WSTĘP (oprac. A. Najewski)

Transkrypt

1

2

3 WSTĘP (oprac. A. Najewski) Zeszyt zawiera wyniki porejestrowych doświadczeń odmianowych ze zbożami ozimymi z roku zbioru 2015 na tle wyników z poprzedniego sezonu wegetacyjnego. Jest to syntetyczne ujęcie, w ramach poszczególnych gatunków, wyników licznych serii doświadczeń (krajowej i wojewódzkich), różniących się zestawem badanych odmian. Seria krajowa w niektórych województwach jest modyfikowana poprzez dodanie pojedynczych odmian, zakwalifikowanych do serii danego województwa. Ponadto, zeszyt zawiera wyniki serii doświadczeń specjalnych z opóźnionym terminem jesiennego siewu pszenicy zwyczajnej ozimej i jarej z lat 2014 i Podstawowe doświadczenia Porejestrowego doświadczalnictwa odmianowego (PDO) z wszystkimi gatunkami zbóż ozimych prowadzono na dwóch poziomach agrotechniki (przeciętnym a 1 i wysokim a 2 ), w dwóch powtórzeniach, według metodyki 1 opracowanej przez specjalistów centrali COBORU. Metodyka ta określa także zakres i sposób przeprowadzania pomiarów i obserwacji oraz sposób ich dokumentowania. Na obu poziomach agrotechniki stosowano tę samą zaprawę nasienną oraz taki sam sposób chemicznego zwalczania chwastów i szkodników. Na przeciętnym poziomie agrotechniki (a 1 ) chemiczna ochrona roślin ogranicza się do zaprawiania nasion i stosowania herbicydów oraz interwencyjnie insektycydów. W przypadku większego zagrożenia stosowane są środki do zwalczania gryzoni. Nawożenie mineralne jest zróżnicowane w poszczególnych punktach doświadczalnych i dostosowane do lokalnych warunków (jakość gleby, rodzaj przedplonu, zasobność gleby w fosfor, potas, magnez itp.). Informację o wielkości nawożenia podano w tabeli 2 każdej syntezy. W celu pełniejszego poznania właściwości odmian, począwszy od sezonu wegetacyjnego 2009/2010, pewną część doświadczeń podstawowych zakłada się po przedplonach zbożowych. Wysoki poziom agrotechniki (a 2 ) różni się od przeciętnego zwiększonym o 40 kg/ha nawożeniem azotowym, stosowaniem dolistnych preparatów wieloskładnikowych (łącznie z fungicydami), ochroną przed wyleganiem (1 zabieg) i chorobami (2 zabiegi). W uzasadnionych przypadkach dopuszcza się dodatkowe stosowanie regulatora wzrostu i fungicydu lub też rezygnację z zabiegu skracania roślin. Stosunkowo często wykonawcy nie stosowali się do 1) Zboża. Metodyka badania wartości gospodarczej odmian (WGO). NR/P/19/2013. Słupia Wielka wymogu stosowania nawozów dolistnych (kilka, kilkanaście procent doświadczeń). Coroczne wyniki doświadczeń PDO są wykorzystywane w aktualizacji charakterystyk odmian. W sezonie wegetacyjnym 2014/2015 kontynuowano rozpoczęte jesienią 2008 roku badania agrotechniczne odmian pszenicy zwyczajnej ozimej i jarej w ramach dodatkowej serii doświadczeń specjalnych finansowanych centralnie. Realizowano je według zasad określonych w metodyce 2), natomiast sposób wykonania obserwacji i pomiarów był identyczny jak w serii podstawowej (metodyka 1) ). Doświadczenia te zakładano po 10 listopada (dwa doświadczenia nieco wcześniej), jako jednoczynnikowe w trzech powtórzeniach. Z racji opóźnionego siewu zwiększono obsadę o 50 nasion na 1 m 2. W doświadczeniach stosowano wysoki poziom agrotechniki (a 2 ). Badano 24 odmiany pszenicy zwyczajnej ozimej oraz 5 odmian pszenicy zwyczajnej jarej. Z reguły odmiany badane są przez dwa kolejne sezony wegetacyjne następujące po roku wpisania do Krajowego rejestru. Dodatkowo w doświadczeniach specjalnych finansowanych lokalnie oceniano reakcję odmian pszenicy zwyczajnej ozimej i jarej oraz pszenżyta ozimego i jarego na siew późnojesienny, reakcję odmian pszenicy zwyczajnej ozimej na uprawę po kukurydzy i po przedplonach zbożowych. Oceniano również reakcję odmian pszenicy ozimej na niskonakładowy poziom technologii. Założono także doświadczenia z pszenicą zwyczajną ozimą, pszenżytem ozimym i żytem ozimym w warunkach uprawy ekologicznej. Ponadto badano mieszanki zbożowe ozime (pszenica zwyczajna i pszenżyto). Wyniki tych doświadczeń, ze względu na ich wojewódzki charakter, nie zostały uwzględnione w niniejszej publikacji, są natomiast upowszechniane w wydawnictwach regionalnych. Powierzchnia pojedynczego poletka do zbioru wynosiła na ogół 15 m 2, w niektórych doświadczeniach (poza punktami COBORU) była mniejsza lub większa. Przy ustalaniu ilości wysiewu poszczególnych odmian uwzględniano ich masę 1000 ziaren i zdolność kiełkowania oraz zalecaną dla nich obsadę ziaren na 1 m 2, zależnie od rolniczej wartości gleby w danym doświadczeniu, a w przypadku żyta także zróżnicowaną dla typu odmian obsadę na 1 m 2 (mniejszą dla odmian mieszańcowych). Zakres obserwacji i pomiarów w doświadczeniach regionalnych ograniczono do najważniejszych, pomijając takie jak data kłoszenia i dojrzałości 2) Pszenica ozima. Metodyka badania wartości gospodarczej odmian przy opóźnionym terminie siewu. NR/S/4/2008. Słupia Wielka 2008.

4 - 4 - pełnej, wyrównanie ziarna i udział pośladu; dane dotyczące tych cech zawarte w tabelach wynikowych pochodzą z serii krajowej. W systemie PDO zestaw odmian do badań w serii krajowej ustala centrala COBORU, natomiast dobór odmian do serii wojewódzkich ustalają autonomicznie zespoły wojewódzkie PDO. Do serii krajowej włączane są na ogół tylko te odmiany, które uzyskały akceptację na szczeblu wojewódzkim. W badaniach pomijane są więc odmiany starsze, o gorszej już wartości gospodarczej i/lub niewielkim znaczeniu w produkcji nasiennej. Do serii wojewódzkich, w oparciu o wyniki wcześniejszych doświadczeń PDO lub rozpoznawczych, włączanych jest tylko część odmian wpisanych do Krajowego rejestru oraz pojedyncze odmiany ze Wspólnotowego katalogu odmian roślin rolniczych (CCA). Z założenia, do badań powinny także trafiać wszystkie odmiany nowo zarejestrowane. Zdarza się jednak, że pomijane są niektóre z nich, oceniane gorzej w danym rejonie kraju na podstawie 2-3 letnich wyników doświadczeń rejestrowych. W miarę możliwości uwzględniane są także potrzeby i wymagania danego regionu. W roku 2015 liczba doświadczeń w ramach serii krajowych i wojewódzkich była podobna jak w latach wcześniejszych. Założono 47 doświadczeń z jęczmieniem, 75 z pszenicą (w tym w 3 badano również jedną odmianę pszenicy orkisz), 62 z pszenżytem, 47 z żytem. W ramach serii krajowych liczba doświadczeń dla pszenicy wynosiła 19, dla pszenżyta 17, dla żyta 16, a dla jęczmienia 14. Ze Wspólnotowego katalogu odmian roślin rolniczych (CCA) badano cztery odmiany pszenicy zwyczajnej i jedną żyta. Wszystkie serie doświadczeń (krajową i wojewódzkie) łączy jednolity dla określonego gatunku i roku wzorzec odmianowy, składający się z trzech (jęczmień i pszenżyto) lub czterech (pszenica, żyto) odmian, wyznaczanych przez centralę COBORU. Wzorzec ten umożliwia porównywanie odmian w różnych seriach doświadczeń, gdyż zestaw odmian wzorcowych jest identyczny zarówno w doświadczeniach PDO, jak i rejestrowych. Skład odmian wzorcowych ulega stopniowym zmianom w czasie, głównie na skutek pogarszania się wartości gospodarczej i/lub pojawiania się wyraźnie lepszych nowych odmian. W doświadczeniach z żytem wzorzec tworzą cztery odmiany (dwie populacyjne i dwie mieszańcowe), jednak wyniki plonowania są przedstawione po przeliczeniu na wzorzec z odmian populacyjnych (8 w roku 2015, 10 w roku 2014). Plon ziarna i masę 1000 ziaren przeliczono na wspólną wilgotność 14%. Wyniki plonowania przedstawiono zarówno w układzie ogólnokrajowym, jak i regionalnym, a także różnych przedplonów. Rejony przyjęte w ocenie odmian zbóż uwzględniają podział administracyjny kraju i podobieństwo klimatyczne województw. W syntezie wyników rocznych serii plonu ziarna, z uwagi na dużą nieortogonalność danych, wykorzystuje się statystyczną procedurę REML. Plony odmian w rejonach oraz oceny dla pozostałych cech rolniczych wyliczano jako średnią z odchyleń od wzorca w poszczególnych doświadczeniach. Trzeba wyraźnie podkreślić, że im mniejsza liczba doświadczeń, w których badano odmianę, z tym większą ostrożnością należy traktować jej wyniki. Z powodu bardzo małej liczby doświadczeń, w tabelach pomięto wyniki niektórych odmian, opublikowano je w opracowaniach wojewódzkich. Z założenia nie prowadzi się badań chemicznych i technologicznych na ziarnie z doświadczeń PDO. Wyjątkiem jest analiza zawartości deoksyniwalenolu (DON) w ziarnie pszenicy ozimej, która z uwagi na wysoki koszt realizowana jest tylko dla wybranych odmian. Analizy wykonano w Laboratorium Chemiczno- Technologicznym SDOO w Słupi Wielkiej. Zgodnie z Rozporządzeniem Komisji (WE) Nr 1881/2006, w ziarnie pszenicy przeznaczonym na cele konsumpcyjne zawartość DON nie może przekraczać 1250 g/kg. W badanych odmianach pszenicy zwyczajnej maksymalne zawartości DON w każdym roku badań były niższe niż normy europejskie. Zeszyt zawiera wyniki tylko tych zarejestrowanych i pochodzących z CCA odmian zbóż ozimych, które były badane w doświadczeniach PDO w sezonie wegetacyjnym 2014/2015. Odmiany wpisane do Krajowego rejestru w roku 2015 nie były badane w doświadczeniach PDO. Te spośród nich, które były badane już trzy lata miały przerwę w badaniach, a pozostałe były oceniane w doświadczeniach rejestrowych (SWDR, z. 134). Wyniki doświadczeń zebrano w pięciu oddzielnych syntezach, dotyczących kolejno jęczmienia, pszenicy (dwie syntezy), pszenżyta i żyta. W tabeli 1 każdej syntezy podano ogólne informacje odnośnie badanych odmian oraz doświadczeń, natomiast w tabeli 2 zebrano dane dotyczące podstawowych warunków prowadzenia doświadczeń (gleba, przedplon, nawożenie, stosowanie fungicydów, regulatorów wzrostu i nawożenia dolistnego), terminów wystąpienia faz rozwojowych oraz dat siewu i zbioru. W dalszych tabelach zamieszczono wyniki cech rolniczych dla badanych odmian (plon ziarna, pomiary i obserwacje polowe, cechy ziarna). W tabelach charakteryzujących zdrowotność odmian ograniczono się do zaprezentowania wyników tylko na przeciętnym poziomie agrotechniki. Wyeksponowano w ten sposób naturalną odporność odmian na choro-

5 - 5 - by. Na poziomie a 2 (z ochroną) zmniejsza się liczba doświadczeń, w których występują choroby, jednak różnice międzyodmianowe są na ogół zbieżne z występującymi na przeciętnym poziomie agrotechniki. Podana u dołu każdej tabeli wynikowej (poza plonem ziarna) liczba doświadczeń oznacza maksimum wykonanych obserwacji lub pomiarów i odnosi się do odmian badanych we wszystkich doświadczeniach. Odmiany we wszystkich tabelach pogrupowano wg kryteriów ważnych dla określonego gatunku, natomiast kolejność odmian w ramach tych grup ułożono alfabetycznie. Szczegóły dotyczące najważniejszych parametrów pogody w SDOO i ZDOO są corocznie publikowane w opracowaniu COBORU pt. Przegląd warunków meteorologicznych. Poniżej ogólnie (średnio w stacjach i zakładach doświadczalnych oceny odmian) scharakteryzowano warunki pogodowe w sezonie wegetacyjnym 2014/2015 i ich wpływ na wzrost i rozwój roślin. We wrześniu opady były nieznacznie wyższe niż w wieloleciu, natomiast w październiku, a zwłaszcza w listopadzie wyraźnie niższe. Temperatury w tym okresie były powyżej średniej (o 1,7-1,9 o C). Doświadczenia zakładano o kilka dni później niż w wieloleciu, również wschody były nieco późniejsze. Ciepła jesień spowodowała, że rośliny krzewiły się o kilka dni wcześniej niż w latach poprzednich. Ponadto, jesienny przebieg pogody sprzyjał znacznemu wystąpieniu wirusów żółtej karłowatości jęczmienia. Zahamowanie wegetacji odnotowano na początku III dek. listopada, o kilka dni wcześniej niż w wieloleciu. Zima była łagodna i nie odnotowano większych strat roślin po zimie. W grudniu i lutym średnie miesięczne temperatury były o 1,4-1,8 o C wyższe niż w wieloleciu, natomiast w styczniu aż o 3,3 o C. W sezonie wegetacyjnym 2014/2015 wystąpiło stosunkowo niewiele przypadków wiosennego krzewienia (jęczmień 6%, pszenica 27%, pszenżyto 16%). W marcu wysokie temperatury (o 2,4 powyżej wielolecia) i wystarczająca ilość opa- dów (121% wielolecia) spowodowały wcześniejsze o ok dni ruszenie wegetacji wiosennej. W konsekwencji wczesnego ruszenia wegetacji, również fazę strzelania w źdźbło rośliny osiągały o 4-6 dni wcześniej niż w latach poprzednich. W kolejnych miesiącach opady były niewystarczające. W kwietniu i maju wynosiły 80-90% wielolecia, natomiast w czerwcu i lipcu już tylko 60-70%. Dodatkowo w lipcu panowały wysokie temperatury. W tych warunkach kłoszenie i dojrzałość woskową rośliny osiągnęły w terminie zbliżonym do wielolecia. Średni termin zbioru doświadczeń nie różnił się znacząco od lat wcześniejszych. Sezon 2014/2015, mimo znacznego deficytu opadów, okazał się wyjątkowo korzystny dla plonowania zbóż ozimych. Średni plon ziarna odmian wzorcowych na przeciętnym poziomie agrotechniki był wyższy niż w roku 2014 o 4,5 dt z ha. Zdecydowanie najwyżej plonowała pszenica (plon odmian wzorcowych 97,4 dt z ha na poziomie a 1 ), następnie pszenżyto (84,3 dt z ha) i jęczmień (83,7 dt z ha), niżej zaś żyto (8 dt z ha średnia z 2 odmian populacyjnych i 2 odmian mieszańcowych). Efektywność dodatkowych zabiegów na wysokim poziomie agrotechniki dla zbóż ozimych była niższa niż w roku 2014 (o 4 dt z ha). Średni przyrost plonu na poziomie a 2 wynosił 11,5 dt z ha i był zbliżony dla wszystkich badanych gatunków Objaśnienie skali 9-stopniowej (dotyczy tabel wynikowych wszystkich syntez): 9 - stan najlepszy (najkorzystniejszy) 5 - stan średni (przeciętny) 1 - stan najgorszy (najmniej korzystny) W przypadku chorób i wylegania wykorzystywane są wyniki tych doświadczeń, w których określone zjawisko wystąpiło i miało znaczące nasilenie.

6

7 -7- Tabela 1 JĘCZMIEŃ OZIMY. Odmiany i doświadczenia. Lata zbioru 2015, 2014 Materiał siewny Rok wpisania do KR 1 2 masa 1000 ziaren (g) Zachowujący zdolność kiełkowania (%) wielorzędowe 1 Antonella 2011 Nordsaat DE 50,6 48, Fridericus 2007 KWS Lochow GmbH DE 51,9 52, Henriette 2011 Nordsaat DE 48,8 48, Holmes 2011 Nordic Seed A/S DE 55,4 55, Kobuz 2013 Poznańska Hodowla Roślin PL 52,0 52, KWS Meridian 2011 KWS Lochow GmbH DE 42,4 45, Lomerit 2002 KWS Lochow GmbH DE 42,8 47, Scarpia 2007 W. von Borries-Eckendorf DE 47, Souleyka 2010 Nordsaat DE 48, SU Elma 2014 Nordsaat DE 5 11 SU Melania 2013 Nordsaat DE 54,0 62, Titus 2012 W. von Borries-Eckendorf DE 54,0 57, Zenek 2013 Secobra Recherches SAS FR 46,0 52, , dwurzędowe pastewne 14 Metaxa 2010 Ackermann Saatzucht DE 65,0 15 SU Vireni 2014 Ackermann Saatzucht DE 58,0 Bilans doświadczeń: - założone - zdyskwalifikowane w trakcie opracowywania - przyjęte do syntezy Kol. 2: KR Krajowy rejestr Kol. 3: Nordsaat Nordsaat Saatzucht GmbH Saatzucht Langenstein, W. von Borries-Eckendorf W. von Borries-Eckendorf GmbH & Co. KG, Ackermann Saatzucht - Ackermann Saatzucht GmbH & Co. KG DE Niemcy, FR Francja, PL Polska Obsada nasion jednakowa dla wszystkich odmian, zależna od kompleksu rolniczej przydatności gleby: 2 1, 2, szt./m 2 3, 4,11, 5, szt./m

8 - 8 - Tabela 2 JĘCZMIEŃ OZIMY. Warunki prowadzenia doświadczeń. Lata zbioru 2015, Wyszczególnienie a 1 a 2 a 1 a Średnia rolnicza wartość gleb w 100 o skali IUNG % doświadczeń Kompleks przydatności rolniczej gleb: ,10-3, Odczyn gleby (ph w KCl): - powyżej 6, ,5-5, poniżej 5, Przedplon: - bobowate grubonasienne bobowate drobnonasienne rzepak mieszanki zbożowo-bobowate zboża okopowe inne (facelia, gorczyca) 4 6 Nawożenie mineralne: kg czystego składnika na 1 ha - P 2 O K 2 O N średnio N minimum N maksimum % doświadczeń Zastosowanie nawozów dolistnych: - jeden zabieg dwa i więcej zabiegów Zastosowanie fungicydów: - jeden zabieg dwa zabiegi trzy zabiegi 11 6 Zastosowanie regulatorów wzrostu: - jeden zabieg dwa zabiegi 6 4 data Siew - średnio najwcześniejszy najpóźniejszy Wschody Krzewienie - jesień wiosna* Jesienne zahamowanie wegetacji Wiosenne ruszenie wegetacji Strzelanie w źdźbło Kłoszenie Dojrzałość woskowa Dojrzałość pełna Zbiór - średnio najwcześniejszy najpóźniejszy Liczba doświadczeń Kol. 1: * dotyczy 6% doświadczeń w roku 2015 i 9% doświadczeń w roku 2014 Kol. 2, 3: a 1 przeciętny poziom agrotechniki, a 2 wysoki poziom agrotechniki

9 - 9 - Tabela 3 JĘCZMIEŃ OZIMY. Istotność źródeł zmienności plonu ziarna wg analizy wariancji doświadczeń dwuczynnikowych. Lata zbioru 2015, 2014 Liczba doświadczeń ze zmiennością istotną przy: Źródło zmienności = 5 = 1 = 5 = Odmiany Poziomy agrotechniki Odmiany x poziomy agrotechniki Poziomy agrotechniki: a 2 -a 1 (dt z ha) Liczba doświadczeń 5, , , , , ,1 32,2 1 2 Liczba doświadczeń Kol. 1: a 2-a 1 (dt z ha) w odniesieniu do średniej z odmian wzorcowych Souleyka, SU Melania, Titus

10 Tabela 4 JĘCZMIEŃ OZIMY. Zimotrwałość i plon ziarna odmian. Lata zbioru 2015, 2014 Plon ziarna Zimotrwałość poziom a 1 poziom a 2 liczba doświadczeń odchylenia od wzorca w dt z ha skala 9 o Wzorzec, dt z ha ,0 81,9 96,9 95,6 1 Antonella ,3 1,7 2 Fridericus ,5-3,0 0,9-2,0 3 Henriette 5, ,8-1,1-0,6 0,8 4 Holmes 4, ,1 2,2 5 Kobuz 5, ,1-11,7-5,4-1 6 KWS Meridian ,8 3,0 1,0 7 Lomerit ,8-7,8-0,5-7,2 8 Scarpia ,7-5,4 3,4-2,6 9 Souleyka 4, ,6 1,0-2,5 10 SU Elma ,8 2,8 11 SU Melania 4, ,4-1,4 1,3-0,9 12 Titus 5, ,2 1,3 0,7 13 Zenek 5, ,1-0,6 0,8-1,1 14 Metaxa 4, ,5-4,3-6,5-5,6 15 SU Vireni 4,5 40-4,7-6,9 Kol. 1: wzorzec: 2015, 2014 Souleyka, SU Melania, Titus Kol. 2: oceny nieporównywalne z ocenami odmian pszenicy ozimej i pszenżyta ozimego (łagodniejszy stres termiczny) Kol. 4: a 1 przeciętny poziom agrotechniki Kol. 5: a 2 wysoki poziom agrotechniki (zwiększone nawożenie azotowe, dolistne preparaty wieloskładnikowe, ochrona przed wyleganiem i chorobami)

11 Tabela 5 JĘCZMIEŃ OZIMY. Plon ziarna odmian w zależności od przedplonu. Lata zbioru 2015, 2014 Liczba doświadczeń Przedplon zbożowy Przedplon niezbożowy przedplon przedplon poziom a 1 poziom a 2 poziom a 1 poziom a 2 zbożowy niezbożowy odchylenie od wzorca w dt z ha Wzorzec ,9 74,2 87,1 86,5 88,8 83,9 99,9 98,0 1 Antonella ,9-1,0 1,1 2,1 0,9 1,4 1,7 2 Fridericus ,3-4,1 2,6 1,4 1,2-3,2 0,6-3,5 3 Henriette ,2-2,6-0,9 1,9-2,1-0,5 0,9 4 Holmes ,6 0,9 3,1 3,4 2,6-1,9 5 Kobuz ,6-13,6-3,5-8,2-5,8-11,3-6,3-10,5 6 KWS Meridian ,0-2,0 1,7 3,2 1,7 3,4 0,9 7 Lomerit ,6-6,4 2,7-1,7-7,7-1,7-8,5 8 Scarpia ,1-4,1 5,5 0,9 2,5-6,2 3,1-4,3 9 Souleyka ,1-0,8-1,2-3,7-3,0 1,4-2,9 1,2 10 SU Elma ,7 2,7 2,9 2,9 11 SU Melania ,1 2,1 1,2-1,8 1,5-1,7 12 Titus ,0 0,6 0,8 1,6 1,9 1,4 0,5 13 Zenek ,9-0,9 3,1 0,9 1,3-0,6-1,7 14 Metaxa ,9-4,2-2,6-3,5-2,8-4,5-7,4-6,9 15 SU Vireni ,4-7,8-4,2-6,6 Kol. 1: wzorzec: 2015, 2014 Souleyka, SU Melania, Titus Kol. 3: a 1 przeciętny poziom agrotechniki Kol. 4: a 2 wysoki poziom agrotechniki (zwiększone nawożenie azotowe, dolistne preparaty wieloskładnikowe, ochrona przed wyleganiem i chorobami)

12 Tabela 6 JĘCZMIEŃ OZIMY. Plon ziarna odmian w rejonach (odchylenia od wzorca w dt z ha). Lata zbioru 2015, Antonella ,6 1,7 0,6 3,4-5,0 2,6 2,8-1,8 5,1-2,0 3,7 2 Fridericus ,4-7,4-0,8 5,3 0,5-2,0-2,0 6,5-0,5-3,1 3 Henriette ,2-3,6-3,1 1,8-4,0 3,2 3,2-1,3-2,3 2,5-1,9-4 Holmes ,3-1,1 0,8-6,0 2,0-4,2-1,6 3,2 1,9-5,9 3,7-5,9 5 Kobuz ,9-4,7-9,9-3,4-3,8 6,0-6,3-4, ,6 1,0 6 KWS Meridian ,7-3,0 3,1 2,8 4,0 8,1-1,7-1,3 2,5 4,3 6,3 11,9 7 Lomerit ,4-1,1-3,1 4,7 1,1 8,0-9,0-3,4-0,9 4,4 2,7 8,0 8 Scarpia ,1-1,3 3,1 4,5 1,5 20,6-6,1 3,1 7,3 3,8 3,7 14,9 9 Souleyka ,2 1,5-1,3-2,1-7,0 3,8-2,7 1,0-0,9-3,6-5,0-0,5 10 SU Elma ,0 2,1 2,4 4,8 0,7 22,8-0,5 1,6 3,8 5,1 0,7 15,4 11 SU Melania ,7 2,4 1,5-0,5 1,3-0,6 3,8 1,0 1,3 0,6-3,8 12 Titus ,5-3,9-2,6 5,7-3,2-1,1-1,9 3,0 5,1-3,3 13 Zenek ,5 2,4 1,9 0,8 12,2 1,3 1,9-0,5 0,7 0,5 3,5 14 Metaxa 4 7-2,4-2,5-7,9-5,8 15 SU Vireni ,7-6,6-6,2-8,5-1,0 1,2-7,2-7,8-6,8-1 -3,9-4, Liczba doświadczeń Plon ziarna I II III IV V VI I II III IV V VI I II III IV V VI poziom a 1 i a 2 poziom a 1 poziom a Wzorzec ,5 93,5 92,4 65,0 89,0 69,7 109,7 106,0 102,1 72,9 101,0 89,3 Kol. 1: wzorzec 2015 Souleyka, SU Melania, Titus

13 Wzorzec ,5 70,5 86,2 84,1 88,6 55,1 93,2 81,7 99,9 96,4 106,7 69,6 1 Antonella ,8 0,5 - -3,1-2,3 2,5 6,6 3,1 1,4-3,0-1,7 2 Fridericus ,1-3,9-5,5-5,4 2,6-1,5-9,6 1,8-4,2-6,3 1,9-0,9 3 Henriette ,5-3,0-5,2 1,2-0,9 2,7 1,1-2,2 1,8-1,5 4 Holmes ,6 1,4 2,1-0,9 4,7 4,4 1,2 5,4 2,3-3,6 3,6-5 Kobuz ,6-7,1-14,0-17,3-11,2-1 -6,0-3,4-11,3-15,7-9,5-15,2 6 KWS Meridian ,6-2,3-0,7-4,0 1,0 2,9 3,0 2,3-1,3 - -2,3 7 Lomerit ,4-5,0-7,3-9,4-7,4-3,6-6,2 4,9-4,8-11,3-9,1-13,7 8 Scarpia ,9-3,2-4,7-7,4-6,9 4,0-2,5 1,1-1,0-6,6-4,6 2,7 9 Souleyka ,7-1,3 1,2-1,7 3,0 9,5 3,1-3,4-3,8-0,5 2,9 6,6 10 SU Melania ,4 2,6-2,2-1,8-4,5-2,9 1,4 0,6 0,8-2,5-4,0 0,7 11 Titus ,1-1,3 1,0 3,5 1,5-6,6-4,6 2,8 3,0 3,0 1,0-7,3 12 Zenek ,9 0,6-2,0-0,9-7,4-1,5 5,1-1,0-6,1-4,1 13 Metaxa ,7-1 -4,0-5,0-4,9-3,6-5,3-5,9-5,0-10,8-6,3-2, cd. tabeli 6 Liczba doświadczeń Plon ziarna I II III IV V VI I II III IV V VI I II III IV V VI poziom a 1 i a 2 poziom a 1 poziom a Kol. 1: wzorzec 2014 Souleyka, SU Melania, Titus

14 Tabela 7 JĘCZMIEŃ OZIMY. Porażenie odmian przez ważniejsze choroby na przeciętnym poziomie agrotechniki (odchylenia od wzorca). Lata zbioru 2015, 2014 Pleśń śniegowa Pałecznica traw Mączniak prawdziwy Plamistość siatkowa skala 9 o Wzorzec 8,1 8,2 7,8 7,2 7,7 7,6 7,5 7,3 1 Antonella -0,7 0,5 2 Fridericus 1,3-1,1-0,7-3 Henriette ,8-0,6-4 Holmes - -0, Kobuz - 0,7 1, KWS Meridian 0,9 1,3-0,5-0, Lomerit 0,6-0, Scarpia 0,7 1,3-1,0-1,6-0,7-0,5 9 Souleyka -0,6 - -1,2-10 SU Elma 0,6 11 SU Melania - -0, Titus 0,6 0,7 1,8 13 Zenek 0,6 0,7 0,8-0,5 14 Metaxa , ,6 15 SU Vireni Liczba doświadczeń cd. tabeli 7 Rdza jęczmienia Rynchosporioza Ciemnobrunatna plamistość Wirusy żółtej karłowatości jęczmienia skala 9 o Wzorzec 7,7 7,4 7,9 7,8 7,5 6,9 6,6 1 Antonella - 2 Fridericus ,5-1,9 3 Henriette ,8-4 Holmes - -0,5 - -0,8 5 Kobuz - -0,5-0, ,8 6 KWS Meridian -0,7-0,6 0,8 7 Lomerit - -0, ,7 8 Scarpia - -0, ,2 9 Souleyka - -0,6 10 SU Elma - 0,7 11 SU Melania Titus 0,8 13 Zenek ,8-0,5 14 Metaxa - -0,6 - -0,8-2,0 15 SU Vireni - Liczba doświadczeń Kol. 1: wzorzec: 2015, 2014 Souleyka, SU Melania, Titus Kol. 3: brak danych

15 Tabela 8 JĘCZMIEŃ OZIMY. Ważniejsze cechy rolnicze odmian (odchylenia od wzorca). Lata zbioru 2015, 2014 Zimo- Wyleganie w fazie Wysokość roślin Wyleganie przed zbiorem trwałość dojrzałości mlecznej % roślin cm skala 9 o żywych poziom poziom a a 1 i a 1 poziom a 2 poziom a 1 poziom a 2 poziom a 1 poziom a Wzorzec ,5 7,4 8,4 7,7 7,7 6,6 8,4 7,2 1 Antonella ,7-2 Fridericus , Henriette Holmes , Kobuz ,8-1,4-1,2 - -1,3-1,0 6 KWS Meridian ,5 - -0,7 - -0,5 7 Lomerit ,5-1,9-1,2-1,3 8 Scarpia ,5-0,6-0,8 - -0,5 9 Souleyka SU Elma SU Melania ,5 - -0,5 - -0,7-0,6 12 Titus Zenek Metaxa ,6 0,9 0,9 0,9 15 SU Vireni ,7 Liczba doświadczeń cd. tabeli 8 Data kłoszenia Data dojrzałości pełnej Wilgotność ziarna przy zbiorze liczba dni % poziom a 1 poziom a 2 poziom a 1 poziom a 2 poziom a 1 poziom a Wzorzec ,4 12,0 12,6 12,4 1 Antonella 5-0,5-1,0 5-0,5-0,5-0,5-0,5-0,5-0, Fridericus 1,5 1,5-0,5-1,5-0,5-1, Henriette -2,0-3,0-2,0-2,5-1,0-1,0-1,0-1, Holmes -0,5-1,0-0,5-1,0-1,0-0,5-1,0-1, Kobuz 0,5 0,5 0,5 0,5-1,0-1,0-1,0-1,0-0,5-0,7-0,5 6 KWS Meridian -1,0-1,0-1,0-1,0-1,0-1,0-1,0-0, Lomerit -1,5-1,5-1,5-2,0-1,5-1,5-1,5-1, Scarpia -0,5-0,5-0,5-1,5-1,0-1,5-0,6-0,5-0,7 9 Souleyka 0,5 0, SU Elma -1,0-1,0-1,0-1, SU Melania -0,5-0,5-0,5-0,5-12 Titus 0,5 0,5 0,5-0,5-0, Zenek -3,0-3,5-3,0-3,0-1,5-1,0-1,5-1, Metaxa -2,0-3,0-2,0-2,5-1,0-1,0-1,0-1,0 0,5 15 SU Vireni -0,5 0,7 0,9 Liczba doświadczeń Kol. 1: wzorzec: 2015, 2014 Souleyka, SU Melania, Titus

16 Tabela 9 JĘCZMIEŃ OZIMY. Ważniejsze cechy ziarna odmian (odchylenia od wzorca). Lata zbioru 2015, 2014 Masa 1000 ziaren Wyrównanie ziarna Udział pośladu (powyżej 2,2 mm) (poniżej 1,6 mm) g % poziom a 1 poziom a 2 poziom a 1 poziom a 2 poziom a 1 poziom a Wzorzec 46,6 48,7 48,7 50, Antonella -0,5-2,5-0,5-2, Fridericus -2,2-1,2-2,2-1, Henriette 0,7-0, Holmes -2,3-2,4-2,6-2, Kobuz -4,5-5,0-5,3-4, KWS Meridian - -0,8-0,5-0, Lomerit 0,7-1,1 0, Scarpia -0,5-3,7-1,6-3, Souleyka -0,8-1,1-0,8-1, SU Elma -1,3-2, SU Melania -0,6-1,2 - -0, Titus 1,4 2,3 1,1 2, Zenek -4,5-4,3-4,5-5, Metaxa 0,8 2,3 2, SU Vireni 5,0 3, Liczba doświadczeń Kol. 1: wzorzec: 2015, 2014 Souleyka, SU Melania, Titus

17

18 Tabela 1 PSZENICA ZWYCZAJNA OZIMA. Odmiany i doświadczenia. Lata zbioru 2015, 2014 Odmiany Rok wpisania do KR Zachowujący masa 1000 ziaren (g) Materiał siewny zdolność kiełkowania (%) elitarne chlebowe (grupa E) 1 Astoria 2012 Poznańska Hodowla Roślin PL 54,1 55, jakościowe chlebowe (grupa A) 2 Arkadia 2011 DANKO Hodowla Roślin PL 49,4 53, Arktis 2013 Deutsche Saatveredelung AG DE 52,8 55, Askalon 2009 Nordsaat DE 52,2 38, Bamberka 2009 Hodowla Roślin Strzelce Grupa IHAR PL 49,8 52, Estivus 2012 Strube DE 49,5 45, Figura * 2007 DANKO Hodowla Roślin PL 47,9 40, Florus 2014 Strube DE Franz 2014 Nordsaat DE 54, Hondia 2014 DANKO Hodowla Roślin PL 45, Kepler 2010 Limagrain GmbH DE 5 45, Kredo 2010 Nordsaat DE 48,8 45, KWS Dakotana 2014 KWS Lochow GmbH DE 48, Lavantus 2013 Strube DE 46,3 48, Legenda 2005 Poznańska Hodowla Roślin PL 45,6 43, Linus 2011 RAGT 2n FR 49,0 46, Natula 2009 Małopolska Hodowla Roślin PL 47,0 49, Ostroga o/ 2008 DANKO Hodowla Roślin PL 45,1 54, Oxal 2011 RAGT 2n FR 58,4 43, Patras 2012 Deutsche Saatveredelung AG DE 60,6 57, Praktik 2012 RAGT 2n FR 49,0 41, RGT Kilimanjaro 2014 RAGT 2n FR Sailor 2011 Secobra Saatzucht GmbH DE 43,1 45, Skagen 2009 Borries-Eckendorf DE 51,0 52, Tonacja 2001 Hodowla Roślin Strzelce Grupa IHAR PL 45,9 47, Tulecka b/ 2012 Poznańska Hodowla Roślin PL 46,9 45, chlebowe (grupa B) 27 Artist 2013 Deutsche Saatveredelung AG DE 56,2 57, Belissa 2014 "Hodowla Roślin Smolice Grupa IHAR" PL 48, Bogatka 2004 DANKO Hodowla Roślin PL 54,5 59, Fakir 2013 Syngenta DE 50,5 49,

19 cd. tabeli 1 Odmiany Rok wpisania do KR Zachowujący masa 1000 ziaren (g) Materiał siewny zdolność kiełkowania (%) cd. chlebowe (grupa B) 31 Fidelius 2010 Saatzucht Donau AT 40,6 44, Forum 2012 Nordsaat DE 46,4 46, Jantarka 2010 DANKO Hodowla Roślin PL 57,6 55, KWS Dacanto 2011 KWS Lochow GmbH DE 55,9 51, KWS Livius 2013 KWS Lochow GmbH DE 48,6 59, KWS Loft 2014 KWS Lochow GmbH DE 44, KWS Magic 2012 KWS Lochow GmbH DE 39,5 42, KWS Ozon 2010 KWS Lochow GmbH DE 49, Meister 2011 RAGT 2n FR 51,0 42, Mulan 2008 Nordsaat DE 45,9 48, Muszelka 2008 DANKO Hodowla Roślin PL 51,5 46, Pengar 2013 Borries-Eckendorf DE 49,2 54, Platin 2012 Strube DE 5 51, Rotax 2014 Strube DE 48, Speedway 2012 Nordsaat DE 48,2 43, Tobak 2014 Borries-Eckendorf DE 52,2 98 pastewne lub inne (grupa C) 47 Markiza 2007 Hodowla Roślin Strzelce Grupa IHAR PL 45,3 46, Ohio 2014 Borries-Eckendorf DE 55,3 98 z CCA 49 Julius (E) KWS Lochow GmbH DE 46,4 43, Pamier (A) Syngenta DE 44, Toras (A) Syngenta DE 45,4 99 Bilans doświadczeń: - założone zdyskwalifikowane w polu zdyskwalifikowane w trakcie opracowywania przyjęte do syntezy Kol. 1: * odmiana skreślona z KR po założeniu doświadczeń; o/ odmiana o kłosie ościstym; b/ odmiana o białej barwie ziarna Kol. 2: KR Krajowy rejestr; w nawiasie grupa technologiczna na podstawie trzech parametrów (liczba opadania, zawartość białka, SDS) oznaczonych w Laboratorium Chemiczno-Technologicznym SDOO w Słupi Wielkiej Kol. 3: IHAR Instytut Hodowli i Aklimatyzacji Roślin Państwowy Instytut Badawczy, Borries-Eckendorf W. von Borries-Eckendorf GmbH & Co. KG, Nordsaat Nordsaat Saatzucht GmbH Saatzucht Langenstein, Saatzucht Donau Saatzucht Donau Ges.m.b.H. & CoKG, Strube Strube Research GmbH & Co. KG; Syngenta Syngenta Seeds GmbH, AT Austria, DE Niemcy, FR Francja, PL Polska Obsada nasion jednakowa dla wszystkich odmian, zależna od kompleksu rolniczej przydatności gleby: 1, szt./m 2 ; 3, 4, 5, szt./m 2

20 Tabela 2 PSZENICA ZWYCZAJNA OZIMA. Warunki prowadzenia doświadczeń. Lata zbioru 2015, Wyszczególnienie a 1 a 2 a 1 a Średnia rolnicza wartość gleb w 100 o skali IUNG % doświadczeń Kompleks przydatności rolniczej gleb: , Odczyn gleby (ph w KCl): - powyżej 6, ,5-5, poniżej 5, Przedplon: - rzepak bobowate grubonasienne bobowate drobnonasienne zboża mieszanki zbożowo-bobowate inne (gorczyca, kukurydza) 1 4 Nawożenie mineralne: kg czystego składnika na 1 ha - P 2 O K 2 O N średnio N minimum N maksimum % doświadczeń Zastosowanie nawozów dolistnych: - jeden zabieg dwa i więcej zabiegów Zastosowanie fungicydów: - jeden zabieg dwa zabiegi trzy zabiegi 1 17 Zastosowanie regulatora wzrostu: - jeden zabieg dwa zabiegi data Siew - średnio najwcześniejszy najpóźniejszy Wschody Krzewienie - jesień wiosna* Jesienne zahamowanie wegetacji Wiosenne ruszenie wegetacji Strzelanie w źdźbło Kłoszenie Dojrzałość woskowa Dojrzałość pełna Zbiór - średnio najwcześniejszy najpóźniejszy Liczba doświadczeń Kol. 1: * dotyczy 27% doświadczeń w roku 2015 i 20% w roku 2014 Kol. 2, 3: a 1 przeciętny poziom agrotechniki, a 2 wysoki poziom agrotechniki

21 Tabela 3 PSZENICA ZWYCZAJNA OZIMA. Istotność źródeł zmienności plonu ziarna wg analizy wariancji doświadczeń dwuczynnikowych. Lata zbioru 2015, 2014 Źródło zmienności Liczba doświadczeń ze zmiennością istotną przy: = 5 = 1 = 5 = Odmiany Poziomy agrotechniki Odmiany x poziomy agrotechniki Poziomy agrotechniki: a 2 -a 1 (dt z ha) Liczba doświadczeń -8, ,3 1-5, , , , , , , ,4-1 Liczba doświadczeń Kol. 1: a 2-a 1 (dt z ha) w odniesieniu do średniej z odmian wzorcowych: 2015 Patras, RGT Kilimanjaro, Artist, KWS Ozon; 2014 Figura, Patras, Artist, KWS Ozon

22 Tabela 4 PSZENICA ZWYCZAJNA OZIMA. Zimotrwałość i plon ziarna odmian. Lata zbioru 2015, 2014 Plon ziarna Zimotrwałość poziom a 1 poziom a 2 Liczba doświadczeń odchylenia od wzorca w dt z ha skala 9 o Wzorzec, dt z ha ,7 88,5 108,6 103,4 1 Astoria ,8-7,1-11,0-4,8 2 Arkadia ,6-6,9-0,9-1,8 3 Arktis 4, ,9-8,1-9,1-9,2 4 Askalon 2, ,4-1,1 - -0,9 5 Bamberka ,8-3,7-5,9-3,9 6 Estivus 2, ,8-0,8-2,3-1,2 7 Figura * ,7-9,0-5,8-6,8 8 Florus ,5 1,6 9 Franz 3,5 62 3,0 3,2 10 Hondia 4,5 71-4,3-6,0 11 Kepler 2, ,6 3,1-2,3 2,6 12 Kredo 2, ,7 2,7 3,5 2,8 13 KWS Dakotana ,8 0,5 14 Lavantus 3, ,7-3,3-2,9-1,3 15 Legenda ,0-6,2-11,4-2,7 16 Linus ,0 6,1 3,8 5,3 17 Natula 4, ,0-0,5-5,1 18 Ostroga o/ ,0-7,2-9,7-6,2 19 Oxal ,0 2,3 0,6 3,8 20 Patras ,5 3,2-1,7 2,2 21 Praktik ,9-22 RGT Kilimanjaro ,0 23 Sailor 5, ,0 0,9-4,0 24 Skagen 4, ,7-5,6-2,8 25 Tonacja 5, ,5-4,8-1 -3,3 26 Tulecka b/ 2, ,9 - -0,8 27 Artist ,2 3,7 2,9 3,2 28 Belissa 4,5 71-5,3-1,6 29 Bogatka ,1-7,9-5,1-4,8 30 Fakir 4, ,2 1,2-3,7 0,8 31 Fidelius ,3-8,3-3,1-5,2 32 Forum ,6 2,5 33 Jantarka ,7-7,6-2,5-5,6 34 KWS Dacanto ,1 5,7 5,2 3,5 35 KWS Livius 3, ,3 5,0-1,6 6,8 36 KWS Loft ,1 0,9 37 KWS Magic 1, ,7 6,9 8,9 38 KWS Ozon ,8 2,0-1,4 39 Meister 1, ,6 4,3 3,8

23 cd. tabeli 4 Plon ziarna Zimotrwałość poziom a 1 poziom a 2 Liczba doświadczeń odchylenia od wzorca w dt z ha skala 9 o Wzorzec, dt z ha ,7 88,5 108,6 103,4 40 Mulan ,3 0,6 2,2 41 Muszelka 2, ,1-4,8-0,9-5,4 42 Pengar ,7 2,1 2,3 43 Platin ,8 1,6-2,6 0,9 44 Rotax 4,5 63 3,6 2,6 45 Speedway 2, ,9 8,7 2,3 7,5 46 Tobak 3,5 62 2,5 3,3 47 Markiza ,8-7,9 0,8 48 Ohio 2,5 37 4,6 2,9 49 Julius (CCA) ,0 0,7-3,2 1,4 50 Pamier (CCA) ,5-5,4 51 Toras (CCA) 5,5 24-8,3-9,4 Kol. 1: wzorzec: 2015 Patras, RGT Kilimanjaro, Artist, KWS Ozon; 2014 Figura, Patras, Artist, KWS Ozon; * odmiana skreślona z KR po założeniu doświadczeń; o/ odmiana o kłosie ościstym; b/ odmiana o białej barwie ziarna; w syntezie pominięto odmiany badane tylko w nielicznych doświadczeniach Kol. 2: skala 9 ; 9 zimotrwałość bardzo duża, 5 średnia, 1 bardzo mała; oceny z różnych rodzajów doświadczeń, w tym specjalnych prowadzonych w warunkach prowokacyjnych, z różnych lat badań Kol. 4, 5: a 1 przeciętny poziom agrotechniki, a 2 wysoki poziom agrotechniki (zwiększone nawożenie azotowe, dolistne preparaty wieloskładnikowe, ochrona przed wyleganiem i chorobami)

24 Tabela 5 PSZENICA ZWYCZAJNA OZIMA. Plon ziarna odmian w zależności od przedplonu. Lata zbioru 2015, 2014 Liczba doświadczeń Przedplon zbożowy Przedplon niezbożowy przedplon przedplon poziom a 1 poziom a 2 poziom a 1 poziom a 2 zbożowy niezbożowy odchylenie od wzorca w dt z ha Wzorzec ,4 79,6 97,2 95, ,5 111,3 105,2 1 Astoria ,6-6,7-13,2-5,8-12,6-7,4-10,6-4,6 2 Arkadia ,9-0,6-0,5-0,6-6,3-8,0-0,8-2,2 3 Arktis ,6-8,5-6,6-1 -7,7-8,0-9,8-9,1 4 Askalon ,5-4,5 1,0-2,7-1,7 5 Bamberka ,2-1,4-4,5-2,4-6,4-4,1-5,8-4,2 6 Estivus ,5-2,2-1,8-2,6-2,0-0,8-2,5-0,8 7 Figura * ,6-6,5-6,6-5,2-8,0-9,5-5,2-7,1 8 Florus ,0 3,8 1,8 9 Franz ,9 1,0 3,4 3,8 10 Hondia ,6-4,6-4,7-6,3 11 Kepler ,1 0,6-3,1-1,6-1,6 4,1-1,4 3,3 12 Kredo ,3 4,1 1,1 4,7 2,9 2,8 4,1 2,4 13 KWS Dakotana ,9-0,5 1,3 0,7 14 Lavantus ,2-1,7-3,2-1,0-2,8-3,7-2,6-1,5 15 Legenda ,6-5,2-14,1-4,2-15,9-6,5-1 -1,9 16 Linus ,9 6,1 5,8 2,9 3,4 6,7 3,5 6,1 17 Natula ,9-4,2-0,7-5,1-0,5-5,2-0,6 18 Ostroga o/ ,8-8,3-8,7-4,5-11,5-6,9-9,7-6,5 19 Oxal ,0-0,8 2,4 3,9 0,5 4,5 20 Patras ,2 2,9-1,3 2,6-2,8 3,3-1,9 2,0 21 Praktik ,2 1,2-0,6 1,3-0,6 0,8 22 RGT Kilimanjaro ,7-1,3-1,0 23 Sailor ,1 2,2-4,9-1,6-3,7 0,8-3,5 0,6 24 Skagen ,7 1,3-4,5-5,2-3,7-6,3-2,2 25 Tonacja ,4-3,5-9,8-2,8-12,0-4,3-1 -3,0 26 Tulecka b/ ,0-1,9 - -0,5-4,6-0,5-0,9 27 Artist ,0 1,3 0,8 2,8 3,9 3,3 3,7 28 Belissa ,2-1,2-5,6-1,7 29 Bogatka ,3-4,8-6,2-3,3-9,2-8,6-5,3-5,2 30 Fakir ,7-0,7-2,1 0,5-3,3 1,7-4,1 1,0 31 Fidelius ,9-5,6-5,2-2,2-2,7-9,1-2,5-6,2 32 Forum ,3 1,9-4,0-1,3 0,6 2,6 0,8 3,4 33 Jantarka ,6-8,0-1,9-8,8-3,7-7,5-2,7-4,6 34 KWS Dacanto ,7 2,3 5,1 3,1 5,5 7,1 5,5 3,7 35 KWS Livius ,3 6,3-6,0 4,6-1,7 4,8 7,4 36 KWS Loft ,3 1,1 1,0 37 KWS Magic ,6 5,6 0,6 6,3-2,3 7,2-8,9 38 KWS Ozon ,0 0,6 1,3 1,7 0,5 2,3 1,4

25 cd. tabeli 5 Liczba doświadczeń Przedplon zbożowy Przedplon niezbożowy przedplon przedplon poziom a 1 poziom a 2 poziom a 1 poziom a 2 zbożowy niezbożowy odchylenie od wzorca w dt z ha Wzorzec ,4 79,6 97,2 95, ,5 111,3 105,2 39 Meister ,1 2,8 1,2 0,9 5,3 0,8 5,0 40 Mulan ,9 2,1 1,7 1,6 0,9 2,5 41 Muszelka ,7-5,9-1,4-2,3-1,5-4,5-0,7-6,2 42 Pengar ,5-2,5 1,2 1,1 2,7 2,4 43 Platin ,5 1,1-4,4 0,5-1,7 1,5-2,3 0,8 44 Rotax ,3 3,6 3,2 2,3 45 Speedway ,4 7,4 6,0 3,6 9,1 2,5 7,6 46 Tobak ,4 1,0 3,0 3,9 47 Markiza ,7-2,6-7,2 0,5-10,7-2,4-8,8 1,0 48 Ohio ,9 2,2 4,9 2,6 49 Julius (CCA) ,0-2,1-2,5-4,9 1,0-3,5 1,0 50 Pamier (CCA) ,0-5,5-7,1-5,8 51 Toras (CCA) ,9-6,9-9,2-1 Kol. 1: wzorzec: 2015 Patras, RGT Kilimanjaro, Artist, KWS Ozon; 2014 Figura, Patras, Artist, KWS Ozon; * odmiana skreślona z KR po założeniu doświadczeń; o/ odmiana o kłosie ościstym; b/ odmiana o białej barwie ziarna; w syntezie pominięto odmiany badane tylko w nielicznych doświadczeniach Kol. 3, 4: a 1 przeciętny poziom agrotechniki, a 2 wysoki poziom agrotechniki (zwiększone nawożenie azotowe, dolistne preparaty wieloskładnikowe, ochrona przed wyleganiem i chorobami)

26 Tabela 6 PSZENICA ZWYCZAJNA OZIMA. Plon ziarna odmian w rejonach (odchylenia od wzorca w dt z ha). Lata zbioru 2015, Arkadia ,2-9,2-1,7-2,4-8,7-5,9-6,4-4,9 5,0-1,9-1,3 3 Arktis ,6-8,2-8,3-7,1-6,3-5,1-7,9-11,1-11,1-9,5-6,8-9,0 4 Askalon ,1-4,0-2,1 4,8-1,9-0,8-0,7-2,0 1,0 4,9-0,5-1,6 5 Bamberka ,3-7,1-6,7-3,4-8,2-6,5-5,1-9,7-5,2-4,2-6,4-6,0 6 Estivus ,5-5,2-4,0-0,7-2,5-1,4-3,5-6,1-3,2-1,2-1,4-1,6 7 Figura * ,0-4,4-13,9-9,2-6,9-5,3-0,6-5,5-9,4 8 Florus ,5-1,3 2,6 3,2 7,1-1,9 0,8 4,2 1,5 1,9 9 Franz ,1 1,4 3,1 5,1 2,7 2,2 5,7 1,2 1,7 5,6 5,2 10 Hondia ,3-7,4-5,1-3,9-4,6-0,7-7,1-9,4-6,8-3,1-5,7-5,9 11 Kepler ,8-1,6 3,7-1,1-2,7-2,8-6,3-4,1 1,2 0,5-1,6-5,8 12 Kredo ,3 2,4 7,3 4,5 1,8 3,6 1,2 1,7 4,0 5,5 13 KWS Dakotana ,1 2, ,7-0,5 1,1 2,7 0,7-0,7 14 Lavantus ,2-3,0-3,0-3,4-1,5-5,8-5,3-1,6-3,7-1,2-2,1 15 Legenda ,4-18,5-18,5-12,8-23,6-11,5-8,5-16,9-15,0-8,4-14,5-10,7 16 Linus ,0 2,7 5,0 2,1 4,2 5,6 2,2 0,5 3,1 4,9 4,5 5,5 17 Natula ,1-3,1-6,0-1,9-6,9-4,3-5,5-3,3-5,6-3,7-5,1-6,1 18 Ostroga o/ ,7-10,9-8,9-13,2-12,9-9,0-11,2-1 -8,1-11,1-8, Oxal ,2 1,7 2,9 0,7-0,7-2,2 1,0 2,6 0,9 - -1,0 20 Patras ,3-1,0-3,4-0,7-1,9-3,2-6,1-3,0-1,5-0,9-1,1 21 Praktik ,7-4,0 1,1-2,8-2,8-2,9-0,9 1,6 1,0 0,5 22 RGT Kilimanjaro ,9 0,7-2,1-2,2-0,7 2,7-0,8-1,1-3,3-0,5-2,0 23 Sailor ,6-6,8-3,2-2,9-5,3-1,7-6,5-5,4-4,2-2,6-4,1-1,1 24 Skagen ,5-5,6-5,4-1,9-9,4-2,3-4,3-7,1-3,9-3,7-6,0-8,7 25 Tonacja ,2-19,5-8,2-7,4-17,4-8,8-14,2-14,7-6,0-8,8-11,2-11,7 26 Tulecka b/ ,3-1,4 0,8-1,2 1,5-2,7-3,2-0,6 1,1 1,9-3, Liczba doświadczeń Plon ziarna I II III IV V VI I II III IV V VI I II III IV V VI poziom a 1 i a 2 poziom a 1 poziom a Wzorzec ,0 98,4 108,0 95,3 93,1 89,8 114,1 111,5 117,1 103,8 104,1 104,6 1 Astoria ,0-13,6-14,1-12,6-15,5-10,8-7,4-12,0-12,7-12,9-8,8-13,6

27 47 Markiza ,8-12,0-8,3-4,5-15,4-5,7-6,2-8,6-7,6-5,6-12,1-7,2 48 Ohio ,2 1,5 4,9 5,3 9,4 3,9 5,9 2,0 5,3 3,7 0,6 49 Julius (CCA) ,7-4,1-5,0-2,8-3,2-3,9 50 Pamier (CCA) ,3-3,4-6,0-8,8-5,6-7,2-4,2-4,6-9,1-5,5 51 Toras (CCA) ,7-8,2-4,7-9,5-12,8-10,7-8,9-1,7-9, cd. tabeli 6 Liczba doświadczeń Plon ziarna I II III IV V VI I II III IV V VI I II III IV V VI poziom a 1 i a 2 poziom a 1 poziom a Wzorzec ,0 98,4 108,0 95,3 93,1 89,8 114,1 111,5 117,1 103,8 104,1 104,6 27 Artist ,3 2,1 2,7 2,1 1,4 0,8 4,9 3,8 3,9 4,3 0,8 0,9 28 Belissa ,0-5,6-5,5-1,0-8,8-6,8-1,6-4,8 0,9-1,9-4,6 29 Bogatka ,1-6,0-1 -8,2-9,1-7,3-8,5-7,5-5,9-4,9-4,6-3,6 30 Fakir ,0-6,2-2,6-1,0-4,1-1,7-8,2-6,3-4,2-5,2-1,0 31 Fidelius ,0-8,8-4,3-4,2-0,9-5,8-11,3 - -3,2-3,0-0,6 32 Forum ,2-1,1 1,3-3,5-2,4 3,4 3,9-0,8-2,1-3,1 33 Jantarka ,7-0,8-3,6-4,9-6,7-3,7 0,6 1,1-3,0-1,4-2,8-6,6 34 KWS Dacanto ,2 8,6 3,6 1,9 14,4 12,2 5,9 8,1 4,8-6,3 35 KWS Livius ,6-5,4 1,5-2,2-6,4-0,9-2,6-5,8 1,0-2,9-1,3-0,7 36 KWS Loft ,8-0,8-1,1 2,1 5,9 2,4 0,7-1,8 3,1-0,5 37 KWS Magic ,2-2,5-0,5-3,2-4,8 2,4 0,7-0,5-3,6 38 KWS Ozon ,9-1,7 0,6 2,6 3,1-1,5-1,3-0,8 1,2 39 Meister ,9 1,7 2,5 3,3-2,4-0,6 2,1 1,8 1,3 4,6-2,3-1,5 40 Mulan ,9-2,7 1,9-3,0 3,3 1,4 0,9-1,8 1,3 2,1 41 Muszelka ,7 1,0 1,3 0,6-3,3-7,5-2,6 - -0,5 - -2,0 42 Pengar ,9 1,3-2,6 3,3 5,3 2,7 0,8 4,3 43 Platin ,6-3,2-1,5-4,0 2,7 1,1-4,3-4,4-2,3-2,5-3,1 44 Rotax ,0 6,1-3,2 5,6 5,2 6,9 5,5-1,6 3,3 2,5 2,2 45 Speedway ,9 7,8 4,1 4,5-1,1 4,1 7,7 3,6-0,6 7,6 - -2,1 46 Tobak ,8 1,5 2,2 2,5-7,6 1,4 2,8 1,7 3,0 9,2

28 2 Arkadia ,2-5,2-6,8-6,1-4,2-7,0-7,8-1,9 0,5-0,6-1,0-3,8 3 Arktis ,5-8,0-9,4-9,5-9,3-4,0-11,8-8,3-11,2-6,5-13,3-3,3 4 Askalon ,2-2, ,9 3,0-3,5 1,1-0,5-0,7-1 5 Bamberka ,3-6,5-2,6-3,6-3,5-3,3-6,2-4,6-0,8-5,2-2,8-6,2 6 Estivus ,6-1,3-3,2 1,2-2,8-2,0-3,9 0,5 2,0 7 Figura * ,8-9,9-7,6-1 -9,0-10,5-5,6-7,9-4,3-7,6-5,5 8 Kepler ,7 4,6 4,2 6,1 - -6,2 4,9 5,5 2,4 6,6 9 Kredo ,5 0,9 7,6 0,8 3,0 5,0 0,9 1,5 4,5 1,6 4,5 4,0 10 Lavantus ,8-1,8-2,5-5,0-2,3-0,9-6,8-0,7-2,3 - -2,0 3,1 11 Legenda ,9-6,1-4,9-3,3-7,7-8,5-4,2-6,2-4,2-1,6 3,2-7,6 12 Linus ,3 9,1 2,2 5,5 11,0 8,1 5,4 7,7 1,7 6,4 4,5 13 Natula ,0 2,3 0,9 1,1-1,8-2,3-2,9-0,9-1,0 1,5-2,5 14 Ostroga o/ ,9-4,4-6,3-7,7-11,3-2,6-2,8-6,6-3,6-5,6-8,2-9,8 15 Oxal ,1-4,4 6,6 5,4 2,3 4,5 1,3-1,8 6,6 5,4 6,6 3,5 16 Patras ,9 1,8 3,7 6,2 2,2 1,1 2,2-1,4 3,6 4,4-0,8 17 Praktik ,5-2,1 1,5-0,6 0,8 4,3 5,0-1,8-1,4 3,3-0,8 18 Sailor ,3 2,1 2,0 3,0-0,6-0,5-1,2-3,1 4,8 1,2-1,0 19 Skagen ,4-1,8 2,3-7,8-4,3-3,9-3,0-2,8 0,5-5,0 20 Tonacja ,6-8,0-4,5-4,5-1,2-0,9-9,5-9,5-2,8-3,3 1,4-1,7 21 Tulecka b/ ,9 - -2,1-7,7-3,5-4,5-2,1-0,6 - -3,4 1,1 3,6 22 Artist ,3 5,4 2,1 1,3 3,8 6,2 7,5 3,2 3,5 2,6 1,0 4,1 23 Bogatka ,5-6,6-6,1-8,0-11,8-1,6-3,3-6,3-1,5-3,9-7,2-3,3 24 Fakir ,0-5,2 3,8 1,5 1,1 0,5-0,9-4,2 2,4 2,9 4,3-2,4 25 Fidelius ,9-9,8-4,5-13,2-9,6-8,9-5,0-7,3-0,7-8,7-6,9-3,1 26 Forum ,3 1,1 3,7 3,3-4,2 2,9 4,5 3,6 2,1 2,0-1, cd. tabeli 6 Liczba doświadczeń Plon ziarna I II III IV V VI I II III IV V VI I II III IV V VI poziom a 1 i a 2 poziom a 1 poziom a Wzorzec ,4 86,7 91,1 85,3 88, ,3 101,8 109,0 97,2 103,9 96,4 1 Astoria ,2-2,9-9,0-7,0-9,0-1 -3,6-3,7-6,0-4,1-2,8-9,2

29 38 Markiza ,8-4,1-6,0 0,7 1,4 0,5-6,7-1,4 1,3 2,2 3,5 1,1 39 Julius (CCA) ,5-0,8 2,4 1,2 Kol. 1: wzorzec: 2015 Patras, RGT Kilimanjaro, Artist, KWS Ozon; 2014 Figura, Patras, Artist, KWS Ozon; * odmiana skreślona z KR po założeniu doświadczeń; o/ odmiana o kłosie ościstym; b/ odmiana o białej barwie ziarna cd. tabeli 6 Liczba doświadczeń Plon ziarna I II III IV V VI I II III IV V VI I II III IV V VI poziom a 1 i a 2 poziom a 1 poziom a Wzorzec ,4 86,7 91,1 85,3 88, ,3 101,8 109,0 97,2 103,9 96,4 27 Jantarka ,1-3,3-8,5-9,8-11,4-5,6-6,8-2,5-7,5-6,3-5,4-3,6 28 KWS Dacanto ,8 3,4 6,2 1,3 9,7 10,5 3,4 5,0-6,0-2,2 29 KWS Livius ,3 0,5 6,4 5,8 1,3 6,4 6,0 1,1 8,4 7,0 12,0 3,1 30 KWS Magic ,6 2,2 3,6 13,0 11,4 14,2 2,3 1,5 7,4 1 12,1 13,3 31 KWS Ozon ,9-4,0 4,0 1,8 0,7 2,8 3,0-1,9 2,3 2,1 32 Meister ,5-1,2 7,7 3,8 7,2-6,1 1,9-2,0 2,8 4,4 9,2-3,4 33 Mulan ,7 2,4 2,8 3,3 2,3-0,9 3,5 4,1 5,9 2,9 34 Muszelka ,3-3,5-4,5-9,0-2,3-10,6-10,6-3,7-2,1-8,1-4,6-3,9 35 Pengar ,1-1,3 1,5-3,6-3,7 4,7 2,6-1,5 5,0-6,3 36 Platin ,6-0,7 1,5 2,7 5,3-2,4-2,8 2,1 0,9 6,2 37 Speedway ,9 1 9,5 8,9 6,4 3,7 1 4,1 8,8 7,0 6,1-1,7

30 Tabela 7 PSZENICA ZWYCZAJNA OZIMA. Porażenie odmian przez ważniejsze choroby na przeciętnym poziomie agrotechniki (odchylenia od wzorca, skala 9 o ). Lata zbioru 2015, 2014 Choroby podstawy źdźbła (kompleks) Mączniak prawdziwy Rdza brunatna Rdza żółta Wzorzec 8,1 8,0 8,0 7,8 7,7 7,6 8,6 8,2 1 Astoria ,5-0,6-1,0 2 Arkadia - -1,2-1,3 - -3,2-2,4 3 Arktis ,8 4 Askalon - - 0,6 5 Bamberka - -0,5-6 Estivus - 0,6-7 Figura * - -1,6-1,0-1,7-0,9 8 Florus -0,6 9 Franz 10 Hondia 11 Kepler 0,7-0,6 0,7 12 Kredo - -0,9 0,6 0,6 13 KWS Dakotana - 14 Lavantus -0,9-1,1 0,6-1,3-0,6 15 Legenda ,7-2,0-1,3 16 Linus - - 0,5-17 Natula ,9-18 Ostroga o/ -0,6 0,6 0,9-0,9-19 Oxal - - 0,6 0,5 20 Patras - 21 Praktik - - 0,5 0,8 22 RGT Kilimanjaro 23 Sailor Skagen - -0,5-0,5 25 Tonacja -1,1-0,9-2,7-2,1 26 Tulecka b/ - -0,5 - -1,7-1,4 27 Artist Belissa - -2,8 29 Bogatka ,0-1,3 30 Fakir 0,7 31 Fidelius 0,6-32 Forum -0, Jantarka - -0, ,6-34 KWS Dacanto - 0,5 0,9 35 KWS Livius KWS Loft 0,6-1,3 37 KWS Magic - -1,0 - -1,0 38 KWS Ozon Meister -0,5 - -0,9

31 cd. tabeli 7 Choroby podstawy źdźbła (kompleks) Mączniak prawdziwy Rdza brunatna Rdza żółta Wzorzec 8,1 8,0 8,0 7,8 7,7 7,6 8,6 8,2 40 Mulan Muszelka - -0,8 42 Pengar ,7-43 Platin -0,5 - -0,7 0,7-44 Rotax 0,5 45 Speedway - - 0,5 0,7 1,2 0,6 46 Tobak 47 Markiza -0,9-2,6-1,8 48 Ohio 0,9 49 Julius (CCA) -0, ,6 50 Pamier (CCA) -0,5 51 Toras (CCA) Liczba doświadczeń

32 cd. tabeli 7 Brunatna plamistość liści Septoriozy liści Septorioza plew Fuzarioza kłosów Wzorzec 8,1 7,4 6,9 6,1 7,4 6,9 7,6 7,4 1 Astoria Arkadia - -0,6-0, Arktis Askalon 0,5 0,7 0,5 0,5 5 Bamberka Estivus 7 Figura * Florus - 9 Franz 0, Hondia - 0,5 11 Kepler - 0,9 0,5 0,6 12 Kredo 0,6 0,8 0,5 13 KWS Dakotana 0,5 14 Lavantus - 15 Legenda - - 0,7 0,7 0,5 16 Linus - 17 Natula - -0,5-18 Ostroga o/ 0,8 0,7 0,5 19 Oxal 0,5 1,0 0,7 0,8 20 Patras - 21 Praktik 22 RGT Kilimanjaro 23 Sailor -0,5-0,5 24 Skagen 1,0 0,8 0,6 25 Tonacja - - 0,6 0,5 0,5 26 Tulecka b/ 0,5 27 Artist Belissa Bogatka - 30 Fakir 0,5 31 Fidelius -0, Forum - 0,8-33 Jantarka KWS Dacanto 0, KWS Livius 0,5 1,0 0,5 36 KWS Loft 37 KWS Magic 1,1-38 KWS Ozon Meister 0,5 0,7 0,5 0,6 40 Mulan - 41 Muszelka ,6

33 cd. tabeli 7 Brunatna plamistość liści Septoriozy liści Septorioza plew Fuzarioza kłosów Wzorzec 8,1 7,4 6,9 6,1 7,4 6,9 7,6 7,4 42 Pengar - 0,7 0,6 43 Platin 0,5 44 Rotax 45 Speedway 0,6 1,4 1,0 0,6 0,5 46 Tobak 47 Markiza ,5-0,6 48 Ohio 0,7 49 Julius (CCA) 0,6-0,8-50 Pamier (CCA) 0,5-51 Toras (CCA) 0,5 Liczba doświadczeń Kol. 1: wzorzec: 2015 Patras, RGT Kilimanjaro, Artist, KWS Ozon; 2014 Figura, Patras, Artist, KWS Ozon; * odmiana skreślona z KR po założeniu doświadczeń; o/ odmiana o kłosie ościstym; b/ odmiana o białej barwie ziarna Kol. 7: septoriozy liści Septoria tritici i Stagonospora nodorum