KANCELARIA DORADZTWA PODATKOWEGO BUK SP. Z O.O. Obowiązek podatkowy w VAT 2014r. Dział prawny Kancelarii BUK 2013-12-28 Wybór zmian dotyczących powstawania obowiązku podatkowego w podatku VAT w roku 2014.
Spis treści Obowiązek podatkowy w VAT od 1 stycznia 2014 r.... 3 Moment wykonania usługi... 3 Moment wykonania usług przyjmowanych częściowo... 3 Inny moment wykonania usług... 3 Usługi ciągłe... 4 Szczególne momenty powstania obowiązku podatkowego... 4 Powstanie obowiązku podatkowego w momencie otrzymania całości lub części zapłaty:... 4 Powstanie obowiązku podatkowego w momencie wystawienia faktury... 4 Powstanie obowiązku podatkowego w przypadku importu usług... 6 Powstanie obowiązku podatkowego w przypadku importu towarów... 6 Wyjątki od zasady ogólnej obowiązku podatkowego poza art. 19a... 6 Przepisy przejściowe dla obowiązku podatkowego... 7 Strona2
Obowiązek podatkowy w VAT od 1 stycznia 2014 r. Od 1 stycznia 2014 r. obowiązek podatkowy powstaje z chwilą dokonania dostawy towarów lub wykonania usługi, a więc rozliczenie podatku następować będzie w miesiącu (kwartale) dokonania dostawy towarów lub wykonania usługi. Nowe podejście oznacza rezygnację z dotychczasowego powiązania momentu powstania obowiązku podatkowego z datą wystawienia faktury (z określonymi wyjątkami).od 1 stycznia 2014 r. niezależnie od daty wystawienia faktury, obowiązek podatkowy z tytułu dostawy towarów lub wykonania usługi nastąpi w momencie ich wykonania (z określonymi wyjątkami). Moment wykonania usługi Obowiązek podatkowy powstaje generalnie z chwilą wykonania usługi (art. 19a ust.1) Najistotniejsze jest rozpoznanie momentu, w którym usługa została wykonana. Najlepiej ustalić ten moment w umowie. Jeśli nie jest to jednoznacznie ustalone można przyjąć, że usługa jest wykonana, gdy usługodawca zrealizował wszystkie czynności składające się na określony rodzaj usługi. Problemów generalnie nie stwarza określenie momentu wykonania usługi jednorazowej, np. przewozu towaru z jednego miejsca na drugie. Trudności pojawiają się w przypadku określenia momentu wykonania np. usług ciągłych, w formie ciągłych dostaw towarów, np. energii, wody, gazu, itp. lub ciągłego świadczenia usług, np. ochrony, najmu, zarządzania, itp. Dla niektórych z tych rodzajów usług określono szczególne momenty powstania obowiązku podatkowego. Moment wykonania usług przyjmowanych częściowo W przypadku, gdy strony umowy ustaliły, że usługa będzie wykonywana etapami (przyjmowana częściowo przez nabywcę), przy czym dla każdego etapu ustalona została zapłata uznaje się, że usługa została wykonana w tej części, dla której określono zapłatę. Przykładem tego typu usług są np. usługi budowlano-montażowe. Definicja ta ma szczególne znaczenie dla ustalenia prawidłowego terminu wystawienia faktur, w przypadku, gdy uzależniony jest on od momentu wykonania usługi. W przypadku robót budowlano-montażowych jest to przedział czasowy - nie później niż 30. dnia od wykonania usługi i nie wcześniej niż 30. dnia przed jej wykonaniem. Inny moment wykonania usług Usługi(dostawy) rozliczane w okresach rozliczeniowych (art. 19a ust. 3 i 4 ptuu; art. 64 dyrektywy) Usługę, dla której w związku z jej świadczeniem ustalane są następujące po sobie terminy płatności lub rozliczeń, uznaje się za wykonaną z upływem każdego okresu, do którego odnoszą się te płatności lub rozliczenia, do momentu zakończenia świadczenia tej usługi. Zasada ta ma zastosowanie także do prawa wieczystego użytkowania gruntów. Ten przepis odnosi się do usług (dostaw) okresowych, ale nie ciągłych, o ile rozliczane są w okresach rozliczeniowych. Przepis ten stosuje się odpowiednio do dostawy towarów, z wyjątkiem dostawy towarów, o której mowa w art. 7 ust. 1 pkt 2 (wydanie towarów na podstawie umowy dzierżawy, najmu, leasingu lub innej umowy o podobnym charakterze zawartej na czas określony lub umowy sprzedaży na warunkach odroczonej płatności, jeżeli umowa przewiduje, że w następstwie normalnych zdarzeń przewidzianych tą umową lub z chwilą zapłaty ostatniej raty prawo własności zostanie przeniesione;). Strona3
Usługi ciągłe Usługę świadczoną w sposób ciągły przez okres dłuższy niż rok, dla której w związku z jej świadczeniem w danym roku nie ustalono płatności lub rozliczeń, uznaje się za wykonaną z upływem każdego roku podatkowego, do momentu zakończenia świadczenia tej usługi. Przez rok należy rozumieć 12 kolejnych miesięcy. Szczególne momenty powstania obowiązku podatkowego Powstanie obowiązku podatkowego w momencie otrzymania całości lub części zapłaty: 1. wydanie towarów przez komitenta komisantowi na podstawie umowy komisu (wcześniejszy zapis - nie później niż 30 dni od dostawy dokonanej przez komisanta ) 2. przeniesienia z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu własności towarów w zamian za odszkodowanie, 3. z tytułu dostawy towarów dokonywanej w trybie egzekucji (art. 18), 4. świadczenia na zlecenie sądów lub prokuratury usług związanych z postępowaniem sądowym lub przygotowawczym (biegli sądowi), z wyjątkiem usług, do których stosuje się art. 28b, stanowiących import usług, 5. z tytułu świadczenia usług ubezpieczeniowych i finansowych zwolnionych od podatku zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 37 41; 6. z tytułu otrzymania całości lub części dotacji, subwencji i innych dopłat o podobnym charakterze, o których mowa w art. 29a ust. 1; Powstanie obowiązku podatkowego w momencie wystawienia faktury Pierwszy rodzaj transakcji Ten szczególny moment obowiązku podatkowego ma zastosowanie wyłącznie w sytuacji, gdy dla danej transakcji istnieje obowiązek wystawienia faktury. Transakcje, dla których obowiązek podatkowy powstaje w momencie wystawienia faktury, o ile wystawienie faktury jest obowiązkowe to: a) świadczenie usług budowlanych lub budowlano-montażowych, b) dostawy książek drukowanych (z wyłączeniem map i ulotek) oraz gazet, czasopism i magazynów drukowanych, c) czynności polegających na drukowaniu książek (z wyłączeniem map i ulotek) oraz gazet, czasopism i magazynów - z wyjątkiem jeśli czynności te stanowią import usług (art. 28b). W przypadku świadczenia usług tego typu na rzecz osoby fizycznej nie będącej podatnikiem, obowiązek podatkowy powstanie na zasadach ogólnych (czyli w momencie wykonania usługi). Powstanie obowiązku podatkowego usługi budowlane Aby prawidłowo ustalić obowiązek podatkowy należy: 1) ustalić datę wykonania usługi, lub częściowego wykonania usługi oraz 2) ustalić prawidłowy termin wystawienia faktury Za moment wykonania usługi uznaje się dzień realizacji świadczenia, które było przedmiotem zlecenia, tj. jego spełnienie (lub jego części) wynikające z umowy, które stanowi tytuł do zapłaty. Dla ww. usług wyznaczają go: albo treść zawartej umowy albo też zasady wynikające z prawa budowlanego. Jeżeli zgodnie z umową usługa budowlano-montażowa rozliczana ma być za każdy etap budowy, to za moment jej wykonania uznaje się dzień, w którym następuje odbiór prac, potwierdzony protokołem zdawczo-odbiorczym (każdego etapu wykonanych robót), czyli dzień jego podpisania przez zleceniodawcę. Zgodnie z prawem budowlanym, przez wykonanie usługi rozumie się odbiór techniczny robót, na okoliczność czego sporządzany jest stosowny protokół odbioru. Tą zasadę stosuje się jeśli postanowienia umowy nie stanowią inaczej. Dla uniknięcia wątpliwości, treść zawartej umowy powinna dokładnie precyzować moment wykonania usługi np. poprzez zamieszczenie klauzuli, iż za częściowe (lub ostateczne) wykonanie robót budowlanych lub montażowych, uznaje się np. dzień podpisania protokołu ich odbioru. Strona4
W przypadku otrzymania zaliczki na mocy art. 19a ust.8 ustawy o VAT, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą jej otrzymania w odniesieniu do otrzymanej kwoty. Podatnik powinien rozliczyć otrzymanie zaliczki w deklaracji VAT za m-c otrzymania zaliczki, niezależnie od terminu wystawienia faktury, która w tym przypadku nie ma wpływu na przesunięcie na następny m-c obowiązku podatkowego. Drugi rodzaj transakcji Kolejny rodzaj transakcji, w których obowiązek podatkowy powstaje w momencie wystawienia faktury dotyczy następujących transakcji: a) dostaw energii elektrycznej, cieplnej lub chłodniczej oraz gazu przewodowego, b) świadczenia usług: telekomunikacyjnych i radiokomunikacyjnych, usług medialnych itp.(poz. 40 153, 174 i 175 załącznika nr 3 do ustawy), najmu, dzierżawy, leasingu lub usług o podobnym charakterze, ochrony osób oraz usług ochrony, dozoru i przechowywania mienia, stałej obsługi prawnej i biurowej, dystrybucji energii elektrycznej, cieplnej lub chłodniczej oraz gazu przewodowego Wyjątek od tej zasady stanowią usługi, do których stosuje się art. 28b, stanowiące import usług (do nich stosuje się zasady ogólne). W przypadku, gdy dla wymienionych transakcji podatnik nie wystawił faktury lub wystawił ją z opóźnieniem, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą upływu terminów wystawienia faktury określonych w art. 106i ust. 3 i 4, a w przypadku gdy nie określono takiego terminu z chwilą upływu terminu płatności (art. 19a ust.7). W przypadku otrzymania zaliczki na poczet ww. dostawy towarów lub wykonania usługi obowiązek podatkowy nie powstaje w momencie jej otrzymania. Ustawa nie określa także terminu wystawienia faktury w tym przypadku (brak obowiązku jej wystawienia- art. 106i ust.1 pkt 4). Jeśli jednak podatnik, pomimo braku obowiązku, wystawi fakturę zaliczkową (np. na żądanie nabywcy osoby fizycznej), będzie miał obowiązek odprowadzić wykazany na niej podatek. Generalnie obowiązek podatkowy dla otrzymanej zaliczki powstaje w tym przypadku z chwilą upływu terminu płatności za usługę, chyba że określono w umowie oddzielny termin płatności dla zaliczek. Przykład 1 Podatnik, wynajmuje lokal najemcy (prowadzącemu działalność gospodarczą) z umowy wynika, że termin płatności czynszu to 10 dzień każdego miesiąca za dany miesiąc (tzn. z góry). Czynsz za m-c luty jest więc płatny jest do 10 lutego. Podatnik zobowiązany jest wystawić fakturę najpóźniej z upływem terminu płatności, czyli 10 lutego (może ją również wystawić wcześniej o ile wskaże na fakturze termin płatności). Podatnik wystawił jednak fakturę w dniu 5 marca, czyli po upływie obowiązujących terminów. Według ustawy (art.19a ust. 7), w przypadku jeśli podatnik nie wystawi faktury lub wystawi ją z opóźnieniem, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą upływu terminu płatności. W tym przypadku obowiązek podatkowy z tytułu czynszu najmu powstanie u wynajmującego 10 lutego i powinien być rozliczony w deklaracji za luty składanej do 25 marca (przy rozliczeniu kwartalnym w deklaracji za I kwartał). Przykład 2 Obowiązek podatkowy w przypadku mediów, najmu, ochrony itp. (płatność za usługę przed terminem płatności) Spółka z o.o. świadczy usługi telewizji kablowe, zgodnie z umowami termin płatności za te usługi upływa 7. dnia danego miesiąca. Zdarza się jednak, że klienci płacą za świadczone usługi już pod koniec miesiąca poprzedzającego dany miesiąc (np. ze względu na wyjazd). Stan prawny 2013 Wcześniejsza zapłata nie przyspiesza powstania obowiązku podatkowego. Powstaje on z chwilą upływu terminu płatności. Stan prawny 2014 Strona5
Podobnie będzie w 2014 r., wcześniejsza wpłata nie rodzi obowiązku podatkowego, powstaje on z upływem terminu płatności. Jednak od 1 stycznia 2014 r. powstawanie obowiązku podatkowego będzie mogło zostać przyspieszone przez wystawianie faktury. Uwaga: w przypadku tych usług nie ma obowiązku wystawiania faktury z tytułu otrzymania zaliczki. Powstanie obowiązku podatkowego w przypadku importu usług Definicja importu usług Przez import usług rozumie się świadczenie usługi na rzecz polskiego podatnika przez podatnika zagranicznego, nieposiadającego siedziby oraz stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium Polski. W przypadku usług związanych z nieruchomościami dodatkowo wprowadzono zasadę, że import usług występuje wyłącznie wówczas, gdy zagraniczny podatnik nie jest zarejestrowany na VAT w Polsce. Moment powstania obowiązku podatkowego Generalnie obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wykonania tych usług przez zagranicznego przedsiębiorcę na rzecz polskiego przedsiębiorcy, z tym, że: 1) jeśli ustalono dla wzajemnych rozliczeń terminy płatności, uznaje się, że obowiązek podatkowy powstaje z upływem każdego okresu do którego odnoszą się rozliczenia do chwili zakończenia świadczenia usługi, 2) przy dłuższym niż 1 rok ciągłym świadczeniu usługi - z upływem każdego roku podatkowego, do chwili zakończenia usługi, 3) w przypadku wpłaty zaliczki na poczet importowanej usługi obowiązek podatkowy powstaje z chwilą jej zapłaty na rzecz zagranicznego kontrahenta. Powstanie obowiązku podatkowego w przypadku importu towarów Zasada ogólna Obowiązek podatkowy w imporcie towarów powstaje z chwilą powstania długu celnego (bez zmian w stosunku do poprzedniego stanu prawnego). Wyjątki od zasady ogólnej: 1) W przypadku objęcia towarów procedurą celną przetwarzania pod kontrolą celną obowiązek podatkowy z tytułu importu towarów powstaje z chwilą objęcia towarów tą procedurą. Zmiana: poprzednio taką zasadę stosowano również do: uszlachetniania czynnego w systemie ceł zwrotnych oraz odprawy czasowej z częściowym zwolnieniem od należności celnych przywozowych. Od 1 stycznia 2014 opodatkowane są wg zasady ogólnej (z chwilą powstania długu celnego). 2) W przypadku objęcia towarów procedurą: składu celnego, odprawy czasowej z całkowitym zwolnieniem od cła, uszlachetniania czynnego w systemie zawieszeń, tranzytu lub przeznaczeniem celnym wprowadzenie towarów do WOC lub składu wolnocłowego, jeżeli od towarów tych pobierane są opłaty wyrównawcze lub opłaty o podobnym charakterze obowiązek podatkowy z tytułu importu towarów powstaje z chwilą wymagalności tych opłat (kolorem czerwonym zaznaczono zmianę). Wyjątki od zasady ogólnej obowiązku podatkowego poza art. 19a 1) likwidacja działalności spółki i zaprzestania działalności przez osobę fizyczną(art. 14 ust. 6)- obowiązek podatkowy w dniu rozwiązania spółki lub zaprzestania wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu, na podstawie spisu z natury. Strona6
2) WDT (art. 13 w zw. z art. 20) i WNT (art. 9 w zw. z art. 20)-obowiązek podatkowy w dniu wystawienia faktury przez podatnika, nie później jednak niż 15. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonano tej dostawy. 3) przemieszczenie towarów do magazynu konsygnacyjnego w Polsce - WNT (art. 20b)- generalnie z chwilą pobrania towarów z magazynu konsygnacyjnego, nie później jednak niż z dniem wystawienia faktury. 4) przemieszczenia towarów do magazynu konsygnacyjnego za granicą WDT (art. 20a) - generalnie z chwilą dostawy towarów, nie później jednak niż z chwilą wystawienia faktury potwierdzającej tę dostawę unijnemu podatnikowi. 5) opodatkowanie małych podatników (art. 21 ust. 1) obowiązek podatkowy z dniem z dniem otrzymania całości lub części zapłaty (w przypadku gdy kontrahent jest czynnym podatnikiem VAT) lub z dniem otrzymania całości lub części zapłaty nie później niż 180 dnia od wydania towaru lub wykonania usługi (w przypadku gdy klient jest osobą fizyczną nie prowadzącą działalności lub podatnikiem zwolnionym z VAT). Przepisy przejściowe dla obowiązku podatkowego Ustawa z dnia 7 grudnia 2012 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z dnia 9 stycznia 2013 r.): Art. 7. 1. W przypadku czynności wykonanych przed dniem 1 stycznia 2014 r. obowiązek podatkowy powstaje zgodnie z art. 19-21 ustawy o VAT, w brzmieniu obowiązującym przed tym dniem. 2. Czynność, dla której w związku z jej wykonywaniem ustalane są następujące po sobie terminy płatności lub rozliczeń, uznaje się na potrzeby stosowania ust. 1 za wykonaną z upływem każdego okresu, do którego odnoszą się te płatności lub rozliczenia, do momentu zakończenia wykonywania tej czynności. Czynność wykonywaną w sposób ciągły przez okres dłuższy niż rok, dla której w związku z jej wykonywaniem w danym roku nie upływają terminy płatności lub rozliczeń, uznaje się za wykonaną z upływem każdego roku podatkowego, do momentu zakończenia wykonywania tej czynności. 3. W przypadku czynności, o których mowa w art. 19 ust. 13 pkt 1 1 ustawy o VAT, dla których do dnia 31 grudnia 2013 r. wystawiono fakturę, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą upływu terminu płatności, jeżeli został on określony w umowie właściwej dla rozliczeń z tytułu wykonywania tych czynności. 1 a) dostaw energii elektrycznej, cieplnej lub chłodniczej oraz gazu przewodowego, b) świadczenia usług telekomunikacyjnych i radiokomunikacyjnych, z zastrzeżeniem ust. 18, c) świadczenia usług wymienionych w poz. 140-153, 174 i 175 załącznika nr 3 do ustawy; Strona7