Program utworzenia i funkcjonowania świetlic środowiskowych na terenie Gminy Siechnice I Informacje ogólne Nazwa podmiotu składającego wniosek, realizatora programu Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Siechnicach ul. Wiosenna 7, 55-011 Siechnice tel./fax. 71/ 311 39 68 e-mail gops@ugsiechnice.pl Osoba odpowiedzialna za reprezentowanie placówki: Joanna Bryłkowska-Hehn kierownik Aneta Musielak koordynator pracy świetlic środowiskowych Podstawa prawna działania: 1. Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 14 lutego 2005r. w sprawie placówek opiekuńczo -wychowawczych (Dz.U. z 2005r. Nr 37, poz. 331). 2. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 stycznia 2003r. w sprawie szczególnych form działalności wychowawczej i zapobiegawczej wśród dzieci i młodzieŝy zagroŝonych uzaleŝnieniami (Dz.U. z 2003r. Nr 26, poz. 226). 3. Gminny Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Gminie Święta Katarzyna na 2008r. 4. Gminny Program Przeciwdziałania Narkomanii w Gminie Święta Katarzyna na 2008r. 5. Ustawa o pomocy społecznej z dnia 12 marca 2004r. (Dz. U. z 2004r. Nr 64, poz. 593 ze zmianami). 6. Ustawa o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie z dnia 29 lipca 2005 r. (Dz. U. Nr 180, poz. 1493 ze zmianami)
II. Opis projektu 1. Nazwa projektu Prowadzenie na terenie gminy Siechnice świetlic środowiskowych dla dzieci i młodzieŝy z rodzin wymagających wsparcia i opieki oraz realizowanie programu profilaktyczno - wychowawczego. 2. Miejsce wykonywania Siechnice, ul. Świerczewskiego 40 (pomieszczenia w gimnazjum) Święta Katarzyna, ul. Główna 94 (pomieszczenia w Szkole Podstawowej) Sulimów, w budynku świetlicy wiejskiej Kotowice, w budynku Szkoły Podstawowej 3. Określenie problemu Dzieci z rodzin ubogich materialnie oraz zaniedbanych wychowawczo bardzo często nie posiadają wystarczającej opieki, przeŝywają wiele doświadczeń traumatycznych i naleŝą do tzw. grupy ryzyka. W rodzinach tych występują zaniedbania, brak opieki, alkoholizm oraz przemoc. Dzieci w takich rodzinach korzystają z róŝnych sposobów ucieczki od rzeczywistości w jakiej przyszło im funkcjonować w inne formy zachowań sprawiające wraŝenie lepszego Ŝycia m.in. wagarowanie, przemoc rówieśniczą, sięganie po alkohol i narkotyki itp. RównieŜ na terenie gminy Siechnice takie problemy występują. Sposobem na ograniczenie problemów na jakie zagroŝone są dzieci jest prowadzenie na terenie gminy sieci świetlic środowiskowych. Organizowane w nich zajęcia mają umoŝliwić dzieciom i młodzieŝy skorzystanie z opieki wychowawczej i dydaktycznej oraz realizowanych działań profilaktycznych. 4. Zadania Zadaniem projektu jest prowadzenie zajęć profilaktycznych, dydaktycznych, wychowawczych dla dzieci i młodzieŝy polegających na zagospodarowaniu czasu wolnego w ramach świetlicy środowiskowej. Zadania szczegółowe: 1. pomoc w nauce i w uzupełnianiu zaległości edukacyjnych, 2
2. organizowanie czasu wolnego prowadzenie zajęć tematycznych w placówce i poza nią umoŝliwiających dziecku opanowanie zdrowego stylu Ŝycia, 3. rozwijanie zainteresowań, 4. rozwój umiejętności interpersonalnych, 5. rozpoznanie sytuacji dziecka w kontekście jego sytuacji rodzinnej, 6. opracowanie szczegółowych planów pracy, na podstawie diagnozy wewnętrznej, 7. prowadzenie pracy z grupą tak aby mogła stać się konstruktywną grupą rówieśniczą, poprzedzone planowaniem pracy w zespole pracowników, 8. indywidualne spotkania z dziećmi organizowane poza pracą z grupą, 9. stała i systematyczna współpraca z rodziną (nawiązywanie kontaktów z rodzicami lub opiekunami dziecka, prowadzenie rozmów indywidualnych i zajęć grupowych, zachęcanie rodziców do działań na rzecz dzieci i świetlicy), 10. prowadzenie dokumentacji pracy z dzieckiem i grupą, 11. współpraca z innymi instytucjami wspierającymi rodzinę (kuratorzy, szkoły, placówki medyczne, organizacje pozarządowe). 5. Cele realizowanego projektu Celem działalności świetlicy środowiskowe jest wspieranie rodziny w procesie przygotowywania dzieci i młodzieŝy do samodzielnego Ŝycia, kształtowania właściwych postaw społecznych poprzez objęcie ich w czasie wolnym od zajęć szkolnych opieką oraz zajęciami edukacyjnymi i profilaktycznymi. Celem pracy planowanej w świetlicach jest : 1. rozwój umiejętności interpersonalnych, w tym nawiązania kontaktu z innymi, sprawne porozumiewania się, wpływania na siebie nawzajem i pomagania sobie, 2. konstruktywne rozwiązywanie wspólnych problemów i konfliktów, 3. wzrost umiejętności zaspakajania potrzeb osobistych bez szkody dla otoczenia, 4. wzmocnienie więzi z rodziną, 5. wzmocnienie więzi ze szkołą, środowiskiem lokalnym oraz kulturą i tradycjami. 1. Podstawowe formy pracy świetlicy: a. pomoc dydaktyczna podnoszenie wyników w nauczaniu, b. zajęcia grupowe rozwój zainteresowań i rozwijanie sprawności fizycznej, kształtowanie prawidłowych postaw społecznych oraz integracji grupy, 3
c. pomoc indywidualna wychowawców, d. pomoc indywidualna wolontariuszy, e. współpraca z rodzicami, f. współpraca ze szkołą regularne spotkania z pedagogiem szkolnym, wychowawcami, nauczycielami przedmiotowymi, g. współpraca z róŝnymi organizacjami i instytucjami. 2. Planowane metody realizacji programu: 1) zajęcia o charakterze edukacyjnym: a. odrabianie lekcji, b. zajęcia reedukacyjne, c. zajęcia informatyczne, d. nauka języków obcych; 2) wspierające rozwój oraz zajęcia rozwijające zainteresowania i umiejętności: a. plastyczne, b. muzyczne, c. taneczne, d. teatralne, e. modelarskie; 3) zajęcia grupowe: a. gry i zabawy grupowe integrujące grupę, rozwijające umiejętności współpracy w grupie, w tym umiejętności rozwiązywania problemów grupowych, b. w miarę moŝliwości kadry placówki, uzupełnione zajęcia psychoedukacyjne (rozwojowe) mieszczące się w zakresie profilaktyki pierwszorzędowej, umoŝliwiające zwiększenie umiejętności z zakresu komunikacji interpersonalnej, radzenia sobie z emocjami i uczuciami, budowanie konstruktywnej hierarchii wartości, radzenia sobie w sytuacjach konfliktowych, radzenia sobie z nadmiernym stresem i napięciem oraz umiejętnościami odmawiania i radzenia sobie w sytuacjach nakłaniania przez rówieśników do zachowań ryzykownych; 4) imprezy okolicznościowe, działania jednorazowe: a. wycieczki, kolonie, obozy, rajdy, b. imprezy okolicznościowe na przykład: Mikołaj, Dzień Dziecka, Zabawa Karnawałowa, ogniska itd.; 5) zajęcia sportowe 4
a. zawody sportowe, b. wyjazdy na basen, c. zabawy zręcznościowe (tenis stołowy, szachy itp.); 6) uczestniczenie w imprezach kulturalnych: a. przedstawienia teatralne, b. koncerty, c. wystawy; 7) działania na rzecz środowiska lokalnego: a. akcje sprzątanie świata, b. działania na rzecz osób starszych, c. działania na rzecz osób niepełnosprawnych; 3. Dodatkowe formy pracy świetlicy: a. doŝywianie, b. zajęcia specjalistyczne medyczne np. logopedyczne, psychologiczne, c. pomoc materialna dla podopiecznych z ubogich rodzin. 6. Organizacja pracy świetlicy Świetlica czynna będzie cały rok szkolny w godzinach dostosowanych do potrzeb dzieci i młodzieŝy i określonych w regulaminie świetlicy. świetlica w Siechnicach, od poniedziałku do czwartku, w godzinach 13:30 15:30 świetlica w Świętej Katarzynie, w poniedziałki i środy w godzinach 15:00-18:00 świetlica w Sulimowie, w poniedziałki i środy w godzinach 16.00 18.00 świetlica w Kotowicach we wtorki w godzinach 13.00 16.00 Istnieje moŝliwość organizowania dodatkowych zajęć dla dzieci w dniach wolnych od zajęć szkolnych (ferie, wakacje, przerwy świąteczne) w ilości dostosowanej do potrzeb uczestników świetlic. W przypadku małej liczby dzieci ilość godziny pracy świetlicy moŝna zmniejszyć. Liczba dzieci pozostających pod opieką jednego wychowawcy musi być odpowiednia do potrzeb dzieci oraz rodzaju prowadzonych zajęć. W czasie zajęć pod opieką jednego dorosłego powinno przebywać do 10 dzieci. W zajęciach świetlicy powinno stale uczestniczyć nie mniej niŝ 10 dzieci. Zasady naboru: Uczestnikiem świetlicy moŝe być kaŝde dziecko, które dobrowolnie, za zgodą rodziców chce 5
uczestniczyć w zajęciach. Dzieci mogą być zgłaszane przez instytucje: szkoły, kuratorów, pracowników OPS, organizacje pozarządowe. Dokumentacja: Świetlica środowiskowa realizuje zadania w oparciu o: 1. statut i regulamin pracy, określający organizację pracy świetlicy, obowiązki poszczególnych pracowników i uczestników zajęć, 2. wychowanków obowiązuje regulamin uczestnika zajęć, określających zasady korzystania ze świetlicy przez uczestników, opracowany przez wychowawców oraz uzgodniony z uczestnikami, 3. harmonogram zajęć, uwzględniający działania zaplanowane do realizacji na dany dzień, tydzień, miesiąc, rok, 4. indywidualne karty pobytu, prowadzone dla kaŝdego dziecka, które zawierają podstawowe dane osobowe z zachowaniem ustawy o ochronie danych osobowych, 5. dziennik zajęć, zawierający co najmniej temat zajęć, liczbę osób uczestniczących w nich oraz podpis osoby prowadzącej zajęcia, 6. listy osób uczestniczących w zajęciach w danym dniu, 7. dokumentacja finansowa przekazywana do GOPS (obsługę finansową prowadzi GOPS). 7. Wymagania lokalowe Minimalny standard warunków lokalowych oraz wyposaŝenia świetlicy środowiskowej: 1. sale do zajęć o powierzchni min. 2m 2 /osobę z właściwym oświetleniem (dziennym oraz oświetleniem sztucznym), 2. zaplecze sanitarne, 3. stoliki i krzesła dostosowane do wieku uczestników, 4. pomoce dydaktyczne, gry planszowe, zabawki edukacyjne, ksiąŝki itp. W miarę moŝliwości świetlica powinna posiadać: 5. zaplecze kuchenne do przygotowania i spoŝywania posiłków (kanapki, bułki, herbata), 6. pracownię komputerową. 8. Zakładane rezultaty realizacji zadania Zakłada się, Ŝe spośród dzieci zapisanych do świetlicy średnio 20 dziennie skorzysta z oferowanych zajęć. Wskaźnikiem osiągnięcia załoŝonych celów będą trzy rodzaje 6
poŝądanych zmian: Do pierwszej grupy zaliczyć moŝna: 1. wyrównanie braków i zaległości szkolnych, 2. poprawa relacji z rówieśnikami, rodzicami (opiekunami), 3. zwiększenie zainteresowania zdobywaniem wiedzy i nauką, 4. podnoszenie umiejętności funkcjonowania w rodzinie i grupie, 5. rozwinięcie indywidualnych pasji i zainteresowań, 6. poprawienie sprawności fizycznej, Drugi rodzaj rezultatów obejmuje wzrost umiejętności: 1. konstruktywne wyraŝanie swoich myśli i emocji, 2. zdrowe radzenie sobie z nadmiernym stresem i napięciem, 3. nawiązywanie i utrzymywanie dobrych relacji z rówieśnikami oraz konstruktywne funkcjonowanie w grupie, 4. działania na rzecz innych ludzi (pomoc, opieka), 5. stosowanie zdrowego stylu Ŝycia i samodzielnego organizowanie sobie czasu wolnego, 6. korzystanie z instytucji kulturalnych i oświatowych, takich jak biblioteka, kina, muzea itp. Natomiast trzeci rodzaj obejmuje ograniczenie zachowań destrukcyjnych stosowanych przez uczestników zajęć świetlicowych, np. 1. ograniczanie kontaktów z grupami i osobami destrukcyjnymi, 2. zmniejszenie ilości zachowań problemowych i ryzykownych (wagarów, bójek, kradzieŝy, eksperymentów z papierosami, alkoholem lub substancjami odurzającymi itp.) 9. Uczestnicy, kadra 1. Uczestnicy Uczestnikami zajęć w świetlicy środowiskowej są dzieci i młodzieŝ z terenu gminy. Zajęcia w świetlicy przewidziane są dla dzieci i młodzieŝy w wieku 6-16 lat ze szczególnym uwzględnieniem: 1. zaniedbanych wychowawczo, 2. pochodzących z grup ryzyka, 3. mających problemy z nauką i zachowaniem, 7
4. nie wykazujących utrwalonych zaburzeń zachowania. W przypadku braku uzasadnionych przeciwwskazań w świetlicy mogą przebywać dzieci niepełnosprawne. 2. Kadra Wychowawcy świetlicy środowiskowej. Wychowawca planuje, organizuje i prowadzi pracę opiekuńczo-wychowawczą: a. z grupą dzieci oraz pracę indywidualną z dzieckiem, b. z rodzicami i opiekunami dziecka, c. z innymi osobami i instytucjami, wspierającymi rodzinę w wychowaniu dziecka. Kwalifikacje wychowawcy: wykształcenie pedagogiczne Wolontariusze: Działalność świetlicy moŝe być wspierana przez wolontariuszy, szczególnie w zakresie rozszerzenia opieki nad dziećmi oraz rozwijania ich indywidualnych zainteresowań i zdolności. Wolontariuszem moŝe zostać osoba pełnoletnia, posiadająca predyspozycje i umiejętności niezbędne do pracy w świetlicy środowiskowej. Wychowawca zawiera pisemne porozumienie o zatrudnieniu. 10. Zasady współpracy z innymi instytucjami W wykonywaniu swoich zadań świetlica środowiskowa współpracuje z innymi podmiotami działającymi w tym samym środowisku. Zadaniem ich jest m.in. pomoc rodzinie, współpraca ze szkołami do których uczęszczają dzieci znajdujące się pod opieką danej świetlicy, współpraca z Ośrodkiem Pomocy Społecznej, administracją gminną oraz podległymi jednostkami, policją, straŝą miejską, współpraca z organizacjami pozarządowymi, instytucjami działającymi w środowisku lokalnym, zajmującymi się podobnymi działaniami (wspólne działania, wymiana doświadczeń). 8
Uwagi mające wpływ na ocenę projektu: Proponowana forma profilaktyki poprzez zagospodarowanie wolnego czasu popołudniami, jak równieŝ wskazanie sposobów spędzania wolnego czasu, przyczyni się do ograniczenia zachowań agresywnych i powielania złych nawyków sprawiających tylko wraŝenie lepszego Ŝycia (m.in. alkohol, narkotyki, dopalacze). Zapisy programu obowiązują do czasu utworzenia nowego programu funkcjonowania świetlic środowiskowych. Siechnice, 01 lutego 2011 r. 9