Średnia zawartość białka w ziarnie, z wszystkich wariantów agrotechniki wynosiła 12,3 % sm. Wyższa była po rzepaku ozimym w obydwóch terminach siewu

Transkrypt

1 PSZENICA OZIMA W tabelach 1-2 przedstawiono porównanie plonowania pszenicy ozimej w latach w województwie i w Głubczycach, a w tabeli 3 w - Głubczycach w ostatnim roku w różnych wariantach agrotechnicznych, na intensywnym poziomie agrotechniki a 2. Średnio w województwie w latach (tabela 1) pszenica ozima plonowała najwyżej po rzepaku m, zarówno w optymalnym (96,9 dt/ha), jak i opóźnionym o 1 miesiąc terminie (99,5 dt/ha). Niższe plony ziarna uzyskano po pszenicy ozimej, w optymalnym terminie (91,3 dt/ha) i po kukurydzy na ziarno, w opóźnionym terminie (90,0 dt/ha). Do wyróżniających się odmian, w zależności od wariantu agrotechnicznego należały: po rzepaku m, w optymalnym terminie : Jenga, Brilliant, Garantus, Nadobna, Rapsodia, Ludwig, Mulan, Opus i Muszelka po rzepaku m, w opóźnionym terminie : Nadobna, Smuga, Brilliant, Opus, Legenda, Bogatka i Garantus po pszenicy ozimej, w optymalnym terminie : Muszelka, Rapsodia, Smuga, Legenda, Mulan, Toras, Ludwig i Jenga po kukurydzy na ziarno, w opóźnionym terminie : Legenda, Cubus, Figura, Jenga, Muszelka, Nadobna, Ludwig i Opus Przy średnim plonie ziarna 94,4 dt/ha z wszystkich wariantów agrotechnicznych, najwyżej plonującymi odmianami były Muszelka, Legenda, Jenga, Nadobna, Smuga, Ludwig, Mulan, Brilliant i Opus, co świadczy o ich uniwersalności i przydatności do uprawy w tych różnych warunkach, stosowanych przez praktykę rolniczą w uprawie pszenicy ozimej. W tabeli 2 przedstawiono plon ziarna pszenicy ozimej, w różnych wariantach agrotechnicznych z lat w Głubczycach. Średnio, plonowała ona najwyżej po rzepaku m, w optymalnym terminie (103,3 dt/ha). Wyróżniającymi się odmianami w tym wariancie agrotechniki były Nadobna, Garantus, Ludwig, Smuga, Legenda, Muszelka, Bogatka i Opus. Przy średnim plonie ziarna 101,0 dt/ha po rzepaku m, w opóźnionym o 1 miesiąc terminie dobrze plonowały odmiany Nadobna, Smuga, Legenda, Garantus, Ludwig, Brilliant i Opus. W wariancie po pszenicy ozimej, w optymalnym terminie przy średnim plonie 98,4 dt/ha wyróżniały się odmiany Smuga, Ludwig, Legenda, Garantus, Mulan i Toras. Najniższy, średni plon ziarna pszenicy ozimej 90,0 dt/ha uzyskano po kukurydzy na ziarno, w opóźnionym (koniec I dekady listopada) terminie. Lepiej po tym przedplonie plonowały odmiany Legenda, Cubus, Figura, Jenga, Muszelka, Nadobna i Opus. Przy średnim plonie ziarna 98,2 dt/ha z wszystkich wariantów agrotechnicznych, najwyższy uzyskały odmiany Nadobna, Legenda, Smuga, Ludwig, Muszelka, Garantus i Cubus. W 2011 roku w Głubczycach średnie plony pszenicy ozimej wynosiły 120,0 dt/ha po rzepaku m, w optymalnym terminie (najlepsze odmiany - Nadobna, Mulan, KWS Ozon, Ludwig, Bogatka, Boomer i Garantus), 116,5 dt/ha po rzepaku m, w opóźnionym terminie (najlepsze odmiany - Banderola, KWS Ozon, Mulan i Boomer), 116,5 dt/ha po pszenicy ozimej, w optymalnym terminie (najlepsze odmiany KWS Ozon, Mulan, Fidelius, Nadobna i Julius) i 104,6 dt/ha po kukurydzy na ziarno, w opóźnionym terminie (najlepsze odmiany - KWS Ozon, Cubus, Smaragd, Banderola, Jenga, Mulan, Kepler i Kredo). Przy średnim plonie 114,4 dt/ha, z wszystkich wariantów agrotechnicznych do wyróżniających się odmian należały KWS Ozon, Mulan, Boomer i Banderola (tabela 3). W tabelach 4-8 przedstawiono porównanie wyróżników jakości ziarna pszenicy ozimej w 2011 roku w województwie, dla różnych wariantów agrotechnicznych jej uprawy na intensywnym poziomie agrotechniki. Gęstość ziarna w stanie zsypnym wynosiła średnio z 4 wariantów agrotechnicznych 73,2 kg/hl (od 71,6 kg/hl po rzepaku m, w opóźnionym terminie do 74,2 kg/hl po tym samym przedplonie, w optymalnym terminie ). W wariancie po rzepaku m w optymalnym terminie wyróżniały się odmiany Legenda i Garantus, po rzepaku m, w opóźnionym terminie Bockris, Nadobna, Ludwig, Garantus, Ostroga, Bamberka i Julius, po pszenicy ozimej, w optymalnym terminie Julius i Bockris, a po kukurydzy na ziarno, w opóźnionym terminie Rapsodia, Julius, Bamberka i Brilliant. Średnio, z wszystkich wariantów agrotechniki najwyższe wartości gęstości ziarna w stanie zsypnym miały odmiany Julius, Bockris, Garantus i Bamberka (tabela 4).

2 Średnia zawartość białka w ziarnie, z wszystkich wariantów agrotechniki wynosiła 12,3 % sm. Wyższa była po rzepaku m w obydwóch terminach (13,0-13,7 %), a wyraźnie niższa po pszenicy i kukurydzy (11,0-11,3 %). Po rzepaku m, w optymalnym terminie wyróżniały się odmiany Legenda, Mulan, Smuga, Bamberka, Bogatka, Ludwig, Ostroga i Julius, po rzepaku m, w opóźnionym terminie Rapsodia, Toras, Bamberka, Ostroga i Kepler, po pszenicy ozimej, w optymalnym terminie Cubus, Garantus, i Toras, po kukurydzy na ziarno, w opóźnionym terminie Garantus, Natula, Bamberka, Brilliant, Bogatka, Smuga, Ludwig, Ostroga i Kepler. Średnio z wszystkich wariantów agrotechnicznych zawartością białka wyróżniały się odmiany Bamberka, Ostroga i Toras (tabela 5). Ilość glutenu zależała w dużym stopniu od wariantu agrotechnicznego i wynosiła średnio od 19,4 % po kukurydzy, w opóźnionym terminie do 30,3 % po rzepaku m, w optymalnym terminie. Dużą ilość glutenu w ziarnie po rzepaku m, w optymalnym terminie zawierały odmiany Julius, Bogatka, Garantus, Legenda, Bamberka, Smuga, Jenga, Ludwig i Kepler. Po rzepaku m, w opóźnionym terminie, przy średniej ilości 26,2 % wyróżniały się odmiany Julius, Bamberka, Kepler, Jenga, Garantus, Bogatka, Kredo, Toras i Kampana. W wariancie po pszenicy, w optymalnym terminie ( przy średniej 22,6 %) najwięcej glutenu posiadały odmiany Kepler, Julius, Jenga, Garantus, Ostroga, Bagou i Natula, a po kukurydzy na ziarno, w opóźnionym terminie Garantus, Julius, Kepler, Bogatka, Bamberka, Ludwig i Jenga. Średnio, z wszystkich wariantów agrotechnicznych ilością glutenu wyróżniały się odmiany Julius, Garantus, Kepler, Jenga, Bamberka i Bogatka (tabela 6). Średni wskaźnik sedymentacji po rzepaku m, w optymalnym terminie był najwyższy z wszystkich wariantów agrotechnicznych i wynosił 59 ml. Wyróżniającymi się odmianami były Julius, Cubus, Ludwig, Ostroga, Bamberka, KWS Ozon, Figura, Natula i Smaragd. Po rzepaku m, w opóźnionym terminie, przy średniej wartości 55 ml najwyższym cechowały się odmiany Cubus, Legenda, Figura, Julius, Ludwig, Toras, Bamberka, KWS Ozon, Kampana, Opus, Muszelka, Ostroga i Garantus, a po pszenicy ozimej, w optymalnym terminie ( przy średnim 43 ml) Julius, Cubus, KWS Ozon, Kepler, Toras, Figura, Ludwig, Opus, Legenda i Bamberka. Po kukurydzy na ziarno, w opóźnionym terminie był on najniższy i wynosił średnio 35 ml. Lepszymi wartościami odznaczały się odmiany Cubus, Julius, Muszelka, Bamberka, Kepler, KWS Ozon i Ludwig. Najwyższym wskaźnikiem sedymentacji, średnio z wszystkich wariantów agrotechnicznych (48 ml) charakteryzowały się odmiany Cubus, Julius, KWS Ozon, Ludwig, Bamberka, Legenda, Figura, Opus i Toras (tabela 7). Liczbą opadania w wariancie po rzepaku m, w optymalnym terminie, przy średniej 261 sek wyróżniały się odmiany Julius, Natula, Kepler, Toras, Garantus, Smaragd, Bamberka, Boomer i Banderola, a słabe wartości uzyskały Nadobna, Rapsodia, Kampana, Figura, Bagou, Ludwig i Bockris. Po rzepaku m, w opóźnionym terminie, przy średniej 230 sek większą odznaczały się odmiany Bamberka, Boomer, Kepler, Garantus, Mulan, Jenga, Brilliant i Opus, a mniejszą Cubus, Figura, Bogatka, Rapsodia, Ludwig, Bagou, Jantarka, Muszelka, Legenda, Fidelius i Kampana. W wariancie po pszenicy ozimej, w optymalnym terminie liczba opadania była średnio najniższa i wynosiła 215 sek. Wysoką miały odmiany Julius, Kepler, Natula, Smuga, Smaragd, Brilliant, Garantus, Ostroga i Banderola, a szczególnie niską Nadobna, Figura i Cubus. Przy średniej 272 sek, w wariancie po kukurydzy na ziarno, w opóźnionym terminie wyróżniały się odmiany Smaragd, Bamberka, Kepler, Natula, Smuga, Brilliant, Julius, KWS Ozon, Boomer i Garantus, a najniższe wartości uzyskały Kampana, Ludwig, Rapsodia, Cubus, Bagou, Nadobna i Jenga. Średnio z wszystkich wariantów agrotechnicznych, przy średniej 245 sek najwyższą liczbą opadania odznaczały się odmiany Julius, Kepler, Natula, Bamberka, Smaragd, Garantus, Boomer, Brilliant, Toras, Smuga, Mulan i KWS Ozon, a najniższą Rapsodia, Cubus, Nadobna, Figura, Ludwig, Bagou i Kampana (tabela 8).

3 Tabela 1. Pszenica ozima. Plon ziarna (% wzorca) w różnych wariantach agrotechnicznych na intensywnym poziomie agrotechniki a 2 w latach Lp Odmiana Klasa jakości przedplon pszenica ozima przedplon kukurydza Wzorzec dt/ha 96,9 99,5 91,3 90,0 94,4 1 Figura A Muszelka LZO B Bockris A KWS Ozon LZO B Nadobna LZO B Rapsodia LZO C Bogatka LZO B Smuga LZO A Legenda A Boomer A Ludwig A Garantus B Jenga LZO B Mulan LZO B Ostroga o A O Bamberka O o LZO A Natula A Smaragd LZO B Bagou K Kampana C Banderola LZO B Fidelius B Jantarka B Kepler LZO A Kredo A Brilliant LZO A Cubus A Julius LZO B Opus LZO B Toras LZO A Liczba doświadczeń Wzorzec średnia dla wszystkich badanych odmian, o- odmiana oścista, A odmiana jakościowa, B - odmiana chlebowa, C pozostałe, K na ciastka, LZO - Lista Zalecanych Odmian Średnia

4 Tabela 2. Pszenica ozima. Głubczyce. Plon ziarna (% wzorca) w różnych wariantach agrotechnicznych na intensywnym poziomie agrotechniki a 2 w latach Lp Odmiana Klasa jakości przedplon pszenica ozima Wzorzec średnia dla wszystkich badanych odmian o odmiana oścista, A odmiana jakościowa, B odmiana chlebowa, C pozostałe, K na ciastka, LZO Lista Zalecanych Odmian przedplon kukurydza Wzorzec dt/ha 103,3 101,0 98,4 90,0 98,2 1 Figura A Muszelka LZO B Bockris A KWS Ozon LZO B Nadobna LZO B Rapsodia LZO C Bogatka LZO B Smuga LZO A Legenda LZO A Boomer A Ludwig A Garantus B Jenga LZO B Mulan LZO B Ostroga o A o Bamberka LZO A Natula A Smaragd LZO B Bagou K Kampana C Banderola B Fidelius B Jantarka B Kepler LZO A Kredo A Brilliant LZO A Cubus A Julius LZO B Opus LZO B Toras LZO A Średnia

5 Tabela 3. Pszenica ozima. Głubczyce. Plon ziarna (%wzorca) w różnych wariantach agrotechnicznych na intensywnym poziomie agrotechniki-a 2 w roku 2011 Lp Odmiana Klasa jakości przedplon pszenica ozima przedplon kukurydza Wzorzec dt/ha 120,0 116,5 116,5 104,6 114,4 1 Figura A Muszelka LZO B Bockris A KWS Ozon LZO B Nadobna LZO B Rapsodia LZO C Bogatka LZO A Smuga LZO A Legenda A Boomer A Ludwig A Garantus B Jenga LZO B Mulan LZO B Ostroga o A O Bamberka o A Natula A Smaragd LZO B Bagou K Kampana C Banderola LZO B Fidelius B Jantarka B Kepler LZO A Kredo A Brilliant LZO A Cubus A Julius LZO A Opus LZO B Toras LZO A Liczba doświadczeń 1 Wzorzec średnia dla wszystkich badanych odmian o odmiana oścista, A odmiana jakościowa, B odmiana chlebowa, C pozostałe, K na ciastka, LZO Lista Zalecanych Odmian Średnia

6 Tabela 4. Pszenica ozima. Gęstość ziarna w stanie zsypnym (% wzorca) w różnych wariantach agrotechnicznych na intensywnym poziomie agrotechniki - a 2 w roku 2011 Lp Odmiana Klasa jakości przedplon pszenica ozima przedplon kukurydza Średnia Wzorzec kg/hl 74,2 71,6 73,1 73,8 73,2 1 Figura A Muszelka B Bockris A KWS Ozon B Nadobna B Rapsodia C Bogatka B Smuga A Legenda A Boomer A Ludwig A Garantus B Jenga B Mulan B Ostroga A o Bamberka A Natula A Smaragd B Bagou K Kampana C Banderola B Fidelius B Jantarka B Kepler A Kredo A Brilliant A Cubus A Julius B Opus B Toras A Liczba doświadczeń Wzorzec średnia dla wszystkich badanych odmian

7 Uy8PPPPP Tabela 5. Pszenica ozima. Zawartość białka (%wzorca) w różnych wariantach agrotechnicznych na intensywnym poziomie agrotechniki-a 2 w roku 2011 Lp Odmiana Klasa jakości przedplon pszenica ozima przedplon kukurydza Średnia Wzorzec % sm 13,7 13,0 11,3 11,0 12,3 1 Figura A Muszelka B Bockris A KWS Ozon B Nadobna B Rapsodia C Bogatka A Smuga A Legenda A Boomer A Ludwig A Garantus B Jenga B Mulan B Ostroga o A Bamberka A Natula A Smaragd B Bagou K Kampana C Banderola B Fidelius B Jantarka B Kepler A Kredo A Brilliant A Cubus A Julius A Opus B Toras A Liczba doświadczeń Wzorzec średnia dla wszystkich badanych odmian

8 8PPPPP Tabela 6. Pszenica ozima. Ilość glutenu (%wzorca) w różnych wariantach agrotechnicznych na intensywnym poziomie agrotechniki-a 2 w roku 2011 Lp Odmiana Klasa jakości przedplon pszenica ozima przedplon kukurydza Średnia Wzorzec % 30,3 26,2 22,6 19,4 24,6 1 Figura A Muszelka B Bockris A KWS Ozon B Nadobna B Rapsodia C Bogatka A Smuga A Legenda A Boomer A Ludwig A Garantus B Jenga B Mulan B Ostroga o A Bamberka A Natula A Smaragd B Bagou K Kampana C Banderola B Fidelius B Jantarka B Kepler A Kredo A Brilliant A Cubus A Julius A Opus B Toras A Liczba doświadczeń Wzorzec średnia dla wszystkich badanych odmian

9 Tabela 7. Pszenica ozima. Wskaźnik sedymentacji (%wzorca) w różnych wariantach agrotechnicznych na intensywnym poziomie agrotechniki-a 2 w roku 2011 Lp Odmiana Klasa jakości przedplon pszenica ozima przedplon kukurydza Średnia Wzorzec ml Figura A Muszelka B Bockris A KWS Ozon B Nadobna B Rapsodia C Bogatka A Smuga A Legenda A Boomer A Ludwig A Garantus B Jenga B Mulan B Ostroga o A Bamberka A Natula A Smaragd B Bagou K Kampana C Banderola B Fidelius B Jantarka B Kepler A Kredo A Brilliant A Cubus A Julius A Opus B Toras A Liczba doświadczeń Wzorzec średnia dla wszystkich badanych odmian

10 Tabela 8. Pszenica ozima. Liczba opadania (%wzorca) w różnych wariantach agrotechnicznych na intensywnym poziomie agrotechniki-a 2 w roku 2011 Lp Odmiana Klasa jakości przedplon pszenica ozima przedplon kukurydza Średnia Wzorzec sek Figura A Muszelka B Bockris A KWS Ozon B Nadobna B Rapsodia C Bogatka A Smuga A Legenda A Boomer A Ludwig A Garantus B Jenga B Mulan B Ostroga o A Bamberka A Natula A Smaragd B Bagou K Kampana C Banderola B Fidelius B Jantarka B Kepler A Kredo A Brilliant A Cubus A Julius A Opus B Toras A Liczba doświadczeń Wzorzec średnia dla wszystkich badanych odmian

11 Pozostałe doświadczenia z pszenicą ozimą W 2011 roku w Głubczycach i Bąkowie zakończono 3 letni cykl doświadczeń agrotechnicznych z pszenicą ozimą, w celu określenia wpływu gęstości i regulatorów wzrostu dla wybranych odmian na plonowanie i ważniejsze właściwości rolnicze. Kontynuowano również w tych miejscowościach doświadczenia z mikronawozami, a w Głubczycach zakończono we współpracy z JUNG Puławy doświadczenie mające na celu określenie przydatności 14 odmian pszenicy ozimej do późnego terminu, w porównaniu z 1 odmianą przewódkowej pszenicy jarej. W doświadczeniach z gęstościami prowadzonych po rzepaku m, w optymalnym terminie, na intensywnym poziomie agrotechniki badano wpływ czterech ilości wy ziarna (200, 300, 400 i 500 szt/m 2 ) na pięć odmian pszenicy ozimej (Tonacja, Bogatka, Figura, Muszelka i Finezja). Średnio dla wszystkich odmian najwyższy plon ziarna (90,2dt/ha) uzyskano dla wy 500 szt/m 2, a najniższy (84,4 dt/ha) dla 200 szt/m 2. Różnica wynosiła 5,8 dt/ha (6,9 %). W Głubczycach na bardzo dobrych glebach była ona mniejsza 4,8 dt/ha, a w Bąkowie na słabszych glebach większa 6,9 dt/ha. Różnice w plonowaniu między 500 a 300 szt/m 2 były znacznie mniejsze. (w Głubczycach 1,7 dt/ha, w Bąkowie 2,6 dt/ha), co wskazywałoby na celowość obniżania ilości wy, uwzględniając rodzaj gleby i koszt materiału siewnego. Średnio na wszystkich gęstościach wyróżniała się odmiana Tonacja, a słabiej plonowała Muszelka, zwłaszcza w Bąkowie (tabela 9). W tabeli 10 zestawiono ważniejsze właściwości rolnicze dla badanych odmian, przy różnych gęstościach. Średnio dla odmian, gęstości nie różnicowały wyraźniej wysokości roślin (o 1 cm były one wyższe tylko przy 500 szt/m 2 ), ich wylegania, które nieznacznie zwiększało się na wyższych gęstościach oraz masy 1000 ziaren (tylko przy 500 szt/m 2 była ona o 0,4 g niższa). Do odmian wyższych należały Tonacja, Finezja i Figura, najniższą była Muszelka. Bardziej podatnymi na wyleganie były Figura i Bogatka, a większą odpornością cechowały się Tonacja i Finezja. Wyższą masą 1000 ziaren odznaczały się Bogatka i Tonacja a niższą Finezja i Muszelka. W tabeli 11 przedstawiono wyniki badań jakościowych w latach Gęstość ziarna w stanie zsypnym była zbliżona na poszczególnych ilościach wy i wynosiła średnio 75,5-75,8 kg/hl. Wyższą odznaczały się odmiany Finezja i Tonacja, a najniższą miała Muszelka. Zawartość białka w ziarnie była najwyższa dla gęstości 200 szt/m 2 i wynosiła 13,9 %. Na pozostałych gęstościach była zbliżona (13,6-13,7 %). Wyraźnie więcej białka od pozostałych odmian posiadała Finezja, a mniej Muszelka i Tonacja. Ilość glutenu w ziarnie była również wyższa przy gęstości 200 szt/m 2 i wynosiła 30,1 %. Na pozostałych gęstościach była zbliżona. Jego zawartością wyróżniały się odmiany Bogatka i Finezja, a mniej miały Muszelka i Tonacja. Wskaźnik sedymentacji był nieco wyższy przy gęstościach 200 i 300 szt/m 2 i wynosił ml, a na gęstościach 400 i 500 szt/m 2 55 ml. Większym cechowały się Finezja, Figura i Muszelka a najniższym Tonacja. Liczba opadania mniejszą wartość miała przy gęstości 500 szt/m 2 (251 sek), a nieco wyższą przy pozostałych ( sek). Wyróżniała się nią odmiana Finezja, a niższą cechowały się Figura i Tonacja.

12 Tabela 9. Pszenica ozima. Plon ziarna (%wzorca) przy różnych gęstościach. Przedplon rzepak, optymalny termin, intensywny poziom agrotechniki - a 2. Głubczyce i Bąków. Lata zbioru Wysiew w szt/m Lp Odmiana Głubczyce Bąków Średnia Głubczyce Bąków Średnia Głubczyce Bąków Średnia Głubczyce Bąków Średnia Wzorzec dt/ha 92,5 76,2 84,4 95,6 80,5 88,1 96,5 82,1 89,3 97,3 83,1 90,2 1 Tonacja Bogatka Figura Muszelka Finezja Wzorzec średnia dla wszystkich badanych odmian Tabela 10. Pszenica ozima. Ważniejsze właściwości rolnicze (odchylenia od wzorca) przy różnych gęstościach Lata zbioru Lp Odmiana Wysokość roślin (cm) Wysiew w szt/m Wylegani e (skala 9 0 ) Masa 1000 ziaren (g) Wysokość roślin (cm) Wylegani e (skala 9 0 ) Masa 1000 ziaren (g) Wysokość roślin (cm) Wylegani e (skala 9 0 ) Masa 1000 ziaren (g) Wysokość roślin (cm) Wylegani e (skala 9 0 ) Wzorzec 83 7,1 44,8 83 6,9 44,8 83 6,7 44,7 84 6,6 44,4 1 Tonacja 7 0,9 3,1 7 1,6 2,9 7 0,9 2,4 8 0,9 1,9 2 Bogatka -2-0,9 3,8-2 -0,6 4,1-3 -0,6 4,1-1 -0,9 4,2 3 Figura 4-1,2-0,3 4-1,0-0,5 5-1,1-0,3 4-1,5-0,8 4 Muszelka -14 0,4-3,5-13 0,1-3,0-14 0,3-3, ,3-3,3 5 Finezja 5 0,9-3,1 5 0,5-3,4 5 0,6-3,0 4 0,7-4,2 Liczba doświadczeń 6 Wzorzec- średnia dla wszystkich badanych odmian Masa 1000 ziaren (g)

13 Gęstość ziarna w stanie zsypnym kg/hl Zawartość białka (% s.m) Ilość glutenu (%) Wskaźnik sedymentacji (ml) Liczba opadania (sek) Gęstość ziarna w stanie zsypnym kg/hl Zawartość białka (% s.m) Ilość glutenu (%) Wskaźnik sedymentacji (ml) Liczba opadania (sek) Gęstość ziarna w stanie zsypnym kg/hl Zawartość białka (% s.m) Ilość glutenu (%) Wskaźnik sedymentacji (ml) Liczba opadania (sek) Gęstość ziarna w stanie zsypnym kg/hl Zawartość białka (% s.m) Ilość glutenu (%) Wskaźnik sedymentacji (ml) Liczba opadania (sek) Tabela 11. Pszenica ozima. Wyniki analiz jakościowych (% wzorca) przy różnych gęstościach. Lata zbioru Wysiew w szt/m Lp Odmiana Wzorzec 75,7 13,9 30, ,5 13,7 29, ,8 13,6 29, ,7 13,6 29, Tonacja Bogatka Figura Muszelka Finezja Liczba doświad. 5 Wzorzec- średnia dla wszystkich badanych odmian

14 W tabelach przedstawiono wpływ regulatorów wzrostu na plonowanie, ważniejsze właściwości rolnicze i jakość dwóch odmian pszenicy ozimej Muszelka i Legenda, o skrajnie zróżnicowanej wysokości roślin, w zależności od temperatury i wilgotności powietrza w łanie. Regulatory wzrostu Moddus 250 EC 0,2 + Stabilan 750 SL 1l/ha zastosowano w fazie rozwojowej 1 kolanka (2009r 17.04, 2010r 27.04, 2011r 21.04) w 7 terminach dobowych, co dwie godziny w ciągu dnia (od ). Doświadczenia prowadzono na intensywnym poziomie agrotechniki po rzepaku m, w optymalnym terminie ( , , ).Pomiary temperatury i wilgotności powietrza w łanie roślin wykonywano tylko w Głubczycach urządzeniem UCOM WM W poszczególnych latach temperatura i wilgotność były zróżnicowane, a średnio w 3-leciu najwyższe temperatury powietrza w łanie notowano w czasie opryskiwania regulatorami wzrostu w godzinach 12,14 i 16 00, a najniższe o godzinie 8 i Odwrotnie kształtowała się wilgotność powietrza w łanie roślin. Najchłodniej w czasie opryskiwania w danym dniu było w 2009, a najcieplej zwłaszcza w godzinach południowych w 2011 roku. Najwyższą wilgotność w łanie notowano w 2009, a najniższą w 2010 roku. Średni plon ziarna w 3-leciu dla odmiany Muszelka wynosił 93,6 dt/ha. W Głubczycach był on bardziej wyrównany (od % wzorca), a w Bąkowie bardziej zróżnicowany ( % wzorca), lecz w obydwóch miejscowościach wyższy plon ziarna dla tej odmiany uzyskano przy stosowaniu regulatorów wzrostu w godzinach rannych i południowych (8,10,12,14). W godzinach popołudniowych i wieczornych był on niższy. Średni plon ziarna dla odmiany Legenda wyniósł 88,1 dt/ha. Również w Głubczycach był on bardziej wyrównany w czasie dnia (od % wzorca), a w Bąkowie bardziej zróżnicowany (od % wzorca). W obydwóch miejscowościach był on najwyższy o godzinie 8 00 rano. Średnio dla obydwóch badanych odmian pszenicy ozimej najwyższy plon ziarna uzyskano przy stosowaniu regulatorów wzrostu w godzinach rannych 8 i 10 00, przy temperaturze 13,0-21,9 0 C i wilgotności % w łanie (tabela 12). W tabeli 13 zestawiono ważniejsze właściwości rolnicze dla odmian i terminów dobowych stosowania regulatorów wzrostu. Średnia wysokość roślin dla odmiany Muszelka wynosiła 70 cm, a dla Legendy 100 cm, bez większych różnic w poszczególnych przedziałach czasowych. Pomimo tak znacznej różnicy w wysokości roślin podatność obydwóch odmian na wyleganie była zbliżona, również bez większego zróżnicowania w poszczególnych godzinach dnia. Wysoka odmiana Legenda najsłabiej wylegała przy stosowaniu regulatorów wzrostu o godzinie 8 00, a Muszelka o godzinie Przy zbliżonej masie 1000 ziaren dla odmian nie stwierdzono większych odchyleń jej wartości w poszczególnych terminach opryskiwania. Średnio, w latach odmiana jakościowa Legenda miała lepsze wyróżniki jakości ziarna niż chlebowa Muszelka. Warunki pogodowe w czasie poszczególnych terminów stosowania regulatorów wzrostu powodowały pewne zróżnicowanie ich wartości dla odmian, mniejsze dla gęstości ziarna w stanie zsypnym (Muszelka %, Legenda %), a większe dla zawartości białka (Muszelka i Legenda %), ilości glutenu (Muszelka , Legenda %), wskaźnika sedymentacji (Muszelka , Legenda %) oraz liczby opadania (Muszelka , Legenda %) wzorca (tabela 14).

15 Tabela 12. Pszenica ozima. Plon ziarna (% wzorca) przy różnych terminach stosowania regulatorów wzrostu. Przedplon rzepak, intensywny poziom agrotechniki a 2. Głubczyce, Bąków. Lata zbioru Lp Terminy stosowania regulatorów wzrostu Temperatura 0 C w czasie zabiegu * Wilgotność powietrza % w czasie zabiegu * Muszelka Plon ziarna dt/ha Odmiana Legenda śr śr. Głubczyce Bąków średnia Głubczyce Bąków średnia Wzorzec dt/ha 101,0 86,2 93,6 97,9 78,2 88,1 90, ,2 13,9 13,8 13, ,5 25,0 22,1 21, ,4 30,5 36,3 29, ,5 29,5 38,5 30, ,9 32,0 31,8 28, ,6 19,5 19,5 18, ,0 12,0 10,1 10, Średnia 16,9 23,2 24,6 21, doświadczeń Wzorzec średnia dla wszystkich badanych terminów * - pomiary wykonano w Głubczycach M + L Muszelka + Legenda Średnia M + L

16 Tabela 13. Pszenica ozima. Ważniejsze właściwości rolnicze (odchylenia od wzorca) przy różnych dobowych terminach stosowania regulatorów wzrostu. Lata zbioru Odmiana Lp Terminy stosowania Muszelka Legenda regulatorów wzrostu Wysokość roślin Wyleganie Masa 1000 ziaren Wysokość roślin Wyleganie Masa 1000 ziaren cm skala 9 o g cm skala 9 o g Wzorzec 70 6,1 40,6 100 skala 6,0 9 o 40,1 wyleganie ,5-0, ,1-0,2 1-0,2 0, ,1 0,3 1 0,1 0, , ,3-0, ,2-0,3 1-0, ,2 0-0, ,1 0,1 0 0,3 0,2 Liczba doświadczeń 6 Wzorzec średnia dla wszystkich badanych terminów

17 Tabela 14. Pszenica ozima. Wyniki analiz jakościowych (% wzorca) przy różnych dobowych terminach stosowania regulatorów wzrostu. Lata zbioru Lp Terminy stosowania regulatorów wzrostu Gęstość ziarna w stanie zsypnym (kg/hl) Zawartość białka (% s.m) Muszelka Ilość glutenu (%) Wskaźnik sedymentacji (ml) Liczba opadania (sek) Odmiana Gęstość ziarna w stanie zsypnym (kg/hl) Zawartość białka (% s.m) Legenda Ilość glutenu (%) Wskaźnik sedymentacji (ml) Wzorzec 72,8 13,2 28, ,9 14,2 30, Liczba doświadczeń 5 Wzorzec- średnia dla wszystkich badanych odmian Liczba opadania (sek)

18 W 2011 roku zakończono w Głubczycach, we współpracy z IUNG Puławy doświadczenia, mające na celu określenie przydatności 14 odmian pszenicy ozimej do opóźnionego terminu i porównania ich z 1 odmianą pszenicy jarej, o cechach przewódkowości. Były one prowadzone po rzepaku m, na intensywnym poziomie agrotechniki. Wyniki przedstawiono w tabelach Średni plon ziarna wszystkich badanych odmian wyniósł w latach ,8 dt/ha. Najwyższy (104,6 dt/ha) uzyskano w 2011, a najniższy (80,3 dt/ha) w 2009 roku. Wyróżniającymi się odmianami w tych warunkach były Smuga i Bogatka. Nateja uzyskała wysoki plon w 2009, a Boomer i Markiza w 2011 roku. Do najsłabiej plonujących należały Garantus i Naridana. Największe zróżnicowanie między odmianami notowano w 2009 roku (skrajnie 37 %). Badana w tych warunkach odmiana przewódkowej pszenicy jarej Tybalt plonowała średnio, lecz wyżej od 6 badanych odmian pszenicy ozimej (tabela 15). Przy średniej wysokości roślin 85 cm w 3-leciu i 89 cm w ostatnim roku do wyższych odmian należały Tonacja, Nateja, Smuga i Markiza, a niższymi były Muszelka, Naridana i Boomer. Wyleganie roślin było dość duże, większe w 2011 roku. Najsilniej wylegała pszenica jara Tybalt, a z formy ozimej Bogatka, Figura, i Muszelka ( w ostatnim roku również Naridana i Ostroga). Większą odpornością cechowały się Markiza, Garantus, Tonacja, Smuga i Boomer. Przy średniej masie 1000 ziaren 40,8g w 3-leciu i 43,3g w 2011 roku, celniejszym ziarnem odznaczały się odmiany Bogatka, Nateja, Smuga, Tonacja i Ostroga, a drobniejszym Garantus, Muszelka, Meteor i Tybalt (tabela 16). W tabeli 17 zestawiono wyniki analiz jakościowych dla 3-lecia Gęstość ziarna w stanie zsypnym wynosiła średnio 73,0 kg/hl. Wyższą cechowały się odmiany Tonacja, Finezja, Smuga, Garantus i Nateja, a najniższą Muszelka i Tybalt. Przy średniej zawartości białka 13,6 % sm wyróżniały się Meteor, Markiza, Ostroga, Bogatka i Finezja, a odmiana pszenicy jarej Tybalt uzyskała najniższą wartość. Dużą ilością glutenu (przy średniej 28,2 %) odznaczały się Bogatka, Garantus i Finezja a najmniej miały go Tybalt i Meteor. Przy bardzo wysokim, średnim wskaźniku sedymentacji (60ml), większym charakteryzowały się Muszelka, Finezja, Naridana i Ostroga, a najniższym Markiza. Wysoką liczbą opadania (przy średniej 285 sek) wyróżniały się odmiany Tybalt, Markiza, Garantus i Smuga, a niższe wartości (< 220 sek) uzyskały Naridana i Figura.

19 Tabela 15. Pszenica ozima. Przedplon rzepak, opóźniony termin, intensywny poziom agrotechniki a 2. Plon ziarna (%wzorca). Głubczyce. Rok zbioru 2011,2010,2009 Lp Odmiana Wzorzec dt/ha 104,6 99,6 80,3 94,8 1 Tonacja Bogatka Figura Muszelka Finezja Smuga Boomer Naridana Garantus Markiza Meteor Nateja Mulan Ostroga o Tybalt * Wzorzec średnia dla wszystkich badanych odmian o odmiana oścista, * - odmiana pszenicy jarej

20 Tabela 16. Pszenica ozima. Przedplon rzepak, opóźniony termin. Ważniejsze właściwości rolnicze odmian (odchylenia od wzorca). Rok zbioru 2011, Lp Odmiana Wysokość roślin (cm) Wyleganie (skala 9 0 ) Masa 1000 ziaren (g) Wzorzec ,2 6,5 43,3 40,8 1 Tonacja ,6 0,5 4,1 3,7 2 Bogatka ,7-0,6 8,1 8,3 3 Figura 4 4-0,9-0,9 0,3-0,1 4 Muszelka ,7-0,8-7,7-4,0 5 Finezja 4 2-0,2 0,1-2,0-2,4 6 Smuga 7 7 1,3 0,4 5,6 3,7 7 Boomer -6-1,1 - -0,2-8 Naridana ,2-0,2-1,3-0,8 9 Garantus ,1 1,1-7,7-7,9 10 Markiza 6 5 2,6 2,1 0,1-1,7 11 Meteor 0 2-0,4-1,3-4,0-3,8 12 Nateja 8 7-0,4-0,4 7,4 3,6 13 Mulan ,2 0,5 0,1-1,6 14 Ostroga o 2 1-0,9 0,1 1,1 3,8 15 Tybalt * ,7-2,5-3,2-1,2 Liczba doświadczeń Wzorzec- średnia dla wszystkich badanych odmian

21 Lp Tabela 17. Pszenica ozima. Przedplon rzepak, opóźniony termin. Wyniki analiz jakościowych ( % wzorca). Lata zbioru Odmiana Klasa jakości Gęstość ziarna w stanie zsypnym (kg/hl) Zawartość białka (% s.m) Ilość glutenu (%) Wskaźnik sedymentacji (ml) Liczba opadania ( sek) Wzorzec 73,0 13,6 28, Tonacja A Bogatka B Figura A Muszelka B Finezja A Smuga A Boomer A Naridana A Garantus B Markiza C Meteor B Nateja B Mulan B Ostroga o A Tybalt * A Wzorzec- średnia dla wszystkich badanych odmian A odmiana jakościowa, B - odmiana chlebowa, C pozostałe, K na ciastka