWS Meridian ,8 1,8-0,1 3,0 8 Lomerit ,5-0,8-5,0-0,5 9 Quadriga ,0 0,0 10 Scarpia ,1 2,7-1,6 3,4 11 Souleyka 4, ,3-2,6-11,9-2,5 12 SU Elma ,2 2,8-3,3 2,8 13 SU Melania 4, ,5 1,4-4,0 1,3 14 Titus ,7 1,2-3,6 1,3 15 Zenek 5, ,2 2,1-2,8 0,8 16 Brosza 4, ,6-19,0 17 SU Vireni ,9-4,7-4,9-6,9 18 Vincenta ,6-23,3 Kol. 1: wzorzec: 2016 KWS Kosmos, SU Melania, Titus; 2015 Souleyka, SU Melania, Titus Kol. 2: oceny nieporównywalne z ocenami odmian pszenicy ozimej i pszenżyta ozimego (łagodniejszy stres termiczny) Kol. 4: a 1 przeciętny poziom agrotechniki Kol. 5: a 2 wysoki poziom agrotechniki (zwiększone nawożenie azotowe, dolistne preparaty wieloskładnikowe, ochrona przed wyleganiem i chorobami)

11 Tabela 5 JĘCZMIEŃ OZIMY. Plon ziarna odmian w zależności od przedplonu. Rok zbioru 2015 Liczba doświadczeń Przedplon zbożowy Przedplon niezbożowy przedplon zbożowy przedplon niezbożowy poziom a 1 poziom a 2 poziom a 1 poziom a 2 odchylenie od wzorca w dt z ha Wzorzec ,9 87,1 88,8 99,9 1 Antonella ,9 1,1 0,0 1,4 2 Fridericus ,3 2,6 1,2 0,6 3 Henriette ,2-0,9-2,1-0,5 4 Holmes ,6 3,1-0,4-0,3 5 Kobuz ,6-3,5-5,8-6,3 6 KWS Meridian ,0 1,7 1,7 3,4 7 Lomerit ,6 2,7-1,7-1,7 8 Scarpia ,1 5,5 2,5 3,1 9 Souleyka ,1-1,2-3,0-2,9 10 SU Elma ,7 2,7 2,9 2,9 11 SU Melania ,1 0,4 1,2 1,5 12 Titus ,0 0,8 1,9 1,4 13 Zenek ,9 3,1 1,3 0,2 14 SU Vireni ,4-7,8-4,2-6,6 W roku 2016 pominięto reakcję odmian na przedplon ze względu na duże wymarzanie Kol. 1: wzorzec: Souleyka, SU Melania, Titus Kol. 3,4: a 1 przeciętny poziom agrotechniki; a 2 wysoki poziom agrotechniki (zwiększone nawożenie azotowe, dolistne preparaty wieloskładnikowe, ochrona przed wyleganiem i chorobami)

12 Tabela 6 JĘCZMIEŃ OZIMY. Plon ziarna odmian w rejonach (odchylenia od wzorca w dt z ha). Lata zbioru 2016, 2015 Liczba doświadczeń Plon ziarna I II III IV V VI I II III IV V VI I II III IV V VI poziom a 1 i a 2 poziom a 1 poziom a Wzorzec ,7 55,6 74,7 62,5 90,2 93,5 61,3 58,2 82,2 68,5 103,5 118,6 1 Antonella ,3-6,5-0,4-9,2 1,4-2,9 3,5-1,8 1,0-8,3-0,3-1,9 2 Fridericus ,8 12,0 1,9 11,3 2,5-11,5 1,8 4,7 4,1 9,0-1,9-12,4 3 Henriette ,4-17,5-1,6-8,2-3,5-7,3-4,7-3,3-4,8-6,0-5,1 6,4 4 Holmes ,8-12,0-1,3-8,2-1,8-3,3-11,5-0,2-1,2-8,4-0,1-9,6 5 Kobuz ,1 2,1-11,0-3,8-9,6-23,1-5,8 14,3-11,9-1,1-9,7-21,1 6 KWS Kosmos ,7 8,4 8,7 10,1 5,4 6,5 5,0 14,6 5,7 11,2 7,4 2,7 7 KWS Meridian ,7 1,2-4,5 0,1 1,2-3,5-13,9 1,8 0,1 0,2 2,8-4,4 8 Lomerit ,0-7,3-5,5-2,9-5,7-13,9-13,8 1,3-6,9-2,2-2,3-8,2 9 Quadriga ,3-10,5 1,5-0,1-1,3 5,7-5,5-7,6 3,4 0,1-1,5 5,0 10 Scarpia ,4 0,9-4,1 10,2-2,1-11,1 5,2-3,6-4,3 10,2-0,3-14,2 11 Souleyka ,0-30,6-9,5-17,6 0,1-2,8-23,8-33,2-12,7-20,4-4,7-4,6 12 SU Elma ,6-15,9-1,9-8,8-2,3 5,2-0,3-16,1 0,7-10,3-1,8 1,5 13 SU Melania ,4-8,5-6,8-9,8 1,9-3,1 1,6-10,9-7,8-10,2 0,4 1,6 14 Titus ,3 0,1-1,9-0,3-7,3-3,4-6,6-3,7 2,1-1,0-7,8-4,3 15 Zenek ,6 10,9 0,4-0,5 0,5-4,5-15,0-0,3-0,3-1,6-2,7-5,4 16 Brosza ,8-26,0-8,5-24,0-7,4-17,7-15,1-37,2-12,2-24,7-18,3-22,6 17 SU Vireni ,4-8,6-1,4-6,4 0,1-6,7-5,9-11,4-3,1-7,7-3,0-6,7 18 Vincenta ,6-40,0-15,8-31,0-9,9-11,2-35,8-51,0-20,5-31,6-13,6-17,6 Kol. 1: wzorzec 2016 KWS Kosmos, SU Melania, Titus

13 cd. tabeli 6 Liczba doświadczeń Plon ziarna I II III IV V VI I II III IV V VI I II III IV V VI poziom a 1 i a 2 poziom a 1 poziom a Wzorzec ,5 93,5 92,4 65,0 89,0 69,7 109,7 106,0 102,1 72,9 101,0 89,3 1 Antonella ,6 1,7 0,6 3,4-5,0 2,6 2,8-0,1 1,8 5,1-2,0 3,7 2 Fridericus ,4-7,4-0,8 5,3 0,4 0,5-2,0-2,0 0,2 6,5-0,5-3,1 3 Henriette ,2-3,6-3,1 1,8-4,0 3,2 3,2-1,3-2,3 2,5-1,9-0,2 4 Holmes ,3-1,1 0,8-6,0 2,0-4,2-1,6 3,2 1,9-5,9 3,7-5,9 5 Kobuz ,9-4,7-9,9-3,4-3,8 6,0-6,3-4, ,6 0,2 1,0 6 KWS Meridian ,7-3,0 3,1 2,8 4,0 8,1-1,7-1,3 2,5 4,3 6,3 11,9 7 Lomerit ,4-1,1-3,1 4,7 1,1 8,0-9,0-3,4-0,9 4,4 2,7 8,0 8 Scarpia ,1-1,3 3,1 4,5 1,5 20,6-6,1 3,1 7,3 3,8 3,7 14,9 9 Souleyka ,2 1,5-1,3-2,1-7,0 3,8-2,7 1,0-0,9-3,6-5,0-0,5 10 SU Elma ,0 2,1 2,4 4,8 0,7 22,8-0,5 1,6 3,8 5,1 0,7 15,4 11 SU Melania ,7 2,4 1,5-0,5 1,3-0,6 3,8 1,0 1,3 0,6-0,1 3,8 12 Titus ,5-3,9-0,3 2,6 5,7-3,2-1,1-1,9-0,4 3,0 5,1-3,3 13 Zenek ,5 2,4 0,1 1,9 0,8 12,2 1,3 1,9-0,5 0,7 0,5 3,5 14 SU Vireni ,7-6,6-6,2-8,5-1,0 1,2-7,2-7,8-6,8-10,1-3,9-4,6 Kol. 1: wzorzec 2015 Souleyka, SU Melania, Titus

14 Tabela 7 JĘCZMIEŃ OZIMY. Porażenie odmian przez ważniejsze choroby na przeciętnym poziomie agrotechniki (odchylenia od wzorca). Lata zbioru 2016, 2015 Pleśń śniegowa (Calonectria nivalis) Pałecznica traw (Typhula incarnata) Mączniak prawdziwy (Blumeria graminis) Plamistość siatkowa (Helminthosporium teres) skala 9 o Wzorzec 8,6 8,1 8,5 7,8 7,7 7,7 7,0 7,5 1 Antonella -0,7 0,3-0,5-0,4 0,5 0,2 0,2 0,1 2 Fridericus 0,4 0,4 0,5 0,2-0,4-1,1 0,4 0,0 3 Henriette -0,5-0,1-0,3 0,4-0,3-0,8 0,1-0,4 4 Holmes -0,4-0,4-0,5-0,6-0,2 0,1-0,1-0,1 5 Kobuz -0,3 0,3 0,3 0,7 0,0 0,0-0,1-0,3 6 KWS Kosmos 0,4 0,0-0,1 0,4 7 KWS Meridian 0,3 0,3 0,3 0,9-0,3-0,5 0,0-0,1 8 Lomerit 0,3 0,2 0,5 0,6-0,7 0,2-0,3-0,2 9 Quadriga 0,1-0,8-0,1-0,2 10 Scarpia 0,3 0,0-0,3 0,7-1,3-1,0-0,2-0,7 11 Souleyka -0,7-0,6-0,5-0,4 0,1-0,1 0,4 0,1 12 SU Elma 0,1 0,6-0,5-0,4 0,3 0,1 0,2 0,2 13 SU Melania -0,4 0,1 0,0-0,3-0,1-0,3-0,2-0,1 14 Titus -0,1 0,6 0,0 0,7 0,2 0,3-0,1 0,0 15 Zenek 0,1 0,6 0,0 0,7 0,0 0,2-0,5-0,4 16 Brosza -0,3-0,8 0,5 0,4 17 SU Vireni -0,4-0,4-0,3 0,4-0,1 0,0-0,1 0,0 18 Vincenta -0,9-0,3 0,1-0,2 Liczba doświadczeń

15 cd. tabeli 7 Rdza jęczmienia (Puccinia hordei) Rynchosporioza (Rhynchosporium secalis) skala 9 o Ciemnobrunatna plamistość (Helminthosporium sativum) Wzorzec 7,8 7,7 7,7 7,9 7,2 7,5 1 Antonella 0,5-0,3 0,2 0,2-0,4 0,0 2 Fridericus 0,1-0,3 0,0 0,1 0,0-0,5 3 Henriette 0,1-0,4-0,3-0,2-0,5-0,8 4 Holmes -0,3-0,4-0,9-0,5-0,3-0,2 5 Kobuz -0,2 0,1-1,2-0,5-0,4-0,2 6 KWS Kosmos 0,1 0,3 0,0 7 KWS Meridian 0,0 0,2 0,2 0,4-0,2-0,7 8 Lomerit 0,2-0,2-0,7-0,3-0,2 0,2 9 Quadriga -0,3 0,2 0,1 10 Scarpia -0,2-0,2-0,2 0,1-0,2-0,4 11 Souleyka 0,1 0,0 0,5 0,1 0,0-0,1 12 SU Elma 0,3 0,2-0,3-0,2 0,2 0,0 13 SU Melania -0,1-0,3 0,1-0,1-0,1-0,2 14 Titus 0,1 0,3-0,4 0,1 0,1 0,2 15 Zenek -0,2-0,2-0,1 0,2-0,8-0,8 16 Brosza 0,2 0,3 0,3 17 SU Vireni -0,5 0,0 0,0 0,2-0,4-0,3 18 Vincenta -0,1 0,0-0,7 Liczba doświadczeń Kol. 1: wzorzec: 2016 KWS Kosmos, SU Melania, Titus; 2015 Souleyka, SU Melania, Titus

16 Tabela 8 JĘCZMIEŃ OZIMY. Ważniejsze cechy rolnicze odmian (odchylenia od wzorca). Lata zbioru 2016, 2015 Procent roślin żywych poziom a 1 i a 2 Wysokość roślin cm Wyleganie w fazie Wyleganie przed zbiorem dojrzałości mlecznej skala 9 o poziom a 1 poziom a 2 poziom a 1 poziom a 2 poziom a 1 poziom a Wzorzec ,0 8,5 8,6 8,4 6,7 7,7 7,3 8,4 1 Antonella ,3 0,0 0,2 0,1-0,9-0,4-0,8 0,0 2 Fridericus ,6-0,1-0,6-0,1 0,0 0,1-0,2-0,3 3 Henriette ,9 0,1 0,4 0,3 0,2 0,1-0,2 0,1 4 Holmes ,6-0,1-0,2 0,0-0,2 0,1-0,2 0,2 5 Kobuz ,9-0,8-1,7 0,1-1,0-0,3-1,1 0,2 6 KWS Kosmos ,3 0,3-0,1 0,0 7 KWS Meridian ,2-0,5 0,0 0,1-0,6-0,4-0,4-0,3 8 Lomerit ,4-0,2-1,6 0,1-0,8 0,2-1,1 0,0 9 Quadriga ,1 0,0-0,2 0,0 10 Scarpia ,4 0,1-0,4 0,1-1,0 0,0-0,9-0,1 11 Souleyka ,0 0,1 0,0 0,0-0,3-0,1-0,1 0,1 12 SU Elma ,6 0,0 0,1 0,1-0,1-0,3-0,1-0,1 13 SU Melania ,4 0,1-0,4-0,1-0,5-0,2-0,5 0,1 14 Titus ,0-0,2 0,0 0,1 0,5 0,3 0,5-0,2 15 Zenek ,2-0,1-0,2 0,1-0,6-0,1-0,4 0,1 16 Brosza ,4 0,3-0,3-0,4 17 SU Vireni ,3 0,2 0,2 0,1 1,0 0,7 1,1 0,2 18 Vincenta ,5-0,4-0,7-0,5 Liczba doświadczeń

17 cd. tabeli 8 Wilgotność ziarna Data kłoszenia Data dojrzałości pełnej przy zbiorze liczba dni % poziom a 1 poziom a 2 poziom a 1 poziom a 2 poziom a 1 poziom a Wzorzec ,8 12,4 11,9 12,6 1 Antonella -2,0-0,5-1,9-0,5 0,0-0,5 0,0-0,5-0,3 0,0-0,2 0,0 2 Fridericus 0,0 1,5 0,1 1,5-1,0-0,5-2,0-0,5-0,3-0,2-0,5-0,4 3 Henriette -3,0-2,0-3,3-2,0-1,0-1,0-1,5-1,0-0,1 0,0-0,2-0,1 4 Holmes -1,0-0,5-1,1-0,5-0,5-1,0-1,5-1,0-0,3-0,1-0,4 0,1 5 Kobuz -1,5 0,5-1,5 0,5-1,5-1,0-2,0-1,0-0,8-0,5-0,5-0,7 6 KWS Kosmos 0,5 0,5 0,0 0,5 0,0-0,2 7 KWS Meridian -1,0-1,0-1,0-1,0 0,0-1,0-1,0-1,0-0,2-0,1-0,2-0,2 8 Lomerit -2,0-1,5-2,3-1,5-1,5-1,5-1,5-1,5-0,3 0,0-0,4-0,1 9 Quadriga 1,0 0,6 0,5 0,0 0,0 0,1 10 Scarpia -1,0 0,0-0,7 0,0-2,0-0,5-3,0-1,0-0,5-0,4-0,7-0,5 11 Souleyka 0,0 0,0 0,1 0,0 0,5 0,0 0,5 0,0-0,1 0,1 0,0 0,1 12 SU Elma 0,5-1,0 0,4-1,0-0,5-1,0-1,3-1,0-0,1-0,1-0,1-0,2 13 SU Melania -1,0 0,0-1,0-0,5-0,5 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,1 0,2 14 Titus 0,5 0,5 0,5 0,5 0,5 0,0-0,5-0,5 0,1-0,1 0,1-0,3 15 Zenek -2,5-3,0-2,5-3,0-0,5-1,5 0,0-1,5-0,1-0,1 0,0-0,1 16 Brosza 2,5 2,3 2,5 2,0 0,8 1,1 17 SU Vireni -1,5 0,0-1,4-0,5 0,0 0,0-0,5 0,0 0,6 0,7 0,7 0,9 18 Vincenta 0,0 0,3 0,5-0,5 0,3 0,2 Liczba doświadczeń Kol. 1: wzorzec: 2016 KWS Kosmos, SU Melania, Titus; 2015 Souleyka, SU Melania, Titus

18 Tabela 9 JĘCZMIEŃ OZIMY. Ważniejsze cechy ziarna odmian (odchylenia od wzorca). Lata zbioru 2016, 2015 Masa 1000 ziaren Wyrównanie ziarna (powyżej 2,2 mm) g % Udział pośladu (poniżej 1,6 mm) poziom a 1 poziom a 2 poziom a 1 poziom a 2 poziom a 1 poziom a Wzorzec 48,9 46,6 50,7 48, ,3 0,4 0,2 0,4 1 Antonella -1,6-0,5-1,2-0, ,0 0,0 0,1-0,1 2 Fridericus -1,0-2,2-0,5-2, ,1 0,0-0,1 0,0 3 Henriette 0,5 0,7 1,3-0, ,0-0,1 0,0 0,0 4 Holmes -0,5-2,3-0,6-2, ,0 0,1 0,0 0,2 5 Kobuz -4,9-4,5-4,5-5, ,0 0,3 0,1 0,3 6 KWS Kosmos -1,0-1, ,1 0,0 7 KWS Meridian -0,2-0,3-0,4-0, ,0-0,1 0,0-0,1 8 Lomerit 0,3 0,7 0,5 0, ,2 0,2 0,1 0,2 9 Quadriga 0,8 0, ,1 0,0 10 Scarpia -2,2-0,5-1,9-1, ,1 0,0 0,0 0,0 11 Souleyka 0,6-0,8 1,3-0, ,0-0,2 0,0-0,1 12 SU Elma -0,5-1,3-0,9-2, ,1 0,0 0,0 0,1 13 SU Melania -0,7-0,6-0,4-0, ,0 0,1 0,0 0,0 14 Titus 1,6 1,4 1,6 1, ,0 0,1 0,0 0,1 15 Zenek -4,1-4,5-3,8-4, ,2 0,4 0,2 0,2 16 Brosza 2,7 2, ,0 0,1 17 SU Vireni 6,3 5,0 6,8 3, ,1 0,0 0,1 0,0 18 Vincenta 3,1 3, ,2 0,3 Liczba doświadczeń Kol. 1: wzorzec: 2016 KWS Kosmos, SU Melania, Titus; 2015 Souleyka, SU Melania, Titus

19

20 Tabela 1 PSZENICA ZWYCZAJNA OZIMA. Odmiany i doświadczenia. Lata zbioru 2016, 2015 Odmiany Rok wpisania do KR Zachowujący masa 1000 ziaren (g) Materiał siewny zdolność kiełkowania (%) elitarne chlebowe (grupa E) 1 Astoria 2012 Poznańska Hodowla Roślin PL 54,6 54, jakościowe chlebowe (grupa A) 2 Arkadia 2011 DANKO Hodowla Roślin PL 55,8 49, Arktis 2013 Deutsche Saatveredelung AG DE 48,0 52, Askalon 2009 Nordsaat DE 49,8 52, Bamberka 2009 Hodowla Roślin Strzelce Grupa IHAR PL 50,3 49, Consus 2015 Deutsche Saatveredelung AG DE 53, Delawar 2015 Syngenta Seeds GmbH DE 41, Estivus 2012 Strube DE 45,6 49, Florus 2014 Strube DE 47,3 50, Franz 2014 Nordsaat DE 44,8 54, Hondia 2014 DANKO Hodowla Roślin PL 55,2 45, Kredo 2010 Nordsaat DE 46,1 48, KWS Dakotana 2014 KWS Lochow GmbH DE 45,7 48, KWS Malibu 2015 KWS Lochow GmbH DE 46, Lavantus 2013 Strube DE 47,9 46, Leandrus 2015 Strube DE 51, Legenda 2005 Poznańska Hodowla Roślin PL 47,1 45, Linus 2011 RAGT 2n FR 49,8 49, Natula 2009 Małopolska Hodowla Roślin PL 50,8 47, Ostroga o/ 2008 DANKO Hodowla Roślin PL 57,4 45, Patras 2012 Deutsche Saatveredelung AG DE 47,0 60, Praktik 2012 RAGT 2n FR 48,0 49, RGT Kilimanjaro 2014 RAGT 2n FR 51,4 50, Sailor 2011 Secobra Saatzucht GmbH DE 46,9 43, Skagen 2009 Borries-Eckendorf DE 46,2 51, Tonacja 2001 Hodowla Roślin Strzelce Grupa IHAR PL 49,0 45, Tulecka b/ 2012 Poznańska Hodowla Roślin PL 50,9 46, chlebowe (grupa B) 28 Artist 2013 Deutsche Saatveredelung AG DE 52,0 56, Belissa 2014 "Hodowla Roślin Smolice Grupa IHAR" PL 41,1 48, Fakir 2013 Syngenta Seeds GmbH DE 45,1 50, Fidelius 2010 Saatzucht Donau AT 51,4 40,

21 cd. tabeli 1 Odmiany Rok wpisania do KR Zachowujący masa 1000 ziaren (g) Materiał siewny zdolność kiełkowania (%) cd. chlebowe (grupa B) 32 Janosch 2015 Borries-Eckendorf DE 62, Jantarka 2010 DANKO Hodowla Roślin PL 50,1 57, KWS Dacanto 2011 KWS Lochow GmbH DE 48,9 55, KWS Livius 2013 KWS Lochow GmbH DE 43,9 48, KWS Loft 2014 KWS Lochow GmbH DE 39,5 44, KWS Magic 2012 KWS Lochow GmbH DE 51,3 39, KWS Ozon 2010 KWS Lochow GmbH DE 47,6 49, Mulan 2008 Nordsaat DE 49,7 45, Pengar 2013 Borries-Eckendorf DE 50,3 49, Platin 2012 Strube DE 45,1 50, Pokusa 2015 Hodowla Roślin Strzelce Grupa IHAR PL 50, Rotax 2014 Strube DE 53,0 48, Silenus 2015 Strube DE 48, Speedway 2012 Nordsaat DE 51,0 48, Tobak 2014 Borries-Eckendorf DE 39,7 52, pastewne lub inne (grupa C) 47 Florencia 2015 Limagrain Europe DE 51, Ohio 2014 Borries-Eckendorf DE 47,0 55, Rockefeller 2015 Sejet Planteforaedling I/S DK 48,1 96 z CCA 50 Julius (E) KWS Lochow GmbH DE 40,3 46, Bilans doświadczeń: - założone wcześniej zakończone zdyskwalifikowane w trakcie opracowywania przyjęte do syntezy Kol. 1: o odmiana o kłosie ościstym; b odmiana o białej barwie ziarna Kol. 2: KR Krajowy rejestr; w nawiasie grupa technologiczna na podstawie trzech parametrów (liczba opadania, zawartość białka, SDS) oznaczonych w Laboratorium Chemiczno-Technologicznym SDOO w Słupi Wielkiej Kol. 3: Borries-Eckendorf W. von Borries-Eckendorf GmbH & Co. KG, IHAR Instytut Hodowli i Aklimatyzacji Roślin Państwowy Instytut Badawczy, Nordsaat Nordsaat Saatzucht GmbH Saatzucht Langenstein, Saatzucht Donau Saatzucht Donau Ges.m.b.H. & CoKG, Strube Strube Research GmbH & Co. KG; AT Austria, DE Niemcy, DK Dania, FR Francja, PL Polska Obsada nasion jednakowa dla wszystkich odmian, zależna od kompleksu rolniczej przydatności gleby: 1, szt./m 2 ; 3, 4, 5, szt./m 2

22 Tabela 2 PSZENICA ZWYCZAJNA OZIMA. Warunki prowadzenia doświadczeń. Lata zbioru 2016, 2015 Wyszczególnienie a 1 a 2 a 1 a Średnia rolnicza wartość gleb w 100 o skali IUNG % doświadczeń Kompleks przydatności rolniczej gleb: , Odczyn gleby (ph w KCl): - powyżej 6, ,5-5, poniżej 5, Przedplon: - rzepak bobowate grubonasienne zboża okopowe inne (gorczyca, kukurydza) - 1 Nawożenie mineralne: kg czystego składnika na 1 ha - P 2 O K 2 O N średnio N minimum N maksimum % doświadczeń Zastosowanie nawozów dolistnych: - jeden zabieg dwa i więcej zabiegów Zastosowanie fungicydów: - jeden zabieg dwa zabiegi trzy zabiegi cztery zabiegi 1 1 Zastosowanie regulatora wzrostu: - jeden zabieg dwa zabiegi trzy zabiegi - 1 Data Siew - średnio najwcześniejszy najpóźniejszy Wschody Krzewienie - jesień wiosna* Jesienne zahamowanie wegetacji Wiosenne ruszenie wegetacji Strzelanie w źdźbło Kłoszenie Dojrzałość woskowa Dojrzałość pełna Zbiór - średnio najwcześniejszy najpóźniejszy Liczba doświadczeń Kol. 1: * dotyczy 32% doświadczeń w roku 2016 i 25% w roku 2015 Kol. 2, 3: a 1 przeciętny poziom agrotechniki, a 2 wysoki poziom agrotechniki

23 Tabela 3 PSZENICA ZWYCZAJNA OZIMA. Istotność źródeł zmienności plonu ziarna wg analizy wariancji doświadczeń dwuczynnikowych. Lata zbioru 2016, 2015 Źródło zmienności Liczba doświadczeń ze zmiennością istotną przy: = 0,05 = 0,01 = 0,05 = 0, Odmiany Poziomy agrotechniki Odmiany x poziomy agrotechniki Poziomy agrotechniki: a 2 -a 1 (dt z ha) Liczba doświadczeń -8,3-1 -4,3 0, ,1 5, ,1 10, ,1 15, ,1 20, ,1 25, ,1 30, ,1 35,0-1 Liczba doświadczeń Kol. 1: a 2-a 1 (dt z ha) w odniesieniu do średniej z odmian wzorcowych: Patras, RGT Kilimanjaro, Artist, KWS Ozon

24 Tabela 4 PSZENICA ZWYCZAJNA OZIMA. Zimotrwałość i plon ziarna odmian. Lata zbioru 2016, 2015 Plon ziarna Zimotrwałość poziom a 1 poziom a 2 Liczba doświadczeń odchylenia od wzorca w dt z ha skala 9 o Wzorzec, dt z ha ,1 97,7 91,2 108,6 1 Astoria ,8-12,8-10,6-11,0 2 Arkadia ,5-5,6 2,4-0,9 3 Arktis 4, ,8-6,9-9,0-9,1 4 Askalon 2, ,3-1,4-7,7-0,1 5 Bamberka ,8-5,8-8,8-5,9 6 Consus ,7-17,3 7 Delawar ,7 0,6 8 Estivus ,0-1,8-8,6-2,3 9 Florus ,2 2,5-11,8 1,6 10 Franz ,6 3,0-11,2 3,2 11 Hondia 5, ,1-4,3 1,1-6,0 12 Kredo ,6 2,7-34,1 3,5 13 KWS Dakotana ,0 0,8-6,8 0,5 14 KWS Malibu ,7-18,5 15 Lavantus ,1-2,7-9,7-2,9 16 Leandrus ,7-6,2 17 Legenda ,0-16,0-0,9-11,4 18 Linus ,2 4,0 1,2 3,8 19 Natula ,4-5,0-2,6-5,1 20 Ostroga o/ ,8-11,0-1,8-9,7 21 Patras ,8-2,5-4,8-1,7 22 Praktik ,2 0,1 1,1-0,3 23 RGT Kilimanjaro ,6-0,4 3,3-1,0 24 Sailor 4, ,6-4,0-6,6-4,0 25 Skagen ,3-4,7 0,9-5,6 26 Tonacja 5, ,0-11,5-1,8-10,4 27 Tulecka b/ ,3-0,3-10,5-0,1 28 Artist ,4 2,2 3,9 2,9 29 Belissa ,0-5,3 2,4-1,6 30 Fakir 4, ,7-3,2-1,2-3,7 31 Fidelius 4, ,7-3,3-0,5-3,1 32 Janosch ,7-4,5 33 Jantarka 5, ,9-3,7 0,2-2,5 34 KWS Dacanto ,6 6,1-12,8 5,2 35 KWS Livius ,2-2,3-7,4-1,6 36 KWS Loft ,7 1,1-19,8 0,9 37 KWS Magic 1, ,7-1,7-12,6 0,1 38 KWS Ozon ,1 0,8-2,4-0,1

25 cd. tabeli 4 Plon ziarna Zimotrwałość poziom a 1 poziom a 2 Liczba doświadczeń odchylenia od wzorca w dt z ha skala 9 o Wzorzec, dt z ha ,1 97,7 91,2 108,6 39 Mulan ,7 0,2-8,6 0,6 40 Pengar ,6 0,7-21,1 2,1 41 Platin ,0-1,8-3,3-2,6 42 Pokusa ,9-5,6 43 Rotax ,3 3,6 2,1 2,6 44 Silenus ,3-27,2 45 Speedway ,8 3,9-17,2 2,3 46 Tobak ,1 2,5-10,2 3,3 47 Florencia ,8-10,7 48 Ohio ,6 4,6-26,2 2,9 49 Rockefeller ,1-29,6 50 Julius (CCA) ,9-4,0 2,5-3,2 Kol. 1: wzorzec: Patras, RGT Kilimanjaro, Artist, KWS Ozon; o odmiana o kłosie ościstym; b odmiana o białej barwie ziarna; w syntezie pominięto odmiany badane tylko w nielicznych doświadczeniach Kol. 2: skala 9 ; 9 zimotrwałość bardzo duża, 5 średnia, 1 bardzo mała; oceny z różnych rodzajów doświadczeń, w tym specjalnych prowadzonych w warunkach prowokacyjnych, z różnych lat badań Kol. 4, 5: a 1 przeciętny poziom agrotechniki, a 2 wysoki poziom agrotechniki (zwiększone nawożenie azotowe, dolistne preparaty wieloskładnikowe, ochrona przed wyleganiem i chorobami)

26 Tabela 5 PSZENICA ZWYCZAJNA OZIMA. Plon ziarna odmian w zależności od przedplonu. Rok zbioru 2015 Liczba doświadczeń Przedplon zbożowy Przedplon niezbożowy przedplon zbożowy przedplon niezbożowy poziom a 1 poziom a 2 poziom a 1 poziom a 2 odchylenie od wzorca w dt z ha Wzorzec ,4 97,2 100,4 111,3 1 Astoria ,6-13,2-12,6-10,6 2 Arkadia ,9-0,5-6,3-0,8 3 Arktis ,6-6,6-7,7-9,8 4 Askalon ,5 1,0-1,7 0,0 5 Bamberka ,2-4,5-6,4-5,8 6 Estivus ,5-1,8-2,0-2,5 7 Florus ,0 0,0 3,8 1,8 8 Franz ,9 1,0 3,4 3,8 9 Hondia ,6-4,6-4,7-6,3 10 Kredo ,3 1,1 2,9 4,1 11 KWS Dakotana ,9-0,5 1,3 0,7 12 Lavantus ,2-3,2-2,8-2,6 13 Legenda ,6-14,1-15,9-10,3 14 Linus ,9 5,8 3,4 3,5 15 Natula ,9-4,2-5,1-5,2 16 Ostroga o/ ,8-8,7-11,5-9,7 17 Patras ,2-1,3-2,8-1,9 18 Praktik ,2 1,2 0,1-0,6 19 RGT Kilimanjaro ,7-1,3-0,4-1,0 20 Sailor ,1-4,9-3,7-3,5 21 Skagen ,7-4,5-3,7-6,3 22 Tonacja ,4-9,8-12,0-10,3 23 Tulecka b/ ,0-0,2 0,1-0,5 24 Artist ,1 1,3 2,8 3,3 25 Belissa ,2-1,2-5,6-1,7 26 Fakir ,7-2,1-3,3-4,1 27 Fidelius ,9-5,2-2,7-2,5 28 Jantarka ,6-1,9-3,7-2,7 29 KWS Dacanto ,7 5,1 5,5 5,5 30 KWS Livius ,3-6,0-1,7-0,4 31 KWS Loft ,3 0,4 1,1 1,0 32 KWS Magic ,6 0,6-2,3-0,3

27 cd. tabeli 5 Liczba doświadczeń Przedplon zbożowy Przedplon niezbożowy przedplon zbożowy przedplon niezbożowy poziom a 1 poziom a 2 poziom a 1 poziom a 2 odchylenie od wzorca w dt z ha Wzorzec ,4 97,2 100,4 111,3 33 KWS Ozon ,0 1,3 0,5-0,4 34 Mulan ,9 0,3-0,4 0,9 35 Pengar ,3-0,1 1,2 2,7 36 Platin ,5-4,4-1,7-2,3 37 Rotax ,3 3,6 3,2 2,3 38 Speedway ,4 0,4 3,6 2,5 39 Tobak ,4 1,0 3,0 3,9 40 Ohio ,9 2,2 4,9 2,6 41 Julius (CCA) ,0-2,5-4,9-3,5 W roku 2016 pominięto reakcję odmian na przedplon ze względu na duże wymarzanie Kol. 1: wzorzec: Patras, RGT Kilimanjaro, Artist, KWS Ozon; o odmiana o kłosie ościstym; b odmiana o białej barwie ziarna; w syntezie pominięto odmiany badane tylko w nielicznych doświadczeniach Kol. 3, 4: a 1 przeciętny poziom agrotechniki, a 2 wysoki poziom agrotechniki (zwiększone nawożenie azotowe, dolistne preparaty wieloskładnikowe, ochrona przed wyleganiem i chorobami)

28 Tabela 6 PSZENICA ZWYCZAJNA OZIMA. Plon ziarna odmian w rejonach (odchylenia od wzorca w dt z ha). Lata zbioru 2016, 2015 Liczba doświadczeń Plon ziarna I II III IV V VI I II III IV V VI I II III IV V VI poziom a 1 i a 2 poziom a 1 poziom a Wzorzec ,9 80,1 83,9 81,8 82,5 86,7 79,5 89,4 89,8 90,5 93,5 100,3 1 Astoria ,9-15,8-11,2-4,2-8,1-9,4-17,0-13,1-8,3-6,6-2,3-12,1 2 Arkadia ,6-10,3 0,0 2,7-6,9-1,8 4,6-14,7 3,3 5,4 0,3 3,4 3 Arktis ,4-7,9-5,0-4,2-7,6-9,5-8,5-14,2-3,2-7,5-9,2-12,6 4 Askalon 7 5-9,1-7,2-6,7-9,1 5 Bamberka ,6 0,8-8,5-11,4-7,0-7,7-19,3 2,5-7,2-14,2-1,6-6,1 6 Consus ,9-28,8-21,6-24,0-1,6-24,5-21,3-34,1-21,7-25,8-2,3-23,3 7 Delawar ,9 7,4-2,1 0,1-0,2 0,8 7,6 0,7-0,9 1,4-2,8 1,6 8 Estivus ,4-4,6-4,0-4,7-3,2-28,5-8,5-8,0-8,0-4,4-7,0-20,8 9 Florus ,2-11,5-5,2-10,6-11,6-5,4-25,4-22,6-3,6-17,5-11,0-6,5 10 Franz ,6-22,2-12,9-12,9-1,2-8,2-24,0-25,1-12,3-13,6-1,7-1,6 11 Hondia ,2 5,8 2,0 1,5-1,3-2,0 4,5 2,7 4,5 2,1-1,5-3,3 12 Kredo ,6 2,3-54,0 5,7 13 KWS Dakotana ,9-16,1-6,5-9,8 1,8-6,9-10,4-23,4-6,1-12,5 0,2-4,1 14 KWS Malibu ,3-20,5-27,2-19,7-2,9-22,4-21,4-19,6-29,9-24,2-4,7-17,7 15 Lavantus ,7-20,5-5,2-7,1-6,1-5,4-38,8-31,7-3,8-6,6-8,0-8,2 16 Leandrus ,5-5,2-10,3-8,1-3,8-6,2-1,8-4,3-8,5-9,6-2,8-6,3 17 Legenda ,4 6,7-4,1-4,4-15,5-1,3 2,9-7,1-1,6-0,3-5,2 4,2 18 Linus ,1-4,8 0,4 0,5 1,3 1,1 4,7-6,3 3,0 1,2 1,7 0,4 19 Natula ,3 1,7-7,0 1,5-6,8 1,1 7,5-3,3-5,9 2,2-5,7-1,6 20 Ostroga o/ ,2 0,0-4,2-0,8-8,4 0,8 7,8-3,9-4,0-2,0-4,8-2,3 21 Patras ,4-5,4-4,3-5,2-0,5 0,7-12,8-9,7-4,8-6,0-0,7-1,2 22 Praktik ,6 2,8-0,8 5,1-8,9-1,3 0,3 1,4 1,3 6,9-4,0 0,5 23 RGT Kilimanjaro ,3 6,6 2,4 3,7 1,1 3,0 9,7 10,1 0,9 1,8 1,2 3,9 24 Sailor ,0-13,8-4,7-2,6-5,6-6,8-6,4-7,8-5,5-4,0-7,3-9,9 25 Skagen ,2 5,3 4,1 1,6-4,0-0,6 4,1 3,9 3,3 0,2-0,7-2,1 26 Tonacja ,0-2,1 3,7-3,4-8,8-2,5 0,2-9,0 11,5-2,6-7,6-1,9 27 Tulecka b/ ,4-27,7-10,7-6,9-7,9-22,9-42,0-19,5-6,8-1,0-2,9-21,5

29 cd. tabeli 6 Liczba doświadczeń Plon ziarna I II III IV V VI I II III IV V VI I II III IV V VI poziom a 1 i a 2 poziom a 1 poziom a Wzorzec ,9 80,1 83,9 81,8 82,5 86,7 79,5 89,4 89,8 90,5 93,5 100,3 28 Artist ,3 4,9 2,5 3,0 1,8 4,2 6,7 4,2 4,2 5,2 1,8 2,7 29 Belissa ,2 1,1 3,2 2,2 2,6 0,7 2,3-5,5 3,4 4,4-0,1 5,7 30 Fakir ,5-4,9-1,2-0,2-3,4-0,7-1,7-1,2 0,5 0,8-4,3-0,8 31 Fidelius ,0-8,1-3,5-0,6-6,7-0,1 6,2-18,4 0,0 0,6-2,8 1,4 32 Janosch ,0-8,4-3,8-2,0-0,8-12,2-12,0-9,6-3,5-2,7-1,5-5,0 33 Jantarka ,1 3,1 4,6 2,5-3,8 0,4 1,6-3,3 1,8 4,6-2,8-4,2 34 KWS Dacanto ,2-18,8-16,6-21,3-3,7-26,4-40,7-17,2-15,7-22,0-4,3-24,1 35 KWS Livius ,7-7,7-10,6-11,7-1,5-1,4-24,8-0,6-12,1-12,3 2,1-0,2 36 KWS Loft ,9-41,8-28,2-22,2 1,2-28,3-18,9-53,1-28,1-24,4 3,3-24,7 37 KWS Magic ,1-51,0-14,7-13,5 2,7-39,7-21,1-42,0-15,7-16,7-0,1-32,2 38 KWS Ozon ,2-6,0-0,6-1,5-2,4-7,9-3,6-4,7-0,3-1,0-2,3-5,3 39 Mulan ,6-22,2-10,3-1,9-0,9-2,7-25,0-28,2-8,0-4,9 0,1-3,6 40 Pengar ,3-28,9-33,1-13,5-8,2-17,2-31,9-24,2-32,1-18,5-6,8-16,4 41 Platin ,5-5,4-1,4 5,2-4,3-3,3-0,9-13,8-1,2 4,3-5,9-4,2 42 Pokusa ,8-9,8-4,7-0,8-0,1-0,7-14,7-14,3-5,6-2,6-1,3-4,0 43 Rotax ,6 13,6 3,8 6,5-6,7 0,0 7,6 6,8 4,3 5,0-8,1 0,1 44 Silenus ,5-32,4-31,3-38,6 0,5-23,2-35,5-33,2-32,6-43,7-2,6-20,6 45 Speedway ,5-41,9-23,3-1,4-0,8-18,9-22,5-44,3-22,0-6,3-2,0-11,4 46 Tobak ,2-15,7-7,1-12,6 1,5-8,8-23,4-25,0-8,2-16,1 1,3-6,1 47 Florencia ,1-11,2-9,8-9,9-2,9-10,0-40,1-11,4-10,1-13,4-4,0-7,8 48 Ohio ,0-54,3-31,4-13,9 1,0-27,6-16,3-62,1-33,5-14,2 1,0-23,9 49 Rockefeller ,3-37,0-31,1-34,2-7,4-38,0-42,0-39,9-31,6-36,0-9,2-37,2 50 Julius (CCA) ,6 4,3-3,4 7,5 4,0-2,2

30 cd. tabeli 6 Liczba doświadczeń Plon ziarna I II III IV V VI I II III IV V VI I II III IV V VI poziom a 1 i a 2 poziom a 1 poziom a Wzorzec ,0 98,4 108,0 95,3 93,1 89,8 114,1 111,5 117,1 103,8 104,1 104,6 1 Astoria ,0-13,6-14,1-12,6-15,5-10,8-7,4-12,0-12,7-12,9-8,8-13,6 2 Arkadia ,2-9,2-1,7-2,4-8,7-5,9-6,4-4,9 5,0-1,9-1,3 0,2 3 Arktis ,6-8,2-8,3-7,1-6,3-5,1-7,9-11,1-11,1-9,5-6,8-9,0 4 Askalon ,1-4,0-2,1 4,8-1,9-0,8-0,7-2,0 1,0 4,9-0,5-1,6 5 Bamberka ,3-7,1-6,7-3,4-8,2-6,5-5,1-9,7-5,2-4,2-6,4-6,0 6 Estivus ,5-5,2-4,0-0,7-2,5-1,4-3,5-6,1-3,2-1,2-1,4-1,6 7 Florus ,5-1,3 2,6 3,2 0,1 7,1 0,2-1,9 0,8 4,2 1,5 1,9 8 Franz ,1 1,4 3,1 5,1 2,7 2,2 5,7 1,2 1,7 5,6 5,2 0,1 9 Hondia ,3-7,4-5,1-3,9-4,6-0,7-7,1-9,4-6,8-3,1-5,7-5,9 10 Kredo ,3 2,4 7,3 4,5 1,8 0,3 3,6 1,2 1,7 4,0 5,5 0,1 11 KWS Dakotana ,1 2,1 2,1-0,1-0,1 0,7-0,5 1,1 2,7 0,7-0,4-0,7 12 Lavantus ,2-3,0 0,3-3,0-3,4-1,5-5,8-5,3-1,6-3,7-1,2-2,1 13 Legenda ,4-18,5-18,5-12,8-23,6-11,5-8,5-16,9-15,0-8,4-14,5-10,7 14 Linus ,0 2,7 5,0 2,1 4,2 5,6 2,2 0,5 3,1 4,9 4,5 5,5 15 Natula ,1-3,1-6,0-1,9-6,9-4,3-5,5-3,3-5,6-3,7-5,1-6,1 16 Ostroga o/ ,7-10,9-8,9-13,2-12,9-9,0-11,2-10,3-8,1-11,1-8,0-10,4 17 Patras ,3-1,0-3,4-0,7-1,9-3,2-6,1-3,0-1,5-0,9-1,1 0,0 18 Praktik ,7-4,0 0,1 1,1-0,2 2,8-2,8-2,9-0,9 1,6 1,0 0,5 19 RGT Kilimanjaro ,9 0,7 0,3-2,1-2,2-0,7 2,7-0,8-1,1-3,3-0,5-2,0 20 Sailor ,6-6,8-3,2-2,9-5,3-1,7-6,5-5,4-4,2-2,6-4,1-1,1 21 Skagen ,5-5,6-5,4-1,9-9,4-2,3-4,3-7,1-3,9-3,7-6,0-8,7 22 Tonacja ,2-19,5-8,2-7,4-17,4-8,8-14,2-14,7-6,0-8,8-11,2-11,7 23 Tulecka b/ ,3 0,1-1,4 0,8-1,2 1,5-2,7-3,2-0,6 1,1 1,9-3,1 24 Artist ,3 2,1 2,7 2,1 1,4 0,8 4,9 3,8 3,9 4,3 0,8 0,9 25 Belissa ,0-5,6-5,5-1,0-8,8-6,8-1,6-4,8 0,9 0,3-1,9-4,6

31 cd. tabeli 6 Liczba doświadczeń Plon ziarna I II III IV V VI I II III IV V VI I II III IV V VI poziom a 1 i a 2 poziom a 1 poziom a Wzorzec ,0 98,4 108,0 95,3 93,1 89,8 114,1 111,5 117,1 103,8 104,1 104,6 26 Fakir ,0-6,2-2,6-1,0-4,1-1,7-8,2-6,3-4,2 0,1-5,2-1,0 27 Fidelius ,0-8,8 0,4-4,3-4,2-0,9-5,8-11,3-0,2-3,2-3,0-0,6 28 Jantarka ,7-0,8-3,6-4,9-6,7-3,7 0,6 1,1-3,0-1,4-2,8-6,6 29 KWS Dacanto ,1 10,4 7,2 8,6 3,6 1,9 14,4 12,2 5,9 8,1 4,8-6,3 30 KWS Livius ,6-5,4 1,5-2,2-6,4-0,9-2,6-5,8 1,0-2,9-1,3-0,7 31 KWS Loft ,8-0,8-0,2 1,1 2,1 5,9 2,4 0,7 0,1-1,8 3,1-0,5 32 KWS Magic ,2 0,1-2,5-0,5-3,2-4,8 2,4 0,7-0,5 0,1 0,0-3,6 33 KWS Ozon ,9-1,7 0,4 0,6 2,6 3,1-1,5 0,0-1,3-0,2 0,8 1,2 34 Mulan ,9 0,0-2,7 1,9-3,0 3,3 1,4 0,9-1,8 0,3 1,3 2,1 35 Pengar ,9 0,4 1,3 0,1-2,6 3,3 5,3-0,4 2,7 0,1 0,8 4,3 36 Platin ,1-3,6-3,2-1,5-4,0 2,7 1,1-4,3-4,4-2,3-2,5-3,1 37 Rotax ,0 6,1-0,1 3,2 5,6 5,2 6,9 5,5-1,6 3,3 2,5 2,2 38 Speedway ,9 7,8 4,1 4,5-1,1 4,1 7,7 3,6-0,6 7,6-0,2-2,1 39 Tobak ,8 1,5 2,2 2,5-0,1 7,6 1,4 0,3 2,8 1,7 3,0 9,2 40 Ohio ,2 1,5 4,9 5,3 9,4 3,9 5,9 0,1 2,0 5,3 3,7 0,6 41 Julius (CCA) ,7-4,1-5,0-2,8-3,2-3,9 Kol. 1: wzorzec: Patras, RGT Kilimanjaro, Artist, KWS Ozon; o odmiana o kłosie ościstym; b odmiana o białej barwie ziarna

32 Tabela 7 PSZENICA ZWYCZAJNA OZIMA. Porażenie odmian przez ważniejsze choroby na przeciętnym poziomie agrotechniki (odchylenia od wzorca, skala 9 o ). Lata zbioru 2016, 2015 Choroby podstawy źdźbła (kompleks) Mączniak prawdziwy (Blumeria graminis) Rdza brunatna (Puccinia recondita) Rdza żółta (Puccinia striformis) Wzorzec 8,1 8,1 7,7 8,0 7,9 7,7 8,8 8,6 1 Astoria 0,0-0,1-0,7-0,5-0,5 0,0-0,1-1,0 2 Arkadia -0,3 0,0-1,5-1,2-0,2-0,1-2,6-3,2 3 Arktis -0,3-0,2 0,2-0,1-0,2-0,8 0,1 0,0 4 Askalon 0,1 0,1-0,3 0,8-0,1 0,1 0,0 5 Bamberka -0,1-0,1 0,3-0,1-0,3-0,4 0,0 0,1 6 Consus 0,1 0,4-0,5 0,2 7 Delawar 0,2 0,3 0,3 0,0 8 Estivus 0,2 0,1 0,3-0,1 0,3 0,4 0,0-0,1 9 Florus -0,2-0,6 0,2 0,0 0,2 0,3 0,0 0,0 10 Franz 0,1 0,2 0,4 0,2 0,3 0,2 0,1 0,1 11 Hondia 0,2 0,2 0,6 0,3 0,3 0,3 0,0 0,2 12 Kredo 0,4 0,3-0,1 0,1 0,3-0,9 0,0 0,2 13 KWS Dakotana 0,1 0,1-0,4-0,2-0,1 0,1 0,0 0,2 14 KWS Malibu 0,1 0,4 0,5 0,1 15 Lavantus -0,4 0,0-1,1-0,9 0,1 0,1-0,7-1,3 16 Leandrus 0,3-0,2 0,3 0,0 17 Legenda -0,3-0,1 0,1-0,2 0,2 0,1-1,7-2,0 18 Linus 0,0 0,4-0,2-0,3-0,2 0,0 0,1-0,3 19 Natula -0,3-0,2 0,0-0,1-0,2-0,1-0,8-0,9 20 Ostroga o/ 0,1 0,3-0,8-0,6 0,5 0,6-0,5-0,9 21 Patras 0,0-0,1 0,2 0,0 0,0 0,0 0,0 0,1 22 Praktik 0,2 0,2-0,2-0,1 0,4 0,5 0,1 0,1 23 RGT Kilimanjaro 0,1 0,1 0,0 0,0 0,1 0,2 0,0 0,0 24 Sailor 0,1-0,1-0,7-0,3-0,5-0,1 0,1-0,1 25 Skagen -0,3 0,2 0,2 0,1-0,9-0,5 0,2 0,3 26 Tonacja -0,1 0,3-0,9-1,1-0,5-0,4-1,7-2,7 27 Tulecka b/ -0,3 0,3-0,5-0,3-0,5-0,1-0,8-1,7 28 Artist 0,2-0,1 0,0 0,0-0,1 0,0 0,0-0,2 29 Belissa 0,1 0,3-0,2-0,3-0,2-0,4-0,7-2,8 30 Fakir 0,2 0,2 0,4 0,2-0,2 0,4 0,0 0,2 31 Fidelius -0,2 0,0 0,2 0,0 0,2 0,1 0,1-0,1 32 Janosch 0,0-1,2 0,1-0,1 33 Jantarka -0,1-0,2 0,0-0,1-0,5 0,0-0,3-0,4 34 KWS Dacanto -0,3 0,4-0,3-0,3 0,4 0,5 0,1 0,1 35 KWS Livius 0,1-0,1-0,3-0,2 0,2-0,3 0,1 0,2 36 KWS Loft -0,1 0,3 0,3 0,2 0,4 0,6-0,8-1,3 37 KWS Magic -0,1 0,1-0,3-0,2-0,3-1,0-0,5-1,0 38 KWS Ozon -0,3 0,0-0,2 0,0 0,0-0,1 0,1 0,1 39 Mulan -0,2-0,1-0,3-0,4-0,6-0,4 0,1 0,0