w woj. małopolskim Zboża ozime Zboża jare Ziemniak Małopolski Zespół Porejestrowego Doświadczalnictwa Odmianowego i Rolniczego Węgrzce, marzec 2013

Transkrypt

1 Małopolski Zespół Porejestrowego Doświadczalnictwa Odmianowego i Rolniczego Małopolski Urząd Marszałkowski W Krakowie Wyniki Porejestrowych Doświadczeń Odmianowych i Rolniczych w woj. małopolskim Centralny Ośrodek Badania Odmian Roślin Uprawnych SDOO w Węgrzcach Zboża ozime Zboża jare Ziemniak 2012 Małopolska Izba Rolnicza w Krakowie Małopolski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Karniowicach Węgrzce, marzec 2013

2 Zrealizowano przy pomocy finansowej Samorządu Województwa Małopolskiego Przewodniczący Małopolskiego Zespołu Porejestrowego Doświadczalnictwa Odmianowego i Rolniczego mgr inż. Jolanta Madejska Dyrektor SDOO Węgrzce Stacja Koordynująca PDOiR w woj. małopolskim Centralny Ośrodek Badania Odmian Roślin Uprawnych Stacja Doświadczalna Oceny Odmian w Węgrzcach Węgrzce; ul A5 nr 9 woj. małopolskie tel. (+ 48) tel/fax (+ 48) sdoo.wegrzce@coboru.pl Opracowanie: Krzysztof Słowiak, Piotr Pszczółkowski, Ignacy Żak Redakcja merytoryczna: Teresa Ryszka Publikacja chroniona prawem wydawcy; każda reprodukcja całości lub jej części wymaga zgody wydawcy Wydawca: SDOO w Węgrzcach Druk MODR Karniowice - nakład 500 egz.

3 W S T Ę P Małopolski Zespół Porejestrowego Doświadczalnictwa Odmianowego i Rolniczego przekazuje do wykorzystania kolejne opracowanie Wyników doświadczeń PDOiR obejmujące lata Podstawowym celem Porejestrowego Doświadczalnictwa Odmianowego i Rolniczego jest badanie wartości gospodarczej odmian, ukierunkowane na potrzeby praktyki rolniczej, umożliwiające kształtowanie doboru gatunków i odmian roślin uprawnych do warunków glebowoklimatycznych województwa. Hodowla nowych odmian jest procesem ciągłym i dynamicznym. Corocznie w Krajowym Rejestrze pojawia się wiele nowych kreacji. Uprawa właściwej odmiany ma istotne znaczenie dla efektów ekonomicznych w gospodarstwie rolnym. Zwiększony obecnie dopływ odmian krajowych i zagranicznych stwarza zapotrzebowanie na obiektywną informację o odmianach. Źródłem takich informacji są wyniki uzyskane z doświadczeń przeprowadzonych w województwie małopolskim w ramach programu PDOiR. Wnikliwa analiza otrzymanych wyników stanowi podstawę rekomendacji odmian najlepiej przystosowanych do uprawy w naszym województwie. Od roku 2004 tworzone są Listy Odmian Zalecanych do uprawy w warunkach glebowoklimatycznych Małopolski dla najważniejszych gatunków roślin rolniczych. Do 2012 roku listy te były tworzone dla: pszenicy ozimej, pszenicy jarej, jęczmienia jarego, owsa oraz dla wszystkich grup wczesności ziemniaka. Przez ostatnie dwa sezony wegetacyjne w ramach programu PDOiR były realizowane doświadczenia z odmianami pszenżyta ozimego, gatunku coraz popularniejszego w Małopolsce. Na podstawie wyników uzyskanych z tych doświadczeń Zespół Wojewódzki PDOiR utworzył po raz pierwszy w 2013 roku Listę Odmian Zalecanych dla pszenżyta ozimego. W roku 2012 przeprowadzono w województwie małopolskim łącznie 30 doświadczeń; w tym 20 finansowanych ze środków pozabudżetowych i 10 finansowanych z budżetu centralnego. Doświadczenia finansowane ze środków budżetu centralnego przeprowadziły: - Stacja Doświadczalna Oceny Odmian w Węgrzcach - Zakład Doświadczalny Oceny Odmian w Łopusznej. Doświadczenia finansowane ze środków pozabudżetowych realizowane były przez: - SDOO w Węgrzcach - ZDOO w Łopusznej - Małopolską Hodowlę Roślin HBP Kraków - ZHR Polanowice - IHAR PIB Zakład Doświadczalny - Grodkowice - Uniwersytet Rolniczy Kraków - SD Prusy - Zespół Szkół im. W. Witosa w Książu Wielkim - Rolników indywidualnych w Nieczajnej, powiat Dąbrowa Tarnowska (pod nadzorem MODR Karniowice) - Rolnika indywidualnego (W. Sysło) w Kobylu, gmina Wiśnicz Nowy Realizacja badań w takim zakresie i podejmowanie nowych zadań związanych z programem PDOiR nie byłoby możliwe, gdyby nie bardzo istotne wsparcie finansowe otrzymane od Województwa Małopolskiego, Małopolskiej Izby Rolniczej oraz bardzo dobra współpraca wszystkich instytucji zaangażowanych w realizację programu PDOiR. Odmiany zamieszczone na Liście Odmian Zalecanych potwierdzają dobrą wartość gospodarczą i przydatność do uprawy w warunkach naszego województwa. Zostało to potwierdzone w surowych warunkach zimy 2011/2012, gdzie odmiany pszenicy ozimej z LOZ dla Małopolski cechowały się bardzo dobrym przezimowaniem, a co za tym idzie nie przyniosły rolnikom strat

4 Ufamy, że informacje zawarte w publikacji dostarczają wiedzy o wartości gospodarczej odmian znajdujących się na rynku nasiennym, ułatwiają rolnikom dokonanie wyboru odmian najlepiej dostosowanych do lokalnych warunków gospodarowania, oraz przyczyniają się do uzyskania optymalnych wyników produkcyjnych i ekonomicznych. W imieniu Zespołu Wojewódzkiego Porejestrowego Doświadczalnictwa Odmianowego i Rolniczego słowa podziękowania kieruję do: Zarządu Województwa Małopolskiego, Zarządu Małopolskiej Izby Rolniczej, Małopolskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Karniowicach, Małopolskiej Hodowli Roślin HBP w Krakowie, Zakładu Doświadczalnego IHAR w Grodkowicach, Uniwersytetu Rolniczego im. H. Kołłątaja w Krakowie, Zespołu Szkół im. W. Witosa w Książu Wielkim, Pana Władysława Sysło oraz do wszystkich, którzy włączyli się w realizację, doskonalenie, rozwój i upowszechnianie systemu Porejestrowego Doświadczalnictwa Odmianowego i Rolniczego w województwie małopolskim. Przewodnicząca Małopolskiego Zespołu PDOiR Jolanta Madejska - 4 -

5 Skład Zespołu Wojewódzkiego Porejestrowego Doświadczalnictwa Odmianowego i Rolniczego województwa małopolskiego Kadencja L.p. Nazwisko i imię Instytucja Madejska Jolanta Przewodnicząca ZW PDOiR Malec Lucyna Wiceprzewodnicząca ZW PDOiR Boligłowa Marek Wiceprzewodniczący ZW PDOiR 4 Bichoński Andrzej 5 Flaga Stanisław 6 Jednaka Anna 7 Kwiatkowski Marek 8 Lipiński Andrzej Stacja Doświadczalna Oceny Odmian w Węgrzcach Sejmik Województwa Małopolskiego, Komisja Rolnictwa i Modernizacji Terenów Wiejskich Małopolska Izba Rolnicza Małopolska Hodowla Roślin Hodowla Buraka Pastewnego Sp. z o.o. Małopolski Urząd Marszałkowski Departament Środowiska, Rolnictwa i Geodezji Urząd Gminy w Zielonkach Referat Geodezji, Rolnictwa i Gospodarki Gruntami Małopolski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Karniowicach Stacja Doświadczalna Oceny Odmian w Węgrzcach Zakład Doświadczalny Oceny Odmian w Łopusznej 9 Macugowski Stanisław FITOFARMA s. c. Kraków 10 Nowak Andrzej Wojewódzki Inspektorat Ochrony Roślin i Nasiennictwa w Krakowie 11 Piechowicz Zofia Zespół Szkół im. Wincentego Witosa w Książu Wielkim 12 Placek Stanisław Instytut Hodowli i Aklimatyzacji Roślin PIB w Radzikowie Zakład Doświadczalny Hodowli i Aklimatyzacji Roślin Grodkowice 13 Radulski Radosław Hodowla Roślin Strzelce Sp. z o.o. Grupa IHAR 14 Ryjak Ewa 15 Ryszka Teresa 16 Krzysztof Słowiak 17 Teresa Sikora 18 Strzembicka Anna 19 Szmigiel Aleksander 20 Śmiałowski Tadeusz Małopolski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Karniowicach, Dział Systemów Produkcji Rolnej, Standardów Jakościowych i Doświadczalnictwa Stacja Doświadczalna Oceny Odmian w Węgrzcach Stacja Doświadczalna Oceny Odmian w Węgrzcach DANKO Hodowla Roślin Sp. z o. o. Zakład Hodowli Roślin Oddział Modzurów Instytut Hodowli i Aklimatyzacji Roślin PIB w Radzikowie, Zakład Roślin Zbożowych w Krakowie Uniwersytet Rolniczy im. H. Kołłątaja w Krakowie, Instytut Produkcji Roślinnej - Zakład Szczegółowej Uprawy Roślin Instytut Hodowli i Aklimatyzacji Roślin PIB w Radzikowie, Zakład Roślin Zbożowych w Krakowie 21 Tabaszewska Halina Zakłady Tłuszczowe Bielmar Bielsko-Biała 22 Żak Ignacy Sekretarz ZW PDOiR Stacja Doświadczalna Oceny Odmian w Węgrzcach - 5 -

6 SDOO Węgrzce ZDOO Łopuszna MHR-HBP SHR Polanowice MDDR Gosp. Nieczajna Gosp. ind. Nowy Wiśnicz ZS Książ Wielki UR Kraków ZD Prusy ZD Grodkowice Wyniki PDOiR w województwie małopolskim za 2012 rok zredagowane są w taki sam sposób jak w latach poprzednich. Liczbowa charakterystyka ważnych cech gospodarczych obejmuje te gatunki, z którymi przeprowadzono doświadczenia w 2012 r. Publikacja wyników jest dla każdego gatunku przedstawiona oddzielnie. Po tabelach zawierających dane dotyczące doświadczenia umieszczony jest krótki komentarz na temat wyników uzyskanych w bieżącym sezonie, na tle lat poprzednich oraz charakterystyka słowna odmian biorących udział w doświadczeniu, a opracowana przez COBORU na podstawie wyników kilkuletnich badań. Wykaz doświadczeń PDOiR realizowanych w 2012 r w woj. małopolskim oraz źródła ich finansowania Lp. Gatunek 1 Pszenica ozima o * * 2 Pszenżyto ozime o * 3 Żyto ozime * * 4 Orkisz ozimy * * 5 Pszenica jara o * * 6 Jęczmień jary * o * 7 Owies * o * 8 Ziemniak b. wczesny * * 9 Ziemniak b. wczesny pod osłoną * 10 Ziemniak wczesny * * 11 Ziemniak średniowczesny o * 12 Ziemniak średniopóźny i późny o * 13 Kukurydza na ziarno - odmiany wczesne o 14 Kukurydza na ziarno - odmiany średniowczesne o 15 Kukurydza na ziarno - odmiany średniopóźne o 16 Kukurydza na kiszonkę - odmiany wczesne o 17 Kukurydza na kiszonkę - odmiany średniowczesne o 18 Kukurydza na kiszonkę - odmiany średniopóźne o Razem Ogółem - 33 doświadczenia o - doświadczenia finansowane z budżetu centralnego * - doświadczenia finansowane pozabudżetowo (sponsorowane) - 6 -

7 Podstawowe elementy metodyki doświadczeń PDOiR Doświadczenia prowadzono zgodnie z metodyką COBORU, opracowaną dla doświadczeń PDOiR ze zbożami i ziemniakiem. Doświadczenia ze zbożami ozimymi i jarymi prowadzone były na dwóch poziomach agrotechniki (przeciętnym i wysokim), w dwóch powtórzeniach. Wyjątek w zbożach stanowił owies, z którym doświadczenia przeprowadzane były w czterech powtórzeniach na jednym poziomie agrotechniki. Na przeciętnym poziomie (a 1 ) chemiczna ochrona roślin ograniczona jest do zaprawiania nasion, stosowania herbicydów oraz interwencyjnie insektycydów, nawożenie mineralne zależy w dużym stopniu od zasobności gleby w dostępne składniki pokarmowe. Wysoki poziom agrotechniki (a 2 ) różni się od przeciętnego zastosowaniem wyższego o 40 kg/ha nawożenia azotowego, fungicydów, regulatorów wzrostu roślin oraz dolistnego nawożenia preparatami wieloskładnikowymi. Zabiegi różnicujące poziomy agrotechniki L.p. Rodzaj zabiegu Poziom agrotechniki przeciętny (a 1 ) wysoki (a 2 ) 1. Nawożenie azotowe (kg N/ha) + a Stosowanie fungicydu: a) pierwszy zabieg (ochrona podstawy źdźbła i liści) b) drugi zabieg (ochrona liści i kłosa) 3. Stosowanie regulatora wzrostu + 4. Nawożenie dolistne preparatem wieloskładnikowym + + Dobory odmian do doświadczeń zostały ustalone przez Zespół Wojewódzki PDOiR, natomiast odmiany wzorcowe jednakowe w danym gatunku dla wszystkich doświadczeń w kraju, wyznaczone zostały przez COBORU. Oceny stanu roślin, wylegania i porażenia przez choroby przedstawiono w skali 9-cio stopniowej przy czym: 1 - oznacza stan najgorszy 9 - stan najlepszy. Przebieg pogody w sezonie Wrzesień To miesiąc ciepły ze średnią temperaturą dobową 15,8 o C oraz bardzo małą ilością opadów deszczu (6,2 mm). Październik Pod koniec pierwszej dekady temperatura stopniowo się obniża, średnia dobowa drugiej i trzeciej dekady wynosi 6,6 o C. Pojawia się pierwszy przymrozek (9 X -1,5 o C przy powierzchni gruntu). Jest to miesiąc z niewielką ilością opadów (26,7 mm). Listopad W pierwszej dekadzie nadal dosyć ciepło (średnia temperatura dobowa 6,8 o C), natomiast w drugiej dekadzie następuje znaczne ochłodzenie. Temperatura spada poniżej zera, a średnia dobowa drugiej i trzeciej dekady wynosi 0,6 o C. Jest to miesiąc ze śladową ilością opadów deszczu (0,2 mm). Grudzień Średnia dobowa miesiąca (1,9 o C), niewiele niższa od średniej dobowej listopada (2,7 o C). Najniższa temperaturę jaką zanotowano to -8,1 o C (21 XII). Na początku trzeciej dekady pojawiają się opady śniegu, ale niewielka pokrywa śniegowa (2 cm) utrzymuje się tylko kilka dni

8 Styczeń Temperatura powyżej zera utrzymywała się do 13 stycznia, wtedy następuje znaczne ochłodzenie, pojawiają się opady śniegu, a pokrywa śniegowa sięga 3-6 cm. Najchłodniejszą okazała się III dekada (średnia temperatura dobowa -6,4 o C, a minimalna -18,5 o C w dniu 28 I). Luty Miesiąc bardzo mroźny ze średnią temperaturą dobową -6,8 o C oraz z najniższą temperaturą zanotowaną podczas tej zimy (3.II -22,6 o C). Ocieplenie następuje dopiero na początku trzeciej dekady, temperatura sięga kilku stopni powyżej zera, a pokrywa śniegowa, która maksymalnie w lutym osiągnęła cm całkowicie znika.. Marzec Początek marca dosyć zimny, średnia temperatura dobowa wynosi 0,6 o C. W II i III dekadzie następuje stopniowe ocieplenie, średnia dobowa w tym okresie waha się od 6,3 o C (II dekada) do 7,8 o C (III dekada). Jest to miesiąc z bardzo małą ilością opadów (8,9 mm). Kwiecień Pierwsza dekada dosyć chłodna ze średnią temperaturą dobową 4,9 o C. Następne dekady znacznie cieplejsze ze średnimi temperaturami dobowymi wahającymi się od 9,6 o C (II dekada) do 14,8 o C (III dekada). Miesiąc ze średnią ilością opadów (43,1 mm), równomiernie rozłożoną w ciągu miesiąca. Maj W pierwszej dekadzie nadal ciepło (średnia dobowa 15,4 o C). Ochłodzenie przychodzi w połowie II dekady, temperatura przy powierzchni gruntu spada poniżej zera (18.V -2,5 o C). W III dekadzie znacznie cieplej, średnia dobowa osiąga 16,6 o C. Opady w ilości 33,8 mm przypadają głównie na pierwszą dekadę (19,7 mm). Czerwiec Miesiąc bardzo ciepły ze średnią dobową temperaturą miesiąca 17,8 o C oraz bardzo dużymi opadami deszczu wynoszącymi 127,6 mm, z czego 118,8 mm spadło w pierwszych dwóch dekadach miesiąca. Lipiec Miesiąc o najwyższej średniej temperaturze dobowej w roku ( 20,3 o C), a także najwyższej średniej temperaturze dobowej dekady (I dek. - 23,7 o C). Jest to miesiąc ze średnią ilością opadów (46,9 mm), z czego 19,8mm spada w ciągu jednego dnia (3.VII). Sierpień Bardzo ciepły miesiąc o średniej temperaturze dobowej 19,1 o C i najwyższej temperaturze maksymalnej, którą zanotowano w 2012 roku (6 VIII - 34,5 o C). Suma miesięcznych opadów to 32,6 mm, przypadających głównie na II dekadę (17,2 mm). Wrzesień Miesiąc ciepły, w którym średnia dobowa poszczególnych dekad wahała się między 14,0 o C, a 16,5 o C oraz z niewielką ilością opadów (24,4 mm) równomiernie rozłożonych w ciągu miesiąca. Jesień 2011 była niezbyt korzystna dla zbóż ozimych. Nasiona wysiane zostały do gleby przesuszonej (przed siewem długi okres bez opadów deszczu). Po siewie wystąpiły opady deszczu, ułatwiło to roślinom wschody, ale mimo to wschody nie były zbyt równomierne. W okres zimy rośliny weszły w dosyć dobrej kondycji w fazie początku krzewienia ponieważ listopadowe ocieplenie przy dość dobrej wilgotności umożliwiło. Zima w początkowym okresie (do końca grudnia) była łagodna, ze śladową pokrywą śniegową (1-2 cm), a średnia dobowa miesiąca wynosiła 1,9 o C. W połowie III dekady stycznia warunki przezimowania uległy pogorszeniu. Przy okrywie śniegowej wynoszącej około 3 cm (miejscami bez śniegu), wystąpiły bardzo silne - mrozy do -22 o C (I dekada lutego) oraz porywisty wiatr. Takie warunki pogodowe trwały do połowy lutego. W tym czasie rośliny wymarzły, szczególnie w tych miejscach, gdzie wiatr zwiał śnieg i rośliny były odsłonięte (Węgrzce, Polanowice). Niewielkie porażenie pleśnią śniegową stwierdzono tylko w Grodkowicach (pszenica, pszenżyto), tam nie zaobserwowano uszkodzeń mrozowych. Ruszenie wegetacji zanotowano na r. Warunki pogodowe po ruszeniu wegetacji były dla roślin korzystne, jednak od połowy maja pojawia się zdecydowane ochłodzenie. Następuje przyhamowanie wzrostu roślin, które związane było także z niedoborem opadów deszczu występującym w tym okresie. Sytuacja ta dotyczyła zwłaszcza zbóż jarych, na których symptomy suszy były najbardziej widoczne. To sprawiło, że plony zbóż jarych były niższe niż w roku ubiegłym, natomiast w zbożach ozimych, plony były bardzo zróżnicowane ze względu na przezimowanie poszczególnych odmian

9 Temperatura powietrza w SDOO Węgrzce - sezon wegetacyjny 2011/2012 Miesiąc Średnia miesiąca Temperatura powietrza w o C na wysokości 2 m Średnia miesiąca Ekstremalna Maksymalna Minimalna Maksymalna Minimalna Wrzesień ,8 22,0 10,0 31,0 4,2 Październik ,5 13,2 4,6 24,0-2,5 Listopad ,7 6,7-0,6 16,1-5,0 Grudzień ,9 4,6-0,4 11,3-8,1 Styczeń ,7 0,7-3,9 11,0-18,5 Luty ,8-3,4-9,7 8,4-22,6 Marzec ,0 9,8 0,9 21,2-6,9 Kwiecień ,8 15,0 4,7 29,0-3,0 Maj ,8 20,3 9,3 28,8 1,0 Czerwiec ,8 22,6 13,0 32,0 6,5 Lipiec ,3 26,1 14,8 33,2 9,5 Sierpień ,1 25,0 14,0 34,5 7,0 Wrzesień ,2 20,8 10,3 30,0 2,9 Opady w SDOO Węgrzce - sezon wegetacyjny 2011/2012 Miesiąc Opad w mm I dekada II dekada III dekada Suma miesięczna Liczba dni z opadami Wrzesień ,7 0,8 2,7 6,2 4 Październik ,9 7,1 3,7 26,7 6 Listopad ,0 0,1 0,1 0,2 2 Grudzień ,0 3,2 3,9 21,1 13 Styczeń ,3 14,6 9,9 38,8 23 Luty ,4 7,0 8,0 16,4 12 Marzec ,3 1,8 6,8 8,9 6 Kwiecień ,7 13,6 11,8 43,1 12 Maj ,7 6,7 7,4 33,8 11 Czerwiec ,3 59,5 8,8 127,6 16 Lipiec ,5 18,1 7,3 46,9 12 Sierpień ,5 17,2 4,9 32,6 12 Wrzesień 201 3,5 11,4 11,5 26,

10 Rok wpisu do KR Rok włączenia do LOZ Kod kraju pochodz. Pszenica ozima Uwagi ogólne Doświadczenie z pszenicą ozimą w województwie małopolskim w sezonie 2011/12 przeprowadzono w trzech punktach: tj. SDOO Węgrzce - 50 odmian (finansowane z budżetu państwa), MHR-HBP Kraków - SHR Polanowice oraz IHAR Radzików - ZD Grodkowice (doświadczenia finansowane lokalnie). W doświadczeniach finansowanych lokalnie badano 28 odmian, których dobór został ustalony przez Zespół Wojewódzki PDOiR województwa małopolskiego. W 2004 roku po raz pierwszy ustalono Listę Odmian Zalecanych (LOZ) do uprawy w woj. małopolskim. Od tej pory jest ona corocznie aktualizowana na podstawie wyników doświadczeń PDOiR z ostatnich lat. LOZ ma ułatwić rolnikom podjęcie decyzji dotyczącej wyboru najbardziej wartościowych odmian do uprawy. Doświadczenia z pszenicą ozimą przeprowadzono zgodnie z metodyką COBORU przedstawioną w poprzednim rozdziale. Powierzchnia poletek była różna w punktach doświadczalnych i wynosiła: - 10 m 2 do sprzętu w Polanowicach i Grodkowicach oraz 15 m 2 w Węgrzcach. Tabela 1 Pszenica ozima. Odmiany badane. Rok zbioru: 2012 L.p. Odmiana 1. Tonacja PL 2. Legenda PL 3. Wydma PL 4. Figura PL 5. Ostroga PL 6. Bamberka PL 7. Kranich 2009 DE 8. Natula PL 9. Skagen DE 10. Bockris 2010 DE 11. Kepler 2010 FR 12. Arkadia wr PL 13. Linus 2011 FR 14. Oxal 2011 FR 15. Sailor wr DE 16. Bogatka PL 17. Batuta 2006 PL 18. Meteor 2007 DE 19. Mulan DE 20. Muszelka 2008 PL Adres jednostki zachowującej odmianę, a w przypadku odmiany zagranicznej - pełnomocnika Polsce Hodowla Roślin Strzelce Sp. z o.o. Grupa IHAR ul. Główna 20; Strzelce Poznańska Hodowla Roślin Sp. z o.o. ul. Kasztanowa 5; Tulce Hodowla Roślin Smolice Sp. z o.o. - Grupa IHAR Smolice 146; Kobylin DANKO Hodowla Roślin Sp. z o.o. Choryń 27; Kościan DANKO Hodowla Roślin Sp. z o.o. Choryń 27; Kościan Hodowla Roślin Strzelce Sp. z o.o. Grupa IHAR ul. Główna 20; Strzelce Lantmannen SW Seed Sp. z o.o. ul. Terenowa 6g; Wrocław Małopolska Hodowla Roślin - HBP Sp. z o.o. ul. Zbożowa 4; Kraków Saaten - Union Polska Sp. z o.o. ul. Straszewska 70; Wągrowiec Saaten - Union Polska Sp. z o.o. ul. Straszewska 70; Wągrowiec Limagrain Central Europe Societe Europeenne, Spółka Europejska Oddział w Polsce, ul. Ks. Piotra Wawrzyniaka 2; Komorniki DANKO Hodowla Roślin Sp. z o.o. Choryń 27; Kościan RAGT Semences Polska Sp. z o.o. ul. Sadowa 10A; Łysomice RAGT Semences Polska Sp. z o.o. ul. Sadowa 10A; Łysomice DANKO Hodowla Roślin Sp. z o.o. Choryń 27; Kościan DANKO Hodowla Roślin Sp. z o.o. Choryń 27; Kościan DANKO Hodowla Roślin Sp. z o.o. Choryń 27; Kościan Lantmannen SW Seed Sp. z o.o. ul. Terenowa 6g; Wrocław Saaten - Union Polska Sp. z o.o. ul. Straszewska 70; Wągrowiec DANKO Hodowla Roślin Sp. z o.o. Choryń 27; Kościan

11 Rok wpisu do KR Rok włączenia do LOZ Kod kraju pochodz. Tabela 1 c. d. Pszenica ozima. Odmiany badane. Rok zbioru: 2012 L.p. Odmiana 21. Kampana 2009 PL 22. Jantarka PL 23. KWS Ozon 2010 DE 24. Markiza PL 25. Belenus 2009 FR 26. Henrik 2010 FR 27. Elipsa BE 28. Komnata 2009 PL KR - Krajowy Rejestr wr - wstępna rekomendacja Adres jednostki zachowującej odmianę, a w przypadku odmiany zagranicznej - pełnomocnika Polsce DANKO Hodowla Roślin Sp. z o.o. Choryń 27; Kościan DANKO Hodowla Roślin Sp. z o.o. Choryń 27; Kościan KWS Lochow Polska Sp. z o.o. Kondratowice ul. Słowiańska 5; Prusy Hodowla Roślin Strzelce Sp. z o.o. Grupa IHAR ul. Główna 20; Strzelce RAGT Semences Polska Sp. z o.o. ul. Sadowa 10A; Łysomice Limagrain Central Europe Societe Europeenne, Spółka Europejska Oddział w Polsce, ul. Ks. Piotra Wawrzyniaka 2; Komorniki Hodowla Roślin Strzelce Sp. z o.o. Grupa IHAR ul. Główna 20; Strzelce Hodowla Roślin Smolice Sp. z o.o. - Grupa IHAR Smolice 146; Kobylin LOZ - Lista Odmian Zalecanych Tabela 2 Pszenica ozima. Warunki polowe doświadczeń. Rok zbioru 2012 Miejscowość SDOO Węgrzce MHR - HBP Kraków SHR Polanowice IHAR Radzików ZD Grodkowice Powiat Kraków Kraków Wieliczka Kompleks rolniczej przydatności gleby Klasa bonitacyjna gleby II I R III A ph gleby w KCl 6,10 * 6,10 Przedplon Rzepak ozimy Rzepak ozimy Rzepak ozimy Data siewu (dzień, m-c, rok) Obsada roślin (szt./ m 2 ) 400 szt./m szt./m szt./m 2 Data zbioru (dzień, m-c, rok) Nawożenie mineralne N na poziomie a 1 (kg/ha) N na poziomie a 2 (kg/ha) P 2 O 5 (kg/ha) K 2 O (kg/ha) ,5 Nawożenie dolistne preparatami wieloskładnik. na poziomie a 2 Zaprawa nasienna Herbicyd Insektycyd (l kg/ha) FoliQ Micromax 1,0 l - (2x) Środki ochrony roślin Baytan Universal (nazwa) 400ml/100kg Expert MET 56 WG (nazwa, dawka/ha) 0,35 kg Starane 250 EC 0.6l (nazwa, dawka/ha) Bi 58 Nowy 400 EC 0.5 l (2x) Scenic 080 FS 100ml/100 kg Komplet 560 S.C. 0,65 l + Glean 75 WG 8 g Premis Pro 080 FS 200ml/100 kg Atlantis 04 WG 0,5 l Gold 450 EC 1,25 l Actirob 842 EC 0,5 l Sekator 125 OD 0.2 l Grodyl 75 WG Decis 25 0,3 l Fury 100 EW 0,1 l 40 g

12 Tabela 2 c. d. Pszenica ozima. Warunki polowe doświadczeń. Rok zbioru 2012 Miejscowość SDOO Węgrzce MHR - HBP Kraków SHR Polanowice IHAR Radzików ZD Grodkowice Powiat Kraków Kraków Wieliczka Środki ochrony roślin (tylko na poziomie a 2 ) Fungicyd - pierwszy zabieg (nazwa, dawka/ha) Capalo 337,5 SE 1.8 l Tilt Turbo 575 EC 0,5 l + Amistar 250 SC 0,5 l Capalo 337,5 SE 1,5 l Fungicyd - drugi zabieg (nazwa, dawka/ha) Artea 330 EC 0,5 l Falcon 460 EC 0,6 l Regulator wzrostu (nazwa, dawka/ha) Moddus 250 EC 0.5 l Moddus 250 EC 0,4 l + Antywylegacz CCC 1.0 l Antywylegacz płynny 675 SL 2.0 l * - brak danych - zabiegu nie wykonano Tabela 3 Pszenica ozima. Wyniki ogólne doświadczeń. Rok zbioru: 2012 L.p. Cecha Węgrzce Polanowice Grodkowice a 1 a 2 a 1 a 2 a 1 a 2 1. Stan roślin przed zimą (skala 9 o ) 7,8 7,7 8,6 2. Stan roślin po zimie (skala 9 o ) 6,9 4,1 8,1 3. Martwe rośliny (%) 8,6 25,4 0,0 4. Termin kłoszenia (dzień, m - c) Termin dojrzałości woskowej (dzień, m - c) Wysokość roślin (cm) Wyleganie roślin w fazie dojrzałości mlecznej (skala 9 o ) 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 8. Wyleganie roślin przed zbiorem (skala 9 o ) 8,8 8,9 9,0 9,0 8,4 8,7 9. Porażenie przez: 10. Pleśń śniegową 8,6 11. Mączniak 8,3 9,0 8,1 7,1 7,0 8,7 12. Rdza brunatna 7,1 8,3 6,1 8,1 3,8 7,4 13. Septorioza liści 5,9 7,5 6,2 8,3 2,8 4,2 14. Septorioza plew 7,5 7,9 6,6 8,0 7,9 8,6 15. Fuzarioza kłosów 8,0 8,7 7,3 8,6 8,0 8,3 16. Choroby podstawy źdźbła - kompleks 8,0 8,6 17. Masa 1000 ziaren (g) 44,2 45,6 44,0 43,6 45,5 46,9 18. Wilgotność ziarna podczas zbioru (%) 9,9 9,9 12,7 12,3 11,5 11,5 19. Plon ziarna (dt/ha) 85,4 96,5 81,9 92,8 88,3 104,3 Wyniki średnie z wszystkich badanych odmian - brak danych a 1 - przeciętny poziom agrotechniki; a 2 - wysoki poziom agrotechniki Skala 9 o ; 9 - oznacza stan najkorzystniejszy, 1 - oznacza stan najmniej korzystny

13 Tabela 4 Pszenica ozima. Plon ziarna odmian w miejscowościach (% wzorca). Rok zbioru 2012 L.p. Odmiana Poziom a 1 Poziom a 2 Węgrzce Polanowice Grodkowice Węgrzce Polanowice Grodkowice Wzorzec, dt. z ha 85,4 81,9 88,3 96,5 92,8 104,3 1. Tonacja Legenda Wydma Figura Ostroga Bamberka Kranich Natula Skagen Bockris Kepler Arkadia Linus Oxal Sailor Bogatka Batuta Meteor Mulan Muszelka Kampana Jantarka KWS Ozon Markiza Belenus Henrik Elipsa Komnata Wzorzec - średnia z wszystkich badanych odmian za wyjątkiem odmiany Komnata (pszenica twarda) - Brak danych

14 Tabela 5 Pszenica ozima. Plon ziarna odmian (% wzorca). Lata zbioru: 2012, 2011, 2010 Lp. Odmiana Grupa technologiczna Mrozoodporność Skala 9 o Poziom a 1 Poziom a Wzorzec, dt z ha 85,2 89,6 68,0 87,4 80,9 97,9 105,5 80,9 101,7 94,8 1. Tonacja A 5, Legenda A Wydma A 4, Figura A 4, Ostroga A Bamberka A 3, Kranich A 2, Natula A 4, Skagen A Bockris A 2, Kepler A 2, Arkadia A 5, Linus A Oxal A Sailor A 4, Bogatka B Batuta B 5, Meteor B Mulan B Muszelka B Kampana B 2, Jantarka B 4, KWS Ozon B 3, Markiza C 4, Belenus C Henrik C 2, Elipsa C 2, Komnata twarda 2, Liczba doświadczeń Wzorzec: w latach : - wszystkie odmiany badane za wyjątkiem odmiany Komnata. Grupa technologiczna: A - jakościowa, B - chlebowa, C - pozostała w tym paszowa (wg. listy Opisowej Odmian 2012, COBORU) Mrozoodporność - wyższe stopnie oznaczają lepszą ocenę (wg. Listy Opisowej Odmian 2012, COBORU) - Brak danych

15 Tabela 6 Pszenica ozima. Porażenie odmian przez choroby na przeciętnym poziomie agrotechniki - a 1 (odchylenia od wzorca) Lata zbioru: 2012, L.p. Odmiana Liczba lat badań 2012 Mączniak Rdza brunatna Septorioza liści Septorioza plew Fuzarioza kłosów skala 9 o Choroby podstawy źdźbła Wzorzec 7,8 7,3 5,7 6,4 5,0 5,2 7,3 7,2 7,7 7,4 8,0 7,2 1. Tonacja 10-1,3-0,7-1,9-1,3-0,3 0,2 0,2 0,4 0,6 0,5 0,0 0,3** 2. Legenda 7-0,1 0,0-0,2 0,0 0,2 0,5 0,7 0,9 0,3 0,5 1,0 0,8** 3. Wydma 7-0,8-0,6-1,7-1,7-0,7-0,9-0,5 0,0 0,0-0,2-1,0-0,5** 4. Figura 5-0,3-0,1-1,9-1,3-0,7-0,6 0,0-0,1-0,2-0,2 0,0-0,2** 5. Ostroga 4 0,2 0,3 2,3 2,0 1,2 1,2 0,4 0,1 0,1 0,1 0,0 0,6** 6. Bamberka 3 0,7-0,1 1,3 0,3 0,5 0,1 0,0 0,2 0,0-0,1-1,0-0,7** 7. Kranich 3 0,5 0,5 1,3 0,9 0,5 0,4 0,4 0,2 0,1 0,1 0,5 0,1** 8. Natula 3 0,7 0,4 0,8 0,2-0,3-0,1 0,2 0,4 0,1 0,4 1,0 1,1** 9. Skagen 3 0,5 0,4-0,9-0,6-0,2 0,4 0,4 0,6 0,5 0,6 1,0 0,6** 10. Bockris 2-0,3-0,3** -0,2-0,1** 0,0-0,2** 0,2 0,1** 0,1 0,2** 0,0 0,0* 11. Kepler 2-0,5 0,4** 0,5 1,2** 1,3 0,9** 0,0 0,0** 0,0 0,4** -1,0-1,0* 12. Arkadia 1-1,8-1,8* 0,1 0,1* -0,2-0,2* 0,2 0,2* 0,5 0,5* 0,0 0,0* 13. Linus 1 0,0 0,0* 0,3 0,3* 0,8 0,8* 0,2 0,2* -0,2-0,2* 0,0 0,0* 14. Oxal 1 0,2 0,2* 2,1 2,1* 1,8 1,8* 0,5 0,5* 0,1 0,1* -1,0-1,0* 15. Sailor 1 0,5 0,5* -1,7-1,7* -0,7-0,7* 0,7 0,7* 0,5 0,5* 0,0 0,0* 16. Bogatka 8 0,2 0,0 0,5 0,5-0,3 0,0 0,2 0,1 0,5 0,2-0,5-0,2** 17. Batuta 6-0,5 0,4 0,6 0,2 0,5 0,2 0,2 0,3 0,1-0,3 0,0 0,1** 18. Meteor 5-0,1 0,2-0,5 0,2 0,0 0,1 0,4 0,1 0,5 0,6 0,0-0,2** 19. Mulan 4 0,4-0,1-0,9 0,0 0,0 0,1 0,4 0,0 0,6 0,2 0,5 0,1** 20. Muszelka 4 0,5 0,3 0,3 1,1-0,3-0,3-1,5-1,1-0,9-1,0-1,0-0,5** 21. Kampana 3 0,0 0,2-1,0-0,6-1,0-0,3-1,0-0,8-1,0-0,9 0,0-0,2** 22. Jantarka 2 0,0-0,4** -1,5-1,0** 0,2 0,2** 0,7 0,6** 0,5 0,4** 0,0 0,0* 23. KWS Ozon 2 0,2 0,3** 0,3 1,0** -0,7-0,8** -0,3-0,3** -0,4-0,5** 0,5 0,5* 24. Markiza 5 0,0 0,3 0,3 0,0-0,5 0,5 0,5 0,2 0,5 0,2 0,0 0,3** 25. Belenus 3 0,0-0,2-1,5-2,1-0,7-0,8-1,5-1,4-1,2-0,5-0,5-1,0** 26. Henrik 2 0,4 0,6** -0,4 0,5** 0,2-0,1** 0,2 0,3** 0,3 0,3** -0,5-0,5* 27. Elipsa 1-0,8-0,8* 1,6 1,6* -0,7-0,7* -0,6-0,6* -0,2-0,2* 1,0 1,0* 28. Komnata 3 0,7 0,7 0,6 0,8-0,8-0,6-0,1-0,8-0,5-1,0 0,0 0,1** Liczba doświadczeń Wyniki pochodzą tylko z tych doświadczeń, w których dana choroba wystąpiła; wyższa wartość oznacza ocenę korzystniejszą * - Wyniki za jeden rok, ** - Wyniki za dwa lata, Choroby podstawy źdźbła (2012) - wyniki z Węgrzc, Wzorzec: w latach wszystkie odmiany badane. Liczba doświadczeń dla okresu odnosi się do odmian badanych trzy lata, dla badanych dwa lata jest odpowiednio mniejsza.

16 Nie wystąpiło Nie wystąpiło Tabela 7 Pszenica ozima. Ważniejsze właściwości rolniczo - użytkowe odmian (odchylenia od wzorca). Lata zbioru: 2012, Lp. Odmiana Liczba lat badań W fazie dojrzałości mlecznej Wyleganie (skala 9 o ) przed zbiorem Wysokość roślin (cm) Masa 1000 ziaren (g) Poziom agrotechniki a 1 Wzorzec 8,4 7, ,6 44,0 1. Tonacja 10 0,6 0, ,1 2,0 2. Legenda 7 0,6-0, ,8 1,5 3. Wydma 7 0,6 0, ,5-1,5 4. Figura 5 0,1-0, ,6 0,7 5. Ostroga 4-1,4-0, ,5 2,7 6. Bamberka 3 0,6 0, ,0 2,9 7. Kranich 3 0,6 1, ,1-2,1 8. Natula 3 0,1-0, ,1 2,1 9. Skagen 3-1,4-0, ,2 0,9 10. Bockris 2 0,6 0,8** 8 8** 1,9 2,5** 11. Kepler 2 0,6 0,8** -9-11** 2,0 0,9** 12. Arkadia 1 0,6 0,6* 9 9* 0,3 0,3* 13. Linus 1 0,6 0,6* -9-9* -0,9-0,9* 14. Oxal 1-2,4-2,4* -1-1* -2,0-2,0* 15. Sailor 1 0,1 0,1* 7 7* 1,4 1,4* 16. Bogatka 8-1,4-1, ,2 3,6 17. Batuta 6 0,6 0, ,6-0,4 18. Meteor 5 0,6 0, ,4-2,9 19. Mulan 4-0,4-0, ,0-0,3 20. Muszelka 4 0,6 0, ,2-1,9 21. Kampana 3-1,4-0, ,0-3,8 22. Jantarka 2-0,4-0,9** 0 2** 0,6 1,8** 23. KWS Ozon 2 0,1 0,2** ** 0,3 0,8** 24. Markiza 5 0,6 1, ,5 1,9 25. Belenus 3-0,4-0, ,0-6,2 26. Henrik 2 0,1 0,0** 2 3** -0,3-0,1** 27. Elipsa 1 0,6 0,6* * 0,4 0,4* 28. Komnata 3 0,1 0, ,2 4,5 Liczba doświadczeń

17 Nie wystąpiło Nie wystąpiło Tabela 7 c. d. Pszenica ozima. Ważniejsze właściwości rolniczo - użytkowe odmian (odchylenia od wzorca). Lata zbioru: 2012, Liczba Wyleganie (skala 9 o ) Wysokość roślin Masa 1000 ziaren lat W fazie dojrzałości Lp. Odmiana przed zbiorem (cm) (g) badań mlecznej Poziom agrotechniki a 2 Wzorzec: 8,7 8, ,4 46,7 1. Tonacja 10 0,3 0, ,8 2,0 2. Legenda 7 0,3 0, ,4-0,1 3. Wydma 7 0,3 0, ,2-0,7 4. Figura 5 0,3 0, ,5 0,0 5. Ostroga 4-1,7-0, ,6 2,2 6. Bamberka 3 0,3 0, ,7 2,9 7. Kranich 3-0,2 0, ,2-3,1 8. Natula 3 0,3 0, ,7 0,9 9. Skagen 3-0,7 0, ,2 1,0 10. Bockris 2 0,3 0,4** 5 4** 1,9 2,9** 11. Kepler 2 0,3 0,5** -1-5** 0,8 0,8** 12. Arkadia 1 0,3 0,3* 4 4* 0,7 0,7* 13. Linus 1 0,3 0,3* -4-4* -0,4-0,4* 14. Oxal 1-0,2-0,2* 7 7* -2,4-2,4* 15. Sailor 1 0,3 0,3* 2 2* 0,5 0,5* 16. Bogatka 8-1,2-0, ,8 4,2 17. Batuta 6 0,3 0, ,4-0,4 18. Meteor 5-0,2 0, ,3-3,6 19. Mulan 4 0,3 0, ,9 0,8 20. Muszelka 4 0,3 0, ,4-1,1 21. Kampana 3-0,2 0, ,0-4,0 22. Jantarka 2-0,2-0,4** -4-3** 1,1 2,5** 23. KWS Ozon 2 0,3 0,3** -7-8** 0,8 1,8** 24. Markiza 5 0,3 0, ,5-0,9 25. Belenus 3-0,2 0, ,1-4,2 26. Henrik 2 0,3 0,1** 0 1** -0,4 1,4** 27. Elipsa 1 0,3 0,3* -8-8* 0,4 0,4* 28. Komnata 3 0,3-0, ,1 4,1 Liczba doświadczeń Wzorzec: w latach wszystkie odmiany badane. MTZ odmiana Komnata nie ujęta w średniej wzorca * - wyniki jednoroczne ; ** - wyniki dwuletnie Wyleganie przed zbiorem a 1 i a 2 - wyniki z Grodkowic

18 Tabela 8 Ocena wartości technologicznej pszenicy ozimej - (PDOiR Małopolska) Zbiór 2012 Lp. Odmiana Zawartość Wskaźnik Grupa Zawartość glutenu Liczba opadania Gęstość Popiół białka sedymentacji techno- Węgrzce Grodkowice Węgrzce Grodkowice Węgrzce logiczna A 1 A 2 A 1 A 2 A 1 A 2 A 1 A 2 A 1 A 2 A 1 A 2 A 1 A 2 A 1 A 2 1. Tonacja A 22,3 29,9 22,6 22, ,8 13,2 76,0 77, ,60 1,79 2. Legenda A 25,1 30,8 23,0 24, ,0 13,8 79,6 79, ,89 1,91 3. Wydma A 25,0 30,6 27,6 25, ,8 14,0 78,6 78, ,73 1,78 4. Figura A 22,6 28,6 24,0 23, ,0 12,8 74,0 76, ,69 1,73 5. Ostroga A 24,7 26,8 25,6 26, ,4 12,4 75,0 76, ,81 1,78 6. Bamberka A 27,3 31,0 26,2 26, ,9 13,6 75,4 78, ,72 1,73 7. Kranich A 23,7 30,3 26,9 26, ,2 13,5 74,6 75, ,70 1,81 8. Natula A 25,8 29,8 26,4 25, ,1 13,4 76,0 76, ,72 1,81 9. Skagen A 21,6 27,6 23,5 24, ,8 12,8 75,0 76, ,80 1, Bockris A 22,6 31,1 22,5 25, ,8 13,7 76,6 77, ,80 1, Kepler A 22,8 29,4 24,0 25, ,9 13,4 75,8 77, ,76 1, Arkadia A 22,6 26,6 22,9 22, ,6 12,2 75,6 76, ,68 1, Linus A 26,7 23,9 23, ,2 73,4 42 1, Oxal A 20,4 29,1 23,8 22, ,2 13,0 73,2 76, ,81 1, Sailor A 24,0 28,0 24,3 27, ,4 12,9 76,2 77, ,72 1, Bogatka B 23,0 27,1 25,7 26, ,2 12,7 74,3 74, ,69 1, Batuta B 25,6 31,5 24,8 24, ,0 14,4 76,2 77, ,72 1, Meteor B 23,5 27,8 23,3 23, ,4 12,5 73,6 74, ,81 1, Mulan B 22,7 28,6 25,1 23, ,8 12,8 74,8 75, ,74 1, Muszelka B 23,2 28,3 24,4 25, ,8 12,6 72,2 73, ,74 1, Kampana B 23,1 27,2 24,8 23, ,8 12,2 72,6 73, ,78 1, Jantarka B 22,1 25,4 22,5 22, ,8 12,2 74,4 75, ,70 1, KWS Ozon B 22,1 26,2 26,7 27, ,8 12,2 76,6 77, ,76 1, Markiza C 27,0 30,5 24,3 23, ,2 13,6 76,0 75, ,82 1, Belenus C 25,2 27,9 21,6 20, ,0 12,2 71,4 72, ,94 1, Henrik C 23,7 28,5 25,2 25, ,3 12,8 73,6 75, ,77 1, Elipsa C 24,9 27,2 23,1 24, ,2 12,4 72,2 74, ,84 1, Komnata twarda 26,7 31,8 25,0 25, ,3 14,0 73,0 74, ,02 2,03 Duże zróżnicowanie liczby opadania w dwóch punktach doświadczalnych jest prawdopodobnie wynikiem różnych warunków pogodowych w okresie wegetacji.

19 Pszenica ozima - wyniki doświadczeń Plonowanie Na poziomie a 1 średni plon wzorca dla trzech punktów doświadczalnych wynosił 85,2 dt/ha i był wyższy od średniej za lata , gdzie średnia wzorca wynosiła 80,9 dt/ha. Najwyższy plon wzorca na poziomie a 1 uzyskano w Grodkowicach, (88,3 dt/ha), mniejszy w Węgrzcach (85,4 dt/ha), a najmniejszy w Polanowicach (81,9 dt/ha). Najlepiej plonującymi odmianami okazały się odmiany: Arkadia (110%, wzorca), Markiza (108%), Sailor (107%), KWS Ozon (105%), Skagen (104%). Odmiany te przekroczyły poziom wzorca we wszystkich punktach doświadczalnych. Ponadto w Węgrzcach bardzo dobrze plonowała odmiana Mulan, (111% wzorca), w Polanowicach odmiany: Meteor (117%), Bogatka, (109%), Jantarka (108%) i Tonacja (106% wzorca), w Grodkowicach odmiany; Bockris (112%), Mulan (110%), Bogatka (107%) oraz Legenda (105% wzorca). Słabiej plonowały odmiany: Belenus (87% wzorca), Kampana (90 %), Muszelka (91%) oraz Elipsa, Kepler i Oxal (92% wzorca). Plon ziarna odmiany Komnata, (która jest pszenicą twardą - durum), znacznie odbiegał od wzorca, którym jest średnia plonu z odmian pszenicy zwyczajnej (85,2 dt/ha. Plon ten wynosił 70% wzorca. Na poziomie a 2 średni plon wzorca w 2012 roku wynosił 97,9 dt/ha i także nieznacznie odbiegał od plonu za ostatnie trzylecie (94,8 dt/ha), przy czym podobnie jak na poziomie a 1 najwyższy plon uzyskano w Grodkowicach, (104,3 dt/ha), mniejszy w Węgrzcach (96,5 dt/ha), a najmniejszy w Polanowicach (92,8 dt/ha). Średnia zwyżka plonu spowodowana zastosowaniem wyższego poziomu agrotechniki wyniosła 12,7 dt/ha. Najwyższy przyrost plonu na poziomie a 2 uzyskano w Grodkowicach (+16,0 dt/ha), mniejsze przyrosty uzyskano w Węgrzcach (+11,1 dt/ha) i w Polanowicach (+10,9 dt/ha). Najwyżej na tym poziomie plonowały odmiany: Arkadia (110% wzorca), Mulan (108% wzorca), oraz KWS Ozon (105 %). Odmiany słabiej plonujące to: Wydma (89%), Kampana (89%), Ostroga, Natula i Batuta (92%). Analizując plony odmian za ostatnie dwu i trzylecie widzimy że, wyróżniającymi odmianami na obydwu poziomach są odmiany: Mulan, Skagen, Tonacja i Markiza, a z odmian badanych pierwszy rok odmiany: Arkadia i Sailor (tab.5). Plonowanie odmian w minionym sezonie wegetacyjnym w znacznym stopniu było uzależnione od ich przezimowania. Przezimowanie W 2012 roku straty spowodowane warunkami zimowania (wymarzanie) były dosyć duże i dotyczyły dwóch punktów doświadczalnych (Węgrzce i Polanowice). Większe straty zanotowano w Polanowicach, gdzie średni procent roślin martwych wyniósł 25,4, w Węgrzcach straty wynosiły 8,6%, natomiast w Grodkowicach nie stwierdzono żadnych uszkodzeń po zimie. Wyleganie Wyleganie w 2012 roku nie wystąpiło w żadnym punkcie doświadczalnym w fazie dojrzałości mlecznej, natomiast przed zbiorem wystąpiło w niewielkim nasileniu tylko w jednej miejscowości zarówno na poziomie a 1 jak i na poziomie a 2 (Grodkowice). Średnia wzorca na poziomie a 1 wyniosła 8,4 przy ocenie 7,5 za ostatnie trzylecie. Odmiany mniej odporne na wyleganie to: Oxal (ocena 6,0), Bogatka, Ostroga, Skagen i Kampana (oceny 7,0), natomiast oceny dla pozostałych odmian kształtowały się między 8,0 a 9,0. Podobnie było na poziomie a 2, gdzie za wyjątkiem odmiany Ostroga (ocena 7,0) oceny wylegania pozostałych odmian wahały się również między 8,0 a 9,0. Choroby Ocenę porażenia przez choroby przeprowadzono na poziomie a 1. Nasilenie wystąpienia większości chorób było mniejsze niż za ostatnie trzylecie za wyjątkiem rdzy brunatnej i septoriozy liści. Średnia porażenia rdzą brunatną poszczególnych odmian wyniosła 5,7 przy ocenie 6,4 za lata , a odmianami najsilniej porażonymi były: Tonacja, Figura (oceny 3,8), Wydma i Sailor (oceny 4,0) oraz Jantarka i Belenus (oceny 4,2), a z bardziej odpornych możemy wymienić odmiany: Ostroga (8,0), Oxal (7,8), Elipsa (7,3) oraz odmiany Bamberka i Kranich (oceny 7,0). Porażenie septoriozą liści było niewiele wyższe w stosunku do lat ubiegłych (5,0 przy ocenie 5,2 za lata ). Najbardziej wrażliwe na tą chorobę okazały się odmiany: Kampana (4,0) oraz Wydma, Figura, Sailor, KWS Ozon, Belenus i Elipsa (oceny 4,3), a bardziej odporne: Oxal (6,8), Kepler (6,3), Ostroga (6,2) oraz Linus (ocena 5,8). Nasilenie mączniaka prawdziwego nie było zbyt duże. Średnia ocena porażenia tą chorobą w 2012 roku wyniosła 7,8 przy ocenie 7,3 za ostatnie trzylecie. Odmiany wrażliwsze na mączniaka to: Arkadia (6,0), Tonacja (6,5) oraz Wydma i Elipsa (oceny 7,0), natomiast oceny dla pozostałych odmian kształtowały się między 7,3 a 8,5. Porażenie septoriozą plew oceniono na 7,3 przy średniej 7,2 za ostatnie trzylecie, natomiast porażenie fuzariozą kłosów wahało się między 6,5 dla odmiany Belenus do 8,3 dla odmian Tonacja i Mulan

20

21 Charakterystyka odmian W roku 2012 w krajowym rejestrze znajdowały się 83 odmiany pszenicy ozimej (pszenica zwyczajna), w tym 41 odmian należących do grupy technologicznej jakościowej (A), 32 odmiany z grupy chlebowej (B), dwie odmiany na ciastka (K) oraz 8 odmian w grupie pszenic pozostałych, w tym paszowych (C). W krajowym rejestrze znajduje się także jedyna zarejestrowana odmiana pszenicy twardej (durum). Jest to odmiana Komnata wpisana w 2009 roku. Umieszczona poniżej charakterystyka obejmuje odmiany, które były badane w doświadczeniach PDOiR w województwie małopolskim w 2012 roku. Charakterystyka sporządzona jest przez COBORU w oparciu o wieloletnie wyniki doświadczeń przeprowadzonych na terenie całego kraju. TONACJA (2001) Odmiana jakościowa (grupa A). Mrozoodporność - dość duża. Odporność na septoriozę liści i plew, fuzariozę kłosów oraz choroby podstawy źdźbła - dość duża, na rdzę brunatną i brunatną plamistość liści - średnia, na mączniaka - mała do bardzo małej. Rośliny są dość wysokie, o dość dużej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia i dojrzewania - dość późny. Masa 1000 ziaren - duża, wyrównanie - dość dobre, gęstość w stanie zsypnym - dość duża. Odporność na porastanie w kłosie - przeciętna, liczba opadania - dość duża. Zawartość białka - dość duża, ilość glutenu - duża. Wskaźnik sedymentacyjny SDS duży. Wydajność ogólna mąki - przeciętna. Plenność - średnia. Tolerancja na zakwaszenie gleby - przeciętna. LEGENDA (2005) Odmiana jakościowa (grupa A). Mrozoodporność - dość duża. Odporność na mączniaka, brunatną plamistość liści, septoriozę plew i fuzariozę kłosów - dość duża, na rdzę brunatną, septoriozę liści i choroby podstawy źdźbła - średnia. Rośliny są bardzo wysokie, o dość małej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia i dojrzewania - średni. Masa 1000 ziaren - średnia, wyrównanie - dość dobre, gęstość w stanie zsypnym - dość duża. Odporność na porastanie w kłosie - mała, liczba opadania - duża do bardzo dużej. Zawartość białka i ilość glutenu - duże. Wskaźnik sedymentacyjny SDS duży. Wydajność ogólna mąki - przeciętna. Plenność - średnia. Tolerancja na zakwaszenie gleby - przeciętna. WYDMA (2005) Odmiana jakościowa (grupa A). Mrozoodporność - prawie średnia. Odporność na brunatną plamistość liści, septoriozę plew, fuzariozę kłosów i choroby podstawy źdźbła - średnia, na mączniaka i septoriozę liści - dość mała, na rdzę brunatną - mała. Rośliny są dość niskie, o średniej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia i dojrzewania średni. Masa 1000 ziaren - mała, wyrównanie - przeciętne, gęstość w stanie zsypnym - dość duża. Odporność na porastanie w kłosie - średnia, liczba opadania - duża do bardzo dużej. Zawartość białka i glutenu - dość duża. Wskaźnik sedymentacyjny SDS duży. Wydajność ogólna mąki - przeciętna. Plenność - dość słaba. Tolerancja na zakwaszenie gleby - przeciętna. FIGURA (2007) Odmiana jakościowa (grupa A). Mrozoodporność - prawie średnia. Odporność na mączniaka duża, na brunatną plamistość liści, septoriozę liści i plew oraz fuzariozę kłosów - przeciętna, na choroby podstawy źdźbła - dość mała, na rdzę brunatną - mała. Rośliny dość wysokie, o przeciętnej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia - dość wczesny, dojrzewania - średni. Masa 1000 ziaren - dość duża, wyrównanie - dość dobre, gęstość w stanie zsypnym - średnia. Odporność na porastanie w kłosie - przeciętna, liczba opadania - dość duża. Zawartość białka - średnia, ilość glutenu - dość duża. Wskaźnik sedymentacyjny SDS duży. Wydajność ogólna mąki - dość dobra. Plenność - dość dobra. Tolerancja na zakwaszenie gleby - przeciętna. OSTROGA (2008) Odmiana jakościowa (grupa A) o ościstym kłosie. Mrozoodporność - średnia. Odporność na rdzę brunatną - duża do bardzo dużej, na brunatną plamistość liści, septoriozę liści i plew oraz choroby podstawy źdźbła - dość duża, na fuzariozę kłosów - przeciętna, na mączniaka - dość mała. Rośliny są średniej wysokości, o przeciętnej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia i dojrzewania - późny. Masa 1000 ziaren - duża do bardzo dużej, wyrównanie - dobre, gęstość w stanie zsypnym - średnia. Odporność na porastanie w kłosie - duża, liczba opadania - dość duża. Zawartość białka i glutenu - dość duża, wskaźnik sedymentacyjny SDS - duży do bardzo dużego, wydajność ogólna mąki - dość dobra. Plenność - średnia. Tolerancja na zakwaszenie gleby - przeciętna. BAMBERKA (2009) Odmiana jakościowa (grupa A). Mrozoodporność - mała do średniej. Odporność na mączniaka prawdziwego, rdzę brunatną, brunatną plamistość liści, septoriozę liści i plew oraz choroby podstawy źdźbła - średnia, na fuzariozę kłosów - dość mała. Rośliny są średniej wysokości, o przeciętnej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia i dojrzewania - średni. Masa 1000 ziaren - duża, wyrównanie - dość dobre, gęstość w stanie zsypnym - przeciętna. Odporność na porastanie w kłosie - średnia, liczba opadania - duża do bardzo dużej. Zawartość białka - duża, ilość glutenu - dość duża. Wskaźnik sedymentacyjny SDS - duży do bardzo dużego. Wydajność ogólna mąki - dość słaba. Plenność nieco powyżej średniej. Tolerancja na zakwaszenie gleby - przeciętna

22 KRANICH (2009) Odmiana jakościowa (grupa A). Mrozoodporność - mała. Odporność na mączniaka prawdziwego i septoriozę plew - duża, na rdzę brunatną, septoriozę liści, fuzariozę kłosów i choroby podstawy źdźbła - dość duża, na brunatną plamistość liści - średnia. Rośliny są niskie, o przeciętnej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia i dojrzewania - średni. Masa 1000 ziaren - mała, wyrównanie - dość słabe, gęstość w stanie zsypnym - dość mała. Odporność na porastanie w kłosie - średnia, liczba opadania - bardzo duża. Zawartość białka i ilość glutenu - dość duża. Wskaźnik sedymentacyjny SDS - duży. Wydajność ogólna mąki - dobra. Plenność - dobra do bardzo dobrej. Tolerancja na zakwaszenie gleby - przeciętna. NATULA (2009) Odmiana jakościowa (grupa A). Mrozoodporność - średnia. Odporność na mączniaka prawdziwego, rdzę brunatną i septoriozę plew - dość duża, na brunatną plamistość liści i choroby podstawy źdźbła - średnia, na septoriozę liści i fuzariozę kłosów - dość mała. Rośliny są dość wysokie, o przeciętnej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia - dość wczesny, dojrzewania - średni. Masa 1000 ziaren - duża, wyrównanie - dość dobre, gęstość w stanie zsypnym - dość mała. Odporność na porastanie w kłosie - średnia, liczba opadania - duża. Zawartość białka - dość duża, ilość glutenu - średnia. Wskaźnik sedymentacyjny SDS - duży. Wydajność ogólna mąki - dość dobra. Plenność - dobra. Tolerancja na zakwaszenie gleby - dość duża. SKAGEN (2009) Odmiana jakościowa (grupa A). Mrozoodporność - prawie średnia. Odporność na septoriozę liści i plew - duża, na mączniaka prawdziwego, rdzę brunatną, brunatną plamistość liści i fuzariozę kłosów - dość duża, na choroby podstawy źdźbła - średnia. Rośliny są dość niskie, o przeciętnej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia i dojrzewania późny. Masa 1000 ziaren - dość duża, wyrównanie - dość dobre, gęstość w stanie zsypnym - dość mała. Odporność na porastanie w kłosie - dość duża, liczba opadania - duża do bardzo dużej. Zawartość białka - duża, ilość glutenu - dość duża. Wskaźnik sedymentacyjny SDS - duży do bardzo dużego. Wydajność ogólna mąki - średnia. Plenność - dobra. Tolerancja na zakwaszenie gleby - przeciętna. BOCKRIS (2010) Odmiana jakościowa (grupa A). Plenność - dobra. Mrozoodporność - mała. Odporność na podstawowe choroby - średnia. Rośliny dość wysokie, o średniej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia i dojrzewania - średni. Masa 1000 ziaren - duża do bardzo dużej, wyrównanie dość dobre, gęstość w stanie zsypnym - przeciętna. Odporność na porastanie w kłosie - średnia, liczba opadania - dość duża. Zawartość białka i ilość glutenu - średnie. Wskaźnik sedymentacyjny SDS - duży. Wydajność ogólna mąki - średnia. Tolerancja na zakwaszenie gleby - przeciętna. KEPLER (2010) Odmiana jakościowa (grupa A). Plenność - bardzo dobra. Mrozoodporność - mała. Odporność na mączniaka prawdziwego, rdzę brunatną i septoriozę liści - duża, na septoriozę plew i fuzariozę kłosów - dość duża, na brunatna plamistość liści i choroby podstawy źdźbła - średnia. Rośliny niskie, o dość dużej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia dość późny, dojrzewania - późny. Masa 1000 ziaren duża do bardzo dużej, wyrównanie - średnie, gęstość w stanie zsypnym - przeciętna. Odporność na porastanie w kłosie - średnia, liczba opadania - duża do bardzo dużej. Zawartość białka i ilość glutenu - średnie. Wskaźnik sedymentacyjny - SDS duży. Wydajność ogólna mąki - dość dobra. Tolerancja na zakwaszenie gleby - przeciętna. ARKADIA (2011) Odmiana jakościowa (grupa A). Plenność - średnia. Mrozoodporność - dość duża. Odporność na rdzę brunatną - dość duża, na septoriozę plew, brunatną plamistość liści, fuzariozę kłosów i choroby podstawy źdźbła - średnia, na septoriozę liści - dość mała, na mączniaka prawdziwego - mała.. Rośliny wysokie, o dość małej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia wczesny, dojrzewania - dość wczesny. Masa 1000 ziaren dość duża, wyrównanie - dobre, gęstość w stanie zsypnym - średnia. Odporność na porastanie w kłosie - średnia, liczba opadania - duża. Zawartość białka i ilość glutenu - średnie. Wskaźnik sedymentacyjny - SDS duży. Wydajność ogólna mąki - średnia. Tolerancja na zakwaszenie gleby - przeciętna. Przyrost plonu na wysokim poziomie agrotechniki powyżej średniej. LINUS (2011) Odmiana jakościowa (grupa A). Plenność - dobra. Mrozoodporność - mała. Odporność na ważniejsze choroby - średnia, jedynie na rdzę brunatną - dość duża, Rośliny dość niskie, o dość dużej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia dość późny, dojrzewania - średni. Masa 1000 ziaren dość mała, wyrównanie dość słabe, gęstość w stanie zsypnym - mała. Odporność na porastanie w kłosie - średnia, liczba opadania - duża. Zawartość białka dość duża, ilość glutenu - duża. Wskaźnik sedymentacyjny - SDS duży. Wydajność ogólna mąki - dość dobra. Tolerancja na zakwaszenie gleby - dość mała. Przyrost plonu na wysokim poziomie agrotechniki średni