Mikroekonomia. Wykład 11

Podobne dokumenty
Wykład VII. Pokusa nadużycia, poprawność motywacyjna

Wykład XIII. Poprawność motywacyjna

Obrazuje długookresowe relacje między przedsiębiorstwami a pracownikami - w formie umów o pracę.

Model pryncypał-agent

2010 W. W. Norton & Company, Inc. Dobra Publiczne

LEKCJA 1. Konkurencja doskonała (w całej gospodarce nie jest możliwa, lecz na wybranych rynkach):

Mikroekonomia. Wykład 10

Na rynkach doskonale konkurencyjnych nabywcy i sprzedawcy są doskonale poinformowani o jakości dóbr sprzedawanych na rynku oraz innych aspektach

Mikroekonomia. Wykład 12

Efektywność oddzielenia kontroli nad firmą od posiadania udziałów w niej typowe dla dużych korporacji. Odrzucenie założenia, iż firma posiada

WPROWADZENIE DO EKONOMII MENEDŻERSKIEJ.

Informacja i decyzje w ekonomii

Produkcja, koszty informacji i ekonomiczna organizacja

MODEL KONKURENCJI DOSKONAŁEJ.

LEKCJA 8. Miara wielkości barier wejścia na rynek = różnica między ceną dla której wejście na rynek nie następuje a min AC.

Europejski sportowy rynek pracy

Katarzyna Niemczewska Paweł Pieskowski Tomasz Próchniak Radosław Socha Jakub Woźniakowski Grzegorz Żarłok. Opis eksperymentu z mikroekonomii III

Wykład IV. Rynki czynników produkcji podaż pracy

MONOPOL. dr Krzysztof Kołodziejczyk

Wykład VII. Równowaga ogólna

Teoria przedsiębiorstwa: zachowania kierownicze, koszty agencji, struktura własności. M. Jensen & W. Meckling

Wykład III Przewaga komparatywna

Modele płac motywacyjnych

Podział zysków między kluby a zrównoważone współzawodnictwo

Wykład VIII. Ekonomiczna analiza prawa (Law and Economics)

13. Teoriogrowe Modele Konkurencji Gospodarczej

Mikroekonomia. Wykład 7

Makroekonomia 1 - ćwiczenia. mgr Małgorzata Kłobuszewska Rynek pracy, inflacja

Wstęp: scenariusz. Przedsiębiorstwa na rynkach konkurencyjnych. W tym rozdziale szukaj odpowiedzi na pytania:

Spis treści. Wstęp... 9

Negatywne skutki monopolu

Maksymalizacja zysku

EKSPERYMENT PRACODAWCA PRACOWNIK oparty na eksperymencie Gift Exchange Game (Fehr, Kirchsteiger and Riedl 1993)

WIDEOAKADEMIA HR. Uproszczenie systemu wynagradzania czy to możliwe?

6. Teoria Podaży Koszty stałe i zmienne

Ekonomia. Wykład dla studentów WPiA. Wykład 5: Firma, produkcja, koszty

Mikroekonomia. Wykład 6

Centrum Europejskie Ekonomia. ćwiczenia 5

Monopol dynamiczny. Dodatkowe założenia modelu:

Zachowanie monopolistyczne - dyskryminacja cenowa

Mikroekonomia. Wykład 8

Model Bertranda. np. dwóch graczy (firmy), ustalają ceny (strategie) p 1 i p 2 jednocześnie

9 Funkcje Użyteczności

Dr hab. prof. UW Urszula Sztanderska. EKONOMIA wykład dla doktorantów WPiA

adników pakietu wynagrodzeń era Dr inż. Ewa Beck Katedra Zarządzania Kadrami i Prawa Gospodarczego Wydział Zarządzania AGH w Krakowie

Strategie Wynagrodzeń, czyli jak wybrać, wprowadzić i zarządzać efektywnym systemem

Dyskryminacja cenowa

Wynagrodzenia w gospodarce

MECHANIZMY FUNKCJONOWANIA RYNKU PRACY


Ekonomia menedżerska. Koszty funkcjonowania decyzje managerskie. Prof. Tomasz Bernat Katedra Mikroekonomii

Ekonomia menedżerska. Struktury rynku. prof. Tomasz Bernat Katedra Mikroekonomii

Efektywność przedsiębiorstwami publicznymi a prywatnymi w regulowanym otoczeniu: Na przykładzie elektrowni w USA. Marysia Skwarek i Agata Kaczanowska

Otwartość gospodarki a rynek pracy

Uniwersytet Warszawski Mikroekonomia zaawansowana Studia zaoczne dr Olga Kiuila LEKCJA 7

Fundusz ING Parasol SFIO Nadchodzi nowa era dla rynku funduszy inwestycyjnych...

Część I Kilka słów wstępu streszczanie tego, co znajdziesz w literaturze ekonomicznej.

AKADEMIA EKONOMICZNA NGO niedochodowo nie znaczy nieekonomicznie APLIKACJA KANDYDACKA

Makroekonomia 1 Wykład 5: Model klasyczny gospodarki (dla przypadku gospodarki zamkniętej)

Makroekonomia 1 Wykład 5: Model klasyczny gospodarki (zamkniętej)

Makroekonomia 1 Wykład 12: Naturalna stopa bezrobocia i krzywa AS

Co z majątkiem PSE Operator?

Mikroekonomia. Wykład 9

Model pryncypał agent

Monopol. Założenia. Skąd biorą się monopole? Jedna firma

MIKROEKONOMIA Struktury rynku

Pytania dodatkowe r.

Wstęp Płaca minimalna ustanawia minimalną dopuszczalną prawem stawkę płacy.

Warsztaty szkoleniowe z zakresu oceny oddziaływania instrumentów aktywnej polityki rynku pracy. Łańcuch wyników

Konkurencja monopolistyczna. W tym rozdziale szukaj odpowiedzi na pytania:

Pytania dodatkowe r.

Inwestycje w Bułgarii. Analiza finansowa

KOSZTY I OPTIMUM PRZEDSIĘBIORSTWA

Inwestycje portfelowe. Indywidualne ubezpieczenie inwestycyjne

KONKURENCJA DOSKONAŁA

Elementy Modelowania Matematycznego

Oligopol. dobra są homogeniczne Istnieją bariery wejścia na rynek (rynek zamknięty) konsumenci są cenobiorcami firmy posiadają siłę rynkową (P>MC)

Ekonomia menedżerska William F. Samuelson, Stephen G. Marks

Parkanizer. Oferta.

Mikroekonomia. Wykład 5

Dobra publiczne i dobra prywatne pochodzące ze źródeł publicznych. Dr hab. Magdalena Knapińska, prof. nadzw. UEP

RENTA POLITYCZNA I EKONOMICZNA A DOCHÓD PRODUCENTA ROLNEGO. Agnieszka Bezat-Jarzębowska Włodzimierz Rembisz

Historia ekonomii. Mgr Robert Mróz. Makroekonomia w XX wieku

Tabela L. Kalkulacja kosztów kanalizacji i oczyszczalni - istniejące [w zł] Tabela M. Kalkulacja kosztów kanalizacji nowoprojektowanej [w zł]

Koszty prowadzenia działalności gospodarczej.

Historia ekonomii. Mgr Robert Mróz. Leon Walras

Zarządzanie zasobami ludzkimi Wprowadzenie

POLITYKA DYWIDEND. Opracowano na podstawie: A.Rutkowski Zarządzanie finansami (wyd. 4 zm.), PWE, Warszawa

Nazwisko i Imię zł 100 zł 129 zł 260 zł 929 zł 3. Jeżeli wraz ze wzrostem dochodu, maleje popyt na dane dobro to jest to: (2 pkt)

TEST. [2] Funkcja długookresowego kosztu przeciętnego przedsiębiorstwa

Mikroekonomia. Joanna Tyrowicz

Czym zajmuje się Organizacja Rynku?

O czym będziemy. się uczyć

TEORIA DECYZJE KRÓTKOOKRESOWE

DOSKONALENIE PROCESÓW

TEORIA KOSZTÓW Dr Marek JARZĘBIŃSKI, KOSZTY PRODUKCJI UNIWERSYTET JAGIELLOŃSKI 1. Pojęcia podstawowe. Pojęcia podstawowe c.d.

Podstawy teorii przedsiębiorstwa. mgr Katarzyna Godek

7. Podatki Podstawowe pojęcia

Decyzje krótkoterminowe

Wykład 5 Negocjacje płacowe i związki zawodowe na rynku pracy

Transkrypt:

Mikroekonomia Wykład 11

Poprawność motywacyjna Motywowanie do osiągnięcia efektywności w układzie pryncypałagent Jak pryncypał może doprowadzić do tego, by ktoś zrobił coś dla niego? Może zatrudnić pracownika (agenta). Tylko agent wie, ile wysiłku wkłada w wykonywanie zadania (asymetryczna informacja)

Poprawność motywacyjna Poziom wysiłku agenta (pracownika) wpływa na wypłatę dla pryncypała (pracodawcy) W jaki sposób pryncypał może zachęcić agenta do włożenia w swoją procę takiego poziomu wysiłku, który maksymalizowałby wypłatę dla pryncypała? Zadaniem pryncypała jest ustanowienie odpowiedniego systemu bodźców (systemu wynagrodzenia) żeby zachęcić pracownika do włożenia takiego wysiłku, który pozwoli zmaksymalizować zysk pryncypała.

Poprawność motywacyjna (przykłady) Pracownicy na budowie: efekt ich pracy zależy m.in. od pogody, punktualności dostaw materiałów, przypadku nie mogą być stale monitorowani bez dodatkowych kosztów mogą chcieć się obijać Menedżerowie: mają większą wiedzę, niż właściciele spółki wyniki zależą też od sytuacji rynkowej, zachowań konkurencji, przypadku mogą dążyć do innych celów, niż max zysku firmy

Model pryncypał-agent Trudności w kontrolowaniu zachowań pracowników: asymetria informacji (pryncypał niepełna informacja, agent pełna informacja) asymetria informacji + pokusa nadużycia (realizacja przez agentów innych celów niż oczekują od nich pryncypałowie)

Model pryncypał-agent e wysiłek (nieobserwowalny) pracownika. Zakładamy, że pracownik musi wykonywać tylko jedno zadanie. Nagrodą dla pryncypała jest y = f (e). (plus efekty zewnętrzne, ale zakładamy że przeciętnie pech nie ma wpływu na y) Odpowiedni kontrakt jest funkcją s(y) = w*y, która określa płace robotnika gdy pryncypał osiąga y. Zysk pryncypała: Π p = y s( y) = f ( e) s( f ( e)). gdzie p=1

Model pryncypał-agent u ~ Niech oznacza użyteczność pracownika z tytułu niepodjęcia danej pracy lub podjęcia innej pracy. Dla projektowania systemu bodźców, pryncypał musi zaoferować kontrakt, który zapewnia pracownikowi co najmniej użyteczność ~u. Koszt poniesienia wysiłku e wynosi dla pracownika c(e), ponieważ nikt nie lubi pracować. c (e)>0

Model pryncypał-agent Możemy teraz określić jaki wysiłek jest optymalny z punktu widzenia pryncypała: max Π p = f ( e) s( f ( e)) przy ograniczeniu s( f ( e)) c( e) u~.(warunek uczestnictwa) czyli jest to gwarancja że pracownik zaakceptuje kontrakt, gdyż korzyści (płaca) pokrywają jego koszty. W celu zmaksymalizowania zysku pryncypał zaoferuje taki kontrakt, który pozwoli pracownikowi osiągnąć dokładnie ~u. Co oznacza,...

Model pryncypał-agent Problem maksymalizacyjny pryncypała: max Π p = f ( e) przy ograniczeniu s ( f ( e)) c( e) = u~. (warunek uczestnictwa) Podstawiając s( f ( e)) do funkcji zysku otrzymamy max Π p = f ( e) Zysk pryncypała będzie maksymalny gdy f ( e) = c ( e) e = e *. s( c( e) f ( e)) u~. czyli optymalny poziom wysiłku (e*) jest wyznaczny warunkiem MP(e)=MC(e)

Model pryncypał-agent Kontrakt, który maksymalizuje zysk pryncypała powinien opierać się na takim wysiłku e*, który zrównuje krańcowy koszt wysiłku pracownika z krańcowym produktem wysiłku pracownika. Pokazaliśmy do jakiego poziomu wysiłku pryncypał chciałby zachęcić agenta. Ale jak skłonić pracownika, aby wybierał poziom wysiłku e*? Czyli, ile pryncypał musi zapłacić pracownikowi aby zechciał wybrać e = e*?

Model pryncypał-agent Robotnik musi uznać e = e* za optymalny poziom. Żeby tak było, kontrakt s(y) musi spełniać dodatkowy warunek (warunek poprawności motywacyjnej): s( f ( e*)) c( e*) s( f ( e)) c( e), for all e 0. czyli kontrakt musi dawać bodziec pracownikowi do wyboru większego wysiłku. Pracownik wybiera wysiłek, który maksymalizuje jego użyteczność oczekiwaną.

Wniosek wartość oczekiwana z produktu i wypłaty w punkcie e* rosną jednakowo szybko Jeden ze sposobów tłumaczenia bezrobocia: płace są wyższe, niż te które równoważyłby rynek

Przykłady kontraktów (wysiłek nieobserwowalny) (i) Czynsz dzierżawny: Jeśli firma (właściciel) wydzierżawia sprzęt agentowi (robotnikowi), to agent może wziąć sobie cały wytworzony produkt, jaki pozostaje po opłaceniu ustalonej opłaty dzierżawnej R: s( f ( e)) = f ( e) R. Dlaczego taki kontrakt maksymalizuje zysk firmy?

Przykłady kontraktów Przy danym kontrakcie wypłata dla agenta wynosi s( ( e)) s( f ( e)) c( e) = f ( e) R c( e) = f ( e) W celu zmaksymalizowania tego, agent powinien wybrać wysiłek dla którego f ( e) = c ( e), czyli e = e*. więc MP(e*) = MC(e*) dokładnie takiego wysiłku o jaki chodzi właścicielowi f R

Przykłady kontraktów Jak dużo powinna wynosić opłata dzierżawna firmy? Firma powinna wybrać jak najwyższą opłatę, która jednocześnie nie odstraszy agenta, czyli R musi spełniać warunek uczestnictwa: f ( e*) c( e*) R = u% ; R = f ( e*) c( e*) u%

Przykłady kontraktów (wysiłek obserwowalny) (ii) Płaca & ryczałt: pryncypał płaci agentowi stałą płacę w na jednostkę wysiłku oraz sumę ryczałtową K: s ( e) = we + K Stawka płacy w jest równa MP(e*) przy optymalnym wariancie wysiłku: w = f a stała K jest wybierana na takim poziomie, by pracownikowi było akurat obojętne, czy pracować u danego pryncypała czy gdzie indziej (warunek uczestnictwa): max we + K c( e) K = u% we* + c( e*) e ( ). (e*)

Przykłady kontraktów (wysiłek obserwowalny) (iii) Bierz-albo-idź-sobie: Jeśli wybierzesz e = e*, to dostaniesz ryczałt L; a jeśli wybierzesz e e*, to nic nie dostaniesz. Użyteczność pracownika dla e = e* wynosi L- c(e), a dla e e* wynosi -c(e). Więc agent wybierze e = e*. L jest po to by pracownikowi było obojętne czy podpisywać kontrakt czy nie (warunek uczestnictwa). L = u% + c( e*)

Podsumowanie W celu wypracowania efektywnego systemu bodźców konieczne jest zapewnienie, żeby agent był rezydualnym (resztowym) pretendentem do zysków pryncypała. czyli aby agent mógł pretendować do reszty wyniku produkcji, po opłaceniu pryncypała. Więc krańcowa korzyść, jaką osiąga agent, powinna równać się krańcowemu produktowi wynikającemu z dodatkowego wysiłku agenta. Ten prosty model może dawać odmienne wyniki od rzeczywistości ze względu na przyjęte założenia (np. neutralność wobec ryzyka, pryncypał zna funkcję kosztu agenta, y jest doskonale obserwowalny).