Dobra publiczne i dobra prywatne pochodzące ze źródeł publicznych. Dr hab. Magdalena Knapińska, prof. nadzw. UEP
|
|
- Bogumił Jasiński
- 6 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Dobra publiczne i dobra prywatne pochodzące ze źródeł publicznych Dr hab. Magdalena Knapińska, prof. nadzw. UEP
2 Plan wykładu Dobra publiczne Dobra prywatne pochodzące ze źródeł publicznych Warunki efektywności w przypadku dóbr publicznych Efektywne państwo jako dobro publiczne
3 Dobra publiczne W celu odróżnienia dóbr publicznych i prywatnych należy rozważyć konsumpcję o charakterze rywalizacyjnym i konsumpcję o charakterze nierywalizacyjnym.
4 Konsumpcja o charakterze rywalizacyjnym oznacza, że jeśli pewne dobro jest wykorzystywane przez jedną osobę, to nie może z niego korzystać ktoś inny. Konsumpcja o charakterze nierywalizacyjnym występuje wówczas, gdy spożycie dobra przez jedną osobę nie zmniejsza możliwości korzystania z tego dobra przez innych.
5 Możliwość wykluczenia Czy możliwe jest wykluczenie kogokolwiek z konsumpcji dobra publicznego (i płynących stąd korzyści) bez ponoszenia wysokich kosztów? W przypadku dóbr publicznych nie ma możliwości wykluczenia, natomiast w przypadku dóbr prywatnych jest możliwość wykluczenia, bo jest cena, której dany podmiot może nie zapłacić.
6 Dobra prywatne są zatem przedmiotem konsumpcji o charakterze rywalizacyjnym oraz stwarzają możliwość wykluczenia. Dobra, które nie są przedmiotem konsumpcji rywalizacyjnej i w przypadku których niemożliwe jest wykluczenie, nazywamy czystymi dobrami publicznymi.
7 Opłaty za dobra publiczne Jeżeli możliwe jest wykluczenie, nawet w przypadku konsumpcji o charakterze nierywalizacyjnym, to państwo często pobiera opłaty, zwane opłatami za użytkowanie, od wszystkich, którzy czerpią korzyści z dóbr lub usług dostarczanych ze źródeł publicznych. Np.. Opłata za przejazd drogą, podatek w cenie biletu lotniczego.
8 Problem gapowicza Cechą wielu z najważniejszych dóbr pochodzących ze źródeł publicznych (takich jak publiczne programy ochrony zdrowia czy obrona narodowa) jest niemożność wykluczenia. Ich reglamentacja za pomocą cen jest niewykonalna.
9 Gdyby przedsiębiorstwo prywatne chciało produkować dobro publiczne obronę narodową musiałoby mieć możliwość pobierania opłaty za to dobro. Ponieważ każdy z obywateli wiedziałby, że osiągałby korzyści z dostarczonych usług niezależnie od tego czy za nie zapłaci czy nie, nikt nie miałby bodźców do płacenia za nie dobrowolnie.
10 Właśnie dlatego wprowadza się podatki aby zmusić jednostki do łożenia na wytwarzanie owych dóbr. Niechęć jednostek do dobrowolnego finansowania produkcji dóbr publicznych określa się mianem problemu gapowicza (pasażera na gapę, free rider problem).
11 Dobra prywatne pochodzące ze źródeł publicznych Są to dobra dostarczane przez sektor publiczny, które charakteryzują się tym, że wzrost ich produkcji konieczny do zaspokojenia potrzeb dodatkowych osób wiąże się z wysokim kosztem krańcowym. Np. edukacja jeżeli liczba objętych systemem oświaty uczniów wzrasta dwukrotnie, to w przybliżeniu podwoją się również koszty (przy założeniu, że nie obniżamy jakości kształcenia).
12 Bezpłatne zaopatrzenie w niektóre w niektóre dobra (np. w wodę), zamiast ich sprzedaży po cenie pokrywającej koszt krańcowy, pociąga za sobą stosunkowo niewielki wzrost konsumpcji.
13 Zniekształcenia związane z bezpłatnym zaopatrzeniem w dobra Część A Cena Krzywa popytu Strata społeczna spowodowana nadmierną konsumpcją wody Koszt krańcowy Qe Qm Ilość
14 Zniekształcenia związane z bezpłatnym zaopatrzeniem w dobra Część B Cena Krzywa popytu Strata społeczna spowodowana nadmierną konsumpcją usług medycznych Koszt krańcowy Qe Qm Ilość
15 Koszty transakcyjne Przy odpowiednio wysokim poziomie kosztów transakcyjnych bardziej efektywnym rozwiązaniem może się okazać wytwarzanie dobra przez sektor publiczny zamiast wykorzystania rynków prywatnych.
16 Koszty transakcyjne Cena Krzywa popytu P* C D Koszty transakcyjne Koszty produkcji A B E F Koszt krańcowy Qe Qo Qm Ilość
17 ABCD oszczędność kosztów transakcyjnych, jeśli państwo zajmie się produkcją dobra bezpłatnie Konsumpcja wzrasta z Qe do Qo (trójkąt ABE to korzyść dla konsumentów) EFQm strata wynikająca z nadmiernej konsumpcji dobra.
18 Aby podjąć produkcję dobra przez sektor publiczny należy dokonać porównania korzyści osiąganych przez społeczeństwo (oszczędność na kosztach transakcyjnych) oraz straty wynikającej z nadmiernej konsumpcji powiększone o straty wynikające z wprowadzenia podatków koniecznych do sfinansowania produkcji rozpatrywanego dobra przez sektor publiczny.
19 Jeśli państwo chce ograniczyć nadmierną konsumpcję wprowadza się często system reglamentacji. Może on polegać na wprowadzeniu opłaty za użytkowanie (1) lub poprzez system zaopatrzenia po równo (II), czyli zapewnienie każdemu jednakowej ilości danego dobra. Np. edukacja, w tym studia na jednym kierunku.
20 Trzecią metodą systemu reglamentacji dóbr publicznych jest instytucja kolejki (III). Zamiast pobierać od konsumentów opłaty pieniężne za udostępnianie dostarczanych przez sektor publiczny dóbr lub usług państwo każe ponosić koszty w postaci czasu oczekiwania w kolejkach. Np. dostęp do lekarzy specjalistów w publicznej służbie zdrowia.
21 Warunki efektywności w przypadku czystych dóbr publicznych warunkiem efektywności produkcji jest zrównanie się sumy krańcowych stóp substytucji z krańcową stopą transformacji. Efektywną wielkość (optimum) produkcji wyznacza punkt przecięcia krzywej popytu zbiorowego, powstałej w wyniku pionowego zsumowania indywidualnych krzywych popytu poszczególnych nabywców, z krzywą podaży.
22 Efektywna wielkość produkcji dóbr publicznych Cena Krzywa popytu zbiorowego Krzywa podaży Ilość
23 Efektywne państwo jako dobro publiczne Jednym z najważniejszych dóbr publicznych jest jakość zarządzania państwem: wszyscy odnosimy korzyści z lepiej zorganizowanego, sprawniejszego, bardziej troszczącego się o sprawy obywateli państwa. Dobre państwo ma obie cechy dobra publicznego nie da się wykluczyć kogoś z konsumpcji tego dobra.
24 Jeżeli państwo jest w stanie zwiększyć zakres efektywności swego działania i obniżyć podatki bez ograniczania zakresu dostarczanych usług publicznych, korzystają na tym wszyscy (i obywatele i rząd). Beneficjentami są i ci wyborcy, którzy wybrali tenże rząd, jak i ci, którzy nie poszli nawet na wybory (czyli byli gapowiczami).
E f e k t y z e w n ę t r z n e
EFEKTY ZEWNĘTRZNE I DOBRA PUBLICZNE E f e k t y z e w n ę t r z n e Gdy część kosztów społecznych produkcji ponoszą lub część korzyści społecznych odnoszą podmioty nie uczestniczące bezpośrednio w procesie
Bardziej szczegółowoInstytucje gospodarki rynkowej. Polityka a ekonomia. Dobra publiczne i wybór publiczny Blok 9
Instytucje gospodarki rynkowej Polityka a ekonomia. Dobra publiczne i wybór publiczny Blok 9 Dobra prywatne a dobra publiczne DOBRA PRYWATNE Konsumpcja o charakterze rywalizacyjnym Możliwość wykluczenia
Bardziej szczegółowoWprowadzenie. Dobra publiczna i wspólne zasoby. W tym rozdziale szukaj odpowiedzi na pytania:
11 Dobra publiczna i wspólne zasoby P R I N C I P L E S O F MICROECONOMICS F O U R T H E D I T I O N N. G R E G O R Y M A N K I W PowerPoint Slides by Ron Cronovich 2007 Thomson South-Western, all rights
Bardziej szczegółowoInstytucje gospodarki rynkowej. Polityka a ekonomia. Dobra publiczne i wybór publiczny Blok 9
Instytucje gospodarki rynkowej Polityka a ekonomia. Dobra publiczne i wybór publiczny Blok 9 Dobra prywatne a dobra publiczne DOBRA PRYWATNE Konsumpcja o charakterze rywalizacyjnym Możliwość wykluczenia
Bardziej szczegółowoDr hab. Magdalena Knapińska, prof. nadzw. UEP Katedra Makroekonomii i Historii Myśli Ekonomicznej
Dr hab. Magdalena Knapińska, prof. nadzw. UEP Katedra Makroekonomii i Historii Myśli Ekonomicznej Terminy konsultacji: E-mail: magdalena.knapinska@ue.poznan.pl Inne przedmioty: Makroekonomia (wykłady i
Bardziej szczegółowoInformacja i decyzje w ekonomii
Informacja i decyzje w ekonomii Prof. Tomasz Bernat tomasz.bernat@usz.edu.pl Krótko o programie Informacja i decyzje w ekonomii miejsce i zastosowanie w teorii Ryzyko, niepewność i informacja w podejmowaniu
Bardziej szczegółowoDr Łukasz Goczek. Uniwersytet Warszawski
Dr Łukasz Goczek Uniwersytet Warszawski Wpływ podatków na podaż i popyt Co decyduje, kto naprawdę ponosi ciężar podatku Koszty i korzyści wynikające z podatków i dlaczego podatki nakładają koszt, który
Bardziej szczegółowoMikroekonomia. Wykład 6
Mikroekonomia Wykład 6 Rodzaje dóbr Dobra Publiczne Konsumpcję takich dóbr charakteryzują zasady niewykluczalności oraz niekonkurencyjności. Zasada niewykluczalności wszyscy konsumenci mogą wykorzystywać
Bardziej szczegółowoMakroekonomia 07.03.2008r
Makroekonomia 07.03.2008r CREATED BY HooB Czynniki określające poziom konsumpcji i oszczędności Dochody dyspozycyjne gospodarstw domowych dzielą się na konsumpcję oraz oszczędności. Konsumpcja synonim
Bardziej szczegółowoWYKŁAD. Makroekonomiczna równowaga na rynku
WYKŁAD Makroekonomiczna równowaga na rynku POPYT JAKO AGREGAT EKONOMICZNY (AD) Zagregowany popyt zależność między całkowitą ilością dóbr i usług (realny PKB) jaką podmioty gospodarcze (przedsiębiorstwa,
Bardziej szczegółowoMikroekonomia. Zadanie
Mikroekonomia Joanna Tyrowicz jtyrowicz@wne.uw.edu.pl http://www.wne.uw.edu.pl/~jtyrowicz 18.11.2007r. Mikroekonomia WNE UW 1 Funkcję produkcji pewnego produktu wyznacza wzór F(K,L)=2KL 1/2. Jakim wzorem
Bardziej szczegółowoMikroekonomia. Joanna Tyrowicz POWTORZENIE ZADAN Mikroekonomia WNE UW 1
Mikroekonomia Joanna Tyrowicz jtyrowicz@wne.uw.edu.pl http://www.wne.uw.edu.pl/~jtyrowicz POWTORZENIE ZADAN Mikroekonomia WNE UW 1 Funkcję produkcji pewnego produktu wyznacza wzór F(K,L)=2KL 1/2. Jakim
Bardziej szczegółowoEKONOMIA wykład 3 TEORIA WYBORU KONSUMENTA. Prowadzący zajęcia: dr inż. Magdalena Węglarz Politechnika Wrocławska Wydział Informatyki i Zarządzania
EKONOMIA wykład 3 TEORIA WYBORU KONSUMENTA Prowadzący zajęcia: dr inż. Magdalena Węglarz Politechnika Wrocławska Wydział Informatyki i Zarządzania PLAN WYKŁADU 1. Model wyboru konsumenta 1. Dochód konsumenta
Bardziej szczegółowoMikroekonomia. Wykład 8
Mikroekonomia Wykład 8 Efekty zewnętrzne Dotychczas zakładaliśmy, że wszystkie interakcje między konsumentami a producentami dokonywały się poprzez rynek: Zysk firmy zależy wyłącznie od zmiennych znajdujących
Bardziej szczegółowoNegatywne skutki monopolu
Negatywne skutki monopolu Strata dobrobytu społecznego z tytułu: (1) mniejszej produkcji i wyższej ceny (2) kosztów poszukiwania renty, które ponoszą firmy w celu osiągnięcia monopolistycznej pozycji na
Bardziej szczegółowoTeoria wyboru konsumenta. Marta Lubieniecka Tomasz Szemraj
Teoria wyboru konsumenta Marta Lubieniecka Tomasz Szemraj Teoria wyboru konsumenta 1) Przedmiot wyboru konsumenta na rynku towarów. 2) Zmienne decyzyjne, parametry rynkowe i preferencje jako warunki wyboru.
Bardziej szczegółowoKOSZTY I OPTIMUM PRZEDSIĘBIORSTWA
KOSZTY I OPTIMUM PRZEDSIĘBIORSTWA PODSTAWOWE POJĘCIA Przedsiębiorstwo - wyodrębniona jednostka gospodarcza wytwarzająca dobra lub świadcząca usługi. Cel przedsiębiorstwa - maksymalizacja zysku Nakład czynniki
Bardziej szczegółowoPodstawy teorii zachowania konsumentów. mgr Katarzyna Godek
Podstawy teorii zachowania konsumentów mgr Katarzyna Godek zachowanie racjonalne wewnętrznie spójne, logiczne postępowanie zmierzające do maksymalizacji satysfakcji jednostki. Funkcje gospodarstwa domowego:
Bardziej szczegółowoPodstawy ekonomii wykład 03. dr Adam Salomon
Podstawy ekonomii wykład 03 dr Adam Salomon Ekonomia: GOSPODARKA RYNKOWA. MAKROEKONOMICZNE PODSTAWY GOSPODAROWANIA Podstawy ekonomii dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN UM w Gdyni 2 Rynki
Bardziej szczegółowoMODEL KONKURENCJI DOSKONAŁEJ.
Wykład 4 Konkurencja doskonała i monopol 1 MODEL KONKURENCJI DOSKONAŁEJ. EFEKTYWNOŚĆ RYNKU. MONOPOL CZYSTY. KONKURENCJA MONOPOLISTYCZNA. 1. MODEL KONKURENCJI DOSKONAŁEJ W modelu konkurencji doskonałej
Bardziej szczegółowoRzadkość. Zasoby. Potrzeby. Jedzenie Ubranie Schronienie Bezpieczeństwo Transport Podróże Zabawa Dzieci Edukacja Wyróżnienie Prestiż
Wykład: EKONOMIA Ekonomia Ekonomia - nauka badająca, jak ludzie radzą sobie z rzadkością, czyli sytuacją w której niegraniczone potrzeby zestawiamy z ograniczonymi zasobami. Rzadkość Rzadkość jest podstawowym
Bardziej szczegółowoMikroekonomia. Wykład 5
Mikroekonomia Wykład 5 Model czystej wymiany Brak produkcji, tylko zasoby początkowe, czyli nie wiadomo jak czynniki produkcji zostały przekształcone w produkt końcowy. Równowaga ogólna: wszystkie rynki
Bardziej szczegółowoMakroekonomia 1 Wykład 5: Klasyczny model gospodarki zamkniętej
Makroekonomia 1 Wykład 5: Klasyczny model gospodarki zamkniętej Gabriela Grotkowska Katedra Makroekonomii i Teorii Handlu Zagranicznego PKB jako miara dobrobytu Produkcja w gospodarce Mierzyć już umiemy,
Bardziej szczegółowoDeterminanty dochodu narodowego. Analiza krótkookresowa
Determinanty dochodu narodowego Analiza krótkookresowa Produkcja potencjalna i faktyczna Produkcja potencjalna to produkcja, która może być wytworzona w gospodarce przy racjonalnym wykorzystaniu wszystkich
Bardziej szczegółowoKoszty manipulacyjne funduszy inwestycyjnych
2010 Koszty manipulacyjne funduszy inwestycyjnych Szymon Wieloch Niniejszy dokument opisuje zjawiska mikroekonomiczne, które występują na polskim rynku funduszy inwestycyjnych. W szczególności rozpatrywane
Bardziej szczegółowoEkonomia dobrobytu. Konsumenci, producenci i efektywność rynków. W tym rozdziale odpowiemy na pytania: Przypomnienie: alokacja zasobów określa:
7 Konsumenci, producenci i efektywność rynków R I N C I L E S O F MICROECONOMICS F O U R T H E D I T I O N N. G R E G O R Y M A N K I W oweroint Slides by Ron Cronovich 7 Thomson South-Western, all rights
Bardziej szczegółowoMikroekonomia. Joanna Tyrowicz jtyrowicz@wne.uw.edu.pl http://www.wne.uw.edu.pl/~jtyrowicz
Mikroekonomia Joanna Tyrowicz jtyrowicz@wne.uw.edu.pl http://www.wne.uw.edu.pl/~jtyrowicz 17.10.2009r. Mikroekonomia WNE UW 1 Co to jest monopol? Wybór monopolisty Dlaczego nie lubimy monopoli? Dlaczego
Bardziej szczegółowo1) Granica możliwości produkcyjnych Krzywa transformacji jest to zbiór punktów reprezentujących różne kombinacje ilościowe dwóch produktów, które gospodarka narodowa może wytworzyć w danym okresie przy
Bardziej szczegółowoI = O s KLASYCZNA TEORIA RÓWNOWAGI PRAWO RYNKÓW J. B. SAYA WNIOSKI STOPA RÓWNOWAGI STOPA RÓWNOWAGI TEORIA REALNEJ STOPY PROCENTOWEJ
realna stopa procentowa KLASYCZNA TEORIA RÓWNOWAGI PRAWO RYNKÓW J. B. SAYA koszty produkcji ponoszone przez producentów są jednocześnie wynagrodzeniem za czynniki produkcji (płaca, zysk, renta), a tym
Bardziej szczegółowoWykład IV. Dobra wspólne, dobra publiczne
Wykład IV Dobra wspólne, dobra publiczne Konsumpcja każdego dobra, zwanego dobrem prywatnym, dokonuje się indywidualnie i każdy może skonsumować tylko tyle jednostek, ile sobie nabył. Dobra publiczne (ogólna
Bardziej szczegółowoMakroekonomia 1 Wykład 5: Model klasyczny gospodarki (dla przypadku gospodarki zamkniętej)
Makroekonomia 1 Wykład 5: Model klasyczny gospodarki (dla przypadku gospodarki zamkniętej) Gabriela Grotkowska Katedra Makroekonomii i Teorii Handlu Zagranicznego PKB jako miara dobrobytu Produkcja w gospodarce
Bardziej szczegółowoMakroekonomia 1 Wykład 5: Model klasyczny gospodarki (zamkniętej)
Makroekonomia 1 Wykład 5: Model klasyczny gospodarki (zamkniętej) Gabriela Grotkowska Katedra Makroekonomii i Teorii Handlu Zagranicznego Produkcja w gospodarce Mierzyć już umiemy, teraz: wyjaśniamy!!
Bardziej szczegółowoI. Podstawowe pojęcia ekonomiczne. /6 godzin /
PROPOZYCJA ROZKŁADU MATERIAŁU NAUCZANIA PRZEDMIOTU PODSTAWY EKONOMII dla zawodu: technik ekonomista-23,02,/mf/1991.08.09 liceum ekonomiczne, wszystkie specjalności, klasa I, semestr pierwszy I. Podstawowe
Bardziej szczegółowoDeterminanty kursu walutowego w krótkim okresie
Determinanty kursu walutowego w krótkim okresie Wykład 9 z Międzynarodowych Stosunków Gospodarczych, C UW Copyright 2006 Pearson Addison-Wesley & Gabriela Grotkowska 2 Wykład 9 Kurs walutowy w krótkim
Bardziej szczegółowo- potrafi wymienić. - zna hierarchię podział. - zna pojęcie konsumpcji i konsumenta, - zna pojęcie i rodzaje zasobów,
WYMAGANIA EDUKACYJNE PRZEDMIOT: Podstawy ekonomii KLASA: I TH NUMER PROGRAMU NAUCZANIA: 2305/T-5 T-3,SP/MEN/1997.07.16 L.p. Dział programu 1. Człowiek - konsument -potrafi omówić podstawy ekonomii, - zna
Bardziej szczegółowoOpis efektów kształcenia dla modułu zajęć
Nazwa modułu: Wybrane problemy gospodarki rynkowej Rok akademicki: 2014/2015 Kod: ZIE-2-107-s Punkty ECTS: 3 Wydział: Zarządzania Kierunek: Informatyka i Ekonometria Specjalność: - Poziom studiów: Studia
Bardziej szczegółowo1 Lekcja organizacyjna
NAUCZYCIELSKI PLAN DYDAKTYCZNY z planem wynikowym z przedmiotu ekonomika rolnictwa na podstawie programu nr TA/PZS1/PG/2012 klasa 2TA l.p. Nazwa jednostki organizacyjnej Osiągnięcia ucznia Zakres podstawowy
Bardziej szczegółowoWyposażenie w czynniki produkcji a handel międzynarodowy WYKŁAD 2 Z MIĘDZYNARODOWYCH STOSUNKÓW GOSPODARCZYCH, CE UW
Wyposażenie w czynniki produkcji a handel międzynarodowy WYKŁAD 2 Z MIĘDZYNARODOWYCH STOSUNKÓW GOSPODARCZYCH, CE UW Wprowadzenie Gdyby praca była jedynym czynnikiem produkcji, przewaga komparatywna mogłaby
Bardziej szczegółowoPowtórzenie z Rozdziału 6: Koszt opodatkowania. W tym rozdziale szukaj odpowiedzi na pytania:
8 Koszt opodatkowania R I N C I L E O F MICROECONOMIC F O U R T H E I T I O N N. G R E G O R Y M A N K I W oweroint lides by Ron Cronovich 2007 Thomson outh-western, all rights reserved W tym rozdziale
Bardziej szczegółowoNazwisko i Imię zł 100 zł 129 zł 260 zł 929 zł 3. Jeżeli wraz ze wzrostem dochodu, maleje popyt na dane dobro to jest to: (2 pkt)
Nazwisko i Imię... Numer albumu... A 1. Utrata wartości dobra kapitałowego w ciągu roku będąca rezultatem wykorzystania tego dobra w procesie produkcji nazywana jest: (2 pkt) ujemnym przepływem pieniężnym
Bardziej szczegółowoLEKCJA 1. Konkurencja doskonała (w całej gospodarce nie jest możliwa, lecz na wybranych rynkach):
Uniwersytet Warszawski Mikroekonomia zaawansowana Studia zaoczne dr Olga Kiuila LEKCJA 1 MODELE RYNKOWE Konkurencja doskonała (w całej gospodarce nie jest możliwa, lecz na wybranych rynkach): - Typowa
Bardziej szczegółowoWyposażenie w czynniki produkcji a handel międzynarodowy WYKŁAD 3 Z MIĘDZYNARODOWYCH STOSUNKÓW GOSPODARCZYCH, CE UW
Wyposażenie w czynniki produkcji a handel międzynarodowy WYKŁAD 3 Z MIĘDZYNARODOWYCH STOSUNKÓW GOSPODARCZYCH, CE UW Wprowadzenie Handel można wyjaśnić poprzez zróżnicowanie wydajności pracy, jak w modelu
Bardziej szczegółowoEkonomia menedżerska. Koszty funkcjonowania decyzje managerskie. Prof. Tomasz Bernat Katedra Mikroekonomii
Ekonomia menedżerska Koszty funkcjonowania decyzje managerskie Prof. Tomasz Bernat Katedra Mikroekonomii Kluczowe pojęcia: v Przychody, koszty i zysk przedsiębiorstwa v Koszty księgowe i ekonomiczne v
Bardziej szczegółowoDyskryminacja cenowa
Dyskryminacja cenowa Ceny liniowe za każdą jednostkę dla każdego nabywcy w każdych warunkach ustala się jednakową cenę - jednolita stawka żądana jest za jednostkę produktu niezależnie od jakichkolwiek
Bardziej szczegółowoZasoby środowiska c.d. M. Dacko
Zasoby środowiska c.d. M. Dacko Eksploatacja zasobów nieodnawialnych Zasoby nieodnawialne powinny być eksploatowane ponieważ z nieeksploatowanego zasobu nie ma pożytku Można wprawdzie przytoczyć przykłady
Bardziej szczegółowoZagraniczna polityka handlowa. Tomasz Białowąs msg.umcs.lublin.pl/bialowas.htm bialowas@hektor.umcs.lublin.pl
Zagraniczna polityka handlowa Tomasz Białowąs msg.umcs.lublin.pl/bialowas.htm bialowas@hektor.umcs.lublin.pl Podstawowe definicje Zagraniczna polityka gospodarcza oddziaływanie państwa na stosunki wymiany
Bardziej szczegółowoMetody wyceny nierynkowej i ich wykorzystanie w praktyce
Metody wyceny nierynkowej i ich wykorzystanie w praktyce Mikołaj Czajkowski miq@wne.uw.edu.pl Czym jest wartość ekonomiczna? Ekonomiczna wycena Wartość ekonomiczna Dawne źródła wartości praca, ziemia Wartość
Bardziej szczegółowoMakroekonomia 1 dla MSEMen. Gabriela Grotkowska
Makroekonomia dla MSEMen Gabriela Grotkowska Plan wykładu 5 Model Keynesa: wprowadzenie i założenia Wydatki zagregowane i równowaga w modelu Mnożnik i jego interpretacja Warunek równowagi graficznie i
Bardziej szczegółowoKOSZTY I OPTIMUM PRZEDSIĘBIORSTWA
PODSTAWOWE POJĘCIA KOSZTY I OPTIMUM PRZEDSIĘBIORSTWA Przedsiębiorstwo - wyodrębniona jednostka gospodarcza wytwarzająca dobra lub świadcząca usługi. Cel przedsiębiorstwa - maksymalizacja zysku Nakład czynniki
Bardziej szczegółowoMikroekonomia. Monopoli ciąg dalszy...
Mikroekonomia Joanna Tyrowicz jtyrowicz@wne.uw.edu.pl http://www.wne.uw.edu.pl/~jtyrowicz 20.10.2007r. Mikroekonomia WNE UW 1 Monopoli ciąg dalszy... Co się w monopolu nie podoba... monopoliście? Dyskryminacja
Bardziej szczegółowoMikroekonomia. Joanna Tyrowicz r. Mikroekonomia WNE UW 1
Mikroekonomia Joanna Tyrowicz jtyrowicz@wne.uw.edu.pl http://www.wne.uw.edu.pl/~jtyrowicz 19.10.2008r. Mikroekonomia WNE UW 1 Monopoli ciąg dalszy... Co się w monopolu nie podoba... monopoliście? Dyskryminacja
Bardziej szczegółowoPodstawowe zagadnienia
Podstawowe zagadnienia Każda społeczność staje przed koniecznością rozwiązania trzech podstawowych problemw codziennej egzystencji: - jakie dobra i usługi - co wytwarzać - dla kogo je wytwarzać Ekonomia
Bardziej szczegółowoWykład X. Dobra publiczne
Wykład X Dobra publiczne Konsumpcja każdego takiego dobra, zwanego dobrem prywatnym, dokonuje się indywidualnie i każdy może skonsumowad tylko tyle jednostek, ile sobie nabył. Dobra publiczne (ogólna charakterystyka)
Bardziej szczegółowoZAŁOŻENIA. STRONA POPYTOWA (ZAGREGOWANY POPYT P a ): OGÓLNA RÓWNOWAGA RYNKU. STRONA PODAŻOWA (ZAGREGOWANA PODAŻ S a )
przeciętny poziom cen MODEL ZAGREGOWANEGO POPYTU I ZAGREGOWANEJ PODAŻY ZAŁOŻENIA Dochód narodowy (Y) jest równy produktowi krajowemu brutto (PKB). Y = K + I + G Neoklasycyzm a keynesizm Badamy zależność
Bardziej szczegółowoAnaliza Kosztów i Korzyści
Analiza Kosztów i Korzyści I. Wprowadzenie dr Anna Bartczak WNE UW CBA Teoria racjonalnego wyboru: Osoby fizyczne: Korzyści prywatne (TPB) > Koszty prywatne (TPC) Przedsiębiorstwa: Rentowność => korzyści
Bardziej szczegółowoEkonomia dla studentów Administracji na WPiA. Wykład 10: Zawodność mechanizmu rynkowego
Ekonomia dla studentów Administracji na WPiA Wykład 10: Zawodność mechanizmu rynkowego Równowaga rynkowa Rynek proces za pośrednictwem którego wzajemne oddziaływania nabywców i sprzedawców danego dobra
Bardziej szczegółowoAkademia Młodego Ekonomisty
Akademia Młodego Ekonomisty ABC eknomii Prof. Agnieszka Poczta-Wajda Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu 18 kwietnia 2019 r. Czym zajmuje się ekonomia? zasoby potrzeby ludzkie problem rzadkości naturalne
Bardziej szczegółowoZachowania monopolistyczne
Zachowania monopolistyczne 1. The Mall Street Journal rozważa rozszerzenie swoich usług na wysyłanie swoich artykułów przez e- mail do czytelników. Zamówione badania marketingowe wskazują istnienie dwóch
Bardziej szczegółowoKONFERENCJA Prawa Pasażera 16 kwietnia 2015. Emilia Osewska-Madry Dyrektor Rady Linii Lotniczych w Polsce-BARIP
KONFERENCJA Prawa Pasażera 16 kwietnia 2015 Emilia Osewska-Madry Dyrektor Rady Linii Lotniczych w Polsce-BARIP KONFERENCJA Prawa Pasażera 16 kwietnia 2015 BARIP - Rada Linii Lotniczych w Polsce skupia
Bardziej szczegółowoĆwiczenia 3, Makroekonomia II, Listopad 2017, Odpowiedzi
Ćwiczenia 3, Makroekonomia II, Listopad 2017, Odpowiedzi Pytanie 1. a) Jeśli gospodarstwo domowe otrzyma spadek, będzie miało dodatkowe możliwości konsumpcji bez konieczności dalszej pracy. Jego linia
Bardziej szczegółowoMateriał dydaktyczny dla nauczycieli przedmiotów ekonomicznych MENEDŻER. Wprowadzenie do problematyki decyzji menedżerskich. Mgr Piotr Urbaniak
Materiał dydaktyczny dla nauczycieli przedmiotów ekonomicznych MENEDŻER Wprowadzenie do problematyki decyzji menedżerskich Mgr Piotr Urbaniak Wprowadzenie 1 2 3 4 Czym jest ekonomia menedżerska? Etapy
Bardziej szczegółowoMikroekonomia. Wykład 7
Mikroekonomia Wykład 7 Dobra wspólne Przykład: publiczne pastwisko, na którym okoliczni mieszkańcy wypasają krowy (c). Całkowita produkcja mleka: f(c) gdzie f >0 oraz f
Bardziej szczegółowoEkonomia rozwoju wykład 7 Rola instytucji w rozwoju ekonomicznym. Prawa własności, ryzyka ekonomiczne, polityczne i
Ekonomia rozwoju wykład 7 Rola instytucji w rozwoju ekonomicznym. Prawa własności, ryzyka ekonomiczne, polityczne i prawne. dr Piotr Białowolski Katedra Ekonomii I http://www.e-sgh.pl/piotr_bialowolski/er
Bardziej szczegółowoMikroekonomia. Wykład 9
Mikroekonomia Wykład 9 Optimum społeczne Optimum społeczne: suma kosztów krańcowych sprawcy i poszkodowanych musi być równa zero Taki poziom negatywnych efektów zewnętrznych będzie efektywny Pareto Przy
Bardziej szczegółowoKrańcowa stopa substytucji. Linia ograniczenia budżetowego konsumenta. Zmiana położenia linii ograniczenia budżetowego
211-2-21 UŻTCZNOŚĆ CŁKOWIT I MRGINLN Krzywa obojętności konsumenta Mapa krzywych obojętności konsumenta UC UM Krzywa użyteczności całkowitej Krzywa użyteczności marginalnej C I 1 I 2 I 3 obro X obro X
Bardziej szczegółowoWykład V. Równowaga ogólna
Wykład V Równowaga ogólna Równowaga cząstkowa Równośd popytu i podaży na pojedynczym rynku (założenie: działania na jednym rynku nie mają wpływu, bądź mają bardzo mały wpływ na inne rynki) Równowaga ogólna
Bardziej szczegółowoPodaż, popyt i polityka państwa
6 odaż, popyt i polityka państwa R I N C I L E O F MICROECONOMIC F O U R T H E I T I O N N. G R E G O R Y M A N K I W oweroint lides by Ron Cronovich 27 Thomson outh-western, all rights reserved W tym
Bardziej szczegółowoJak zmierzyć rozwoju? Standardowe wskaźniki. Tomasz Poskrobko
Jak zmierzyć rozwoju? Standardowe wskaźniki Tomasz Poskrobko Produkt krajowy brutto (PKB) wartość rynkową wszystkich finalnych dóbr i usług produkowanych w kraju w danym okresie PKB od strony popytowej
Bardziej szczegółowoEkonomia wykład 03. dr Adam Salomon
Ekonomia wykład 03 dr Adam Salomon Ekonomia: GOSPODARKA RYNKOWA. MAKROEKONOMICZNE PODSTAWY GOSPODAROWANIA Ekonomia dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w Gdyni 2 Rynki makroekonomiczne
Bardziej szczegółowoEkonomia. turystyka i rekreacja. Jednostka organizacyjna: Kierunek: Kod przedmiotu: TR L - 4. Rodzaj studiów i profil: Nazwa przedmiotu:
Jednostka organizacyjna: Rodzaj studiów i profil: Nazwa przedmiotu: Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu w Gdańsku SYLABUS W ROKU AKADEMICKIM 2012/2013 i 2013/2014 Wydział Turystyki i Rekreacji I stopień,
Bardziej szczegółowo2010 W. W. Norton & Company, Inc. Dobra Publiczne
2010 W. W. Norton & Company, Inc. Dobra Publiczne Dobra Publiczne - Definicja Dobro jest publiczne jeśli jest niewykluczalne i niekonkurencyjne w konsumpcji. Niewykluczalne wszyscy konsumenci mogą konsumować
Bardziej szczegółowoWykład 9. Model ISLM
Makroekonomia 1 Wykład 9 Model ISLM Gabriela Grotkowska Katedra Makroekonomii i Teorii Handlu Zagranicznego Nasza mapa drogowa Krzyż keynesowski Teoria preferencji płynności Krzywa IS Krzywa LM Model ISLM
Bardziej szczegółowoJak zmierzyć rozwoju? Standardowe wskaźniki. Tomasz Poskrobko
Jak zmierzyć rozwoju? Standardowe wskaźniki Tomasz Poskrobko Produkt krajowy brutto (PKB) wartość rynkową wszystkich finalnych dóbr i usług produkowanych w kraju w danym okresie PKB od strony popytowej
Bardziej szczegółowoTEST. [4] Grzyby w lesie to przykład: a. dobra prywatnego, b. wspólnych zasobów, c. monopolu naturalnego, d. dobra publicznego.
Przykładowe zadania na kolokwium: TEST [1] Zmniejszenie przeciętnych kosztów stałych zostanie spowodowane przez: a. wzrost wielkości produkcji, b. spadek wielkości produkcji, c. wzrost kosztów zmiennych,
Bardziej szczegółowoUżyteczność całkowita
Teoria konsumenta 1.Użyteczność całkowita i krańcowa 2.Preferencje konsumenta, krzywa obojętności i mapa obojętności 3.Równowaga konsumenta, nadwyżka konsumenta 4.Zmiany dochodów i zmiany cen dóbr oraz
Bardziej szczegółowoWykład III Przewaga komparatywna
Wykład III Przewaga komparatywna W prezentacji zostały wykorzystane slajdy pomocnicze do książki: Microeconomics, R.S.Pindyck D.L.Rubinfeld. Możliwości produkcyjne - Dwa dobra, które Robinson może produkować:
Bardziej szczegółowoMakroekonomia BLOK II. Determinanty dochodu narodowego
Makroekonomia BLOK II Determinanty dochodu narodowego Wzrost gospodarczy i jego determinanty Wzrost gosp. powiększanie rozmiarów produkcji (dóbr i usług) w skali całej gosp. D D1 - D W = D = D * 100% Wzrost
Bardziej szczegółowo88. Czysta stopa procentowa. 89. Rynkowa (nominalna) stopa procentowa. 90. Efektywna stopa procentowa. 91. Oprocentowanie składane. 92.
34 Podstawowe pojęcia i zagadnienia mikroekonomii 88. zysta stopa procentowa zysta stopa procentowa jest teoretyczną ceną pieniądza, która ukształtowałaby się na rynku pod wpływem oddziaływania popytu
Bardziej szczegółowoWykład VII. Równowaga ogólna
Wykład VII Równowaga ogólna Efektywnośd w produkcji Założenia: 2 czynniki produkcji: kapitał (K) i praca (L) Produkcja 2 dóbr: żywnośd (f) i ubrania (c) Doskonała konkurencja na rynku czynników produkcji,
Bardziej szczegółowoMakroekonomia I ćwiczenia 8
Makroekonomia I ćwiczenia 8 The Keynesian cross Tomasz Gajderowicz Rozkład jazdy: Kartkówka Model Keynesowski Zadania Założenia płace i ceny są stałe przy tym poziomie płac i cen gospodarka operuje poniżej
Bardziej szczegółowoRyszard Rapacki, Piotr Maszczyk, Mariusz Próchniak
Struktury rynku a optymalne decyzje w przedsiębiorstwie Ryszard Rapacki, Piotr Maszczyk, Mariusz Próchniak Program MBA-SGH VI edycja PORÓWNANIE STRUKTUR RYNKU Cecha Struktura rynku Konkurencja doskonała
Bardziej szczegółowoPlan wykładu. Dlaczego wzrost gospodarczy? Model wzrostu Harroda-Domara.
Plan wykładu Dlaczego wzrost gospodarczy? Model wzrostu Harroda-Domara. Model wzrostu Solowa. Krytyka podejścia klasycznego wstęp do endogenicznych podstaw wzrostu gospodarczego. Potrzeba analizy wzrostu
Bardziej szczegółowoRola państwa w gospodarce
Rola państwa w gospodarce Wykład 7 WNE UW Jerzy Wilkin Pojęcie państwa w ekonomii Państwo jako podmiot gospodarczy; Państwo i rynek jako komplementarne i substytucyjne regulatory gospodarki; Państwo minimalne,
Bardziej szczegółowoJak mierzyć reakcję popytu lub podaży na zmianę ceny?
Jak mierzyć reakcję popytu lub podaży na zmianę ceny? Oczywistym miernikiem jest nachylenie krzywych popytu i podaży Np. obniżka ceny o 1 zł każdorazowo powoduje zwiększenie popytu na kajzerki o 20 sztuk
Bardziej szczegółowoMODEL IS LM POPYT GLOBALNY A STOPA PROCENTOWA. Wzrost stopy procentowej zmniejsza popyt globalny. Spadek stopy procentowej zwiększa popyt globalny.
MODEL IS LM POPYT GLOBALNY A STOPA PROCENTOWA Wzrost stopy procentowej zmniejsza popyt globalny. Spadek stopy procentowej zwiększa popyt globalny. Uzasadnienie: wysoka stopa procentowa zmniejsza popyt
Bardziej szczegółowoModel Bertranda. np. dwóch graczy (firmy), ustalają ceny (strategie) p 1 i p 2 jednocześnie
Model Bertranda Firmy konkurują cenowo np. dwóch graczy (firmy), ustalają ceny (strategie) p 1 i p jednocześnie Jeśli produkt homogeniczny, konsumenci kupują tam gdzie taniej zawsze firmie o wyższej cenie
Bardziej szczegółowoDecyzje konsumenta I WYBIERZ POPRAWNE ODPOWIEDZI
Decyzje konsumenta I WYBIERZ POPRAWNE ODPOWIEDZI 1. Dobrami podrzędnymi nazywamy te dobra: a. które nie mają bliskich substytutów b. na które popyt maleje w miarę wzrostu dochodów konsumenta, przy pozostałych
Bardziej szczegółowoPlan wykładu 8 Równowaga ogólna w małej gospodarce otwartej
Plan wykładu 8 Równowaga ogólna w małej gospodarce otwartej 1. Model Mundella Fleminga 2. Dylemat polityki gospodarczej małej gospodarki otwartej 3. Skuteczność polityki monetarnej i fiskalnej w warunkach
Bardziej szczegółowo7. Podatki Podstawowe pojęcia
7. Podatki - 7.1 Podstawowe pojęcia Podatki są poddzielone na dwie kategorie: 1. Bezpośrednie - nałożone bezpośrednio na dochód z pracy. 2. Pośrednie - nałożone na wydatki, np. na różne towary. 1 / 35
Bardziej szczegółowoRola Państwa w gospodarce
Rola Państwa w gospodarce Państwo Państwo ma w Polsce wiele organów: od centralnych (np. Sejm, Senat, Kancelaria Prezydenta, ministerstwa, służba zagraniczna), przez terenowe (np. urzędy wojewódzkie),
Bardziej szczegółowoKarta Produktu. zgodna z Rekomendacją PIU. dla ubezpieczenia na życie z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym XYZ
Karta Produktu zgodna z Rekomendacją PIU dla ubezpieczenia na życie z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym XYZ Ubezpieczony Klient: Jan Kowalski Ubezpieczyciel: Towarzystwo Ubezpieczeń na Życie ABC S.A.
Bardziej szczegółowoMakroekonomia 1 Wykład 12: Naturalna stopa bezrobocia i krzywa AS
Makroekonomia 1 Wykład 12: Naturalna stopa bezrobocia i krzywa AS Gabriela Grotkowska Katedra Makroekonomii i Teorii Handlu Zagranicznego NATURALNA STOPA BEZROBOCIA Naturalna stopa bezrobocia Ponieważ
Bardziej szczegółowoEkonomia. zasady prowadzenia gospodarstwa domowego. Oikos dom Nomos prawo
Oikos dom Nomos prawo Ekonomia zasady prowadzenia gospodarstwa domowego EKONOMIA jest nauką o tym, jak jednostki i całe społeczeństwa decydują o wykorzystaniu rzadkich zasobów które mogą mieć także inne,
Bardziej szczegółowoKorekta nierównowagi zewnętrznej
Wykład 4 Korekta nierównowagi zewnętrznej Plan wykładu 1. System kursu walutowego 2. Korekta przy sztywnym kursie 1. System kursu walutowego W systemie płynnych kursów walutowych cena waluty jest wyznaczona
Bardziej szczegółowoGospodarka otwarta i bilans płatniczy
Gospodarka otwarta i bilans płatniczy Zagregowane wydatki w gospodarce otwartej Jeżeli przyjmiemy, że wydatki krajowe na dobra wytworzone w kraju zależą od poziomu dochodu Y oraz realnej stopy procentowej
Bardziej szczegółowoIlość potrzeby jest większa niż ilość dóbr i usług służących do ich zaspokojenia. Po co ludzie studiują ekonomię?
Wprowadzenie do gospodarowania 1. Zjawisko rzadkości 2. Potrzeby i ich charakterystyka 3. Gospodarowanie 4. Dobra wolne i dobra gospodarcze 5. Procesy gospodarcze 6. Wybór ekonomiczny 7. Korzyść i koszt
Bardziej szczegółowoRÓWNOWAGA KONSUMENTA PODSTAWOWE ZAŁOŻENIA DECYZJE KONSUMENTA TEORIA UŻYTECZNOŚCI KRAŃCOWEJ TEORIE OPTIMUM KONSUMENTA
RÓWNOWAGA KONSMENTA PODSTAWOWE ZAŁOŻENA Celem działalności konsumenta jest maksymalizacja użyteczności (satysfakcji) czerpanej ze spożycia koszyka dóbr oraz z czasu wolnego. DECZJE KONSMENTA Wybór struktury
Bardziej szczegółowoFinanse publiczne. Wykład Polityka fiskalna i budżetowa państwa Michał Możdżeń
Finanse publiczne Wykład Polityka fiskalna i budżetowa państwa Michał Możdżeń michal.mozdzen@uek.krakow.pl Kategorie instrumentów państwa w polityce gospodarczej Instrumenty monetarne (polityka pieniężna)
Bardziej szczegółowoOligopol wieloproduktowy
Oligopol wieloproduktowy Do tej pory zakładali adaliśmy, że e produkty sąs identyczne (homogeniczne) W rzeczywistości ci produkty sprzedawane przez firmy nie są doskonałymi substytutami. W większo kszości
Bardziej szczegółowoWstęp. Monopol. W tym rozdziale szukaj odpowiedzi na pytania:
15 Monopol R I N C I L E S O F MICROECONOMICS F O U R T H E I T I O N N. G R E G O R Y M A N K I W oweroint Slides by Ron Cronovich 2007 Thomson South-Western, all rights reserved W tym rozdziale szukaj
Bardziej szczegółowo