Temat 1: Budżetowanie

Temat 1: Budżetowanie Zadanie 1.1 Zakupy towarów w przedsiębiorstwie NW w poszczególnych miesiącach wynoszą: luty 2000 zł, marzec 4000 zł, kwiecień 3000 zł. Towary zakupione w danym miesiącu są sprzedawane średnio w 70%. Pozostała część (30%) jest sprzedawane w następnym miesiącu. Marża handlowa wynosi 25% i jest ustalana metodą w stu. Ustal wartość przychodów ze sprzedaży w kwietniu. Zadanie 1.2 Przewidywane w budżecie przychody ze sprzedaży wyniosły 150 000 zł w styczniu i 200 000 zł w lutym. Struktura regulowania należności przedstawia się następująco: - należności regulowane w miesiącu sprzedaży: 75%, - należności regulowane w miesiącu następującym po miesiącu sprzedaży 20%, - pozostała część - należności nieściągalne. 1) Ustalić wpływy środków pieniężnych z tytułu sprzedaży w styczniu i w lutym, jeżeli w styczniu nastąpi wpływ 30 000 zł z tytułu sprzedaży grudniowej. 2) Ustal stan środków pieniężnych na koniec lutego, jeżeli stan na dzień 1.01. wynosił 3 000 zł, w styczniu wydatkowano 100 000 zł a w lutym 110 000 zł. Nie występowały inne wpływy niż wynikające ze sprzedaży. Zadanie 1.3 Ze względu na planowane od przyszłego roku podwyżki firma SKĄPIEC planuje zakupy materiałów na pierwszy kwartał przyszłego roku. Kolejne zakupy materiałów będą dokonywane dopiero w kwietniu. Na dzień 30 grudnia stan zapasów materiału A wynosi 80 000 kg. A. W dniu 1 stycznia firma ustaliła, że minimalny poziom zapasu materiału A na dzień 31 marca powinien wynosić 12 000 kg. Planowana produkcja wynosi w styczniu 5 000 sztuk, w lutym 6 000 sztuk a w marcu 8 000 szt. wyrobu X. Norma zużycia materiału A wynosi 4 kg/1 sztukę wyrobu X. Polecenia do wykonania: 1. Sporządź budżet zużycia materiałów. 2. Ustal poziom zapasu początkowego na dzień 1.01., który zapewni osiągnięcie zapasu końcowego na 31.03 na ustalonym poziomie. Ile kg materiału A firma musi dokupić do 1.01. (porównaj z zapasem na 30.12)? Zadanie 1.4 Stan środków pieniężnych firmy MARUDA w dniu 1.01.200X wynosi 1 000 zł. Ustal stan środków pieniężnych na dzień: 31.01, 28.02 i 31.03.200X, jeżeli: a) w dniu 15.01.200X firma MARUDA zaciągnęła krótkoterminowy kredyt bankowy na kwotę 50 000 zł, który został przekazany na rachunek bankowy w dniu 16.01.200X b) bank pobrał prowizję za udzielenie kredytu 100 zł w dniu 31.01.200X, c) 1.02.200X zakupiono 100 sztuk sanek motorowych po 500 zł/szt d) 14.02.200X wystawiono fakturę za 95 sprzedanych sanek. Marża wynosi 20% i jest ustalana metodą w stu. Termin płatności wynosi 25 dni (klient wpłacił należność w wymaganym terminie) e) 20.03.200X dokonano wpłaty zaliczki na podatek dochodowy za styczeń i luty 5 000 zł f) 25.03.200X dokonano odpisu aktualizującego należności wątpliwe z grudnia 3 000 zł g) spłacono kredyt wraz z odsetkami 54 000 zł Zadanie 1.5 Budżet sprzedaży przedsiębiorstwa MAT na sierpień, wrzesień i październik przedstawia się następująco (w zł): Sprzedaż Sierpień wrzesień październik Gotówkowa 30 000 20 000 30 000 Na kredyt 70 000 60 000 60 000 Ogółem 100 000 80 000 90 000 Menedżer finansowy ocenił, że 60% należności ze sprzedaży na kredyt wpływa w miesiącu sprzedaży, 35% w miesiącu następnym a 5% ze sprzedaży kredytowej będzie nieściągalna. Ustalić całkowitą kwotę wpływów ze sprzedaży w październiku. Zadanie 1.6 W firmie handlowej CHIŃCZYK zakupy towarów są równe cenie nabycia towarów sprzedanych w miesiącu następnym. Przychody ze sprzedaży w sierpniu wynosiły 100 000 zł, we wrześniu 80 000 zł a w październiku 90 000 zł. Marża brutto wynosi 30% wartości sprzedaży. Za połowę nabywanych towarów firma płaci w miesiącu zakupu. Pozostałą połowę spłaca w kolejnym miesiącu. Ustal zapotrzebowanie na środki pieniężne we wrześniu związane z zakupem materiałów (bez uwzględnienia wpływów ze sprzedaży). 1

Zadanie 1.7 Planowana sprzedaż wyrobu X w firmie A w kolejnych miesiącach wynosi: I 1000 szt., II 1300 szt., III 1500 szt., IV 800 szt. Firma utrzymuje zapasy produktów na poziomie 10% sprzedaży następnego miesiąca. Stan początkowy wyrobu X wynosi 50 szt. Polecenia: a) sporządzić budżet produkcji za I kwartał. b) sporządzić budżet zużycia materiałów A w pierwszym kwartale, jeżeli 1 sztuka wyrobu X pochłania 2 kg materiału A. c) sporządzić budżet zakupu materiałów w pierwszym kwartale i ustalić wartość zapasów. Firma utrzymuje zapasy na poziomie 20% zużycia miesiąca następnego. Zapas materiału na początek okresu wynosił 1000 kg. Planowany zapas materiału A na 31.03 wynosi 2000 kg. Zadanie 1.8 Sporządzić budżet wpływów ze sprzedaży oraz budżet należności w firmie B za marzec i kwiecień, jeżeli sprzedaż była następująca: I 10.000 zł II 13.000 zł III 15.000 zł IV 12.000 zł Sposób regulacji jest następujący: 40% sprzedaży następuje za gotówkę, 40% sprzedaży jest spłacane po miesiącu, 20% sprzedaży jest regulowane po 2 miesiącach. Zadanie 1.9 Planowana sprzedaż detaliczna towaru A w firmie handlowej CULL w pierwszym kwartale wynosi (w zł): - w styczniu 75 000 zł, - w lutym 100 000 zł, - w marcu 110 000 zł Stan początkowy towaru A na dzień 1.01. wynosił 7500 szt. Planowany zapas na koniec każdego miesiąca wynosi 10% sprzedaży planowanej na następny miesiąc. Sporządź budżet zakupu towarów w lutym. Zadanie 1.10 Firma ZOSIA sprzedaje wyłącznie jeden towar. Firma przygotowuje budżet kosztów administracyjnych i sprzedaży na I półrocze następnego roku, dysponując następującymi danymi (w zł): Pozycja kosztów Miesięczny koszt stały Koszt zmienny na sprzedaną jednostkę Wynagrodzenia prowizyjne sprzedawców 1,2 Koszty wysyłki towarów 1,3 Reklama 17 000 zł 0,5 Wynagrodzenie zarządu i administracji 35 000 zł Amortyzacja urządzeń biurowych 13 000 zł Pozostałe koszty administracji 8 000 zł Wszystkie koszty (oprócz amortyzacji) wymagają poniesienia wydatku. Ile sztuk towaru może maksymalnie sprzedać firma w I półroczu, jeżeli na pokrycie kosztów administracyjnych i sprzedaży może miesięcznie przeznaczyć do 114 000 zł gotówki? Temat 2: Kalkulacje cenowe RZ Zbiór zadań zadania 11.1, 11.3, 11.4 Temat 3: Ceny transferowe RZ Zbiór zadań zadania 11.8. 2

Zadanie 3.1 Przedsiębiorstwo ZUCKER posiada dwa zakłady: X i Y. Zakład X rozpoczął produkcję i zgłosił zapotrzebowanie w zakładzie Y na roczną dostawę 5000 sztuk półfabrykatu B. Zakład Y obliczył, że jednostkowy koszt zmienny wyprodukowania półfabrykatu B wynosi 20 zł. Aby zaspokoić zapotrzebowanie zakładu X zakład Y będzie musiał zrezygnować z dotychczasowej produkcji wyrobu A, którego sprzedaż wynosiła 8000 szt. rocznie po cenie jednostkowej 40 zł. Produkt A jest jedynym źródłem przychodów zakładu Y. Koszty stałe nie ulegną zmianie. Jednostkowy koszt zmienny wyrobu A wynosił 20 zł. Polecenia: 1. Obliczyć minimalną cenę jednostkową na półfabrykat B, możliwą do zaakceptowania przez zakład Y, po przyjęciu której wynik ze sprzedaży zakładu Y nie ulegnie zmianie. 2. Jeżeli zakład X może nabyć od dostawcy zewnętrznego półfabrykat B za 35 zł, jaka będzie maksymalna cena transferowa? Temat 4: Analiza odchyleń Zadanie 4.1 Przedsiębiorstwo Delta" ustaliło następujące koszty postulowane (standardowe) dla jednostki wyrobu H: - materiały bezpośrednie - 15 kg po 16 zł/kg - płace bezpośrednie - 4 godz. po 24 zł/godz. - zmienne koszty pośrednie produkcji - 4 godz. Po 14zł/godz. - w budżecie na listopad przewidziano produkcję 550sztuk wyrobu H. Dane wykonania za listopad: - wielkość produkcji - 500 sztuk wyrobu H - zakup materiałów bezpośrednich - 10 000 kg o wartości 170 000 zł - zużycie materiałów bezpośrednich - 7200 kg - płace bezpośrednie 2300 godz. po 23,6 zł/godz. Ogółem zmienne koszty pośrednie produkcji - 30 000 zł. Przedsiębiorstwo wykazuje odchylenia od cen materiałów związane z zakupem materiałów. Ustalić, jakie było w listopadzie: 1) Odchylenie całkowite kosztów płacy bezpośredniej, 2) Odchylenie płac bezpośrednich z tytułu stawek, 3) Odchylenie płacy bezpośredniej z tytułu wydajności, wskazując na odchylenia korzystne (K) i niekorzystne (N). Zadanie 4.2 Przedsiębiorstwo Malwa" ustaliło następujące koszty postulowane (standardowe) dla jednostki wyrobu S: - materiały bezpośrednie - 12 kg po 14 zł/kg - płace bezpośrednie - 3 godz. po 18 zł/godz. - zmienne koszty pośrednie produkcji - 3 godz. po 8 zł/godz. Dane wykonania za marzec: - wielkość produkcji - 800 sztuk wyrobu S - zakup materiałów - 10 000 kg po 13,60 zł za kg - zużycie materiałów bezpośrednich - 9000 kg - płace bezpośrednie - 2500 godz. po 19 zł/godz. - ogółem zmienne koszty pośrednie produkcji - 22 000 zł. Przedsiębiorstwo wykazuje odchylenia od cen materiałów związane z zakupem materiałów. Ustalić, jakie było w marcu: 1) Odchylenie całkowite kosztów zmiennych pośrednich produkcji, 2) Odchylenie zmiennych kosztów pośrednich produkcji od budżetu, 3) Odchylenie zmiennych kosztów pośrednich produkcji z tytułu wydajności, wskazując odchylenia korzystne (K) i niekorzystne (N). Zadanie 4.3 Przedsiębiorstwo Wena ustaliło następujące koszty postulowane (standardowe) dla jednostki wyrobu Y: materiały bezpośrednie 20 kg po 6 zł/kg, płace bezpośrednie 5 godz. po 16 zł/godz., zmienne koszty pośrednie 5 godz. po 4 zł/godz. Dane wykonania za listopad: wielkość produkcji 10 000 sztuk wyrobu Y, zakup materiałów 250 000 kg po 5,20 zł za kg, 3

zużycie materiałów bezpośrednich 220 000 kg, płace bezpośrednie 48 000 godz. po 15 zł/godz., ogółem zmienne koszty pośrednie produkcji 204 000 zł. Przedsiębiorstwo wykazuje odchylenia materiałów z tytułu cen zakupu. Ustalić, jakie było w listopadzie: 1) odchylenie kosztów materiałów bezpośrednich z tytułu cen, 2) odchylenie kosztów materiałów bezpośrednich z tytułu zużycia, wskazując na odchylenia korzystne (K) i niekorzystne (N). Zadanie 4.4 Przedsiębiorstwo Swan" ustaliło następujące koszty postulowane (standardowe) dla jednostki wyrobu M: materiały bezpośrednie 4 kg po 14 zł/kg, płace bezpośrednie 8 godz. po 10 zł/godz., zmienne koszty pośrednie produkcji 8 godz. po 8 zł/godz., wielkość starych pośrednich kosztów produkcji w budżecie na maj wynosiła 960 000 zł, dla przewidywanej wielkości produkcji odpowiadającej 80 000 godzinom płacy bezpośredniej. Dane wykonania za maj: wielkość produkcji 11 000 sztuk wyrobu M, zakup materiałów 52 000 kg po 13,70 zł za kg, zużycie materiałów bezpośrednich 40 000 kg, płace bezpośrednie 84 000 godz., całkowity koszt płacy bezpośredniej - 840 000 zł, ogółem zmienne koszty pośrednie produkcji 756 000 zł, ogółem stałe pośrednie koszty produkcji 1 000 000 zł. Ustalić, jakie było w maju: 1) odchylenie całkowite stałych pośrednich kosztów produkcji, 2) odchylenie stałych pośrednich kosztów produkcji od budżetu, 3) odchylenie stałych pośrednich kosztów produkcji z tytułu rozmiarów produkcji, wskazując na odchylenia korzystne (K) i niekorzystne (N). Zadanie 4.5 Spółka ABC z o.o. wytwarza jeden produkt ABC. Standardowa ilość materiału X zużywanego do produkcji wynosi 5 kg/szt., a cena materiału 2 zł/kg. Planowana ilość produkcji wynosi 6 200 szt. W rzeczywistości wyprodukowano 6 500 szt. produktu abc, zużywając 30 200 kg materiału X i ponosząc koszty zużycia tego materiału w wysokości 63 000 zł. a) oblicz odchylenie cen materiałów bezpośrednich, b) oblicz odchylenie zużycia materiałów bezpośrednich, c) oblicz odchylenie łączne kosztów materiałów bezpośrednich, d) wymień kilka możliwych przyczyn odchylenia cen i zużycia materiałów bezpośrednich. Zadanie 4.6 Spółka ALFA z o.o. wytwarza jeden produkt Beta. Standardowa ilość roboczogodzin zużywanych do produkcji wynosi 3 rg/szt., a stawka płac 2 zł/rg. Planowana ilość produkcji wynosiła 1 200 szt. W rzeczywistości wyprodukowano 1 500 szt. produktu Beta, zużywając 4 700 rg i ponosząc koszty płac bezpośrednich w wysokości 10 000 zł. a) oblicz odchylenie stawki płac bezpośrednich, b) oblicz odchylenie wydajności w płacach bezpośrednich, c) oblicz odchylenie łączne kosztów płac bezpośrednich, d) wymień kilka możliwych przyczyn odchylenia stawki płac bezpośrednich i wydajności w płacach bezpośrednich. Zadanie 4.7 Dane dotyczące okresu: Wyroby Wielkość produkcji Jednostkowy standardowy czas wytwarzania (godz.) Stoły 400 4,0 Krzesła 1 000 1,2 Regały 200 6,0 Liczba godzin przepracowanych 5 600 Standardowa stawka płac 4 zł/godz 4

Faktyczne koszty płac 20 160 zł a) Wyjaśnij pojęcie standardowej godziny, wytłumacz, dlaczego jest ona wykorzystywana oraz wyznacz standardową liczbę godzin wykonanej produkcji okresu. b) Wykorzystując podane dane i obliczenia z punktu (a) ustal następujące odchylenia: 1) odchylenie kosztów robocizny bezpośredniej; 2) odchylenie stawek płac; 3) odchylenie wydajności pracy. c) Podaj dwie możliwe przyczyny odchylenia (b). d) Podaj dwie możliwe przyczyny odchylenia (b). Zadanie 4.8 Jesteś specjalistą z dziedziny budżetowania. Według danych z ubiegłych okresów ustalasz normy zużycia materiałów i dane dotyczące płac. Jednostkowe normy dla stycznia 200X zawiera tabela: Materiały bezpośrednie 4 kg po 0,75 zł/kg Płace bezpośrednie 2 godz. po 1,6 zł/godz. Na koniec miesiąca okazało się, że faktyczne dane wynosiły: Wielkość produkcji 38 000 szt. zł zakupy 180 000 kg 126 000 wydane na produkcję 154 000 kg Płace bezpośrednie: 78 000 godzin 136 500 Brak zapasów początkowych i końcowych. a) Sporządź raport kierownictwo przedsiębiorstwa składający się z analizy odchyleń: kosztów materiałów bezpośrednich; cen materiałów bezpośrednich w odniesieniu do ilości materiałów wydanych na produkcję; zużycia materiałów bezpośrednich; kosztów robocizny bezpośredniej; stawek płac bezpośrednich; wydajności pracy. b) Odpowiedz, czy podane poniżej komentarze odchyleń w odniesieniu do punktu (a) są według Ciebie dopuszczalne: kierownik zaopatrzenia nie uwzględnił w swych decyzjach kategorii ekonomicznej wielkości zamówień; kupując duże ilości, uzyskiwał niższe ceny niż ceny standardowe; straty materiałowe produkcji były mniejsze niż ich rozmiary zakładane w standardach; związki zawodowe wynegocjowały wzrost płac niższy o 0,15 zł na godzinę od tego, co przewidziano; wydajność pracowników była godna pochwały. Zadanie 4.9 Przedsiębiorstwo ACZKOLWIEK wytworzyło w ciągu okresu 90 000 szt. produktu. Koszty standardowe produktu ustalone zostały na poziomie 3,55 zł/szt. dla warunków produkcji w partiach po 1 000 szt. Rzeczywista produkcja obejmowała 90 partii po 1 000 szt. Poniesione faktyczne koszty, w porównaniu z planowanymi, były wyższe ze względu na mniejszą od standardowej efektywność produkcji, ponieważ niektóre partie produktu zostały poddane dodatkowej obróbce. Rzeczywiste zużycie i ceny zasobów były następujące: Rzeczywista cena/stawka przeciętna Rzeczywiste koszty 90 000 szt. Pozycja kosztów Rzeczywiste Zużycie 1. Materiały bezpośrednie 99 000 kg 1,85 zł/kg 183 150 2. Robocizna bezpośrednia 1 710 rg 11,00 zł/rg 18 810 3. Energia elektryczna 61 200 kwh 0,25 zł/kwh 15 300 4. Koszty oprzyrządowania 9 kpl. 1 790 zł/kpl. 16 110 5. Koszty przygotowania produkcji 90 000 szt. 0,24 zł/szt. 21 600 6. Koszty pośrednie - - 73 530 Razem 328 500 Planując wcześniej większą produkcję, zakupiono odpowiednią ilość materiałów bezpośrednich 150 000 kg po cenie 1,85 zł/kg, z tego do produkcji 90 000 sztuk pobrano 99 000 kg. Koszty pośrednie zostały zaplanowane na względnie stałym poziomie 88 500 zł. Faktycznie poniesione koszty pośrednie wyniosły 73 530 zł. Koszty pośrednie są 5

doliczane w stosunku do liczby roboczogodzin pracy bezpośredniej (rg). Na podstawie danych ustalić: - odchylenie łączne materiałów bezpośrednich (odchylenie ceny + odchylenie zużycia), - odchylenie łączne robocizny bezpośredniej (odchylenie czasu pracy, odchylenie stawki płacy), - odchylenie łączne innych kosztów bezpośrednich (odchylenie zużycia + odchylenie ceny) - odchylenie łączne kosztów pośrednich (odchylenie rozmiarów produkcji + odchylenie budżetowe) Zadanie 4.10 Przedsiębiorstwo ODCHYŁ wytwarza jeden typ betoniarek. Produkt ten wytwarzany jest w jednym procesie technologicznym, którego standardowe koszty jednostkowe są następujące: RAZEM 2 kg materiału A po 1 zł/kg 2 zł 1 kg materiału B po 3 zł/kg 3 zł Robocizna bezpośrednia: 3 godziny po 3 zł/godzinę 9 zł Koszty pośrednie: Koszty zmienne: 3 godz. po 2 zł/godzinę 6 zł Koszty stałe: 3 godz. po 4 zł./godzinę 12 zł Standardowe koszty jednostkowe wyrobu 32 zł Przedsiębiorstwo planuje wytworzenie w maju 10 000 sztuk betoniarek. Budżet opracowany dla tej ilości kształtuje się następująco: Przychody ze sprzedaży: 10 000 sztuk po 40 zł/szt. = 400 000 zł Materiał A: 2 kg/szt. x 10 000 szt. x 1 zł/kg = 20 000 złotych Materiał B: 1 kg/szt. x 10 000 szt. x 3 zł/kg = 30 000 złotych Robocizna bezpośrednia: 3 rh/szt. x 10 000 szt x 3 zł/1rh = 90 000 zł Koszty pośrednie: Koszty zmienne: 30 000 rh x 2 zł/1rh= 60 000 zł Koszty stałe: 120 000 zł (30 000 rh x 4 zł/1rh) Faktyczne wyniki osiągnięte w maju: Przychody ze sprzedaży: 9 000 szt. x 42 zł = 378 000 Materiał A: 19 000 kg x 1,1 zł/kg = 20 900 zł Materiał B: 10 100 kg x 2,8 zł/kg = 28 280 zł Robocizna bezpośrednia: 28 500 rh x 3,2 zł/rh = 91 200 zł Zmienne koszty pośrednie: 52 000 Stałe koszty pośrednie 116 000 zł Koszty pośrednie są absorbowane przez produkcję na podstawie roboczogodzin bezpośrednich. Wszystkie produkty wyprodukowane w maju zostały sprzedane. Oblicz odchylenia kosztów robocizny bezpośredniej (dla planowanej i rzeczywistej wielkości produkcji) i stałych kosztów pośrednich. Zinterpretuj każde obliczone odchylenie. 6