Warszawa, października 2008 r. NAJWYśSZA IZBA KONTROLI DEPARTAMENT BUDśETU I FINANSÓW WYSTĄPIENIE POKONTROLNE

Transkrypt

1 Warszawa, października 2008 r. NAJWYśSZA IZBA KONTROLI DEPARTAMENT BUDśETU I FINANSÓW ul. Filtrowa 57, Warszawa tel ; fax KBF /08 P/08/024 Pani Danuta Lesiak P.o. Naczelnika Urzędu Skarbowego Warszawa-Bielany WYSTĄPIENIE POKONTROLNE Na podstawie art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 23 grudnia 1994 r. o NajwyŜszej Izbie Kontroli 1, zwanej dalej ustawą o NIK, NajwyŜsza Izba Kontroli Departament BudŜetu i Finansów skontrolowała Urząd Skarbowy Warszawa Bielany, zwany w dalszej treści Urzędem, w zakresie poboru podatku dochodowego od osób prawnych w latach i w I półroczu 2008 r. W związku z kontrolą, której wyniki przedstawione zostały w protokóle kontroli podpisanym w dniu 6 października 2008 r., NajwyŜsza Izba Kontroli, na podstawie art. 60 ust. 1 ustawy o NIK, przekazuje Pani Naczelnik niniejsze wystąpienie pokontrolne. NajwyŜsza Izba Kontroli pozytywnie ocenia działania Urzędu w zakresie poboru podatku dochodowego od osób prawnych, mimo stwierdzonych uchybień. Uchybienia nie spowodowały negatywnych skutków dla budŝetu. 1. W okresie objętym kontrolą Urząd prawidłowo wykonywał zadania w zakresie poboru podatku dochodowego od osób prawnych. W 2007 r. nastąpił wzrost wpływów z tego tytułu i jednocześnie spadek zaległości, na co wpływ miała dobra koniunktura gospodarcza a takŝe praca Urzędu. Zrealizowane wpływy z CIT w 2007 roku wyniosły tys. zł i były o 68,6% wyŝsze od wpływów w 2006r. Rozmiary zaległości z tys. zł uległy obniŝeniu do tys. zł. Relacja zaległości do wpływów obniŝyła się z 23,6% w 2006r. do 9.2% w 2007 r. RównieŜ wskaźniki efektywności egzekucji 1 DzU. z 2007 r. nr 231, poz. 1701

2 (19,2% w 2006 r. i 52,1% w 2007 r.) potwierdzają prawidłowość działań Urzędu w zakresie poboru CIT. W trakcie kontroli wstępnie zweryfikowano wszystkie zaległości. NIK ocenia pozytywnie, Ŝe w stosunku do wszystkich skontrolowanych zaległości 2, podjęte zostały czynności zmierzające do wyegzekwowania zaległości lub wysłano upomnienia. Powołany został Referat Wierzyciela, którego zadaniem jest bieŝąca analiza zobowiązań, w tym zobowiązań największych dłuŝników i zaległości zagroŝonych przedawnieniem oraz wskazywanie działań mających na celu przerwanie biegu terminów przedawnienia. 2. Na bieŝąco ewidencjonowano wpłaty w systemie Poltax2b. Do podatników spóźniających się z wpłatą naleŝnego podatku wysyłano upomnienia oraz naliczano odsetki za zwłokę i koszty upomnień. Stwierdzono jednak, Ŝe spośród 152 zbadanych deklaracji i zeznań, dane z 7 dokumentów wprowadzono do systemu POLTAX w terminach od 31 do 40 dni, a 24 powyŝej 40 dni (w tym w 4 przypadkach po 100, 136, 144 i 296 dniach). Ponadto, dwie decyzje wymiarowe Naczelnika Urzędu wprowadzono do systemu informatycznego Poltax po 26 i 100 dniach od otrzymania zwrotnego potwierdzenia ich odbioru przez podatnika. Do czasu zakończenia kontroli Urząd nie podjął czynności dyscyplinujących wobec 10 z 35 podatników zarejestrowanych w bazie Poltax Urzędu w latach , którzy pomimo upływu ustawowego terminu nie złoŝyli deklaracji bądź rocznych zeznań podatkowych. 3. NIK pozytywnie ocenia wzrost wykonywanych przez Urząd czynności sprawdzających z udziałem podatnika ze 155 w 2006 r. do 486 w 2007 r. i 304 w I połowie 2008 r., co miało istotne znaczenie wobec niewielkiej liczby przeprowadzonych kontroli podatkowych w stosunku do liczby podatników podlegających kontroli 4. NIK zwraca uwagę, Ŝe w Urzędzie nie było pisemnych procedur dotyczących czynności sprawdzających, określonych w dziale V ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa NIK pozytywnie ocenia stosowane w Urzędzie kryteria doboru podmiotów do kontroli. Były one zgodne z procedurami określonymi przez Naczelnika Urzędu oraz zaleceniami 2 Nie dotyczy zaległości płatnych w ratach i odroczonych, w postępowaniu ugodowym i układowym, upadłościowym, a takŝe co do których wstrzymano wykonanie decyzji 3 prowadzących działalność nie dłuŝej niŝ 1 rok (rozpoczynających działalność) lub podatników którzy stali się podatnikami US Warszawa-Bielany (zmienili właściwość poprzez zmianę miejsca prowadzenia działalności), w 2006 r., w 2007 r. i w I półroczu 2008 r. 5 Dz.U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm. 2

3 Ministra Finansów w tej sprawie. W badanym czasie Urząd przeprowadził 23 kontrole właściwe, z których 17 zakończyło się stwierdzeniem nieprawidłowości oraz 18 kontroli doraźnych, w tym 8 zakończonych stwierdzeniem nieprawidłowości. Nieprawidłowości o charakterze finansowym stwierdzono w 8 postępowaniach na kwotę 2.911,7 tys. zł, w tym uszczuplenia podatku objęte decyzjami wymiarowymi i korektami wyniosły 1.176,5 tys. zł 6. Postępowania zostały przeprowadzone zgodnie z zasadami określonymi w dziale VI Ordynacji podatkowej, a protokoły kontroli odpowiadały wymogom art. 290 Op. W szczególności zawierały one stosowne pouczenia, a ocenę prawną sformułowano w sposób niebudzący wątpliwości. NIK zwraca jednak uwagę na potrzebę dołoŝenia większej staranności w działaniach pokontrolnych. NIK zbadała 10 postępowań podatkowych, zakończonych wydaniem 6 decyzji wymiarowych. W jednym przypadku decyzja Urzędu określająca zobowiązanie podatkowe w wysokości zł została uchylona przez Izbę Skarbową a sprawę przekazano do ponownego rozpatrzenia ze względów proceduralnych, gdyŝ stronie nie zagwarantowano czynnego udziału w postępowaniu podatkowym. W aktach sprawy brak było potwierdzenia skutecznego zawiadomienia strony o przeprowadzeniu dowodu z przesłuchania świadka, a postanowienie w sprawie zapoznania się z zebranym materiałem dowodowym wydane zostało przed zakończeniem czynności ustalenia stanu faktycznego sprawy, co stanowiło naruszenie art. 123, 190 i O.p. Brak naleŝytej staranności spowodował wydłuŝenie czasu ustalenia właściwej wysokości zobowiązania podatkowego. Praktyka wskazuje, Ŝe wydłuŝenie postępowania, w tym spowodowane uchyleniem decyzji przez organ odwoławczy i przekazaniem sprawy do ponownego rozpatrzenia, zmniejsza szanse odzyskania zaległości. W przypadku dwóch postępowań podatkowych niezakończonych w terminie (trwających 11 miesięcy i 3 miesiące), z powodu niedopatrzenia nie wydano postanowień o wyznaczeniu nowego terminu załatwienia sprawy, co stanowiło naruszenie art. 140 O.p. Jedno z 10 badanych postępowań podatkowych wszczęto po upływie 8 miesięcy od dnia zakończenia kontroli, zamiast w terminie do 3 miesięcy, co w związku z art. 54 ust. 1 pkt 6 O.p. spowodowało, Ŝe nie zostały naliczone odsetki w wysokości 164,5 tys. zł od ustalonej zaległości podatkowej (w wysokości 1.132,9 tys. zł). W tym przypadku 6 W jednej sprawie trwa postępowanie odwoławcze dotyczące kwoty 1.121,6 tys. zł. Łączna kwota wpłat na poczet wydanych decyzji wyniosła 39,9 tys. zł. 3

4 konieczne było jednak zebranie szczególnie obszernego materiału dowodowego i jego gruntowna analiza. 5. NIK nie wnosi uwag do udzielonych przez Urząd ulg i zwolnień w podatku dochodowym od osób prawnych. W kontrolowanym okresie ulg takich udzielono 6 podatnikom na łączną kwotę 175,6 tys. zł, w tym umorzono zobowiązania na kwotę 32,4 tys. zł i rozłoŝono płatności na raty na łączną kwotę 143,2 tys. zł. W prowadzonych postępowaniach przestrzegane były zasady i terminy określone przepisami Ordynacji podatkowej. 6. NIK wskazuje na uchybienia w egzekwowaniu przez Urząd zaległości w podatku dochodowym od osób prawnych. Spośród analizowanych 10 zaległości na kwotę ogółem 4.985,4 tys. zł, część tytułów wykonawczych obejmujących zaległości 2 podatników 7 wystawiono po upływie od 23 do 82 dni od dnia doręczenia upomnienia. Tytuły wykonawcze były bezzwłocznie przekazywane do egzekucji. 7. Kwota zaległości starszych niŝ 5 lat na koniec czerwca 2008 r. wyniosła tys. zł. Znaczny wzrost w 2007 r. nastąpił w wyniku przypisu kwoty tys. zł z decyzji UKS w Warszawie. NIK pozytywnie ocenia działania Urzędu polegające na przerwaniu biegu przedawnienia w przypadku kaŝdej ponad pięcioletniej zaległości lub przeniesieniu odpowiedzialności za zaległości na osoby trzecie (członków zarządu). ChociaŜ działania zmierzające do wyegzekwowania tych zaległości były mało skuteczne (największe zobowiązania dotyczą podmiotów w upadłości, a upływ czasu od ich wymagalności jest znaczny, gdyŝ dotyczą lat ), naleŝy je kontynuować. Mając na uwadze niewielką efektywność egzekucji zaległości powstałych przed wielu laty, konieczne jest monitorowanie zaległości bieŝących, które po spadku w 2007 r. (z tys. zł do 94 tys. zł) na koniec I półrocza wzrosły do kwoty tys. zł. 8. NIK nie wnosi uwag do zasadności odpisania z ewidencji księgowej w 2006 r. zaległości podatkowych w CIT z uwagi na przedawnienie. Zaległości te w łącznej kwocie 248 tys. zł powstały w latach i dotyczyły siedmiu spółek kapitałowych. W sprawach tych postępowanie egzekucyjne nie przyniosło efektów. Przedstawiając powyŝsze oceny i uwagi NajwyŜsza Izba Kontroli wnioskuje o: 7 Dotyczy 8 z 19 tytułów wykonawczych obejmujących zaległości Sp.z o.o. ( ) - za poszczególne miesiące w kwotach od 157 do 789 zł i 4 z 6 tytułów obejmujących zaległości Sp.z o.o. ( ) za poszczególne miesiące w kwotach od 15 zł do zł 4

5 1. BieŜące wprowadzanie danych z deklaracji podatkowych i decyzji pokontrolnych do systemu Poltax. 2. Monitorowanie wywiązywania się podatników z obowiązku składania zeznań podatkowych i rozliczania naleŝnego podatku CIT, w szczególności przez podmioty które rozpoczęły działalność gospodarczą lub stały się podatnikami Urzędu w wyniku zmiany miejsca prowadzenia działalności. 3. Opracowanie instrukcji (procedury obsługi dokumentów podatkowych) w zakresie czynności sprawdzających. 4. Niezwłoczne wystawianie i przesyłanie podatnikom zalegającym z wpłatą naleŝnego podatku CIT upomnień, tytułów wykonawczych oraz wszczynanie egzekucji. 5. Monitorowanie zaległości zagroŝonymi przedawnieniem oraz uruchomienie w związku z tym stosownych działań egzekucyjnych. 6. Poinformowanie o podjętych przez Urząd działaniach zmierzających do odzyskania zaległości 2 podmiotów [...] 8 NajwyŜsza Izba Kontroli Departament BudŜetu i Finansów, na podstawie art. 62 ust. 1 ustawy o NIK, oczekuje przedstawienia przez Panią Naczelnik w terminie miesiąca od dnia otrzymania niniejszego wystąpienia pokontrolnego, informacji o sposobie wykorzystania uwag i wykonania wniosków bądź o podjętych działaniach w celu realizacji wniosków lub przyczyn niepodjęcia takich działań. Zgodnie z treścią art. 61 ust. 1 ustawy o NIK, w terminie 7 dni od otrzymania niniejszego wystąpienia pokontrolnego przysługuje Pani Naczelnik prawo zgłoszenia na piśmie do Dyrektora Departamentu BudŜetu i Finansów NIK umotywowanych zastrzeŝeń w sprawie ocen, uwag i wniosków zawartych w tym wystąpieniu. W razie zgłoszenia zastrzeŝeń, zgodnie z art. 62 ust. 2 ustawy o NIK, termin nadesłania informacji, o którym mowa wyŝej, liczy się od dnia otrzymania ostatecznej uchwały właściwej Komisji NIK. 8 Wyłączenia dokonano przez NIK na podstawie art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (Dz. U. Nr 112, poz ze zm.) oraz art. 297 i 298 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) tajemnica skarbowa 5