NajwyŜsza Izba Kontroli Delegatura w Katowicach Katowice, dnia 6 kwietnia 2010 r. LKA-4100-04-02/2010/P/09/005 Pani ElŜbieta Pękała Dyrektor Powiatowego Urzędu Pracy w Pszczynie Na podstawie art. 2 ust. 2 ustawy z dnia 23 grudnia 1994 r. o NajwyŜszej Izbie Kontroli 1, zwanej dalej ustawą o NIK, NajwyŜsza Izba Kontroli Delegatura w Katowicach przeprowadziła kontrolę w Powiatowym Urzędzie Pracy w Pszczynie (zwanym dalej Urzędem ) realizacji zadania związanego z opłacaniem składek na ubezpieczenie zdrowotne dla bezrobotnych niepobierających zasiłku lub stypendium w ramach kontroli powiązań budŝetów jednostek samorządu terytorialnego z budŝetem państwa w zakresie wybranych dochodów i wydatków w 2009 roku. W związku z kontrolą, której wyniki przedstawione zostały w protokole kontroli, podpisanym w dniu 17 marca 2010 r., NajwyŜsza Izba Kontroli, na podstawie art. 60 ustawy o NIK, przekazuje Pani Dyrektor niniejsze WYSTĄPIENIE POKONTROLNE NajwyŜsza Izba Kontroli ocenia pozytywnie z zastrzeŝeniami działania Urzędu w zakresie spraw objętych kontrolą. PowyŜszą ocenę uzasadniają następujące oceny cząstkowe oraz ustalenia kontroli: 1. W 2009 r. liczba osób bezrobotnych, bez prawa do zasiłku lub stypendium, podlegających obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego przez Urząd, wynosiła średnio 1748 (według 1 Dz. U. z 2007 r. Nr 231, poz. 1701 ze zm. ul. Powstańców 29, 40-039 Katowice tel.: (0-32) 605 64 28, fax: (0-32) 605 64 30, e-mail: LKA@nik.gov.pl
stanów na koniec poszczególnych miesięcy), a średniomiesięcznie 2031 2. W projekcie budŝetu Powiatu Pszczyńskiego zaplanowano na składki na ubezpieczenie zdrowotne dotację w kwocie 879 522,00 zł, z uwzględnieniem wskaźników budŝetowych przesłanych w decyzji Wojewody Śląskiego z dnia 23 października 2008 r. Wstępnie, we wrześniu 2008 r., zaplanowano tę dotację celową większą o 133 542,00 zł, w kwocie 1 013 064,00 zł. W wyniku zmian w budŝecie Powiatu Pszczyńskiego w 2009 r., na podstawie decyzji Wojewody Śląskiego, ostatecznie ustalono tę dotację w kwocie 1 122 782,00 zł, co pozwoliło na sfinansowanie składek za 11 miesięcy (od stycznia do listopada 2009 r.). 2. We wszystkich 50 analizowanych przypadkach prawidłowo ustalono wysokość miesięcznych składek na ubezpieczenie zdrowotne dla osób bezrobotnych bez prawa do zasiłku. Urząd za ww. osoby na rachunek ZUS przekazał 10 373,58 zł, za okres od stycznia do listopada 2009 r. Za miesiąc grudzień 2009 r. składki za 48 bezrobotnych przekazano terminowo w styczniu 2010 r. ze środków dotacji na rok 2010 r. (2 484,00 zł), natomiast 2 bezrobotnym składki za grudzień nie przysługiwały. Prawidłowo zgłoszono 49 spośród 50 osób do ubezpieczenie zdrowotnego w Zakładzie Ubezpieczeń Zdrowotnych lub wyrejestrowywano je z tego ubezpieczenia. W jednym przypadku, do czasu przeprowadzenia kontroli, nie odprowadzono naleŝnej składki za miesiąc sierpień 2009 r. w wysokości 51,75 zł. Za ten okres, począwszy od dnia 13 października 2009 r. 3 nie sporządzono i nie przekazano do ZUS wymaganej deklaracji korygującej, co tłumaczono nawałem pracy w zakresie ewidencji świadczeń. 3. Składki na ubezpieczenie zdrowotne od osób bezrobotnych bez prawa do zasiłku lub stypendium terminowo, do 15 dnia następnego miesiąca, za który naliczono naleŝne składki, uregulowano za 8 okresów miesięcznych 2009 r., natomiast z opóźnieniem 16 dni przekazano do ZUS składki za maj, 69 dni za wrzesień, 37 dni za październik i 8 dni za listopad tego roku. Nieterminowo opłacono składki na łączną kwotę 324 100,56 zł. Przyczyną tych opóźnień było nieprzekazanie przez Wojewodę Śląskiego środków dotacji celowej w pełnej wysokości wynikającej z zapotrzebowań na miesięczną część dotacji. NIK zwraca uwagę, Ŝe w przypadku opóźnień w przekazywaniu dotacji, Urząd nie zwracał się dodatkowo do Wojewody Śląskiego o przekazanie brakujących środków, jednak skierował 3 wnioski do ZUS o odroczenie terminu płatności składek. 2 liczba osób zarejestrowanych jako bezrobotne bez prawa do zasiłku w poszczególnych miesiącach podzielona przez 12 3 to jest daty uprawomocnienia się decyzji o wstrzymaniu wypłaty zasiłku dla bezrobotnych. 2
4. NIK krytycznie ocenia, Ŝe pomimo wystąpienia zadłuŝenia z tytułu składek zdrowotnych nie naliczano i nie ewidencjonowano odsetek od nieterminowych płatności, stosownie do przepisu art. 53 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa 4 oraz 7 ust. 8 Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 28 lipca 2006 r. w sprawie szczególnych zasad rachunkowości oraz planów kont dla budŝetu państwa, budŝetów jednostek samorządu terytorialnego oraz niektórych jednostek sektora finansów publicznych 5. Przyczyną powyŝszego było niedopatrzenie ze strony Głównego Księgowego Urzędu. Kwota odsetek, obliczona w trakcie kontroli, do dnia spłaty zaległości wynosiła łącznie 2 802,00 zł. W dniu 1 lipca 2009 r. Urząd przekazał do ZUS jedynie 31,70 zł odsetek. Pozostałych odsetek w kwocie 2 770,30 zł nie uregulowano. Do zakończnia kontroli nie skierowano do ZUS wniosku o umorzenie tych odsetek. Zaznaczyć naleŝy, Ŝe Pani Dyrektor posiadała pisemną informację Prezesa ZUS, z której wynikało, Ŝe ZUS nie będzie prowadził działań egzekucyjnych wobec powiatowych urzędów pracy w odniesieniu do przedmiotowych składek. 5. W wyniku kontroli stwierdzono, Ŝe za okres od stycznia do listopada 2009 r. z kwoty otrzymanej dotacji (1 122 782,00 zł) po zapłaceniu naleŝnych składek (1 122 307,56 zł) powstała nadpłata w wys. 442,74 zł. Wyjaśnienia Pani Dyrektor, Ŝe ta nadpłata miała stanowić przedpłatę na poczet składki za grudzień 2009 r., nie znajdują potwierdzenia w stanie faktycznym, poniewaŝ składkę za grudzień w pełnej wysokości opłacono w styczniu 2010 r. 6. NIK nie wnosi zastrzeŝeń do rejestracji przez Urząd 38 z 50 zbadanych bezrobotnych, którym w roku 2009 r. przysługiwało uprawnienie do ubezpieczenia zdrowotnego ze środków dotacji celowej. Na podstawie przeprowadzonej analizy dokumentacji akt tych bezrobotnych i prowadzonego rejestru stwierdzono, Ŝe rejestracji dokonano na podstawie kompletnej dokumentacji. NIK pozytywnie ocenia, iŝ rejestracji dokonano bezzwłocznie i potwierdzano je wydaniem decyzji administracyjnej. W 8 przypadkach bezrobotnych zarejestrowano, natomiast w aktach postępowań (ani w bieŝącej, ani archiwalnej dokumentacji) nie udokumentowano faktu przedłoŝenia przez te osoby dokumentów potwierdzających posiadane wykształcenie. Zdaniem NIK, stanowiło to naruszenie przez pracowników Urzędu zasady pisemności postępowania administracyjnego, określonej w art. 14 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks 4 t.j. Dz. U. z 2005 r. nr 8, poz. 60 z ze. zm. 5 Dz. U. nr 142 poz. 1020 ze zm. 3
postępowania administracyjnego 6. Ponadto w kartach rejestracyjnych 4 bezrobotnych znajdowały się adnotacje potwierdzające, Ŝe nie przedłoŝyli oni świadectwa ukończenia szkoły podstawowej, a mimo tego zostali zarejestrowani. Stwierdzono, Ŝe pracownicy Urzędu w ww. przypadkach, przed dokonaniem rejestracji, nie wzywali tych osób do przedłoŝenia brakujących dokumentów (zgodnie z art. 64 2 Kodeksu postępowania administracyjnego) lub nie działali zgodnie z 3 ust. 5 rozporządzenia Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 26 listopada 2004 r. w sprawie rejestracji bezrobotnych i poszukujących pracy 7. NIK, w świetle obowiązujących przepisów, nie moŝe uznać za słuszne wyjaśnień pracowników PUP, według których w przypadku rejestracji osób bez prawa do zasiłku nie było wymagane przedłoŝenie dokumentów określonych w 3 ust. 1 pkt 2 ww. rozporządzenia. Przedstawiając powyŝsze oceny i uwagi, NajwyŜsza Izba Kontroli wnosi o: 1. Naliczenie i zaewidencjonowanie odsetek za opóźnienia powstałe w przekazaniu składek na ubezpieczenie zdrowotne oraz w uzasadnionych przypadkach, wystąpienie do ZUS o ich umorzenie. 2. Skorygowanie deklaracji rozliczeniowej ZUS za miesiąc sierpień 2009 r. i rozliczenie zaległej składki na ubezpieczenie zdrowotne za osobę bezrobotną. 3. Rozliczenie powstałej nadpłaty z tytułu składek na ubezpieczenie zdrowotne. NajwyŜsza Izba Kontroli Delegatura w Katowicach, na podstawie art. 62 ust. 1 ustawy o NIK, oczekuje przedstawienia przez Panią Dyrektor, w terminie 15 dni od daty otrzymania niniejszego wystąpienia pokontrolnego, informacji o sposobie wykorzystania uwag i wykonania wniosków bądź o działaniach podjętych w celu realizacji wniosków lub przyczyn niepodjęcia takich działań. Zgodnie z treścią art. 61 ust. 1 ustawy o NIK, w terminie 7 dni od daty otrzymania niniejszego wystąpienia pokontrolnego, przysługuje Pani prawo zgłoszenia na piśmie do Dyrektora Delegatury NIK w Katowicach umotywowanych zastrzeŝeń w sprawie ocen, uwag i wniosków zawartych w tym wystąpieniu. 6 Dz. U. z 2000 r. Nr 98 poz. 1071 ze zm. 7 Dz. U. nr 262 poz. 2607 ze zm. 4
W razie zgłoszenia zastrzeŝeń, zgodnie z art. 62 ust. 2 ustawy o NIK, termin nadesłania informacji, o którym mowa wyŝej, liczy się od dnia otrzymania ostatecznej uchwały właściwej komisji NIK. 5