Psychologia procesów poznawczych SYLABUS A. Informacje ogólne Elementy składowe sylabusu Nazwa jednostki prowadzącej kierunek Nazwa kierunku studiów Poziom kształcenia Profil studiów Forma studiów Kod przedmiotu Język przedmiotu Rodzaj przedmiotu Rok studiów/semestr Wymagania wstępne (tzw. sekwencyjny system zajęć i egzaminów) Liczba godzin zajęć dydaktycznych z podziałem na formy prowadzenia zajęć Założenia i cele przedmiotu Metody dydaktyczne oraz ogólna forma zaliczenia przedmiotu Opis Wydział Historyczno-Socjologiczny, Instytut Socjologii i Kognitywistyki Kognitywistyka i komunikacja Studia pierwszego stopnia Ogólnoakademicki, praktyczny Stacjonarne 0500-KS1-1PCP Język polski Obowiązkowy; MODUŁ MK_5 (psychologiczno-antropologiczny) I rok, II semestr Psychologiczne koncepcje człowieka. Wstęp do kognitywistyki Wykład 15 godz., ćwiczenia 30 godz. 1. Dostarczenie wiedzy z zakresu podstawowych pojęć, struktur i funkcji procesów poznawczych. 2. Zapoznanie z istotą poznawczego funkcjonowania człowieka i aktywności poznawczej oraz z charakterystyką rodzajów procesów poznawczych. 3. Zaprezentowanie teorii umysłu oraz tradycyjnych i współczesnych teorii inteligencji. 4. Poszerzenie tradycyjnej wiedzy na temat ludzkiego poznania o najnowsze tendencje i osiągnięcia badawcze. Wykład w formie prezentacji multimedialnej z elementami dyskusji. Na ćwiczeniach dyskusja, prezentacje, eksperymenty psychologiczne. Forma zaliczenia przedmiotu: egzamin testowy z wiadomości przekazywanych w trakcie wykładu. Ćwiczenia zaliczenie na ocenę na podstawie projektu eksperymentu, prezentacji, aktywności na ćwiczeniach i sprawdzianu zaliczeniowego. Efekty kształcenia i E1 Zna podstawowe pojęcia psychologii procesów poznawczych jako dziedziny kognitywistyki i komunikacji. E2 Ma wiedzę na temat teorii psychologicznych podstawowych czynności poznawczych i procesów komunikacyjnych. E3 Posługuje się terminologią, pojęciami i teoriami, które są specyficzne dla psychologii procesów poznawczych dziedziny wchodzącej w skład kognitywistyki. Odniesienie do kierunkowych efektów kształcenia K_W04 K_W18 K_UO1 E4 Posiada umiejętność analizy zmiennych psychologicznych i wskaźników
zmian w przebiegu procesów poznawczych i komunikacyjnych. E5 Wykorzystuje zdobytą wiedzę i umiejętności do rozwiązywania problemów związanych z wykonywaniem zawodu i realizowaniem działań w tym obszarze. E6 Charakteryzuje go otwartość na nowe tendencje we współczesnej nauce i społeczeństwie. K_U12 K_KO5 K_KO8 Punkty ECTS 4 Bilans nakładu pracy studenta ii Wskaźniki ilościowe Udział w wykładach - 15 godzin, udział w ćwiczeniach - 30 godzin, udział w konsultacjach - 5 godzin, przygotowanie się do ćwiczeń - 30 godzin, przygotowanie się do zaliczenia ćwiczeń - 10 godzin, tworzenie projektu -10 godzin, przygotowanie do egzaminu - 10 godzin. Nakład pracy studenta związany z zajęciami iii : Liczba godzin Punkty ECTS wymagającymi bezpośredniego udziału nauczyciela 50 2 o charakterze praktycznym 60 2 Data opracowania: 8.02.2016 Koordynator przedmiotu: dr Andrzej Dakowicz Elementy składowe sylabusu Nazwa przedmiotu SYLABUS B. Informacje szczegółowe Opis Psychologia procesów poznawczych Kod przedmiotu Nazwa kierunku Nazwa jednostki prowadzącej kierunek Język przedmiotu Rok studiów/ semestr Liczba godzin zajęć dydaktycznych oraz forma prowadzenia zajęć Liczba punktów ECTS Prowadzący Treści merytoryczne przedmiotu 0500-KS1-1PCP Kognitywistyka i komunikacja Wydział Historyczno-Socjologiczny, Instytut Socjologii i Kognitywistyki Język polski I rok, II semestr Wykład 15 godz. 1 (wykład) dr Andrzej Dakowicz 1. Psychologia poznawcza jako jeden z głównych kierunków psychologii zajmujący się procesami nabywania, przetwarzania i wykorzystywania informacji. 2. Umysł i jego architektura: blokowe modele umysłu, koncepcja poziomów przetwarzania, system modułowy, sieciowe modele umysłu. 3. Spostrzeganie bodziec dystalny i proksymalny, wrażenie i spostrzeżenie. Fazy procesu spostrzegania. Spostrzeżenia w ujęciu asocjacjonizmu i strukturalizmu. 4. Uwaga mechanizmy fizjologiczne (odruch orientacyjny, indukcja ujemna, aktywność układu siatkowatego). Zjawiska
analizowane w badaniach nad uwagą: czujność, przeszukiwanie, procesy selekcji, alokacja zasobów uwagi). Związek między świadomością a uwagą (świadomość jako teatr umysłu) 5. Pamięć i jej rodzaje ze względu na przyjęte kryteria: a) czas przechowywania (ultrakrótka, krótkotrwała i trwała) b) format przechowywanych informacji (semantyczna i epizodyczna) c) formy przechowania i mechanizmy wydobycia (deklaratywna i niedeklaratywna) d) mechanizm wydobycia (jawna i ukryta) 6. Procesy pamięciowe (warunkowanie, efekt torowania, pamięć proceduralna, habituacja i sensytyzacja). Podstawowe mechanizmy pamięci (zapamiętywanie, przechowanie, odtwarzanie). Zawodność pamięci (pamięć naocznych świadków, fałszywe wspomnienia, amnezja) 7. Teorie pojęć: a) podobieństwa (pogląd klasyczny, probabilistyczny i egzemplarzowy) b) pojęcia jako teorie naiwne 8. Podstawowe rodzaje myślenia: a) nieukierunkowane (autystyczne) b) ukierunkowane (w sytuacjach źle i dobrze określonych) 9. Strategie rozwiązywania problemów (przeszukiwanie losowe, heurystyczne, oparte na zasadzie bliskości, oparte na wykorzystaniu analogii) Efekty kształcenia wraz ze sposobem ich weryfikacji Forma i warunki zaliczenia przedmiotu Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej 10. Charakterystyka rozumowania dedukcyjnego i indukcyjnego. 11. Inteligencja z perspektywy procesów poznawczych: a) triarchiczna teoria inteligencji b) formalna teoria inteligencji c) teoria wielu inteligencji 12. Natura języka i jego przyswajanie: a) procesy poznawcze umożliwiające przyswajanie języka b) badania znaczenia słów (semantyka) c) teorie znaczenia (teoria referencyjna, obrazowa i encyklopedyczna, teoria cech, teoria prototypów, syntetyczna teoria łącząca teorię cech i prototypów) E1, E2, E4, E6 Egzamin pisemny, dyskusja na wykładach Warunkiem zaliczenia jest obecności na wykładach i zdanie egzaminu. Formą zaliczenia jest egzamin pisemny sprawdzający znajomość zagadnień objętych programem wykładu i zawartych w podanej literaturze przedmiotu. Literatura podstawowa: Maruszewski T. (2011). Psychologia poznania. Umysł i świat. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Sternberg R.J. (2001). Psychologia poznawcza. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne Spółka Akcyjna. Strelau J., Doliński D. (red.). (2008). Psychologia. Podręcznik akademicki. Tom 1. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne (Rozdział 6 i 9). Literatura uzupełniająca: Chlewiński Z. (red.). (1999). Modele umysłu. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN. Chlewiński Z. (red.). (2007). Psychologia poznawcza w trzech ostatnich dekadach XX wieku. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne. Eysenck H., Eysenck M. (1996). Podpatrywanie umysłu. Dlaczego ludzie zachowują się tak, jak się zachowują? Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne. Klawiter A. (red.). (2008). Formy aktywności umysłu. Ujęcie kognitywistyczne. Emocje, percepcja, świadomość. Tom 1. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN. Klawiter A. (red.). (2009). Formy aktywności umysłu. Ujęcie kognitywistyczne. Ewolucja i złożone struktury poznawcze. Tom 2. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN. dr Andrzej Dakowicz podpis osoby składającej sylabus Elementy składowe sylabusu SYLABUS C. Informacje szczegółowe Opis Nazwa przedmiotu Kod przedmiotu Nazwa kierunku Nazwa jednostki prowadzącej kierunek Język przedmiotu Rok studiów/ semestr Liczba godzin zajęć dydaktycznych oraz forma prowadzenia zajęć Liczba punktów ECTS Prowadzący Treści merytoryczne przedmiotu Psychologia procesów poznawczych 0500-KS1-1PCP Kognitywistyka i komunikacja. Wydział Historyczno-Socjologiczny. Instytut Socjologii i Kognitywistyki Język polski I rok, II semestr Ćwiczenia 30 godz. (prezentacje, dyskusje, praca zespołowa, wykonywanie eksperymentów psychologicznych) 3 (ćwiczenia) mgr Aneta Niczyporuk 1. Metody badań w psychologii procesów poznawczych. Podstawowe pojęcia metodologii badań psychologicznych. Badania eksperymentalne. Badania korelacyjne. 2. Spostrzeganie. Znaczenie procesów oddolnych i odgórnych w spostrzeganiu. Gotowość i obronność percepcyjna. Teorie percepcji. 3. Uwaga. Zjawiska analizowane w badaniach nad uwagą:
czujność, przeszukiwanie, selektywność, podzielność, przerzutność. Teorie uwagi. 4. Kontrola poznawcza. Automatyzacja i kontrola. Funkcje zarządcze. 5. Pamięć. Systemy pamięci. Blokowe i procesualne modele pamięci. 6. Uczenie się i zapominanie. Czynniki wspomagające uczenie się. Uczenie się a mózg. Zapominanie niezamierzone i zamierzone. 7. Reprezentacje umysłowe. Rodzaje reprezentacji umysłowych. Stanowiska w sporze o naturę reprezentacji. 8. Pojęcia, schematy, wiedza. Teorie sieci semantycznej. Teorie złożonych struktur sieciowych. Wpływ schematów na procesy poznawcze. Organizacja wiedzy. 9. Myślenie. Rodzaje i teorie myślenia. Myślenie twórcze. Rodzaje i teorie rozumowań. 10. Rozwiązywanie problemów. Typy problemów. Teorie rozwiązywania problemów. Czynniki utrudniające i wspomagające rozwiązywanie problemów. 11. Sądy i decyzje. Heurystyki sądzenia. Zniekształcenia w szacowaniu prawdopodobieństwa. Sądy intuicyjne. Teorie podejmowania decyzji. Strategie podejmowania decyzji. Efekty kształcenia wraz ze sposobem ich weryfikacji Forma i warunki zaliczenia przedmiotu Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej 12. Język i mowa. Język a poznanie. Rozumienie i produkcja przekazów językowych. Język w kontekście społecznym i poznawczym. E1, E2, E3, E4, E5 - ocena aktywności w trakcie zajęć; ocena projektu zaliczeniowego; zaliczenie pisemne Zaliczenie w formie pisemnej oraz w postaci przygotowania projektu eksperymentu z obszaru psychologii poznawczej. Warunkiem zaliczenia przedmiotu jest obecność na zajęciach. Literatura podstawowa: Maruszewski T. (2011). Psychologia poznania. Umysł i świat. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne. Nęcka E., Orzechowski J., Szymura B. (2006). Psychologia poznawcza. Warszawa: PWN i ACADEMICA Sternberg R.J. (2001). Psychologia poznawcza. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne Spółka Akcyjna. Strelau J., Doliński D. (red.). (2008). Psychologia. Podręcznik akademicki. Tom 1. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne (Rozdział 9 i 10). Literatura uzupełniająca: Baddeley A., Eysenck M.W., Anderson M.C. (2009). Memory. Hove: Psychology Press. Damasio A.R. (1999). Błąd Kartezjusza. Poznań: Dom
Wydawniczy REBIS. Jaracz M., Borkowska A. (2012). Iowa Gambling Task narzędzie do oceny podejmowania decyzji. Psychiatria Polska, 46, 461-472. LeDoux J. (2000). Mózg emocjonalny. Poznań: Media Rodzina. Nęcka E. (2001). Psychologia twórczości. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne. Orzechowski J., Balas R., Piotrowski K., Stettner Z. (red.). (2009). Pamięć robocza. Warszawa: Academica. Pinel J.P.J. (2006). Biopsychology (6th). Boston: Pearson. Unsworth N., Heitz R.P., Schrock J.C., Engle R.W. (2005). An automated version of the operation span task. Behavior research methods, 37, 498-505. Wegner D.M. (2009). How to think, say, or do precisely the worst thing for any occasion. Science, 325, 48-50. mgr Aneta Niczyporuk podpis osoby składającej sylabus i Opis zakładanych efektów kształcenia w zakresie wiedzy, umiejętności i kompetencji społecznych, z uwzględnieniem form zajęć. Uwzględnia się tylko efekty możliwe do sprawdzenia (mierzalne / weryfikowalne). ii Przykładowe rodzaje aktywności: udział w wykładach, ćwiczeniach, przygotowanie do zajęć, udział w konsultacjach, realizacja zadań projektowych, pisanie eseju, przygotowanie do egzaminu. Liczba godzin nakładu pracy studenta powinna być zgodna z przypisanymi do tego przedmiotu punktami ECTS wg przelicznika : 1 ECTS 25 30 h. iii Zajęcia wymagające bezpośredniego udziału nauczyciela są to tzw. godziny kontaktowe (również te nieujęte w rozkładzie zajęć, np. konsultacje lub zaliczenia/egzaminy). Suma punktów ECTS obu nakładów może być większa od ogólnej liczby punktów ECTS przypisanej temu przedmiotowi.