NajwyŜsza Izba Kontroli Delegatura w Gdańsku

Transkrypt

1 NajwyŜsza Izba Kontroli Delegatura w Gdańsku Gdańsk, dnia 11 grudnia 2009 r. LGD P/09/023 Pan Krzysztof Ptaszyński Naczelnik Pomorskiego Urzędu Skarbowego w Gdańsku WYSTĄPIENIE POKONTROLNE Na podstawie art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 23 grudnia 1994 r. o NajwyŜszej Izbie Kontroli (Dz.U. z 2007 r. Nr 231, poz ze zm.), zwanej dalej ustawą o NIK, NajwyŜsza Izba Kontroli Delegatura w Gdańsku przeprowadziła kontrolę w Pomorskim Urzędzie Skarbowym (dalej Urząd ). Przedmiotem kontroli było opodatkowanie transakcji wewnątrzwspólnotowych podatkiem od towarów i usług (dalej podatek VAT ). W związku z kontrolą, której wyniki przedstawione zostały w protokole kontroli podpisanym dnia 27 listopada 2009 r., NajwyŜsza Izba Kontroli, na podstawie art. 60 ustawy o NIK, przekazuje niniejsze wystąpienie pokontrolne. NajwyŜsza Izba Kontroli ocenia pozytywnie działalność Urzędu w zakresie objętym kontrolą, pomimo stwierdzonych uchybień, nie mających jednak istotnego wpływu na kontrolowaną działalność. 1. W zakresie rejestracji podatników dokonujących transakcji wewnątrzwspólnotowych (zwanych dalej podatnikami VAT-UE): a) poddane badaniu dane rejestracyjne i aktualizacyjne 10 podatników VAT-UE wprowadzano do systemu w terminie do 11 dni od dnia wpływu zgłoszenia. Stwierdzony jeden przypadek otwarcia aktywności podatnika w systemie VIES po upływie 22 dni od dnia złoŝenia deklaracji wynikało z duŝgo obciąŝenia pracą, które wystepuje w Urzędzie na przełomie oraz w pierwszych miesiącach kaŝdego roku, co jest spowodowane m.in. zmianami właściwości naczelnika urzędu dla cześci podatników województwa pomorskiego, ul. Wały Jagiellońskie 36, Gdańsk tel.: (0-58) do 13, fax: (0-58) , LGD@nik.gov.pl

2 b) zgłoszenia rejestracyjne były weryfikowane pod względem formalnym i merytorycznym przez wyznaczonych pracowników Urzędu. W aktach kontrolowanych spraw znajdowaly się wszystkie dokumenty niezbędne do rejestracji podatników, c) NIK negatywnie ocenia monitoring podatników, których naleŝało wykreślić z rejestru VAT na podstawie art. 96 ust 9 i art. 97 ust. 15 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 ze zm.). Badanie próby 10 podatników wykazało, Ŝe we wszystkich przypadkach podatnicy zostali zarejestrowani w Urzędzie w 2004 r. i nie składali deklaracji podatkowych. Na podstawie działań Urzędu podjętych dopiero w 2008 r., w sierpniu i we wrześniu 2008 r. dokonano ww. wykreśleń. Z wyjaśnień Naczelnika Urzędu wynika, Ŝe baza podatników nie była aktualizowana na bieŝąco m.in. z powodu konieczności przeprowadzenia postępowań wyjaśniających związanych z ustaleniem przyczyn nieskładania deklaracji podatkowych oraz duŝym obciąŝeniem pracą związaną z bieŝacą działalnością Urzędu. 2. W zakresie realizacji dochodów z tytułu podatku VAT (na podstawie badania szczegółowego 50 deklaracji VAT 7 złoŝonych przez podatników VAT): a) 6 deklaracji (11% badanych) wprowadzono do systemu POLTAX w terminie od 15 do 32 dni, natomiast pozostałe wprowadzono na bieŝaco, b) przy dokonywaniu zwrotów podatku przestrzegano obowiązujących w Urzędzie procedur oraz zachowana była terminowość dokonywania przez Urząd zwrotów podatku, c) zrealizowane przez Urząd w okresie przejściowym (tj. do 20 stycznia 2009 r.) zwroty podatku VAT zostały zakwalifikowane w cięŝar właściwego roku budŝetowego (2008 r.), stosownie do wymogów określonych w 14 ust. 4 pkt. 3 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 29 czerwca 2006 r. w sprawie szczegółowego sposobu wykonywania budŝetu państwa (Dz. U. Nr 116, poz. 784 ze zm.). 3. W zakresie działań mających na celu zapobieganie, wykrywanie i zwalczanie oszustw w podatku VAT: a) pracownicy Urzędu przed dokonywaniem zwrotów podatku VAT nie sprawdzali zgodności danych o transakcjach wewnątrzwspólnotowych wykazywanych w deklaracjach podatkowych i informacjach podsumowujących VAT UE. Urząd nie opracował procedur, które zobowiązywałyby pracowników do takiej czynności. 2

3 Jako przyczynę podano róŝne terminy składania deklaracji VAT (miesięcznie) i informacji podsumowujących VAT UE (kwartalnie), które uniemoŝliwiały dokonywanie takiej weryfikacji. NIK zwraca uwagę, Ŝe Urząd nie wykorzystywał moŝliwości sprawdzania zgodności danych o transakcjach wewnątrzwspólnotowych przed dokonaniem zwrotów podatku za okresy, za które było to moŝliwe (tj. za poszczególne kwartały roku podatkowego). b) w okresie objętym kontrolą Urząd dokonywał wymiany informacji na podstawie art. 5 rozporządzenia Rady (WE) nr 1978/2003 z dnia 7 października 2003 r. w sprawie współpracy administracyjnej w dziedzinie podatku od wartości dodanej, otrzymując łącznie 38 wniosków z innych administracji podatkowych oraz wysyłając 5 wniosków do krajów członkowskich. W objętych badaniem 9 wnioskach nie zakwestionowano zasadności transakcji wewnatrzwspólnotowych. We wszystkich badanych przypadkach Urząd podjął czynności kontrolne, w wyniku których w stosunku do czterech podmiotów Urząd wniósł o przeprowadzenie postepowania karnego skarbowego. W badanych przypadkach Urząd udzielił odpowiedzi na wszystkie zadane we wnioskach pytania. W stosunku do 4 wniosków termin udzielenia odpowiedzi został przedłuŝony ze względu na niezakończone postępowania kontrolne, c) Urząd otrzymał 12 informacji spontanicznych w trybie art. 19 ww. rozporządzenia. Czynności podjęte przez Urząd w dwóch przypadkach wykazały nieprawidłowości polskiego podatnika (dotyczące niewłaściwego numeru indentyfikacyjnego unijnego kontrahenta oraz omyłkowego wykazania kwoty transakcji w podwójnej wysokości). W obu przypadkach polscy podatnicy złoŝyli korekty informacji podsumowujących. 4. W zakresie kontroli podatkowych przeprowadzanych u podatników VAT-UE: a) W badanej próbie 46 zwrotów na łączną kwotę ,0 tys. zł (0,9 % łącznej kwoty zwrotów w badanym okresie) stwierdzono, Ŝe Urząd, poza 1 przypadkiem, stosował Wytyczne do organizacji prac skarbowych w zakresie podatku od towarów i usług (dalej Wytyczne z 2007 r. ) i regulacje wewnętrzne w zakresie konieczności przeprowadzenia kontroli i informowania dyrektora Izby Skarbowej w Gdańsku, jeŝeli podatnik wykazał w deklaracji VAT kwotę zwrotu podatku w wysokości przekraczającej tys. zł po raz pierwszy, lub jeŝeli suma kwot podatku wykazanych przez podatnika do zwrotu w okresie roku kalendarzowego przekroczy tys. zł. 3

4 W 1 przypadku, dotyczącym zwrotu kwoty tys. zł, Urząd dokonał zwrotu nie zawiadamiając dyrektora Izby Skarbowej w Gdańsku, co było niezgodne z 5 cz. IV ust. 5 Wytycznych z 2007 r., mimo Ŝe Urząd dokonał jedynie czynności materialnotechnicznej polegającej na przekazaniu podatnikowi naleŝnej nadwyŝki podatku, b) W zakresie priorytetów określonych w ramach strategii zarządzania ryzykiem zewnętrznym w Krajowym i Wojewódzkich Planach Dyscypliny Podatkowej na 2008 r., w obszarach: 6 1 i 9 2 Urząd przeprowadził tylko 1 kontrolę (co stanowi jedynie 5%) na 21 podmiotów wytypowanych do kontroli Naczelnik Urzędu w wyjaśnieniach podał, Ŝe obowiązkowe kontrole podatkowe przeprowadzane przed dokonaniem zwrotu podatku VAT pochłaniają w większości czas planowany na kontrole. 5. W zakresie dochodzenia zaległych naleŝności w VAT:: a) Urząd objął działaniami windykacyjnymi (wystawienie upomnień i tytułów wykonawczych) w okresie lipiec sierpień 2009 r. wszystkie wymagalne zaległości według stanu na dzień r., b) w badanej próbie 10 tytułów wykonawczych zarejestrowanych w systemie w okresie objętym kontrolą, na kwotę 1 595,0 tys. zł (co stanowiło 4,6 % zaległości w postępowaniu egzekucyjnym na koniec 2008 r.), w 6 sprawach, na kwotę 1 121,1 tys. zł (w pozostałych 4 upomnienia i tytuły wystawiali inni wierzyciele), upomnienia wystawiono po upływie od 6 do 14 dni od terminów wpłaty, tytuły wykonawcze do 6 dni od powzięcia przez Urząd informacji o doręczeniu upomnień; tytuły wykonawcze kierowano do egzekucji po upływie od 2 do 10 dni od ich wystawienia w 5 sprawach, 18 dni w 1 sprawie, w której dobrowolna częściowa wpłata wymagała uprzedniego zaksięgowania i aktualizacji tytułu, c) analiza czynności egzekucyjnych w ww. próbie 10 tytułów i wszystkich tytułów wykonawczych zaewidencjonowanych w systemie EGAPOLTAX w okresie (I półrocze), których naleŝność główna (VAT) była nie mniejsza niŝ 10 tys. zł wykazała, Ŝe w 3 sprawach (spółka B, P i L 5 tytułów wykonawczych), na kwotę 112,4 tys. zł, środek egzekucyjny lub czynność zmierzającą do wyegzekwowania naleŝności Urząd podjął po upływie 45 dni (co stanowiło 1 % 1 podatnicy uśpieni 2 podatnicy podatku VAT deklarujący wysoki obrót i jednocześnie wykazujący w składanych deklaracjach podatkowych niewielkie kwoty podatku do wpłaty (zobowiązania podatkowe) bądź nadwyŝki podatku naliczonego nad naleŝnym do przeniesienia na następny okres rozliczeniowy oraz podatnicy niekontrolowani przez organy podatkowe przez dłuŝszy czas, tj. min. 1 rok. 4

5 kwoty objętej tytułami wykonawczymi w 2008 r. dot. VAT o naleŝności głównej nie mniejszej niŝ 10 tys. zł i 0,6 % ilości wszystkich tytułów wykonawczych dot. VAT, realizowanych w 2008 r.). Na 10 zbadanych spraw, w 1 przypadku (dotyczącym wyegzekwowania kwoty 420,0 tys. zł) wystąpiła nieuzasadniona przerwa (wynosząca 89 dni) w prowadzeniu czynności egzekucyjnych. Przedstawiając powyŝsze oceny i uwagi, NajwyŜsza Izba Kontroli wnosi o: 1) wykreślanie podatników z rejestru podatników VAT i VAT UE w terminach wynikających z przepisów ustawy o podatku od towarów i usług, 2) zapewnienie wykorzystywania danych z systemu VIES w trakcie analizy deklaracji podatkowych, w szczególności przy czynnościach weryfikacyjnych dokonywanych przed zwrotem podatku VAT, za okresy w których jest to moŝliwe, 3) przekazywanie we wszystkich przypadkach informacji o zwrotach podatku od towarów i usług dyrektorowi Izby Skarbowej w Gdańsku, zgodnie z Wytycznymi Ministerstwa Finansów z 2007 r. 4) wyeliminowanie nieuzasadnionych przerw w postępowaniach egzekucyjnych, 5) podjęcie działań w celu pełnej realizacji priorytetów wynikających ze strategii zarządzania ryzykiem zewnętrznym. Zgodnie z treścią art. 61 ust. 1 ustawy o NIK, w terminie 7 dni od daty otrzymania niniejszego wystąpienia pokontrolnego, przysługuje Panu prawo zgłoszenia na piśmie do dyrektora Delegatury NIK w Gdańsku, umotywowanych zastrzeŝeń w sprawie ocen, uwag i wniosków, zawartych w tym wystąpieniu. NajwyŜsza Izba Kontroli Delegatura w Gdańsku, na podstawie art. 62 ust. 1 ustawy o NIK oczekuje przedstawienia, w terminie 14 dni od daty otrzymania niniejszego wystąpienia pokontrolnego, informacji o sposobie wykorzystania uwag i wykonania wniosków, bądź o działaniach podjętych w celu realizacji wniosków lub przyczynach niepodjęcia takich działań. W razie zgłoszenia zastrzeŝeń, zgodnie z art. 62 ust. 2 ustawy o NIK, termin nadesłania informacji o którym mowa wyŝej, liczy się od dnia otrzymania ostatecznej uchwały właściwej komisji NIK. Do wiadomości: Departament BudŜetu i Finansów 5

6 6